Hensbroek

Plaats
Dorp
Koggenland
Noord-Holland

NH gemeente Hensbroek in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Hensbroek in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Hensbroek in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Hensbroek

Terug naar boven

Status

- Hensbroek is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Koggenland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1978. In 1979 over naar gemeente Obdam, in 2007 over naar gemeente Koggenland.

- Het wapen van de voormalige gemeente Hensbroek wordt officieel als volgt beschreven: "Van keel beladen met een broek van goud, waarop is rustende een hen van zilver." Het wapen is waarschijnlijk 'sprekend' bedoeld, alhoewel 'broek' hier moerassig land betekent en geen (mannen)broek. Het wapen is gelijk aan het heerlijkheidswapen. De gelijknamige ambachtsheerlijkheid werd in 1819 eveneens bevestigd in het gebruik van hetzelfde wapen. Van het wapen zijn een tweetal oudere versies bekend; het eerste uit de 15e eeuw, het tweede uit de 16e eeuw. De oudste vermelding geeft een wapen van Jan van der Bouckhorst, die van 1433-1445 Heer van Hensbroek was. Het wapen vertoont een hen op een heuveltje. Het tweede wapen vertoont de hen, die met haar linkerpoot een (mannen)broek vasthoudt.

De hen is dus al een oud (sprekend) symbool voor het dorp. De geschiedenis van de broek is minder duidelijk. Kooiman geeft een uitgebreide verklaring, die betrekking heeft op de strijd tegen het water. Ten tijde van het oudste wapen wordt Hensbroek nog door het water bedreigd. De hen wordt daarom op een heuveltje - een veilige plaats - geplaatst. Op het tweede wapen is het gevaar minder, alleen is het nog wel een erg drassig gebied. Het heuveltje is dus niet meer nodig en de broek wordt als sprekend symbool opgenomen. Na de drooglegging van de meren in de 17e eeuw wordt de hen op de broek geplaatst, als symbool van overwinning op het water. Helaas is niet bekend wanneer de hen daadwerkelijk op de broek is geplaatst, dus is het niet na te gaan of een dergelijke symboliek inderdaad een rol heeft gespeeld." (bron: Heraldrywiki.nl)

- Onder het dorp Hensbroek valt ook het grootste deel van de buurtschap Wogmeer.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Ca. 1312 Hensbroec, 1319 Heensbroke, Hensbroec, 1395 en 1396 Heynsbrouck, 1480-1481 Hensbroeck, 1535 Hemsbrouck, 1573 Hijnsbrouk, 1665 Hensbroeck.

Naamsverklaring
Betekent broek 'moerassig, drassig land' van de persoon Hen.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Hensbroek ligt O van de stad Heerhugowaard, ZZO van de dorpen Veenhuizen en De Noord, Z en ZW van het dorp Obdam, W van het dorp Spierdijk, NW van de dorpen De Goorn en Avenhorn, N van de dorpen Rustenburg en Ursem en NO van het dorp Oterleek.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Hensbroek 85 huizen met 560 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 50/324 (=huizen/inwoners) en de buurtschappen Wogmeer 29/205 en Belkmeerdijk 6/31. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 650 huizen met ca. 1.600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Stichting Oud Obdam - Hensbroek, "die in 1984 is opgericht met als doel het verzamelen van informatie over de geschiedenis van de dorpen en het beschikbaar stellen van deze informatie in de vorm van publicaties en exposities. De stichting prijst zich gelukkig met een prachtig onderkomen en een enthousiaste groep vrijwilligers. Je kunt donateur worden voor minimaal 18 euro per jaar. Donateurs ontvangen 2x per jaar het magazine van de stichting. De stichting heeft als thuishaven 't Tuinhuis, Willibrordustuin 1 te Obdam. Met uitzondering van de maanden juli en augustus ben je er op de 1e zondag van de maand van 14.00-16.00 uur welkom voor een praatje, een vraag of voor het bekijken van foto's. De koffie staat klaar. Verder kun je altijd contact opnemen met een van de bestuursleden."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Nadat rond 2005 de laatste winkels en overige voorzieningen (behalve de school) uit Hensbroek waren verdwenen, is ondernemer en oud-Hensbroeker Pierre Komen er in 2015 buurtsuper Alle Hens begonnen. Zie ook de videoreportage over buurtsuper Alle Hens. Naast de praktische kant van het boodschappen doen, had de buurtsuper vooral ook de sociale functie dat mensen er elkaar konden ontmoeten om een praatje te maken. Konden... want inmiddels is de buurtsuper weer gesloten. Qua ontmoetingsgelegenheid is er, naast de school voor de ouders die kinderen hebben, in het dorp nu alleen nog Café ‘t Springend Paard.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Hensbroek heeft 5 rijksmonumenten.

- De Hervormde (PKN) kerk in Hensbroek (Kerkweg 2) is een eenbeukig dorpskerkje voorzien van ingesnoerde naaldspits. De kerk is in 1658 gebouwd in gotische trant. In de kerk bevinden zich een preekstoel uit 1631 en een 17e-eeuws doophek, koperen doopboog en drie blakerarmen, drie grote koperen kronen en psalmenbordje. De toren is voorzien van een stichtingssteen met het jaartal 1657. In de toren bevindt zich een klokkenstoel met een klok uit 1637 van Everardus Splinter. Het mechanisch torenuurwerk dateert uit 1940 en is gemaakt door Eijsbouts. Omdat restauratie van het oude orgel teveel geld kostte, is dat in 1902 vervangen door het huidige orgel, dat naast het oude orgel is geplaatst. Enkele jaren geleden is het orgel door blikseminslag beschadigd en sindsdien buiten gebruik. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Midden Westfriesland. Eens in de drie weken zijn er nog kerkdiensten.

- Molen Nieuw Leven staat in buurtschap Wogmeer en wordt daarom aldaar beschreven.

- De Hensbroekermolen of Molen van de Polder Hensbroek (W van de dorpskern gelegen, op adres Oudelandsdijkje 7, nabij het houden bruggetje over de Ringvaart) is in 1866 gebouwd voor bemaling van de gelijknamige polder, als aanvulling op de bestaande bemaling door een bestaande molen. In 1879 is naast de oude molen een stoomgemaal geplaatst. De oude molen is daarbij onttakeld. Deze romp is in 1927 afgebrand. In 1934 moest het gemaal vanwege een onbetrouwbare ketel buiten bedrijf worden gesteld. De windmolen is toen uitgerust met wieken volgens het systeem Dekker, waarmee hij tot 1948 de polder geheel op eigen kracht drooghield. In dat jaar is het gemaal verbouwd tot dieselgemaal, dat sindsdien de hoofdbemaling verzorgde. De molen is sinds 2001 in bezit van Stichting De Westfriese Molens. De molen wordt bewoond en is niet te bezichtigen.

Terug naar boven

Evenementen

- Stichting Geen Heden Zonder Verleden is opgericht in 2003. Het bestuur bestaat uit zeven enthousiaste liefhebbers van oude ambachten, verzamelingen en alles op het gebied van historisch vervoer. De doelstelling van het bestuur is: ”De belangstelling levend te houden voor de vervoermiddelen, ambachten en werktuigen uit het verleden, om zodoende in het algemeen belang de interesse voor de geschiedenis hiervan te wekken.” Het bestuur wil stimuleren dat zoveel mogelijk mensen het werk kunnen bewonderen van al deze prachtige machines, voertuigen en ambachten. Hierbij staat het contact en de gezelligheid tussen deelnemers en bezoekers voorop. In de even jaren organiseert de stichting in dat kader het Historisch Festival Hensbroek (in 2020 voor de 9e keer). Op het terrein aan de Mensonidesweg kun je tussen 10.00-17.00 uur vele oude ambachten en oude voertuigen en machines bewonderen. Er is altijd een grote opkomst aan oldtimers, stoomwalsen, modelstoomtreintjes, tweewielers, vrachtwagens, zang-, toneel- en dansgroepen, ambachtskraampjes enz. Ook voor kinderen zijn er tal van activiteiten zoals ponyrijden en een kraan besturen. Entree € 8 / kinderen t/m 12 jaar gratis entree. Parkeren is gratis.

- Gedurende 3 dagen eind juli is er jaarlijks het Huttendorp Obdam - Hensbroek voor alle kinderen van basisschoolgroepen 3 t/m 8.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Hensbroek, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Onderwijs: - Basisschool De Ark is opgericht in 1968. "Voor die tijd bezochten de leerlingen* de scholen in de omliggende plaatsen. Het gebouw waarin de school toen gehuisvest was, was semi-permanent. In 1980 konden ze het huidige gebouw betrekken. Aanvankelijk was dat samen met openbare school De Reuring. Na het samengaan van de kleuterschool en de lagere school in 1985 zijn ze gestart als basisschool. De Reuring is door een te klein aantal leerlingen in 1993 opgeheven. Sindsdien is De Ark de dorpsschool van Hensbroek. Het gedeelte van voorheen De Reuring wordt nu ingezet als peuterspeelzaal, kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang. Ouders, kinderen en leerkrachten zijn zeer betrokken bij de school en samen zorgen zij voor een prettige en veilige werksfeer, een effectieve leeromgeving en geven zij kinderen de ruimte om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Hun uitgangspunten zijn: Aandacht, Respect en Kwaliteit." Aldus de site van de school.
* Wij vermoeden dat ze hier alleen de RK kinderen mee bedoelen, omdat de openbare school er toen al wel zal zijn geweest.

- Sport: - Judoclub Hensbroek is opgericht in 1965. Judo geeft discipline, zelfvertrouwen, neemt verlegenheid weg, geeft je kracht, snelheid en behendigheid en verbetert de coördinatie. Al vanaf 5 jaar tot 75 jaar ben je van harte welkom. Je kunt recreatief trainen, en als je graag aan wedstrijden mee wilt doen kan dat ook.

- Voetbalvereniging Apollo'68 is opgericht in 1968. Over de naamgeving van de vereniging was nogal wat te doen. Het voorstel voor WHC (Wogmeer-Hensbroek Combinatie) wordt afgewezen. Er wordt een prijsvraag uitgeschreven, waarbij de naam Apollo’68 het meest wordt genoemd. Voor de kleuren van het tenue is gekozen om de gemeentekleuren te gebruiken. Dit is geel en rood en op het shirt staat het gemeentewapen als borstembleem; de traditionele Hensbroeker hen (waarvoor zie de beschrijving van het gemeentewapen in het hoofdstuk Status).

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Hensbroek en - idem alg..

Reacties

(2)

Helaas is de buurtsuper gesloten en heeft Hensbroek geen winkels meer. Het enige wat overgebleven is, is het gezellige café ‘t Springend Paard.

Dank voor uw actualisering! Jammer. Het zij zo. Ik heb het verwerkt. Bij alle 6.500 plaatsen ligt nu een stevige inhoudelijke basis, waar ik in totaal 10 jaar aan heb gewerkt. Mijn hoop en doel is vanaf nu dat lokale ingewijden met aanvullingen, actualiseringen en/of correcties de laatste puntjes op de i helpen zetten, dus dank hiervoor!

Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen