Appingedam

Plaats
Stad
Eemsdelta
Groningen

appingedam_bord_historische_stad_kopie.jpg

Appingedam is een stad in de provincie Groningen, gemeente Eemsdelta. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2020. Het was de hoofdplaats van de gemeente.

Appingedam is een stad in de provincie Groningen, gemeente Eemsdelta. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2020. Het was de hoofdplaats van de gemeente.

gemeente_appingedam_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Appingedam anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Appingedam anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

appingedam_collage.jpg

Appingedam, collage van stadsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Appingedam, collage van stadsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Appingedam (5).jpg

In het oude centrum van Appingedam

In het oude centrum van Appingedam

Appingedam.jpg

De Nicolaikerk uit het begin van de 13e eeuw in Appingedam

De Nicolaikerk uit het begin van de 13e eeuw in Appingedam

appingedam_zoenend_stel_beeld_bij_jachthaven.jpg

Beeld van zoenend stel bij de jachthaven van Appingedam (© Harry Perton/https://groninganus.wordpress.com)

Beeld van zoenend stel bij de jachthaven van Appingedam (© Harry Perton/https://groninganus.wordpress.com)

appingedam_hangende_keukens.jpg

De beroemde 'hangende keukens' van Appingedam (© Jan Oosterboer)

De beroemde 'hangende keukens' van Appingedam (© Jan Oosterboer)

appingedam_hangende_keukens_informatiepaneel.jpg

Waarom de 'hangende keukens' van Appingedam zo beroemd zijn, kun je hier lezen (© Jan Oosterboer)

Waarom de 'hangende keukens' van Appingedam zo beroemd zijn, kun je hier lezen (© Jan Oosterboer)

appingedam_voormalig_pand_van_de_rotterdamsche_bank.jpg

Appingedam, voormalig pand van de Rotterdamsche Bank (© Jan Oosterboer)

Appingedam, voormalig pand van de Rotterdamsche Bank (© Jan Oosterboer)

appingedam_vvv_groninger_zilverkamer.jpg

Bij de VVV Appingedam kun je o.a. in diverse vitrines de Groninger Zilverkamer bewonderen (© Jan Oosterboer)

Bij de VVV Appingedam kun je o.a. in diverse vitrines de Groninger Zilverkamer bewonderen (© Jan Oosterboer)

ingang_voormalig_raadhuis_appingedam.jpg

Appingedam, ingang voormalig Raadhuis (© Jan Oosterboer)

Appingedam, ingang voormalig Raadhuis (© Jan Oosterboer)

Appingedam

Terug naar boven

Status

- Appingedam is een stad in de provincie Groningen, gemeente Eemsdelta. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2020. Het was de hoofdplaats van de gemeente.

- Wapen van de gemeente Appingedam.

- Bij een gemeentelijke herindeling in 1811 is de gemeente uitgebreid met de dorpen Jukwerd, Marsum, Opwierde*, Solwerd* en Tjamsweer en krijgt de gemeente zijn huidige omvang. Voorheen vielen zij van 1808 t/m 1810 onder de gemeente Farmsum, die in 1811 is opgeheven en over de gemeenten Appingedam en Delfzijl is verdeeld.
* Letterlijk en figuurlijk naast het oude dorpje Opwierde is er tegenwoordig tevens sprake van een gelijknamige wijk. Het voormalige dorpje Solwerd is tegenwoordig als wijk in de stad opgegaan. Voor nadere toelichting zie de desbetreffende pagina's. De andere 3 in dit rijtje zijn wel nog altijd als dorp(je) te beschouwen.

- Onder de stad Appingedam vallen ook de buurtschappen Garreweer, Langerijp (deels), Laskwerd en Oling. Dit zijn tevens de buurtschappen binnen de gehele gemeente. Voor de postadressen vallen ook alle hiervóór opgesomde - deels voormalige - dorpen onder de stad.

- In totaal waren er in deze gemeente dus 1 stad, 3 dorpen, 1 voormalig dorp thans wijk (Solwerd), 1 wijk tevens 'dorp in de stad' (Opwierde), en 4 buurtschappen, waarvan 1 deels.

Terug naar boven

Naam

In het Gronings
'n Daam of Apnkedaam.

Oudere vermeldingen
1253 Appengadomme, 1306 ten Damme, 1308 in Damme, In Appinge, 1326 in Appinggadamme, 19e eeuw Appingadam.

Naamsverklaring
Betekent dam 'waterkering dwars door een waterloop' van de Appinga 'de bewoners van de streek langs het water de Appa', een afleiding van apa* 'rivier, stroom', later Apt, dat bij Appingedam in de Fivel viel. Zie ook Heekthuizen. Naast de officiële plaatsnaam staat vanouds de vorm Den Dam. De bewoners heten nog Damsters en de vaart bij deze stad heet het Damsterdiep (gegraven 1424-1430, van de stad Groningen tot de Delf, 1479 damsater deepp). De dam hield het water in het Damsterdiep op peil. Voor export bestemde goederen moesten in de stad (stadsrechten bevestigd in 1327) worden overgeslagen. De stad verloor de functie van zeehaven in 1317, toen de sluizen in Delfzijl werden gelegd.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

In Delfzijl ligt een grote, 1,5 km lange weg met de naam "Weg naar Den Dam' die de stad verbond met buurstad Appingedam en de naam Den Daam dus bevestigt.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Appingedam grensde in het W aan Wirdum, in het NW aan Oosterwijtwerd, in het N aan Krewerd en Holwierde, in het O aan Uitwierde en Delfzijl, in het ZO aan Meedhuizen, in het Z aan Steendam en in het ZW van Overschild, en ligt OZO van Loppersum, ZO van 't Zandt, Z van Spijk en Bierum, NW van Wagenborgen, N van Tjuchem en Siddeburen en NO van Ten Boer. De gelijknamige stad lag centraal tot O in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Appingedam 574 huizen met 3.380 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 377/2.185 (= huizen/inwoners), de dorpen Jukwert 11/69, Marsum 11/54, Solwert 20/142, Opwierda 39/221 en Tjamsweer 38/231, en de buurtschappen Langerijp 3/17, Eelwert 5/30, Laskwert 4/24, Eekwert 3/24, Bolwerk 29/141, De Wierde 15/92, Oling 5/46 en Garreweer 14/104. Vlak voor haar opheffing in 2021 hebben de gemeente en de stad ca. 5.000 huizen met ca. 12.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Handel, rijkdom en rivaliteit
"Vanwege de gunstige ligging aan het Damsterdiep en de verbinding met de Waddenzee groeide Appingedam in de middeleeuwen uit tot een belangrijk internationaal handelscentrum. De stad werd hierdoor een grote concurrent van de stad Groningen. Niet zo gek dus dat Groningen alles op alles zette om de macht van deze stad in te perken. Door de eeuwen heen raakte de stad langzaam in verval. Desondanks was zij tot halverwege de 20e eeuw het onbetwiste centrum van de regio. In de periode van wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog verwachtte de rijksoverheid dat Noordoost-Groningen een belangrijk industriegebied zou worden, waarbij de stad en buurstad Delfzijl samen 100.000 inwoners zouden krijgen. De verwachte werkgelegenheid en bevolkingsgroei bleef helaas uit, waarna Delfzijl zich sneller ontwikkelde. In 1972 kreeg het oude stadscentrum het predicaat ‘beschermd stadsgezicht’. De overheid verleende steun, waardoor de gemeente de binnenstad kon renoveren en de uitstraling van de stad kon beschermen. Gelukkig maar, want mede hierdoor is en blijft het een prachtige stad om te bezoeken.

De vele sporen van de geschiedenis
De hoogtijdagen van de middeleeuwen zijn inmiddels voorbij. Gelukkig zijn de sporen van de bloei en de handelsgeschiedenis van de stad nog goed te zien in het straatbeeld. Veel karakteristieke panden zijn bewaard gebleven en zijn zelfs aangemerkt als rijksmonument of gemeentelijk monument. Hierdoor beschikt Appingedam over een interessante mix van cultuurhistorische bezienswaardigheden zoals het raadhuis, de hangende keukens en de middeleeuwse Nicolaïkerk." (bron: de in het hoofdstuk Links beschreven vereniging MSA)

Stad
"Na het graven van de Delf (Damsterdiep) in de 12e eeuw bij Appingedam ontstaat een kruispunt van waterwegen en een open verbinding met de zee. De nederzetting groeit hierdoor uit tot een belangrijke handelsplaats met in 1308 ook al een markt. De bewoners zetten een eigen bestuursrechtelijke organisatie op en stellen daartoe zogeheten buurrechters aan. Een oorkonde uit 1308 gaat uit van raden en gezworenen van Fiwilgonia (Fivelgo) en de burgenses (burgers) in [Appinge]Damme. De rechten, gewoonten en keuren van de nederzetting zijn bevestigd en bezegeld door de rechters van ‘onze landschap’ Fivelgo op de zondag onder het octaaf van ’s Heren Hemelvaart in 1327 (24 mei 1327). Deze akte (‘buurbrief’) wordt op 7 juni 1327 bekrachtigd en bezegeld door de rechters der Zeelanden van heel Friesland, in Upstalboom bijeen. Tegenwoordig wordt aangenomen dat men niet te Aurich, maar in Appingedam zelf, in Upstalboom, bijeenkwam. De bevestigingsakte is voorzien van het zegel van ‘geheel Friesland’, d.w.z. het verbond van de Upstalboom. De originele buurbrief is bewaard gebleven en in druk verschenen. Tevens is een vertaling beschikbaar.

Niet alleen de status van de uitvaardigende instantie is vaag, ook de inhoud van de bepalingen is van dien aard, dat zij slechts een beperkte exemptie van het geldende landrecht met zich meebrachten. Het gaat hier om formalisering van plaatselijke gewoonten, waarbij het initiatief van de aspirantstedelingen uitgaat, echter zonder aanwezigheid van een landsheer als verlener. De stad staat in de stedenatlas van Jacob van Deventer (ca. 1560). Bij K.B. van 7 mei 1819 is het Plattelandsreglement voor de provincie Groningen vastgesteld. Daarbij krijgt Appingedam het recht de naam van stad te dragen en op burgemeesters en een raad, maar geen vertegenwoordigers in de Provinciale Staten. In 1825 krijgt de stad een afzonderlijk bestuursreglement." (bron: dr. Joost C.N. Cox, in - het via de link incidenteel nog tweedehands verkrijgbare - 'Repertorium van de Stadsrechten in Nederland')

Bronsmotorenfabriek
De door Jan Brons opgerichte Appingedammer Bronsmotorenfabriek is in functie geweest van 1907 tot 2004. De Bronsmotor is met het door Brons uitgevonden innovatieve verstuiverbakje eenvoudiger en dus goedkoper dan de dieselmotor en werd gebruikt als stationaire motor en scheepsmotor in de kustvaart, binnenvaart en industrie maar ook in gemalen. Het Appingedammer Bronsmotorenmuseum heeft zich sinds de sluiting van de fabriek ingezet voor het behoud van de Bronsmotorenfabriek en de vele Bronsmotoren die er nog zijn. In de loop der jaren hebben de vrijwilligers enkele tientallen Bronsmotoren verworven, gerestaureerd en weer 'aan de praat' gekregen. Deze waren te bekijken in het motorenmuseum, dat in de voormalige fabriek in Appingedam was gevestigd.

Grote domper voor het museum was dat de eigenaar van het pand, de firma Control Seal, de huur heeft opgezegd per 1-5-2016, omdat zij de ruimte zelf nodig had. Sindsdien is het museum dakloos en zijn ze naarstig op zoek naar een nieuwe geschikte ruimte in de regio. Een claim van het museum van bijna een miljoen euro op de 'huurbaas' wegens geschillen over de huur is aanvankelijk door rechters toegewezen, maar in maart 2018 door het gerechshof in Leeuwarden toch afgewezen. Het museum had dit willen gebruiken als 'bruidsschat' voor de inrichting van een nieuw museum. De Brons-liefhebbers houden elkaar op de hoogte van nieuwe vondsten, restauraties e.d. in de Brons-groep op Facebook.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad en sinds 2021 voormalige gemeente, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- "Museum Stad Appingedam (Wijkstraat 25) is een cultuurhistorisch museum dat vertelt over de geschiedenis en ontwikkeling van de stad en haar achterland Fivelingo met speciale aandacht voor architectuur, stedenbouw en stadsontwikkeling. Het museum is gehuisvest in een monumentaal dubbelpand, bestaande uit een 19e-eeuws woonhuis en een 13e-eeuws steenhuis. Deze stad is naast Groningen de enige stad in de provincie van middeleeuwse oorsprong. Wandelend door het centrum kun je daar nog duidelijk de sporen van zien: oude gevels, smalle steegjes en een centraal plein waaraan de kerk, het raadhuis en de rechtbank gelegen waren. Dat het een welvarende stad was, kun je goed zien aan de uitgebreide zilvercollectie van het museum. De stad had haar eigen zilversmeden, die verenigd waren in een gilde. Het museum kan diverse arrangementen aanbieden, voor groepen, heksenfeestjes, scholen en natuurlijk kan er ook een arrangement naar wens worden samengesteld.

Museum Stad Appingedam heeft vier vaste medewerkers en 35 vrijwilligers. Dat is ook beslist nodig om het museum te kunnen laten draaien. Zo zijn er dagelijks vier vrijwilligers die de balie bemannen. Maar ook vrijwilligers die bijvoorbeeld helpen met het inrichten van exposities, schilderen, timmeren, redactie van de nieuwsbrief, website onderhouden, in het museum is van alles te doen. Extra vrijwilligers zijn altijd welkom. Belangstelling? Neem contact op met directeur Cynthia Heinen (tel. 0596-680168). Je kunt afspreken om gewoon een keer een middag of ochtend mee te draaien om de sfeer te proeven en een indruk te krijgen van de werkzaamheden. Dat is helemaal vrijblijvend, want iedereen wil toch graag eerst de kat uit de boom kijken voor hij of zij zich ergens aan bindt. De baliediensten zijn door de week van 11:00-14:00 uur of van 14:00-17:00 uur en in het weekend van 13:00-17:00 uur. Wil je wel vrijwilliger worden, maar ligt je belangstelling bijvoorbeeld op het gebied van historisch onderzoek, rondleidingen verzorgen of pr-activiteiten, dan willen we ook graag met je kennismaken." Openingsdagen en -tijden: dinsdag t/m vrijdag 11.00-17.00 uur; zaterdag, zondag en feestdagen 13.00-17.00 uur. De entee is bescheiden: volwassenen: € 5,00 / kinderen t/m 12 jaar: € 1,00 / kinderen 13 t/m 17 jaar: € 3,50. Museumkaart geldig.

- Ooggetuigenverslag van de bevrijdingsgevechten in Appingedam, door Piet Nienhuis.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Aanleiding voor het Chw bestemmingsplan is de actualisatie van het geldende bestemmingsplan Stad Appingedam, aangevuld met relevante aspecten van de versterkingsopgave. Het Chw bestemmingsplan ziet niet alleen op aspecten van 'ruimtelijke ordening', maar heeft een bredere reikwijdte en ziet op meerdere aspecten van de fysieke leefomgeving. De fysieke leefomgeving is het kernbegrip in de Omgevingswet. Met het Chw bestemmingsplan wordt op een aantal punten vooruit gelopen op de Omgevingswet en wordt een integrale regeling opgenomen voor de versterkingsopgave en de ontwikkelingen die daarbij spelen.

De geplande inwerkingtreding van de Omgevingswet stond op 1januari 2021. Op 1 april 2020 is duidelijk geworden dat de inwerkingtreding wordt uitgesteld. Inmiddels is duidelijk dat de nieuwe datum 1januari 2022 is. Om als gemeente goed voorbereid te zijn op de komst van de Omgevingswet mogen gemeenten alvast oefenen met het nieuwe instrumentarium. Een van de mogelijkheden is het opstellen van een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte, formeel een Crisis- en Herstelwet (Chw) bestemmingsplan genoemd. Appingedam is hiervoor door de minister als pilotgemeente aangewezen. Met het Chw bestemmingsplan wordt alvast geoefend met het instrument omgevingsplan, maar dat is het nog lang niet helemaal. Slechts op een aantal punten mag van de huidige wet- en regelgeving worden afgeweken. Vaak minder dan je eigenlijk al zou willen. Het experiment blijft in die zin beperkt. Dat is enerzijds jammer, anderzijds kan de gemeente daar waar het nut heeft het experiment gebruiken om een goed plan te maken waarbij we handig gebruik maken van de afwijkingen die de wet biedt. Voor het Chw bestemmingsplan is van een aantal van deze mogelijkheden gebruik gemaakt.

Oplegnotitie. Het Chw bestemmingsplan is een omvangrijk plan, het bevat immers bijna het hele stedelijke gebied van de gemeente, met uitzondering van de deelgebieden De Tip, Opwierde Zuid, Scholenlocatie Olingermeeden en de Schoolcampus. Voor deze gebieden zijn inmiddels aparte bestemmingsplannen vastgesteld. Voor de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van het bestemmingsplan Stad Appingedam is een oplegnotitie opgesteld. Deze is als bijlage bij dit voorstel gevoegd. Het is aan te bevelen dit document te lezen.

Argumenten. 1.1 Het plan heeft als ontwerp ter inzage gelegen. Het ontwerp Chw bestemmingsplan heeft vanaf 23 april 2020 gedurende zes weken ter inzage gelegen. In die periode kon een ieder een zienswijze indienen. Daarvan is door slechts twee organisaties gebruik gemaakt: Waterschap Noorderzijlvest en de Bomenstichting. Met het waterschap is in het voortraject overleg gevoerd, met de Bomenstichting niet, maar wel met Stichting Bomenrijk Appingedam. De zienswijzen hebben op een aantal punten geleid tot aanpassingen van het Chw bestemmingsplan. In de Reactienota zienswijzen zijn de zienswijzen samengevat en voorzien van een gemeentelijke reactie. Per zienswijze staat aangegeven op welke manier hiermee wordt omgegaan en op welke punten het plan wordt aangepast. Verder is door de ambtelijke organisatie nog eens kritisch naar de regels van het Chw bestemmingsplan gekeken. Op een aantal punten zijn deze aangepast. Die wijzigingen zijn ook opgenomen in het Hoofdstuk Ambtshalve wijzigingen.

2.1 Het Chw bestemmingsplan Stad Appingedam vormt het nieuwe planologische kader voor de stad. Het geldende bestemmingsplan is geactualiseerd, verleende vergunningen zijn verwerkt en nieuwe ontwikkelingen op tal van locaties worden mogelijk gemaakt. Dit betreft bijvoorbeeld het terrein van de voormalige kartonfabriek De Eendracht, de Vrij te komen schoollocaties (die verhuizen naar de Campus of naar Olingermeeden), Oling 5 en Opwierde 1. Voor wat betreft Opwierde 1 is gekozen voor een flexibele en globale wijze van bestemmen. Op dit moment wordt gewerkt aan de herinrichting van het gebied, maar hoe dat precies gaat plaatsvinden is op dit moment nog niet helemaal duidelijk. Net als bij Opwierde Zuid zie je bij de uitvoering dat er toch net weer anders terug gebouwd gaat worden dan bij het bestemmingsplan kon worden voorzien. Daarom kiezen we voor een meer globaal kaartbeeld, zodat straks niet voor elke wijziging weer een vergunning nodig is. Ook de regeling voor De Eendracht is globaal en flexibel en biedt voor de daadwerkelijke invulling nog veel mogelijkheden.

2.2 Regeling voor karakteristieke panden. Iedere gemeente moet voldoen aan de provinciale omgevingsverordening. Onderdeel daarvan is het opnemen van een beschermende regeling voor karakteristieke panden en gebieden. In dat kader is in Appingedam een inventarisatie uitgevoerd. Deze regels zijn voorgelegd aan de provincie, die hiermee akkoord is. Na vaststelling van het plan voldoet de gemeente ook aan de omgevingsverordening. En deze panden zijn dan goed beschermd als maatregelen vanuit de versterkingsopgave nodig zijn en wordt voorkomen dat deze zomaar gesloopt kunnen worden. Anders dan rijks- en gemeentelijke monumenten zijn deze nu niet goed beschermd, maar met de regeling in het Chw bestemmingsplan wel.

2.3 Hogere waarden wegverkeerslawaai. Voor verschillende ontwikkellocaties is onderzoek naar wegverkeerslawaai uitgevoerd. Hieruit blijkt dat voor diverse gebieden niet kan worden voldaan aan de geluidsnormen die in de Wet geluidhinder zijn opgenomen. Als gemeente mag je hier onder voorwaarden van afwijken door hogere grenswaarden vast te stellen. Normaal gesproken gaat dit via een besluit van het college voor elk individueel pand waar het om gaat. De Crisis- en Herstelwet maakt het mogelijk dit gebiedsgericht in het Chw bestemmingsplan op te nemen. Dit betekent dat de hogere waarden met het Chw bestemmingsplan door uw raad worden vastgesteld. Voor de ontwikkellocaties zijn zones opgenomen waar per zone een hogere waarde is opgenomen. Bij het moment van vergunningverlening moet een initiatiefnemer aantonen dat het binnenniveau voldoet aan de normen van de Wet geluidhinder.

2.4 Stikstofonderbouwing. Na de uitspraak van de Afdeling op 29 mei 2019 is regeling uit het Programma Aanpak Stikstof (PAS) komen te vervallen. Vanaf die datum moet voor elk project worden aangetoond dat geen sprake is van stikstofdepositie op stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Gelukkig ligt Appingedam behoorlijk ver van dit soort gebieden, maar hoe dan ook moet je voor ontwikkelingen wel kunnen aantonen dat er sprake is van een uitstoot van 0,00 mol/hectare/jaar op die gebieden. Dat is gedaan voor zowel de gebruiksfase (dat is namelijk verplicht voor het bestemmingsplan) als ook voor de aanlegfase (dat moet normaal gesproken worden aangetoond bij de vergunningaanvraag voor bouwen). De stikstof onderbouwing kan dus ook voor de aanleg worden gebruikt voor de ontwikkeling van de diverse deetgebieden in de stad.

4.1 Welstand is geïntegreerd in het Chw bestemmingsplan. Onderdeel van de verbrede reikwijdte van het Chw bestemmingsplan is ook welstand. Nu geldt er voor de hele stad (met uitzondering van een aantal locaties waarvoor beeldkwaliteitplannen zijn vastgesteld) een welstandsnota uit 2004. Deze is deels verouderd, deels nog prima te gebruiken, maar niet helemaal meer van deze tijd als je het hebt over de versterkingsopgave en de wensen voor duurzaamheidsmaatregelen. We willen immers allemaal van het gas af. De welstandsnota is geupdate en opgenomen in het Chw bestemmingsplan. Voor de karakteristieke panden en gebieden zijn nog bijzondere welstandsregels als extra opgenomen. De Welstandsnota Stad Appingedam geldt formeel nog, daarom moet worden bepaald dat deze niet meer geldt voor het plangebied. Dat is een bevoegdheid van de raad.

5.1 Actuele regeling voor de bescherming van bomen. Samen met Stichting Bomenrijk Appingedam is gewerkt aan een regeling die de huidige Bomenverordening moet vervangen. Deze is opgenomen in het Chw bestemmingsplan. Ook dit is mogelijk vanwege de verbrede reikwijdte van het plan. Deze regeling gaat voor het plangebied van het Chw bestemmingsplan de huidige Bomenverordening vervangen. De Bomenverordening geldt formeel voor de hele gemeente en daarom moet worden bepaald dat deze niet meer geldt voor het plangebied. Ook dat is een bevoegdheid van de raad.

6.1 Uitstel kostenverhaal. Voor de diverse ontwikkelingen die in het Chw bestemmingsplan zijn opgenomen is er een plicht tot kostenverhaal op grond van de Wet ruimtelijke ordening. Als een initiatiefnemer mag bouwen op grond van het plan dan moet de gemeente de kosten die door de gemeente worden gemaakt verhalen op een initiatiefnemer. In beginsel moet je als gemeente dan een exploitatieplan vaststellen. Dat is niet nodig als het kostenverhaal anderszins verzekerd is, dat kan via gronduitgifte (als de gemeente de gronden in eigendom heeft zoals bij de Eendracht) of via anterieure overeenkomst. De Crisis- en Herstelwet maakt het mogelijk kostenverhaal uit te stellen tot het moment van vergunningverlening. Van deze mogelijkheid is in het Chw bestemmingsplan gebruik gemaakt voor alle gebieden waar ontwikkelingen zijn voorzien. Nu hoeft dus nog geen exploitatieplan te worden vastgesteld, maar dat moet de raad wel expliciet besluiten.

7.1 Crisis- en Herstelwet is van toepassing op het Chw bestemmingsplan. Met het Chw bestemmingsplan worden meer dan 11 woningen mogelijk gemaakt, daarom valt het plan onder de reikwijdte van de Crisis- en Herstelwet. Mocht er beroep worden ingesteld dan wordt dit plan versneld behandeld. Van belang is dan wel dat de raad dit expliciet in het vaststellingsbesluit opneemt, zodat bij de Raad van State duidelijk is dat de Chw van toepassing is.

Herindelingstoets. Dit voorstel valt niet onder het financieel Arhi toezicht. Dit voorstel leidt niet tot nieuwe uitgaven, verhoging van bestaande uitgaven, verlaging van bestaande inkomsten of tot vermindering van vermogen. Financiële toelichting. Ontwikkelingen kosten geld. Gaat het om private initiatieven dan is de initiatiefnemer zelf verantwoordelijk voor de kosten die de ontwikkelingen met zich mee brengen. Via het uitstel van de wettelijke plicht tot kostenverhaal kan de gemeente de kosten die door de gemeentelijke organisatie worden gemaakt verhalen op initiatiefnemers, dat geldt ook voor het risico op planschade. Als een ontwikkeling concreet wordt kan hiervoor een overeenkomst met de initiatiefnemer worden gesloten of, in het geval de gemeente grondeigenaar is, kunnen kosten worden verhaald via de gronduitgifte.

Communicatie. Het ontwerp Chw bestemmingsplan en het Ontwikkelkader zijn gedurende zes weken ter inzage gelegd. De insprekers en de overleginstanties die hebben gereageerd zijn hiervan op de hoogte gesteld met een brief. Een ieder kon vervolgens een zienswijze indienen. Uitgangspunt was dat mensen het plan digitaal raadplegen, mede gelet op de Corona maatregelen was het niet wenselijk een informatiebijeenkomst te organiseren. De stukken waren wel analoog raadpleegbaar in het stadskantoor, want dat is een wettelijke verplichting. Van de mogelijkheid om een zienswijze in te dienen is gebruik gemaakt door Waterschap Noorderzijlvest en de Bomenstichting. De binnengekomen zienswijzen zijn samengevat en voorzien van een conceptreactie in de Reactienota Zienswijzen Chw bestemmingsplan Stad Appingedam (bijlage). Het besluit van de raad wordt na vaststelling door het college geplubliceerd, zodat belanghebbenden in de gelegenheid zijn hiervan kennis te nemen en eventueel beroep in te stellen bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Duurzaamheid. Duurzaamheid is een belangrijk aspect in de Omgevingswet en onderdeel van de fysieke leefomgeving. In het bijzonder is duurzaamheid belangrijk in het bevingengebied waar we van het fossiele gas af moeten. De gemeente Appingedam sluit bij dit aspect aan bij de Ruimtelijke visie op duurzame energie die samen met de gemeenten Delfzijl en Loppersum is opgesteld. Duurzaamheid is echter nog lastig af te dwingen via ruimtelijke instrumenten, zoals een bestemmingsplan. Een bestemmingsplan kan wel bouwwerken mogelijk maken, zoals kleine windturbines, zonnepanelen en andere, maar het blijft toelatingsplanologie. Het afdwingen van duurzaamheidsaspecten kan niet via het bestemmingsplan. in andere wet- en regelgeving is hiervoor ook al het een en ander geregeld, zoals het Bouwbesluit dat aangeeft aan welke EPC-normen moet worden voldaan. Ook geldt op basis van wet- en regelgeving dat er gasloos en aardbevingsbestendig moet worden gebouwd. Wel zijn er andere aspecten die relevant zijn, waaronder welstand, die normaal gesproken niet in een bestemmingsplan kunnen worden opgenomen, maar wel in een Chw bestemmingsplan. De verbrede reikwijdte van dit plan maakt het mogelijk om ook andere aspecten van de fysieke leefomgeving op te nemen.

Voor duurzaamheidsmaatregelen zijn welstandsregels in de regels van het pilot-omgevingsplan opgenomen. Dit betekent dat op één plek regels zijn opgenomen voor bouwwerken en de welstandseisen waaraan moet worden voldaan. Voor grote delen van de stad maakt het plan kleinschalige duurzame energie opwekking en -opslag mogelijk. Met name vanuit welstand zijn per deelgebied in de stad aandachtspunten opgenomen voor duurzaamheidsmaatregelen. Het regime in het centrum is anders dan op een bedrijventerrein. Het plan voorziet hiermee in een regeling voor duurzaam heid." Aldus de toelichting op het in september 2020 vastgestelde Bestemmingsplan Stad Appingedam.

- "De gemeente heeft in februari 2017 een projectvoorstel gemaakt voor het opstellen van een aardbevingsbestendig omgevingsplan voor de stad Appingedam en dit afgestemd met de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Doel van dat project is een systematiek binnen de gemeente te ontwikkelen die inspeelt op de problematiek van de versterkingsopgave als gevolg van de aardbevingen in Groningen. De gemeente heeft vooruitlopend daarop de bestaande bestemmingsplannen bekeken en beoordeeld in hoeverre de bestaande plannen kunnen worden aangepast, zodat er op een eenvoudigere en snellere manier kan worden meegewerkt aan ingrepen die nodig zijn vanuit de versterkingsopgave als gevolg van de aardbevingen in Groningen.

In de toelichting is die beoordeling voor het plan Agrarische gebieden beschreven. Die beoordeling heeft geleid tot een herziening van het bestemmingsplan Stad Appingedam, deelplan agrarische gebieden. Tegelijkertijd worden als gevolg van actuele veranderingen in de wetgeving parkeerregels in het plan meegenomen en de aanpassing van een bouwvlak op het perceel Langerijp 3a. Tot slot heeft een inventarisatie van karakteristieke waarden plaatsgehad. In het buitengebied zijn ook enkele karakteristieke waarden aanwezig, die nu meegenomen zijn in het plan. Vervolgens is beschreven dat de voorgestelde aanpassingen beleidsmatig aanvaardbaar zijn en geen invloed hebben op de omgevingsaspecten. Tot slot is een juridische beschrijving opgenomen en is de uitvoerbaarheid beschreven." Aldus de toelichtig op het in september 2020 vastgestelde, herziene Bestemmingsplan deelplan Agrarische gebieden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Appingedam heeft 75 rijksmonumenten.

- Appingedam heeft 14 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Nicolaïkerk of Nicolaaskerk (Wijkstraat 32) is een romanogotische hallenkerk. Deze grootste kerk in de Groninger Ommelanden behoort tot de Top 100 van de Nederlandse monumenten. Het laat-renaissancistische Raadhuis uit 1630 is ertegenaan gebouwd. Het oudste deel van de kerk dateert uit begin 13e eeuw. Mogelijk heeft er op die plek al eerder een kerk gestaan. In 1225 is een zaalkerk gebouwd, gewijd aan Maria. De groei die de stad Appingedam in de middeleeuwen doormaakte, zorgde er waarschijnlijk voor dat de kerk al in de tweede helft van de 13e eeuw is uitgebouwd tot een kruiskerk met een westtoren. Het koor is daarbij vergroot, en is begin 14e eeuw alweer verder uitgebouwd en kreeg toen een vijfhoekige afsluiting. In 1331 is de kerk nog aan Maria gewijd, maar enige tijd daarna moet Nicolaï (Sint-Nicolaas) de beschermheilige zijn geworden. In 1408 wordt zijn naam als eerste genoemd in combinatie met de kerk.

In de 15e eeuw worden de zijbeuken van de kruiskerk uitgebouwd tot de huidige hallenkerk. De uiteinden van de zijbeuken zijn nog goed te herkennen, doordat de uitbouw zich kenmerkt door grote gotische spitsboogvensters, terwijl de oorspronkelijke zijbeuken kleinere rondboogvensters hebben. De zijbeuken zijn begin 16e eeuw afgesloten met een zuiderkapel (de Jozefkapel) en iets later ook met een noorderkapel (de Mariakapel). Na de Reductie van Groningen ging de Nicolaïkerk in 1594 over tot het protestantisme. Dit had gevolgen voor het interieur. Alle katholieke kenmerken verdwenen en de muren werden gewit. Bij de restauratie in de jaren vijfig van de 20e eeuw zijn de 15e-eeuwse muurschilderingen weer hersteld. In de 17e eeuw kwamen er een rijk met houtsnijwerk bewerkte preekstoel (1665), een dooptuin en een aantal herenbanken.

De oorspronkelijke kerktoren is in 1554 vervangen door een vrijstaande toren. Deze is in 1834 wegens bouwvalligheid gesloopt en in 1835 vervangen door de huidige forse, maar niet hoge (41 meter) klokkentoren. Boven in de toren hangen drie luidklokken. In de oude toren hing al in 1620 een beiaard van elf klokken, vervaardigd door klokkengieter François Simon. In de eerste decennia van de 19e eeuw mochten zij niet meer geluid worden vanwege de bouwvalligheid van de toenmalige toren. Zij kwamen vervolgens te hangen in de nieuwe toren van 1835, en zijn in 1911 vervangen door 25 klokken van John Taylor. Na wijzigingen in 1979, 1991 en 2000 telt het carillon nu 51 klokken. In 2008 is in de Mariakapel een Archeologisch Informatiepunt gerealiseerd. De Jozefkapel is als stiltecentrum ingericht. De Nicolaïkerk bezit een in 1744 door Albertus Antoni Hinsz gebouwd tweeklaviers orgel. In de kerk staan ook twee kleine orgels: een eenklaviers koororgel met vijf registers, gebouwd in 1967 door de Utrechtse firma J. de Koff & Zn. en in de Jozefkapel een Pels & Van Leeuwen-orgel uit 1970. In 2006 is Stichting Nicolaïkerk Appingedam opgericht, die zich inzet voor fondsenwerving t.b.v. het in goede staat houden van de kerk. - Hier vind je de bezoekmogelijkheden van de kerk.

- Vlakbij de eerste speciaal voor Molukkers ingerichte woonwijk in Appingedam is in 1960 een nieuwe kerk gebouwd. Deze Molukse kerk is sinds haar bouw vrijwel onveranderd gebleven. Het gebouw lijkt vanwege haar 'semi-permanente' karakter veel op een barak, maar heeft iets extra door het ranke dakruitertje met stalen kruis. Binnenin is er een opvallende draagconstructie: de houten spanten zijn onbedekt gebleven. De eenvoudige houten preekstoel en doopvont zijn geleverd door de lokale bouwers Niehof en Hund. De aan de oostgevel opgehangen luidklok is eveneens in 1960 gegoten door fa. Van Bergen uit Heiligerlee. De kerk wordt gebruikt door Geredja Indjili Maluku (Molukse evangelische kerk) en door Nood Protestant Maluku di Belanda maart '53 (Nood Gemeente Protestant Maluku). In de kerk is sinds een infomatiecentrum over de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Nederland. De kerk is eigendom van Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK).

Basisschool De Triangel is sinds maart 2019 de nieuwe Sleutelbewaarder van de Molukse kerk in Appingedam. Met het project Sleutelbewaarders van Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) maken kinderen kennis met de kerk in hun buurt en gaan de school en de kerk structureel samenwerken. De Molukse kerk is sinds 2014 lid van de Groninger Kerkenfamilie. Er komen regelmatig leerlingen van de school naar de kerk om te leren over de Molukse cultuur en geschiedenis. De leerlingen worden ook uitgedaagd na te denken over de waarde van het gebouw. Wat is de betekenis van dit kerkje voor de gemeenschap, toen en nu? En in de toekomst? Zo kunnen de kinderen een eigen betekenis geven aan dit bijzondere gebouw in de eigen buurt, en zich er mede verantwoordelijk voor voelen. Er doen nu elf scholen en kerken in de provincie mee aan Sleutelbewaarders. Het project is in juni 2016 van start gegaan in Garnwerd, daarna volgden Obergum, Woltersum, Engelbert, Tolbert, Adorp, Solwerd, Garmerwolde, Breede en ’t Zandt. Het Sleutelbewaardersproject is een van de projecten van de afdeling Educatie van de SOGK. Op deze manier beoogt de stichting een bouwsteen te leveren voor draagvlak in de toekomst.

- Het Raadhuis (Wijkstraat 36, naast de kerk) behoort tot de kleinere raadhuizen in Nederland. Op deze plek in de Wijkstraat, van oudsher de hoofdstraat van Appingedam, bevond zich de Doelen, het gildehuis van de schutterij, waarvan de fundamenten in 2007 zijn teruggevonden. Een gevelsteen vermeldt 1630; dat is vermoedelijk het jaar waarin het na verbouwing als raadhuis is opgeleverd. De benedenverdieping is aanvankelijk gebruikt als waag. Tot in 1825 is hier nog regelmatig vee gewogen, vooral varkens. Het gebouw ziet met de voorgevel (aan de noordzijde) uit op de Wijkstraat. Het staat met de achterzijde tegen de middeleeuwse Nicolaïkerk en met de westgevel tegen de uit 1835 daterende klokkentoren van de kerk.

Het raadhuis is in renaissancistische stijl opgetrokken. Het heeft aan de voorkant een open doorloop. In een nis tussen de kruiskozijnen op de eerste verdieping staat een bijna levensgroot beeld van Vrouwe Justitia, echter zonder de gebruikelijke blinddoek. De voorgevel heeft een poortje, waarboven een gebeeldhouwde vrouwenkop hangt met daarboven het stadswapen van Appingedam: een pelikaan die met haar bloed haar jongen voedt. In de 18e-eeuwse gebrandschilderde ramen van het raadhuis zijn familiewapens te zien. In 1911 heeft rijksbouwmeester Adolph J.M. Mulder het raadhuis gerestaureerd en daarbij de voorgevel in de originele staat teruggebracht. De gemeente heeft al sinds vele jaren een gemeentehuis elders. Het oude raadhuis is nog in gebruik voor gemeenteraadsvergaderingen, als trouwlocatie en voor bijzondere gelegenheden.

- De Olinger Koloniemolen staat in buurtschap Laskwerd en wordt daarom aldaar beschreven. - Het voormalige olieslagerscomplex De Eendragt stond te Tjamsweer en wordt daarom aldaar beschreven.

- In 2003 lezen wij op de site van RTV Noord: "De gemeente wil de rijksmonumentale kalkoven aan de Dijkhuizenweg laten opknappen. Architectenburo OVT heeft opdracht gekregen om een restauratieplan te maken. Als de oven in oude luister is hersteld wordt deze mogelijk opengesteld voor het publiek. De kosten van de restauratie worden geraamd op minimaal 100 duizend euro." Kennelijk is dat er niet van gekomen, want in november 2020 lezen wij: "De gemeente heeft de monumentale kalkoven overgedragen aan Stichting tot Behoud van Industrieel en Cultureel erfgoed Stad Appingedam (BICSA). De stichting wil ruim drie ton ophalen om de kalkoven te restaureren." In de tussentijd zijn de kosten dus 'iets' opgelopen. Maar zoveel inflatie is er niet geweest in de tussengelegen jaren, dus vermoedelijk was de schatting uit 2003 aan de lage kant.

De kalkoven staat op de gemeentewerf. De kalkoven is eind 19e eeuw gebouwd en was tot 1960 in gebruik. Sindsdien is er geen enkel onderhoud meer aan gedaan, vandaar dat hij anno 2020 min of meer op instorten staat. Het gaat door zijn vorm om een uniek gebouw. Toeristen vragen altijd wat het voor gebouw is en of ze ook naar binnen kunnen, maar dat kan vooralsnog dus niet. Maar zo is wel het idee ontstaan om het te restaureren en het weer toegankelijk te maken. Twee fondsen hebben toegezegd aan de restauratie mee te betalen, maar het grootste gedeelte moet van het Rijk komen. BICSA hoopt in de tweede helft van 2021 met de restauratie te kunnen beginnen. In 2022 beoogt dat gereed te zijn. De kalkoven van Appingedam werd tot 1960 gebruikt om kalk te maken. Schelpen werden van het wad opgevist en met schepen hierheen gebracht. Ze werden dan met turf of steenkool verhit en dan afgeblust. Het restant was kalk, die werd gebruikt om muren te schilderen en voor de cementindustrie.

- Museum Møhlmann is een particulier museum voor realistische en figuratieve kunst. Het museum is gevestigd in rijksmonument De Muzeheerd. Deze 47 meter lange kop-hals-rompboerderij met geschakelde bijschuur is in fasen gebouwd tussen 1840 en 1870.

- Appingedam kende jarenlang een bloeiende Joodse gemeenschap. In de Tweede Wereldoorlog maakten de Duitsers hier abrupt een einde aan. Maar de synagoge in het stadje is bewaard gebleven en Stichting Oude Groninger Kerken heeft hier het beheer over gekregen. Zij wilden op een originele manier de Joodse samenleving van destijds weer beleefbaar maken. Al geruime tijd verzamelde de stichting verhalen van en over de Joodse inwoners van de stad door in gesprek te gaan met nabestaanden. Zo ontstonden indringende portretten van deze Joden.

Studio 212 Fahrenheit bedacht, ontwierp en maakte hier in 2016 een bijzondere boekenkast van met 56 unieke boeken. Uniek omdat ze allemaal het persoonlijke verhaal vertellen van de vroegere Joodse inwoners van de stad. Met de intentie dat hun verhalen nog generaties lang blijven voortleven. Naast de verhalen uit de kast hebben zij er ook een wandelroute bij gemaakt. De plekken die centraal staan in de verhalen kunnen zo met eigen ogen worden bekeken. Een wandeling langs plekken waar de mensen woonden, leefden en liefhadden.

- Graven in de Damster geschiedenis van een Groninger familie.

- Een bezienswaardigheid wórdt het volgende kunstwerk: "Op 1 januari 2021 gaat de gemeente Appingedam op in de nieuwe gemeente Eemsdelta. Het gemeentebestuur biedt de inwoners een kunstwerk aan als blijvend aandenken aan de gemeente. Op het kunstwerk wordt het verhaal van de gemeente en haar inwoners getoond. Vormgever Siebe Kuipers van Pentapark heeft een ontwerp gemaakt waarbij de rijksmonumentale reclamezuil aan de Koningsstraat als inspiratie is gebruikt. Hiervan wordt een replica gemaakt, waarop het historische en maatschappelijke verhaal van de gemeente wordt uitgebeeld in honderden tegeltjes. Het kunstwerk komt in het centrum te staan. Waar precies is nog niet bekend. Wat er op de tegeltjes komt, wordt voor een deel aangeleverd door mensen met historische kennis, zoals de gemeentearchivaris. Voor een ander deel vragen we de inwoners om onderwerpen aan te leveren. Wat mag absoluut niet ontbreken? Waar heb je bijvoorbeeld speciale herinneringen aan? Het gaat uitdrukkelijk niet om de highlights van de gemeente zoals de hangende keukens of de Nicolaikerk; deze krijgen sowieso een plek op de tegeltjes." (bron: gemeente, 29-4-2020) Inwoners konden tot 4 mei 2020 suggesties insturen.

- Gevelstenen in Appingedam.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsvereniging Damster Narren.

- In een weekend eind juni is er Beachvolleybal Appingedam.

- "Twee mannen die hun sporen in de wegatletiek hebben verdiend, Peter de Vries en Jan Dijkman, opperen in 1996 het idee om een wedstrijd te organiseren in het centrum van Appingedam. Een jaar later de try out met met parcours over het voormalig ijsbaanterrein. Circa 300 deelnemers en iedereen bijzonder enthousiast. Dit smaakt naar meer. Sinds 2000 is Univé Verzekeringen hoofdsponsor van dit evenement. Het aantal deelnemers is gegroeid naar 2.000+. De Bedrijvenloop is geïntroduceerd, de Peuterrun is altijd heel bijzonder en de recreant die zijn eigen wedstrijd loopt. Atleten uit Kenia en Ethiopië die we terugzien in de top van de IAAF ranglijsten. Dit alles maakt de Univé Stadsloop (eind juni) zo bijzonder, zo divers."

Je kunt de Univé Stadsloop Appingedam sinds 2016 ook wandelend afleggen. Hiermee beogen Gezondheidscentrum Overdiep en de Stadsloop meer mensen op een laagdrempelige manier in beweging te krijgen. Veel gezondheidsklachten zijn namelijk het gevolg van een verkeerde levensstijl. Dan gaat het over voeding en beweging. Met een betere levensstijl kunnen chronische ziekten voorkomen of verminderd worden. Het helpt goed tegen bijvoorbeeld suikerziekte, diabetes en overgewicht. Fysiotherapeuten hebben ook een preventieve taak om gezondheidsklachten te voorkomen en daar past beweging goed in. Een half uur bewegen per dag helpt al veel. De wandeltocht vindt plaats tijdens de Univé Stadsloop. De starttijd is om 19.35 uur, vijf minuten na de start van de Recreantenloop.

- Brassband Constantijn Huygens organiseert ieder najaar een concert, meestal met een vermaarde solist uit binnen- of buitenland.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- "Een complete stad met een middeleeuws centrum, waar we onze cultuurhistorie koesteren en beschermen. Dat is Appingedam. Het Damsterdiep en de historische binnenstad, met centraal de Nicolaïkerk en het Raadhuis, bieden een schitterend decor. Kom winkelen, ga erop uit of strijk neer op de sfeervolle terrassen. In onze stad valt van alles te zien, doen en beleven. Maak een stadswandeling door de authentieke stad, bezichtig de Nicolaïkerk of de Synagoge en breng een bezoek aan de Groninger Zilverkamer of een van de musea. En wanneer je denkt alles gezien te hebben, laat je dan verassen met een vaartocht op de Damsterveer.

Bezoek Appingedam en misschien win je wel een fantastische prijs. Want de lokale ondernemers hebben hun handen ineengeslagen om ieder bezoek aan hun stad bijzonder te maken. Bij bijna 80 ondernemers kun je namelijk punten sparen waarmee je kans maakt op mooie prijzen (met de pas die wij in het artikel hieronder beschrijven, red.). Zien, doen en beleven. Kom langs en zie de vele middeleeuwse panden en talloze rijksmonumenten van onze stad. Ook om de stad heen valt genoeg te zien, doen en beleven. Dus kom langs en ontdek de gezellige trotse stad aan het Damsterdiep! Actief. In Appingedam is heel veel te doen. De stad ligt op de grens tussen een eeuwenoud cultuurlandschap en het Waddenzee Werelderfgoed. Dit maakt het een unieke en veelzijdige stad waar je lekker kunt winkelen, wandelen, varen en genieten." Onder de link vind je uitvoerige informatie over wat er in de stad te zien en te doen is. De site is opgezet en wordt onderhouden door de organisatie MSA, die je beschreven vindt in het hoofdstuk Links.

- "Aantrekkelijke aanbiedingen, leuke evenementen en een gezellige sfeer! De ondernemers van Appingedam zetten zich al tientallen jaren in om ieder bezoek aan hun stad bijzonder te maken door bezoekers compleet in de watten te leggen. In 2019 is een nieuw initiatief gestart waarbij iedere Damster, iedereen die de stad een warm hart toedraagt en iedereen die in de stad winkelt, profiteert! Geen uitpuilende portemonnee meer en prijzen winnen door te winkelen in onze stad? Met de Beleef Stad Appingedam pas kan het allemaal! Het idee is simpel. Iedereen die in onze stad komt winkelen kan deze pas krijgen bij de deelnemende ondernemers. Het maakt niet uit of je een geboren Damster bent of een toerist uit New York. Het grote voordeel van de pas is dat je met deze ene pas vrijwel overal terecht kunt. Bekijk hier welke (bijna 80!) ondernemers meedoen.

Onze puntenverdeling. Het is je misschien al opgevallen dat je bij de ene winkel meer punten krijgt dan bij de andere winkel. Dat klopt. Over het algemeen gaan mensen namelijk vaker naar een supermarkt of bakker dan dat zij een kledingwinkel of juwelier bezoeken. Door juist de winkels die minder vaak bezocht worden meer "waarde" te geven, stimuleren wij het bezoek aan deze winkels. Zo zorgen wij samen voor een bruisende en leefbare stad waar iedere bezoeker profiteert! Hoeveel punten krijg je waar?: 10 punten: supermarkt; 20 punten: bakker, slager, horeca, drogist; 30 punten: bowlen, speelgoed en games, gereedschappen, kapper, tuin; 40 punten: kleding, schoenen, beauty en wellness; 50 punten: elektronica, fotografie; 60 punten: brillen, drukwerk, fietsen, financieel, interieur, juwelier; 70 punten: auto, (web)design, reizen, taxi, vastgoed.

Hoe krijg je punten? Iedere keer dat je aankopen doet in de stad kun je de QR-code scannen op een van de tablets die bij de aangesloten ondernemers in de winkels staan. Het maakt hierbij niet uit wat je koopt of hoeveel geld je besteedt. Je krijgt namelijk punten voor je bezoek. Bij elke ondernemer kun je dagelijks maximaal 1x scannen en punten ontvangen. Hoe kun je prijzen winnen? Iedere maand vindt er een trekking plaats waarbij je met je gespaarde punten kans maakt op leuke prijzen. Dus kom langs, haal je pas gratis op bij deelnemende ondernemers, beleef Appingedam, scan en win de mooiste prijzen! Benieuwd naar onze winnaars? Benieuwd welke prijzen wij al weggegeven hebben? Of gewoon nieuwsgierig? Kijk dan vooral even op onze Nieuwspagina. Zo blijf je op de hoogte."

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws van Beleef Stad Appingedam op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Marketing Stad Appingedam (MSA) is een in 2018 opgerichte vereniging die zichzelf ten doel heeft gesteld de leegstand en krimp in de stad en de omringende regio tot een minimum te reduceren. Daarnaast wil MSA de regio een economische impuls geven. Op die manier houden wij de stad samen leefbaar. MSA is ontstaan als antwoord op de vraag hoe de Damster ondernemers samen kunnen werken om leegstand tegen te gaan. Er is namelijk een landelijke trend gaande waarbij winkelstraten langzaam maar zeker leeglopen. Wat doen wij. Samen zetten we onze stad op de kaart als sfeervolle winkelstad met succesvolle evenementen en veel cultuurhistorische waarde. De Beleef Appingedam Pas is een goed voorbeeld van hoe wij samenwerken om onze stad te vermarkten en de leefbaarheid verbeteren. Onze visie op weg naar Appingedam 700 jaar stad (2027). De visie van MSA is dat onze stad binnen 5 jaar na onze oprichting (= 2023) haar regionale functie niet alleen heeft behouden maar ook aanzienlijk heeft versterkt, doordat wij bijdragen aan een gunstig vestigingsklimaat, wat nieuwe ondernemers en bewoners naar de stad trekt."

- Voortgezet onderwijs: - In de nieuwbouw voor Campus Eemsdelta Groningen in Appingedam, op de locatie waar voorheen verpleeghuis Solwerd stond, worden vier scholen*, culturele voorzieningen en een sportcluster ondergebracht in een vernieuwende onderwijstypologie. Het ontwerpteam van De Unie Architecten, Felixx Landschapsarchitecten, Technion Adviseurs en Alverink van Schieveen Ingenieursbureau won met hun schetsontwerp begin 2019 de Europese aanbesteding voor de Campus. Het ontwerp zorgt voor een optimale synergie tussen programma, landschap en gebouwen, geïntegreerd in een typologie die geïnspireerd is op de radiale opzet van Groninger wierdedorpen.
* George Martens School, Rudolph Pabus Cleveringa Lyceum, Theda Mansholt College en Noorderpoort.

De nieuwe Campus herbergt vanaf schooljaar 2022-2023 HAVO, VWO, (V)MBO, praktijkonderwijs, culturele voorzieningen en een sportcluster, samengevoegd in één voorziening, bestaande uit meerdere gebouwen van in totaal 16.600m2. Het terrein van 3,5 hectare wordt ingericht als een toegankelijk landschapspark en zorgt voor een vanzelfsprekende interactie met de omgeving. Campus Eemsdelta biedt straks ruimte aan ca. 1.700 leerlingen, wordt gasloos, energieleverend, 100% circulair en aardbevingsveilig.

Rond een centraal hart zijn de verschillende scholen en clusters radiaal georganiseerd. Elke school krijgt daarmee zijn eigen gebouw met een op de eigen behoeftes gerichte ontsluiting, organisatie, identiteit en uitstraling. Het centrale hart fungeert als spelverdeler, hoofdentree en ruimte waar gezamenlijke activiteiten plaatsvinden rondom een groene patio. In het hart loopt het omringende landschap als het ware door. Via de patio is een verhoogd stilteplein op het dak toegankelijk, van waaruit je de omgeving kunt overzien. De radiale wierde-opzet zorgt ervoor dat elke school in eigen tijd en tempo ontwikkeld zou kunnen worden. Groei en krimp kunnen eenvoudig per school opgevangen worden zonder dat dit de andere schoolgebouwen van Campus Eemsdelta beïnvloedt.

Naast de vier verschillende middelbare scholen herbergt Campus Eemsdelta ook groot aantal regionale sport- en culturele functies. Deze zijn zo geclusterd en ruimtelijk georganiseerd dat zowel de scholen als de omgeving er onafhankelijk van elkaar gebruik van kunnen maken. Het betreft met name studio’s voor film, muziek en grafische technieken, een sciencevleugel met labs, een theater, danszaal, multicourt, indoor sportzalen, techniekwerkplaatsen, moestuinen, pluktuinen, een sportstrand en een ‘tiny forest’. Het gebied rondom de Campus wordt voor de regio toegankelijk als ‘landschapspark voor cultuur, sport en recreatie’.

De Campus is opgevat als een landschap waarin onderwijs plaatsvindt. De omringende tuinen, waterpartijen en pleinen zijn ingericht als natuurlijke sport-, spel- en onderwijsruimtes die aansluiten op de behoeften van de diverse scholen en de omgeving. Ook zorgt het groene leerlandschap voor een vanzelfsprekende aansluiting op de kwaliteiten en kansen van de directe omgeving. Hiermee zorgt de Campus voor een eerste kwaliteitsimpuls voor de mogelijke ontwikkeling van het omringende gebied. (bron: De Unie Architecten)

- Educatie: - "Kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar uit Appingedam, Delfzijl, Loppersum en omgeving, die graag met techniek bezig zijn, nieuwe dingen willen leren en het leuk vinden om zelf iets te maken of te bouwen, kunnen sinds mei 2019 terecht bij De Jonge Onderzoekers Groningen (DJOG) afdeling Eemsdelta. DJOG organiseert toffe cursussen in een technieklokaal van het Noorderpoortcollege in Appingedam. Bij DJOG is het altijd een vrolijke en gezellige boel. Het is de perfecte ontdekplek voor bouwers, makers, programmeerfanaten en robot-fans die na school ook iets te doen willen hebben. Jongeren worden tijdens de cursussen begeleid door enthousiaste vrijwilligers die weten waar ze het over hebben en die net zo nieuwsgierig en gemotiveerd zijn als de kinderen zelf."

- Muziek: - Brassband Constantijn Huygens (BBCH) is ruim 115 jaar geleden opgericht als fanfare. Na een paar jaar is de bezetting gewijzigd naar brassband. De band timmert sinds begin van de jaren tachtig aan de weg en kent inmiddels grote successen. In 1994 werd het Nederlands Kampioenschap behaald in de 4e Divisie. Een succes dat de band in 1995 nog eens dunnetjes overdeed. Een trotse band en dirigent promoveerden daardoor naar de 3e divisie. Ook in deze divisie behaalde de band uitstekende resultaten. De nog altijd stijgende lijn werd in 2002 benadrukt door een prima 2e plaats op €urobrass en later dat jaar de titel Nederlands Kampioen 2002. In december 2011 is deze titel na een aantal jaren van afwezigheid weer naar Appingedam gehaald.

- Gospelkoor Simi Jadech.

- Sport: - Voetbalvereniging DVC (Damster Voetbal Club) is ontstaan in juli 2017 uit een fusie tussen de voetbalverenigingen v.v. Appingedam en v.v. De Pelikanen. De jeugd van DVC speelde al sinds 2015-2016 volledig samen. De thuiswedstrijden worden gespeeld op het Burgemeester Wellemansportpark.

- Sinds 2015 is Trias de volleybalvereniging van Delfzijl en Appingedam. Volleybalvereniging Memesa uit de stad en volleybalvereniging Thalassa uit buurstad Delfzijl zijn namelijk gefuseerd en presenteren zich sindsdien als v.v. Trias, met teams die uitkomen van de 4e klasse t/m de promotieklasse. Er is dus voldoende aanbod voor iedereen die graag wil (leren) volleyballen. Er zijn ook jeugdteams voor de jeugd van 6 tot 18 jaar.

- Woonzorg: - "Damsterheerd is een modern woonzorgcentrum met ruime appartementen aan de rand van Appingedam. Een ideale plek als u een steuntje in de rug kunt gebruiken. In Damsterheerd kunt u doorgaan met het leven dat u gewend bent. Maar met de zekerheid dat er altijd hulp in de buurt is. Heeft u hulp nodig, dan kunt u bij ons (tijdelijk) wonen, logeren of overdag bij ons komen. Damsterheerd biedt vele mogelijkheden voor wat betreft diensten, activiteiten en zorg. De buurtbewoners zijn uiteraard van harte welkom bij de activiteiten. In de verpleegunit van Damsterheerd wonen ouderen met dementie die minder of meer intensieve verpleging nodig hebben. Uitzonderlijk is de nieuwe manier van wonen en zorg door de combinatie van zorg- en verpleegplaatsen. Deze nieuwe aanpak komt tegemoet aan de wens van veel ouderen. Zelfredzaamheid stimuleren is een belangrijke waarde binnen Damsterheerd. In overleg met de bewoner spreken we af wat hij of zij zelfstandig kan en doet en waarbij hulp nodig is. In de aangebouwde seniorenwoningen wonen ouderen zelfstandig. Zij kunnen een beroep doen op zorg en andere dienstverlening. De mogelijkheid tot alarmering en de nabijheid van woonzorgcentrum Damsterheerd geeft een permanent veilig gevoel."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Appingedam De Wierde, - idem Rusthof en - idem Stilleweer.

Reacties

(6)

Goedemorgen,

Ik zag deze ochtend op Hart van Nederland uw werk ( https://www.hartvannederland.nl/nieuws/2019/frank-klaar-met-levenswerk-l... ) en allereerst wil ik zeggen dat ik het prachtig vind!
Ik heb uiteraard een kijkje op de site genomen en mijn eigen woonplaats bekeken. Daar zag ik een klein foutje. De nieuwe naam van de gemeente Appingedam, Delfzijl en Loppersum zal niet Fivelingo worden, maar Eemsdelta.

Met vriendelijke groeten,
Lieke Smouter

Dank voor uw complimenten. Dat doet mij goed om te horen! En het stimuleert mij om door te gaan met de laatste loodjes/puntjes op de i. Ik hoop dat u uw enthousiasme ook aan uw relaties wilt overbrengen, want helaas weten de meeste mensen nog altijd niet van het bestaan van de site, en degenen díe er van weten, zijn er allemaal enthousiast over.
Dat het Eemsdelta wordt, had ik er al staan (alinea 7). Het stukje van de burgemeester daarna, over Fivelingo, komt uit zijn nieuwjaarstoespraak en laat ik juist bewust staan omdat het altijd leuk is om achteraf terug te lezen wat zijn suggestie was voor de naam. Die het inderdaad niet is geworden. Dat heb ik nu iets duidelijker geformuleerd.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl
Edit 23-5-2020: de nieuwjaarstoespraak van de burgemeester m.b.t. 'Fivelingo' heb ik nu verhuisd naar de pagina Eemsdelta, daar is het toepasselijker.

Prachtige site met informatie over Appingedam! Daar zitten, zo te zien, veel arbeidsuren in.

Ik interesseer me voor de geschiedenis van middeleeuws Appingedam, en heb daarover het een en ander gelezen. Toch blijft de vraag hangen hoe deze nederzetting nu precies stadsrechten verkreeg. Daarover vond ik een titel: J. Heringa, 'Appingedam in de middeleeuwen: stad of dorp' (1974). En laat nou net deze titel nergens te vinden zijn! Weet u waar ik dit werkje vind? Iemand anders?

Vriendelijke groet, Bart Flikkema

Dank voor uw compliment! Dat doet altijd goed om te horen, dat alle inspanningen gewaardeerd worden en men er iets aan heeft. Er zitten inderdaad inmiddels nogal astronomisch veel mensuren in. Als u benieuwd bent hoeveel precies ongeveer, kunt u dat hier lezen: https://www.plaatsengids.nl/over-ons#hoeveel-mensuren-zitten-er-de-site.

Appingedam was nog maar een 'beginnetje'. Tot voor kort heb ik namelijk vooral gefocust op het uitwerken van de 'kleine kernen' (zoals de hierboven onder Status vermelde kerntjes), juist omdat daar moeilijker iets over te vinden is / het verspreider vastligt / van de grote kernen al veel boeken en sites zijn. Dus in die zin waren die urgenter. Maar natuurlijk worden de grote kernen uiteindelijk ook goed uitgewerkt. Dat zijn de 'puntjes op de i' voor dit jaar. Appingedam had, toen u het las, ca. 3.000 woorden. Ik heb er inmiddels nog enkele aanvullingen bij geplaatst. Nu zijn het ca. 4.500 woorden. En dat verdubbelt in de loop van het jaar nog wel een keer. Want de ervaring leert dat een grotere kern (>10.000 inwoners) die 'af' is (volgens het 'format' van mijn site), uiteindelijk wel rond de 10.000 woorden heeft (voorbeelden: Culemborg https://www.plaatsengids.nl/culemborg en Leerdam https://www.plaatsengids.nl/leerdam). Dat is het absolute maximum dat ik hanteer. Want de lappen tekst moeten ook weer niet slaapverwekkend lang worden. :-)

Er ontbrak inderdaad nog een onderdeel over het stadsgebeuren. Dat heb ik nu toegevoegd. Het komt van dé autoriteit op dit gebied. De voetnoten heb ik weggelaten, dat gaat voor een compilatiewerk als dit iets te ver. Als u die wilt lezen, kan dat in de online versie van het in dat hoofdstuk genoemde boek, dat u hier kunt vinden: https://www.universiteitleiden.nl/en/research/research-projects/humaniti....

Het door u genoemde werkje kan ik ook nergens vinden. Veel plaatsen hebben een heemkundekring (met o.a. een bibliotheek met lokale werken). Dat is hier kennelijk niet het geval. De stad heeft wel een museum over de geschiedenis van de stad. Vaak hebben die ook wel een bibliotheek met lokale werken, maar daarover lees ik niets op hun site.
Als er iemand reageert, die het door u genoemde boek heeft dan wel weet waar u het kunt inzien/lenen, laat ik het u weten.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Beste Frank: Bij "naamsverklaring" kun je nog toevoegen: In Delfzijl ligt een grote weg met de naam "Weg naar Den Dam" (ruim anderhalve kilometer lang) die beide plaatsen (Delfzijl en Appingedam) verbond en de naam "Den Daam" dus bevestigt.

Dank voor de aanvulling Lex. Ik heb het toegevoegd.

Reactie toevoegen