Status

- Makkum is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1811 gemeente Baarderadeel. In 1812 over naar gemeente Bozum, per 1-10-1816 over naar gemeente Baarderadeel, in 1984 over naar gemeente Littenseradiel, in 2018 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

- De buurtschap Makkum valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Boazum.

- De buurtschap Makkum is een van de weinige buurtschappen in de voormalige gemeente Littenseradiel zonder plaatsnaamborden. Je kunt daarom slechts aan het gelijknamige straatnaambordje - het zal er maar één zijn, omdat het een doodlopende weg is - zien dat je er bent aangekomen.

Naam

Oudere vermeldingen
1479 Mackumma gued, 1511 Mackum.

Naamsverklaring
Zonder oudere vormen is het niet uit te maken of deze naam zich heeft ontwikkeld uit Makkenheem* 'woonplaats van de persoon Makke' of uit Makkinge 'bij de lieden van de persoon Makke'. Heet ook wel Makkum op it lân, ter onderscheiding van het gelijknamige dorp W van Bolsward aan het IJsselmeer, dat daarom ook wel Makkum op it strân of oan see wordt genoemd, en het dorp Makkinga in de gemeente Ooststellingwerf, dat daarom ook wel Makkum op it sân wordt genoemd.(1)

Ligging

De buurtschap Makkum ligt rond de gelijknamige - doodlopende - weg. De buurtschap ligt NW van het dorp Boazum, O van het dorp Lytsewierrum, N van het dorp Scharnegoutum, OZO van de dorpen Rien en Itens, ZZO van het dorp Britswert, ZW van het dorp Wiuwert en ZW van het dorp Easterwierrum.

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Makkum 3 huizen met 22 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap een handvol huizen, met een 15-tal inwoners. Aan de gelijknamige weg staan 4 panden. Het pand direct NO hiervan, op Singel 3, hoort ook nog onder de buurtschap. Vermoedelijk vallen de 2 panden aan de Z aangrenzende Slachtedyk (huisnrs. 2 en 4) er ook nog onder. In dat geval omdat de buurtschap dus 7 panden.

Geschiedenis

Makkum is een oude terpnederzetting.

Bezienswaardigheden

- Het elektrisch gemaaltje nabij de vroegere Makkumermolen (voor nadere toelichting zie het hoofdstuk Beeld) heeft huisnr. 5. Om hem te bekijken moet je vlak voor huisnr. 4 linksaf, dan staat hij daar aan het eind van het doodlopende stukje weg. Het gemaaltje heeft 2 vijzels, met een totale capaciteit van 96 m³/minuut.

- De stelpboerderij op nr. 2 is een woonboerderij. De boerderij is omstreeks 1963 volledig verbouwd en sindsdien goed onderhouden. In 2013 is de woning gemoderniseerd.

Landschap, natuur en recreatie

- Door de buurtschap loopt de Boazumer Feart (voor 2007: Bozumervaart), die in het Z uitkomt in De Swette (voor 2007: Zwette) en in het N in de Frjentsjerter Feart (voor 2007: Franekervaart).

Beeld

- Oude ansichtkaarten van Makkum, uit de collectie van Frans Tolsma. Er staan o.a. enkele foto's van de Makkumermolen, een zogeheten Amerikaanse windmotor. Deze stond direct N van de buurtschap, aan de Boazumer Feart. Het was een zeer grote windmotor, met een 42 bladen en een raddiameter van 15 meter. De hoogte was 14 meter. De molen dateerde uit ca. 1920 en is rond 1930 reeds verdwenen. Het onderhuis is na 1996 gesloopt. Voorheen was dat nog in gebruik als dieselgemaal. Ter plaatse van de voormalige achterwaterloop bevindt zich nu een klein elektrisch gemaaltje. De betonnen voorwaterloop van de windmotor is nog in goede staat aanwezig.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)