Steenpaal

Plaats
Buurtschap
Rucphen Roosendaal
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

steenpaal plaatsnaamborden etc [640x480].jpg

Buurtschap Steenpaal ligt rond een driegemeentepunt, tevens tweelandenpunt. Door de diverse bordjes ter plekke in een collage te monteren, wordt dat mooi gevisualiseerd.

Buurtschap Steenpaal ligt rond een driegemeentepunt, tevens tweelandenpunt. Door de diverse bordjes ter plekke in een collage te monteren, wordt dat mooi gevisualiseerd.

Steenpaal

Terug naar boven

Status

- Steenpaal is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, in gedeeltelijk gemeente Rucphen, gedeeltelijk gemeente Roosendaal (t/m 1996 gemeente Roosendaal en Nispen, in 1997 over naar gemeente Roosendaal), gedeeltelijk gemeente Essen (België). De buurtschap valt dus onder 3 gemeenten en 2 landen!

- Het Nederlandse deel van de buurtschap Steenpaal valt grotendeels onder het dorp Schijf (gemeente Rucphen), deels onder het dorp Nispen (gemeente Roosendaal), althans geografisch gezien (de gemeentegrens loopt kennelijk midden door de straat). Het Nispense deel is namelijk onbewoond, dus het bewoonde deel van de buurtschap valt, voor zover in Nederland, alleen onder het dorp Schijf. Het Belgische deel van de buurtschap ligt in de gemeente Essen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1490 kopie 17e eeuw Steenpael, 1654 Steenpael, 1847 Steenpaal.

Naamsverklaring
Genoemd naar een stenen grenspaal, vergelijk het Middelnederlandse paelsteen 'grenssteen'.(1)

Familienaam
Er zijn ook personen met de achternaam Van Steenpaal, met een duidelijke concentratie in W-Brabant (en daarbinnen vooral in de gemeenten Roosendaal en Bergen op Zoom). Het ligt voor de hand dat de voorouders van deze personen uit deze buurtschap afkomstig zijn.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Steenpaal ligt rond de gelijknamige weg, 7 km ZW van Rucphen, 6 km ZW van Schijf, 2 km O van Nispen, aan de Belgische grens, nabij grenspaal 239.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Steenpaal omvat slechts 3 huizen op Nederlands grondgebied.

Terug naar boven

Geschiedenis

- In het boek 'Stappen in het verleden' (ISBN 90-73080-08-8) van L.J.P. van Gastel en M.R. Hermans wordt op pag. 43 Steenpaal vermeld. De 3.000 leden tellende parochie van Roosendaal ging vanaf 1648 naar een aldaar opgerichtte veldkerk. Deze veldkerk lag meer dan 7 km van Roosendaal, net over de grens, in Spaans Brabant. Achterliggende reden van deze kerkgang was de overname van de katholieke St. Janskerk te Roosendaal door gereformeerde gelovigen onder leiding van dominee Henricus Mispelblom. Het kerkje moet er ongeveer zo hebben uitgezien. Dit soort kerkjes wordt een grenskerk genoemd. Onder de link vind je nog een aantal andere voorbeelden van grenskerkjes die er zijn geweest.

Toen tijdens en na de Tachtigjarige Oorlog de katholieke eredienst er een tijd lang officieel verboden was en daarna - onder strikte voorwaarden - weer getolereerd werd, vervulden de grenskerkjes voor katholieken in de grensstreken van de Republiek een tijd lang dezelfde functie als de schuilkerk in de rest van de Verenigde Provinciën. Grenskerken stonden net over de grens met de Spaanse Nederlanden ten zuiden en in katholieke gebieden van het Heilige Roomse Rijk, oostelijk van de Republiek. Na de inval der Fransen in het Rampjaar 1672 en hun bezetting tot 1673 werd het beleid ten aanzien van de katholieken versoepeld, zodat zij voortaan hun eredienst in schuurkerken konden houden. Pas vanaf 1798 kwam er geleidelijk een einde aan deze achterstelling.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Binnen een straal van enkele honderden meters zijn hier maar liefst vier verschillende soorten straatnaamborden* Steenpaal te ontdekken (inclusief die aan de Belgische zijde) (zie de afbeelding). Probeer ze allemaal maar eens te vinden!
* die door de afwezigheid van plaatsnaambordjes tevens als de facto plaatsnaambordjes fungeren.

Reacties

(4)

Ik zou graag willen weten wat mijn familienaam met dit gehucht heeft.
Zou iemand mij hier info over kunnen geven

Mvrgroet Leo van Steenpaal

Vaak hebben de lokale heemkundekringen wel bestanden met mensen uit de omgeving van de afgelopen eeuwen en welke relatie die tot elkaar hadden (genealogie), zodat terug te herleiden valt of en welke van uw voorouders uit deze buurtschap kwamen, en evt. waar ze dan precies woonden. De buurtschap Steenpaal valt grotendeels onder het dorp Schijf. De site van de heemkundekring van Schijf vindt u op https://www.heemkundekringschijf.nl/. Als ik u was zou ik hen mailen of ze u hiermee kunnen helpen.

(...)

Dank u voor deze informatieve aanvulling! Ik heb het hierboven verwerkt. En heb nog een pagina gevonden met een tekening van hoe het kerkje er ongeveer moet hebben uitgezien, waarnaar ik heb gelinkt.

Reactie toevoegen