Daniken

Plaats
Buurtschap
Sittard-Geleen Beekdaelen
Westelijke Mijnstreek Heuvelland
Limburg

Daniken-MSD-20120128-253469.jpg

Daniken is een buurtschap van deels de stad Geleen en deels het dorp Sweikhuizen

Daniken is een buurtschap van deels de stad Geleen en deels het dorp Sweikhuizen

Daniken-MSD-20120128-253465.jpg

Daniken is nog een mooi landelijk buurtschapje, nét buiten de drukte van de stad Geleen, met ook hier o.a. een wegkruis.

Daniken is nog een mooi landelijk buurtschapje, nét buiten de drukte van de stad Geleen, met ook hier o.a. een wegkruis.

Daniken-MSD-20120128-253455.jpg

Daniken, buurtschapsgezicht

Daniken, buurtschapsgezicht

Daniken-MSD-20120128-253466.jpg

Daniken, de Geleenbeek

Daniken, de Geleenbeek

daniken_steenfabriek_plinthos_i.jpg

Daniken, steenfabriek Plinthos

Daniken, steenfabriek Plinthos

daniken_steenfabriek_plinthos_ii.jpg

Daniken, steenfabriek Plinthos

Daniken, steenfabriek Plinthos

daniken_danikerbos_i.jpg

Daniken, Danikerbos

Daniken, Danikerbos

daniken_danikerbos_iii.jpg

Daniken, Danikerbos

Daniken, Danikerbos

Daniken

Terug naar boven

Status

- Daniken is een buurtschap in de provincie Limburg, in de regio's Heuvelland en Westelijke Mijnstreek, in grotendeels gemeente Sittard-Geleen (t/m 2000 gemeente Geleen), gedeeltelijk gemeente Beekdaelen (t/m 2018 gemeente Schinnen).

- De buurtschap Daniken valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder de stad Geleen, deels onder het dorp Sweikhuizen.

- De buurtschap Daniken heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Danike.

Oudere vermeldingen
1236 Daneke, Danecke, 1253 Danheike, 1276 Danechehem, 1280 Danege, 1442 Danekem, 1603 Daniken molin, 1660 Daneken.

Naamsverklaring
Wel verklaard als Daningahem*, heem 'woonplaats, woning' van de Daninga, een afleiding met het suffix -ing- van de persoonsnaam Dano met als betekenis 'van de lieden van Dano', maar de oudste vormen vertonen nooit een -n- en wijzen mogelijk op andere herkomst.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Spelling
Topografisch bijzonder aan deze buurtschap is dat zij grotendeels geacht wordt ‘in’ Geleen te liggen, en gedeeltelijk ‘in’ Sweikhuizen en dat de buurtschap daarmee ook onder 2 gemeenten valt. Ook bijzonder is dat de weg onder Geleen Daniken heet en onder Sweikhuizen Daneken werd genoemd, een en ander mogelijk om de gemeentelijk verschillende gebiedjes van elkaar te kunnen onderscheiden. Vermoedelijk sinds 2009 (de invoering van de gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen BAG, waarbij alle plaatsnamen en straatnamen formeel moesten worden vastgesteld) heet het gedeelte onder Sweikhuizen nu ook Daniken. Onpraktisch lijkt ons dat er voor een deel ook nog sprake is van identieke huisnummers (met name de huisnrs. 2 en 5 komen 2x voor).

Bij een vergelijkbare situatie in de omgeving (buurtschap Windraak / Wintraak) heeft de gemeente Schinnen de naam niet aangepast in het kader van de genoemde BAG en ligt het ene pand in de gemeente Schinnen nog altijd aan de weg Wintraak.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Daniken ligt rond de gelijknamige weg, O van de stad Geleen, N van het dorp Sweikhuizen, NW van het dorp Puth en ZW van het dorp Munstergeleen, aan de voet van de Danikerberg (met het Danikerbos).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Daniken 22 huizen met 115 inwoners, waarvan 15/61 (= huizen/inwoners) onder de gemeente Schinnen en 7/54 onder de gemeente Geleen. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Watermolen
De Danikermolen was een watermolen op de Geleenbeek in buurtschap Daniken. De molen wordt reeds in 1479 vermeld. Oorspronkelijk gaat het om een dubbele molen, namelijk een graanmolen en een oliemolen. Ze stonden tegenover elkaar op de beek. In 1903 vervangt men het rad door een turbine. Kort na de Tweede Wereldoorlog verkoopt men het waterrecht aan Waterschap Geleen- en Molenbeek en legt men de molen stil. In 1963 worden de molen en de bijbehorende boerderij verkocht aan de gemeente Geleen. De molen stond inmiddels op een voorlopige monumentenlijst.

De gemeente had geen trek in (de kosten van) onderhoud, en wilde de molen afbreken. Maar ook dat zou geld kosten. Daarom kwam de gemeente op het idee om de molen op 29 mei 1967 in brand te steken, in het kader van een brandweer- en EHBO-oefening. "Toen zullen wellicht vele Oud-Geleners zich in hun graf hebben omgekeerd. Maar de oefening werd 'geslaagd' genoemd en na afloop werden er zelfs prijzen uitgereikt. Aldus verloor Geleen andermaal door eigen schuld een van zijn weinige historische monumenten", aldus het artikel onder de link.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De voormalige steenfabriek Plinthos in buurtschap Daniken, met unieke ringoven, is sinds 2003 gerestaureerd. In het rijksmonumentale gebouw zijn onder meer Landschapspark De Graven, IVN Schinnen en de gehandicaptenstichting Buitenkans ondergebracht. En vleermuizen niet te vergeten… Plinthos is gelegen in natuurgebied Danikerbos, in beheer bij Natuurmonumenten als onderdeel van het Geleenbeekdal. De activiteiten vanuit het gebouw hebben een directe relatie met die omgeving en andersom. De organisaties en de activiteiten vervullen een belangrijke rol in de vitalisering van het omliggende gebied. Belangrijke aspecten hierin zijn de (ecologische) verbetering van de beken, de ontwikkeling van meer natuur en bos, het aanleggen van fiets- en wandelpaden en het combineren van zorg met natuurbeheer.

Het terrein in de directe omgeving van de steenfabriek is ongeveer drie hectare groot. Er bevinden zich een parkeerterrein voor bezoekers, de oorspronkelijke ringoven met schoorsteen, een restant van een droogschuur, een woning en de voormalige portiersloge. Verspreid over het terrein liggen resten steen, dakpannen en hout. Tussen deze resten heeft zich een half-natuurlijk landschap ontwikkeld met een vegetatie van bomen, struweel, kruiden en grassen. Hier bevinden zich vele verschillende soorten planten en dieren, waaronder beschermde en zeldzame.

De ovenindustrie heeft een belangrijke rol gespeeld in de Limburgse industriële ontwikkeling. In Geleen was dit de eerste industrie samen met de staatsmijnen. De ringoven in Daniken, met de bijbehorende vrijstaande schoorsteen, is rond 1920 gebouwd. De ligging van het bedrijf aan de rand van de dorpskom aan het open veld en in een hooggelegen situatie is typisch voor de ringovens. De klei werd afgegraven achter de steenfabriek. De klei werd gemengd met water en zand tot een kleideeg in een langwerpige vorm van zes stenen. De inhoud van de vorm werd op een plank gekiept, die in een rek werd geschoven. Dit rek werd in de droogschuur (sjop) geplaatst zodat de kleiblokken gedurende enkele dagen konden drogen. Daarna werden de kleiblokken in de ringoven gedurende een maand gebakken tot sterke bakstenen. In de beste jaren werden 12 miljoen stenen per jaar geproduceerd. (3116)

T/m 2013 was in de voormalige steenfabriek van Daniken ook het Centrum voor Natuur- en Milieueducatie (CNME) Plinthos gevestigd. Deze is opgevolgd door CNME De Rollen in Born.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Streekboerderij Daniken is een speel-en-doe-boerderij voor de streek. Op de boerderij worden traditionele en rasechte boerderijdieren zoals kippen, konijnen, geiten en duiven gehouden. Oud-Hollandse veesoorten begrazen de omliggende, publiek toegankelijke weilanden. Verder is er o.a. een tentoonstelling over het honingslingeren. De streekboerderij speelt een belangrijke rol bij de voorlichting en educatie van scholieren uit het lager en middelbaar onderwijs. De toegang tot de Streekboerderij is gratis! Groepen of scholen dienen zich vooraf aan te melden per mail of telefoon. Niet groter dan ca. 20 personen. Je kunt je auto parkeren op het grote nabijgelegen parkeerterrein. Je fiets kun je stallen voor de entree, deze zijn niet toegestaan op het terrein. Honden zijn ook niet toegestaan. De dieren houden van eten, daarom worden ze goed verzorgd door alle medewerkers. Het voeren van de dieren is daarom niet toegestaan.

- Z van de buurtschap ligt de Danikerberg. Op en rond de Danikerberg ligt het Danikerbos.

Terug naar boven

Links

- Zorg: - Streekboerderij Daniken is tevens een zorgboerderij, die dagbesteding biedt in de vorm van werkzaamheden op de boerderij, zoals dierverzorging, beheer en onderhoud terrein en gebouwen, tuin, huishoudelijke werkzaamheden, creatief, houtbewerking, verkoop van consumpties (terras) en eigen gemaakte producten. De ca. 25 deelnemers werken in een groene en rustige omgeving, waar voldoende ruimte is voor persoonlijke wensen en doelen. De streekboerderij en zorgboerderij worden ondersteund door een groep zeer waardevolle vrijwilligers. Zo ondersteunen ze tijdens het weekend bij de dierverzorging en de verkoop van consumpties, helpen ze bij de werkzaamheden in de activiteiten van de deelnemers en doen ze veel onderhoud en kluswerkzaamheden om de boerderij op en top te houden. Extra vrijwilligers zijn altijd welkom.

Reacties

(2)

Ben op zoek naar foto's van Oude Kerk 2 in Spaubeek. Hoe kan ik foto's vinden van omstreeks 1920. Ik kan niet zo goed omgaan met de computer maar wacht met spanning uw antwoord af.
Groeten Jo la Haije

Dat is een mooi oud pand. Er is best kans dat daar een oude foto of ansichtkaart van is uit de periode die u bedoelt. Maar ik heb er op het internet niets van kunnen vinden. Lang niet alle foto's en ansichtkaarten die bestaan worden namelijk op het internet geplaatst i.v.m. auteursrechten. Oude foto's en ansichtkaarten van plaatsen bevinden zich vaak in gemeentearchieven en in archieven van heemkundekringen.

Spaubeek heeft geen eigen heemkundekring. Heemkundekring Beek behartigt ook het grondgebied van de voormalige gemeente Spaubeek. Zij zullen allicht weten of er een oude foto of ansichtkaart is van het door u bedoelde pand, en hoe u daar aan kunt komen. Hun site is http://www.heemkundebeek.nl/. Onze pagina van de buurtschap Oude Kerk vindt u op https://www.plaatsengids.nl/oude-kerk.

Succes gewenst met uw zoektocht,
Frank van den Hoven
hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen