Status

- Bonrepas is een buurtschap en polder in de provincie Zuid-Holland, in de streek Lopikerwaard, gemeente Krimpenerwaard. T/m 2014 gemeente Vlist. Deze gemeente werd vroeger ook wel ‘Vlist en Bonrepas’ genoemd.

- De buurtschap Bonrepas valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Vlist.

Naam

Uitspraak
Boenderpas.

Oudere vermeldingen
Boerenpas, 1254/1518/1869 Bonrepas, 1268 Bonrepois, 1301-1317 Boenrepast, ca. 1696 Boere Pas.

Naamsverklaring
- Het Nieuwfranse bon repas betekent 'goed eten, goede maaltijd'. De naam is qua benoemingsmotief te vergelijken met Kockengen 'luilekkerland' en misschien ook met Wijngaarden; dergelijke namen gebruikte men vanuit Utrechtse kerkelijke kringen als loknaam om nieuwe verveners aan te trekken.(1)
- (2) stelt: “Het is eene heerlijkheid, sedert onheugelijke jaren met Vlist tot ééne heerlijkheid vereenigd. Men wil, dat zij den naam Bonrepas, beteekenende eenen goeden maaltijd, gekregen hebbe van Guido van Chatillon, om reden het aan hem, die een groote smulbroer was, niet meer opbragt dan hij op eenen maaltijd kon verteeren”, aldus (602). Zie ook de reactie onderaan deze pagina m.b.t. dit onderwerp.

Ligging

- De buurtschap Bonrepas ligt rond de gelijknamige weg, N van Schoonhoven, tussen Schoonhoven en Vlist, langs de rivier de Vlist. De rivier vormt hier de grens tussen de Krimpenerwaard (W) en de Lopikerwaard (O).

- De buurtschap en polder Bonrepas liggen, gezien het feit dat zij aan de O oever van de Vlist zijn gelegen, niet in de Krimpenerwaard (in tegenstelling tot het grootste gedeelte van de voormalige gemeente Vlist), maar in de Lopikerwaard.

- De grens tussen de provincies Zuid-Holland en Utrecht loopt hier parallel aan de buurtschap en aan de Vlist, circa anderhalve kilometer oostelijker.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Bonrepas 12 huizen met 80 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 30 huizen met ca. 75 inwoners.

Geschiedenis

Ontginning
“Vanaf het rustige asfaltweggetje langs de Vlist is het oude ontginningspatroon van de polder Bonrepas goed te zien. Langgerekte kavels, verdeeld door sloten die haaks op de rivier staan. Een slagenlandschap wordt het genoemd; ‘slaan’ is het opdelen van een gebied in stroken. De ontginning van de moerassige waarden - het gebied tussen de rivieren - begon in de 11e eeuw vanaf de hogergelegen oeverwallen. In de Lopikerwaard gebeurde dat bij de Lek, IJssel, Lobeke - de latere Lopikerwetering - en Vlist. Op de kop van het perceel kwam een woning te staan en zo ontstonden boerderijstroken. De eerste pioniers waren horigen, die het moeras ontgonnen in ruil voor hun vrijheid. Later, in de 13e en 14e eeuw, verkocht de leenheer - in dit geval de bisschop van Utrecht - het recht om te ontginnen aan zijn leenmannen. Zo’n overeenkomst heette een ‘cope’. Dit woord is in veel plaatsnamen in de regio terug te vinden: Willeskop, Benschop.” (900)

Aanhouding prinses Wilhelmina van Pruisen
Het lijkt wel weer een spelletje 'Wie van de Drie?': prinses Wilhelmina van Pruisen is in 1787 niet aangehouden in Goejanverwellesluis (wat sommige bronnen schrijven), of in Vlist (wat sommige andere bronnen schrijven), maar in buurtschap Bonrepas. Het nietige buurtschapje heeft zich dus een plek in de geschiedenisboeken verworven doordat prinses Wilhelmina van Pruisen hier op 28 juni 1787 is aangehouden. In Goejanverwellesluis (het huidige Hekendorp) is ze dus niet aangehouden, maar daar is ze na de aanhouding heen gevoerd en heeft daar kort verbleven. De aanleiding was de strijd tussen de Patriotten en de Orangisten. De echtgenoot van Wilhelmina van Pruisen, stadhouder Willem V, was kort ervoor verdreven uit Den Haag. Wilhelmina wilde op 28 juni 1787 naar Den Haag om de Staten van Holland er toe te bewegen haar man weer aan de macht te brengen en de orde te herstellen. De Patriotten kregen daar lucht van en hebben haar dus aan- en tegengehouden. In Goejanverwelle moet ze een tijdje wachten in de voorkamer van de boerderij van Arie Leeuwenhoek vlakbij de sluis.

Na een aantal uren mag ze weer vertrekken. Niet naar Den Haag, maar terug naar Nijmegen, naar haar man Willem V in het Valkhof. Ze stuurt direct een bode naar haar broer, Frederik Willem II, de koning van Pruisen, om haar beklag te doen. Deze schiet zijn zuster en haar man vanuit Pruisen te hulp. Hij stuurt 20.000 getrainde soldaten naar de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden om orde op zaken te stellen en de patriotten te verslaan. Onder leiding van veldmaarschalk Brunswijk vallen de Pruisen de Nederlanden binnen. Dit is bekend geworden als de Pruisische inval. Op 20 september, drie maanden na de aanhouding, kan het stadhouderlijk paar naar 's-Gravenhage terugkeren en was de 'Oranjerestauratie', zoals dit de geschiedenisboeken is ingegaan, een feit. Om zijn overwinning te vieren geeft de koning van Pruisen opdracht om de Brandenburger Tor te bouwen, die nog altijd beroemd is als een van de bekendste plekken van Berlijn.

Bezienswaardigheden

- De Bonrepasmolen, die ook wel de Molen van Bonrepas en Noord-Zevender werd genoemd, gelegen aan de Vlist, is een wipwatermolen uit circa 1600. De houten opbouw kan meedraaien met de windrichting. Van het groengeschilderde bovenhuis is de voorzijde gepotdekseld in visgraatvorm en de kap gepotdekseld met zwartgeteerde planken. Het met riet bedekte onderstel met het schoeprad aan de achterzijde is nog origineel, de rest is in 1973 volledig gerestaureerd. In 2003 heeft wederom een restauratie plaatsgevonden. Versieringen: geprofileerde borstnaald en fraaie makelaar (een makelaar is een houten spits bovenaan de top van puntgevels, vaak versierd). De molen zorgde vroeger voor de bemaling van twee polders (Bonrepas en Noord-Zevender, totaal 420 hectare groot) aan de oostzijde van de Vlist. Na de ruilverkaveling en de ingebruikname van het Lekgemaal in 1987 is de functie van de molen overbodig geworden. De molen is eigendom van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en is uitsluitend op afspraak te bezoeken (tel. 0182-320075)..

- Markante oude boerderijen.

Landschap, natuur en recreatie

- De weg Bonrepas is een prachtig lommerrijk, kronkelend en rustig laantje, dankzij het feit dat het gesloten is voor auto’s (uitgezonderd bestemmingsverkeer). Je kunt er dus heerlijk fietsen en wandelen van Schoonhoven naar Vlist vice versa.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 2. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden,
  van der Aa, A.J.
  , p.ca. 10.000, (1851)