Lewedorp

Plaats
Dorp
Borsele
Zuid-Beveland
Zeeland

lewedorp_plaatsnaambord_kopie.jpg

Lewedorp is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zuid-Beveland, gemeente Borsele. T/m 1969 gemeente 's-Heer Arendskerke.

Lewedorp is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zuid-Beveland, gemeente Borsele. T/m 1969 gemeente 's-Heer Arendskerke.

Lewedorp

Terug naar boven

Status

- Lewedorp is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zuid-Beveland, gemeente Borsele. T/m 1969 gemeente 's-Heer Arendskerke.

- Het dorp is in 1970 samen met Nieuwdorp naar de nieuwe gemeente Borsele overgegaan, terwijl het dorp 's-Heer Arendskerke naar de nieuwe gemeente Goes is gegaan, omdat de grens tussen beide nieuwe dan wel fusiegemeenten langs de A58 kwam te liggen. Het N buitengebied van het dorp, N van de A58, met daarin ook Bedrijventerrein Lewedorp met o.a. de frietfabriek van McCain, is toen voor de postadressen naar 's- Heer Arendskerke 'verhuisd', zodat het dorp niet in twee gemeenten zou komen te liggen.

- Onder het dorp Lewedorp vallen ook de buurtschappen Graszode en Knaphof.

- In 2018 is een mooie dorpsvlag gemaakt, aanvankelijk om de viering van het 90-jarig bestaan van Ledeworp op te fleuren, maar uiteraard zullen ze ook nadien bij feestelijke aangelegenheden worden opgehangen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
De nederzetting Lewedorp heet aanvankelijk Noord-Kraaijert, naar de vroegere halteplaats aan de spoorlijn Roosendaal-Vlissingen. Zie verder bij Geschiedenis.

Naamsverklaring
In de gemeenteraadsvergadering van 13 augustus 1929 wordt besloten om het zich steeds uitbreidende dorp te noemen naar de toenmalige burgemeester van ‘s-Heer Arendskerke, jhr. U.E. Lewe van Neyenstein, die van 1892-1932 burgemeester is geweest. In een plantsoen staat nog een monumentale bank met inscriptie die aan dit gebeuren herinnert.(ZL2)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp het Kraaienist.

Terug naar boven

Ligging

Lewedorp ligt W van Goes, NW van Heinkenszand, grenst in het N aan de A58 en wordt doorsneden door de oude rijksweg Goes-Middelburg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Lewedorp heeft ca. 700 huizen met ca. 1.700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Sloeveer
Je zou het nu niet zeggen, maar de splitsing van de Noord Kraaijertsedijk met de Oude Veerweg, W van de dorpskern van het huidige Lewedorp, is lange tijd een van de drukste verkeersknooppunten van Zeeland geweest. Hier bevindt zich namelijk tussen 1755 en 1872 het belangrijkste overzetveer tussen Zuid-Beveland en Walcheren. Niet alleen personen worden hier per 'hengst'(de bekende Zeeuwse platbodem) of roeiboot over het Sloe naar de Walcherse overkant gebracht, ook al het postverkeer tussen Middelburg en Holland loopt sinds 1755 via dit Sloeveer.

Elke morgen en middag vertrekt vanaf de Zoutkeet op de Markt in Goes een postwagen, die niet alleen post, maar ook passagiers vervoert. Zo worden post én personen over de vaak nog onverharde wegen en dijken naar het veerhuis op de Noord Kraaijertsedijk gebracht. Die dijk is dan nog een zeedijk, die Zuid-Beveland beschermt tegen het water van het Sloe, dat dan de scheiding vormt tussen de twee eilanden. Het veerhuis ligt er tamelijk verlaten bij, want het dorp Lewedorp bestaat nog niet, dat wordt pas in de 20e eeuw gesticht. Alleen verderop in de Noord-Kraaijertpolder, sinds 1696 ingepolderd, staan enkele boerderijen en knechtshuisjes.

Het oude veerhuis staat nu nog steeds op de dijk. Het wordt in 1755 als 'woonhuis met schuur en stalling' in opdracht van de Postmeesters van Vlissingen en Veere en de Ambachtsheer van 's-Heer Arendskerke gebouwd. De veerman begint er ook een herberg in voor de wachtende reizigers. Het is hier vanaf de eerste dag dagelijks een drukte van belang, niet alleen vanwege alle vertrekkende en arriverende reizigers, maar ook doordat er doorlopend voermannen met hun rijtuigen en paarden arriveren om passagiers af te zetten die naar Walcheren willen. Meestal blijven de voerlui wachten tot ze reizigers die met het veer van Walcheren komen, mee terug naar Goes of verder kunnen brengen. In de tussentijd kunnen hun paarden in de stalling wat uitrusten, eten en drinken.

Veel reisverslagen over het Sloeveer zijn er helaas niet. Maar de bekende 19e-eeuwse schrijver Jacob van Lennep, die in de zomer van 1823 samen met Dirk van Hogendorp een voetreis door Nederland maakt, vermeldt met enkele regels hun overtocht op maandag 25 augustus: "Na enige smoorhete dijken, kwamen wij over een korte harde weg bij het Sloe. Hier rustten wij anderhalf uur uit, want wij waren heel bezweet. Onze spullen waren niet aangekomen, waarover wij ons beklag deden. Om bij het veer te komen, moesten wij nog een stenen pad van twintig minuten afgaan en verder 300 passen door het water lopen om bij de boot te komen, omdat het juist laag water was. De avond op het water was heerlijk. De zon dook met gouden en purperen stralen achter de Walcherse kust weg. Het water was stil en slechts een zoel zuchtje rimpelde de oppervlakte en stoeide in de zeilen van enige voorbijgaande schepen. Aan de overkant namen wij een rijtuig en reden met goede paarden over een harde weg tot aan de poort van Middelburg."

Het stenen pad, waar Van Lennep over schrijft, moet al vrij snel na het begin van de veerdienst worden aangelegd. Het schor ten westen van de dijk slibt namelijk al snel op en wordt ook steeds breder. Daardoor kan de veerman niet meer met zijn schip aan de steiger bij de dijk komen. Daarom wordt vanaf het veerhuis een lang stenen pad in westelijke richting over het schor aangelegd, waarover de passagiers naar de aanlegplaats aan het Sloe moeten lopen. De tegenwoordige Oude Veerweg ligt op het tracé van het oude stenen voetpad. Aan deze onhandige situatie komt een eind als in 1856 het schor grotendeels wordt bedijkt. De nieuwe polder heet Jacobpolder. Vanaf dat moment is de Noord Kraaijertsedijk dus geen zeedijk meer. In de nieuwe polder worden enkele grote boerderijen gebouwd en tussen veerhuis en boerderijen aan de Oude Veerweg ook een rijtje arbeidershuisjes, die er nog altijd staan. Zo ontstaat een buurtschapje, dat in de volksmond 'Op Sloe' wordt genoemd. (bron: Theetuin 'Op Sloe')

Kraaijert
Het dorpsgebied bestaat uit een aantal uitgestrekte en betrekkelijk dunbevolkte polders. De geschiedenis van het gebied de Kraaijert, waar Lewedorp in ligt, gaat enkele eeuwen verder terug dan die van het dorp. In 1547 wordt als eerste de Oude Kraaijertpolder bedijkt. De rest van de polders volgt in de loop van de eeuwen. De laatste twee, de Quarlespolder en de Sloepolder, zijn pas na de Tweede Wereldoorlog ingepolderd. De aanleg van de Sloedam en de spoorlijn spelen een grote rol in de geschiedenis van dit gebied. Maar ook de militaire betekenis van het Sloe is nauw verweven met de geschiedenis van het dorp. Niet alleen tijdens de Napoleontische periode, maar ook tijdens de meidagen van 1940 en bij de bevrijding in 1944.

Noord-Kraaijert
Als in 1872 de spoorweg Goes-Middelburg wordt geopend, krijgt de gemeente ’s-Heer Arendskerke twee stations: te Eindewege en aan de West-Kraaijertsedijk. Deze laatste halte* krijgt de naam Noord-Kraaijert (per 5-10-1930 verandert die naam in Lewedorp), hoewel hij in de West-Kraaijertpolder ligt. Bij de halte ontstaat een kleine nederzetting, die ook - net zo fout dus... - Noord-Kraaijert wordt genoemd. In de Kraaijertpolders vestigen zich steeds meer Rooms-Katholieken, die aanvankelijk zijn aangewezen op de kerk en de school van ’s-Heerenhoek. In 1923 wordt een nieuwe katholieke school gesticht in de West-Kraaijertpolder. Men kiest hiervoor een plek aan de Rijksweg, ongeveer een kilometer ten zuiden van het station. In 1927 wordt hier ook een RK parochie gesticht en in 1928 komt de Sint Eligiuskerk gereed.

De huidige plaatsnaam
Intussen is men wel erg ongelukkig met de onjuiste dorpsnaam Noord-Kraaijert. In 1929 wordt door de gemeenteraad van ’s-Heer Arendskerke - overigens op verzoek van de inwoners - besloten om het dorp te noemen naar de toenmalige burgemeester, jonkheer Unico Evert Lewe van Neyenstein, die dan al bijna 40 jaar dit ambt bekleedt. Bij zijn 40-jarig jubileum in 1932 krijgt hij de - nog altijd bestaande - Lewebank aangeboden. In 1953 krijgt het dorp ook een eigen Gereformeerde kerk (inmiddels protestantse (PKN) kerk). (bron: Heemkundige Kring De Bevelanden) - In 2019 is het 90-jarig bestaan van Lewedorp gevierd.
* Van 1903-1940 was er een haltegebouw, van 1916-1965 een stationsgebouw. Op die plek staat tegenwoordig de frietfabriek van McCain.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Lewedorp is recent uitgebreid met het wijkje West-Kraaijertpolder.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De RK Sint Eligiuskerk (Burgemeester Lewestraat 11) uit 1928 is ontworpen door architect Pierre Cuypers jr. (1891-1982), kleinzoon van de bekende architect Pierre Cuypers uit Roermond. Het als driebeukige basiliek uitgevoerde kerkje heeft een sobere expressionistische vormgeving. - Beschrijving van het orgel in de Sint Eligiuskerk te Lewedorp in tekst en beeld. De kerk maakt tegenwoordig deel uit van de H. Pater Damiaanparochie.

- De Gereformeerde (PKN) kerk van Lewedorp (Zandkreekstraat 31) dateert uit 1953. In 2000 is het interieur van de kerk ingrijpend vernieuwd. - Beschrijving kerkorgel in tekst en beeld.

- Korenmolen Oranjemolen (Korenweg 13) dateerde uit 1877 en was een ronde stenen ongetailleerde bovenkruier en stellingmolen. Nadat pogingen tot plaatsing op de monumentenlijst mislukt waren, is de molenromp in 1973 onttakeld en ontdaan van de kap, omdat deze gevaar opleverde voor de omgeving. Vooral het metselwerk was slecht. Van de oorspronkelijke uitrusting van de molen resteren alleen nog het kruirad en een oude schoningsmachine. De molenromp wordt nu gebruikt als opslagruimte.

Terug naar boven

Evenementen

- In 2019 heeft Lewedorp het 90-jarig bestaan gevierd.

- Carnaval. - Carnavalsvereniging CV De Kraaiepikkers is opgericht in 1978.

- Koningsdag.

- Jeugdwielerkoers en/of Dikkebandenrace (op een zaterdag in april of mei).

- Wandel- en Rolstoeldriedaagse Lewedorp (mei of juni).

- Het Feest (1e zaterdag van juli) is een jaarlijks feest met ieder jaar een ander thema, waarbij de bezoekers in de stijl van het thema gekleed gaan.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Fietsroute vanuit en rond Lewedorp (26 km).

- In 2011 is de Oude Weel of Schaapsweel hersteld door aannemer en inwoner Wim van de Sluis. - Nog een fotoserie van het herstel van de Oude Weel.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Lewedorp, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Filmpje waarbij een automobilist je in precies 1 minuut in sneltreinvaart door Lewedorp leidt.

- Oude ansichtkaarten van Lewedorp.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Lewedorp (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Lewedorp op Facebook.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Lewedorp.

- Dorpshuis: - "Bezoekers van Dorpshuis de Zandlôôper in Lewedorp kunnen gebruik maken van een ruime locatie die naar wens feestelijk kan worden ingericht. In de brasserie is ruimte voor ongeveer 70 personen en in de bij te trekken gymzaal is ook meer dan voldoende ruimte voor het ontplooien van activiteiten. Bij Dorpshuis de Zandlôôper kun je niet alleen terecht voor het kleinere werk. In ons Buffet arrangement kun je rekenen op een uitgebreid aantal gerechten. Daarbij heb je zelf de mogelijkheid om combinaties van koud en warm aan te bieden naar wens. Wil je je verjaardag vieren met een grote groep mensen en is je eigen huiskamer te klein? Dorpshuis de Zandlôôper biedt altijd een passende oplossing voor ieder aantal mensen. Ook voor je bruiloftsfeesten, babyshowers, jubilea en condoleancebijeenkomsten kun je bij Dorpshuis de Zandlôôper terecht, tot groepen van maximaal 200 personen. In de gymzaal is vooral voor de grote groepen een handig toneel aanwezig. Verder beschikken wij uiteraard over microfoons, de nodige geluidsinstallaties en een projectiescherm."

- Onderwijs en kinderopvang: - "Interconfessionele Basisschool De Leeuwerik is de enige school in het dorp. Derhalve bezoeken de meeste kinderen die woonachtig zijn in Lewedorp en omgeving onze school. De school is voortgekomen uit een fusie tussen een PC en een RK school. Het interconfessionele karakter van de school maakt het tot een plaats waar leerlingen van alle gezindten zich op hun plaats kunnen voelen. Onze identiteit vindt haar wortels in de christelijke traditie. Deze traditie kent bepaalde feestdagen, symbolen en rituelen die door het jaar heen een rol spelen en waar wij aandacht aan besteden. Het betekent ook dat we andere levensovertuigingen respecteren en proberen te begrijpen. Juist vanuit onze keuze voor een interconfessionele school hebben we de opdracht elkaar te verstaan. We proberen onze leerlingen een naaste te laten zijn, ook als dat niet altijd gemakkelijk is.

Uitgangspunten. Op De Leeuwerik in Lewedorp willen we kinderen onderwijs geven in een veilig en warm pedagogisch klimaat. Een gezellige en positieve sfeer in de school vinden we dan ook belangrijk. In het onderwijs dat we geven, houden we zo goed mogelijk rekening met verschillen die er tussen kinderen bestaan op sociaal-emotioneel, lichamelijk en cognitief gebied. We zorgen ervoor dat respectvol met andersdenkenden wordt omgegaan. We willen dat kinderen actief en betrokken leren. Dat doen we door de leerstofinhoud betekenisvol voor hen te maken, duidelijke doelen voor de lessen te formuleren, de kinderen soms voor problemen te plaatsen en uitdagend les te geven. We willen het leerstofaanbod zo goed mogelijk afstemmen op de situatie van onze kinderen, niet alleen voor de kinderen voor wie het leren niet zo makkelijk gaat, maar ook voor de leerling die meer aankan. We willen uitgaan van het competentiegevoel van kinderen. Hierbij streven we ernaar om kinderen te leren beslissingen te nemen en problemen op te lossen op basis van eigen verantwoordelijkheid."

- "Bij Kibeo Scheldestraat in Lewedorp is er voor je kind veel te zien, doen en ontdekken. Binnen hebben we uitdagende speelhoeken en buiten hebben we veel gras, groene heuveltjes, boomstammetjes en keien... dus ga met je vriendjes op avontuur! Onze activiteiten zijn goed voor de ontwikkeling en vooral ook heel erg leuk! En jij weet dat je kind bij ons in deskundige en vertrouwde handen is. Ben je benieuwd waar je kind straks misschien eet, speelt, slaapt en vriendjes maakt? Je bent altijd van harte welkom om te zien of Kibeo bij jou en je kind past. Maak een afspraak voor een rondleiding. We maken graag kennis met je! Kibeo is onderdeel van de brede school, er is nauwe samenwerking met Basisschool De Leeuwerik. De thema’s op school en bij Kibeo zijn hetzelfde."

- Peuters en kleuters: - Kinderen van 1,5 tot 4 jaar kunnen op woensdagmorgen samen met papa, mama, opa of oma komen gymmen bij Ouder&Kind Gym Lewedorp.

- Jeugd: - "Jeugdwerk Lewedorp organiseert verschillende activiteiten in en rond de soos voor de jeugd van het dorp en omstreken."

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Lewedorpse Boys wordt in de volksmond afgekort tot 'Lebo' of 'LeBo'. R.K.V.V. Lewedorp is opgericht op 1 december 1944, maar dat is eigenlijk de "heroprichtingdatum", want lang voor deze datum wordt er in het dorp al gevoetbald. In 1937 wordt door Jacob Zuiderwijk een clubje gevormd. Dit clubje bestaat hoofdzakelijk uit spelers van de "Gosvazze" en de naaste omgeving van het dorp. Volgens de overlevering is de officiële oprichting dus in 1937. In 1939 ten tijde van de mobilisatie is het clubje ter ziele gegaan en pas weer na de oorlog op 1 december 1944 "heropgericht". Deze datum wordt bij de KNVB als oprichtingsdatum van R.K.V.V. Lewedorpse Boys (LeBo) gezien.

LeBo heeft in al die jaren verschillende velden bespeeld. Zo is men in 1944 begonnen op een veldje midden in Lewedorp tussen de Sloestraat en de Scheldestraat. Omkleden gebeurde bij het 500 meter verderop gelegen café van Jan Menheere. Dit veldje was multifunctioneel, want op dit trapveldje werden ook regelmatig motorraces gehouden. Iets wat in deze tijd niet meer denkbaar is. De lijnen op dat eerste veldje werden gemaakt van zaagsel dat afkomstig was uit de klompenmakerij. Het tweede veld dat werd bespeeld was op 's-Heerenhoek. Ja, je leest het goed. Het was het veld van aartsrivaal "de Patrijzen".

Daarna werd ook nog gevoetbald aan de Noorderweg bij Jantje Boonman bij het "stoomgemaal". Hier dronken en aten de koeien uit dezelfde trog als waarin de Lewedorpse Boys zich 's zondags moesten wassen. In 1954 wordt dan eindelijk het huidige voetbalveld aan de Korenweg betrokken. Dit veld moest aanvankelijk nog worden gedeeld met buurvereniging SV Nieuwdorp (SVN), maar toen SVN begin jaren zeventig een veld op eigen dorp kreeg, had Lewedorp eindelijk een eigen veld. Hoe het de vereniging in de decennia daarna tot heden is vergaan, kun je hier lezen.

- "Mijn naam is Marianne de Kok. Ik loop al sinds mijn jeugd. Nu vooral wegwedstrijden tot en met de halve marathon. In 1992 heb ik de cursus Trainer Loopgroepen gedaan bij de KNAU. Hierna heb ik tot 1998 training gegeven bij atletiekvereniging A.V.’56 in Goes. Ik speelde al wat langer met het idee weer training te gaan geven, maar wilde nog niet een vaste trainer bij een vereniging worden. Dichtbij huis, en niet elke week waren mijn wensen. Vandaar gestart met Loopgroep Lewedorp. Omdat de deelnemers zo enthousiast waren, afgesproken dat er tweewekelijks een training zou zijn. Deelneemster Rian de Vlieger bood spontaan aan ook wel periodiek met een groepje een rondje te willen lopen." "Wat begonnen is als ontspanningsrondje lopen is uitgegroeid tot hobby. Af en toe doe ik mee aan wedstrijdjes en heb inmiddels 4 marathons op mijn naam staan (ook is de rest van de familie intussen met het virus besmet!). Ik vind het dan ook heel leuk om Marianne te helpen met de trainingen en mensen met het hardlopen te kunnen motiveren en zo te zorgen dat ze ook in de donkere koude wintermaanden door gaan met trainen." Aldus Rian.

- Tennisvereniging LTV Lewedorp.

- Zorg: - Zorgcentrum De Kraayert ligt midden in Lewedorp. De Kraayert is sterk verbonden met het dorp en de omgeving en is een prettige kleinschalige plek voor wonen en zorg. Het Grand Café van De Kraayert is dagelijks geopend. Meerdere malen per week worden activiteiten en evenementen georganiseerd. Ook buurtbewoners zijn hierbij welkom, zowel jong als ouder. In 2016 is het verpleeghuisdeel van De Kraayert verbouwd. Na de verbouwing zijn er 2 groepswoningen dementie, 2 woongroepen somatiek en 1 groepswoning voor bijzondere doelgroepen (mensen met een verstandelijke beperking en dementie). De linkervleugel is in 2017 verbouwd tot 18 huurappartementen. SVRZ verhuurt deze appartementen aan oudere mensen die zorg nodig hebben.

- Kunst: - EO-reportage (2012) over beeldhouwer Eduard Arutjnian, die na zijn vlucht met zijn gezin uit Armenië naar Lewedorp weer in zijn vak heeft kunnen terugkeren, dankzij lokale aannemer Wim van de Sluis, die Eduard kon helpen met werkruimte én met steen dat hij bij zijn bouwprojecten overhoudt.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Lewedorp, met foto's van de grafzerken.

Reacties

(4)

Viel mij op: aannemer Wim van de Suis moet zijn Wim van de Sluis!
De naam van de Armeense beeldhouwer is ook onjuist: het moet zijn Eduard Arutjnian!

Dank voor uw opmerkzaamheid! Ik heb het aangepast.

De link naar de "oude doos" op de website werkt niet meer. Dit item staat niet meer op onze nieuwe website.

Dank voor de tip! Ik heb de link vervangen door een link naar de geschiedenispagina op jullie site.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen