Zevenhuisjes

Plaats
Buurtschap
Groningen
Groningen

zevenhuisjes_oude_kaart_met_daarop_aangegeven_de_kalkovens.jpg

De Garmerwolder buurtschap Zevenhuisjes (op oudere kaarten Zevenhuizen geheten) is rond 1880 gebouwd als groepje arbeidershuisjes voor de arbeiders van de direct NO hiervan gelegen kalkovens. Op deze kaart worden buurtschap en kalkovens duidelijk vermeld.

De Garmerwolder buurtschap Zevenhuisjes (op oudere kaarten Zevenhuizen geheten) is rond 1880 gebouwd als groepje arbeidershuisjes voor de arbeiders van de direct NO hiervan gelegen kalkovens. Op deze kaart worden buurtschap en kalkovens duidelijk vermeld.

Zevenhuisjes

Terug naar boven

Status

- Zevenhuisjes is een buurtschap in de provincie Groningen, gemeente Groningen. T/m 2018 gemeente Ten Boer.

- De buurtschap Zevenhuisjes valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Garmerwolde.

- De buurtschap Zevenhuisjes heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Op kaarten is de naam van deze buurtschap vanouds Zevenhuizen. De naam is daar pas recent (voor het eerst in de Topografische atlas editie 2004(1)) gewijzigd in Zevenhuisjes. Maar kaarten lopen wel vaker 'iets' achter op de werkelijkheid. Een onzer informanten uit de regio stelt namelijk dat deze naam zeker al sinds de jaren zestig de gangbare naam voor deze buurtschap is... Op OpenStreetMap staat overigens nog altijd Zevenhuizen...

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Zevenhuisjes ligt NO van het dorp Garmerwolde, rond de Rijksweg en langs het Damsterdiep. De buurtschap ligt verder NO van de stad Groningen, ONO van het dorp Noorderhoogebrug, OZO van de dorpen Zuidwolde en Noordwolde, ZO van de dorpen Thesinge en Bedum, ZW van het dorp Ten Boer, WZW van het dorp Woltersum, NW van de dorpen Lageland en Harkstede, NNO van het dorp Meerstad en NO van het dorp Middelbert.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Zevenhuisjes omvat tegenwoordig ook daadwerkelijk weer 7 huizen. Tot voor kort stonden er 8 huizen*, maar huisnr. 17 bestaat niet meer**, waardoor het huizengroepje nu alleen nog de huisnrs. 3 t/m 15 omvat. De buurtschap zal ca. 20 inwoners hebben.
* Waarbij de kanttekening dat huisnr. 3 niet bij de oorspronkelijke buurtschap hoorde omdat dit een duidelijk groter en nieuwer pand is dan het oorspronkelijke groepje arbeidershuisjes.
* Vermoedelijk is het rechterpand onder deze link nr. 17 (het linkerpand is nl. nr. 15). Wij vernoeden dat dit een van de oude arbeidershuisjes is, dat zo te zien in zodanig slechte staat verkeert dat de woonbestemming en daarmee het huisnummer is opgeheven?

Bij de verbreding van de Rijksweg in de jaren dertig zijn er op diverse plaatsen tussen Groningen en Ten Post huizen en boerderijen afgebroken en op grotere afstand herbouwd. Maar niet de 7 huisjes van buurtschap Zevenhuisjes; die stonden namelijk ver genoeg van de weg af om ruimte te houden voor een bredere Rijksweg.

Terug naar boven

Geschiedenis

De buurtschap Zevenhuisjes omvatte oorspronkelijk 7 arbeidershuisjes uit ca. 1880* die zijn gebouwd voor de arbeiders van de nabijgelegen kalkovens (waarvoor zie verder bij Bezienswaardigheden). Als wij op Google StreetView het huidige huizengroepje bekijken, vermoeden wij dat het enige nog oorspronkelijke arbeidershuisje huisnr. 7 is, waar de hieronder vermelde Lies Schaaphok woont (waarvoor zie pag. 5 onder deze link). Verder lijkt het pand op nr. 17 ook nog een oorspronkelijk arbeidershuisje te zijn, maar gezien de toelichting onder statistische gegevens verkeert dat kennelijk niet meer in bewoonbare staat.
* Volgens een onzer informanten heeft een van de huisjes een jaartal, vermoedelijk 1887, in ankers aan de gevel. Op Google StreetView kunnen wij dit niet checken omdat de voorgevels van de 2 panden die hiervoor in aanmerking komen (huisnrs. 7 en 17) door geboomte aan het oog worden onttrokken.

Door historici wordt in relatie tot lokale gemeenschappen (steden, dorpen, buurtschappen) gewezen op het belang van wat zij 'oral history' noemen: veel van de geschiedenis van onze kernen ligt al vast, maar er ligt ook nog heel veel níet vast. Het is daarom raadzaam om bijv. door de lokale heemkundekring oudere inwoners te laten interviewen en te laten vertellen over het leven in hun plaats in vroeger tijden, opdat dat voor latere generaties kan worden vastgelegd. Dat kan bijvoorbeeld op video of op papier. Een mooi voorbeeld is de gemeente Nieuwkoop, waar na de herindeling van 2007 in elk van de vanaf dan 13 kernen iemand is geïnterviewd die - op video, gepubliceerd op YouTube - het een en ander heeft verteld over de bijzonderheden van zijn dorp. Weliswaar was daar het primaire doel om de inwoners met elkaars dorpen te laten kennismaken, maar en passant is er toch ook een mooi stukje 'oral history' van al deze kernen 'geschreven'.

Dit ter inleiding van een ander mooi voorbeeld dat wij hebben aangetroffen: in het sinds 2012 ca. 1x per kwartaal verschijnende nieuwsblad voor Garmerwolde iGup, is de vaste rubriek "Het verhaal van Lies Schaaphok" opgenomen, waarin de in 1923 geboren Lies Schaaphok-Smit telkens vertelt over verschillende aspecten uit het leven in vroeger tijden in de Garmerwoldse buurtschap Zevenhuisjes, waar zij haar hele leven al woont, en ook over het dorp Garmerwolde - waar de inwoners van de buurtschap voor hun voorzieningen natuurlijk op waren aangewezen - en de directe omgeving. Wij hebben in ieder geval genoten van de verhalen tot heden en bevelen lezing van de artikelen van harte aan voor wie in de cultuurhistorie van deze omgeving geïnteresseerd is. Via de link (zie het menu 'Lies Schaaphok') kun je alle verhalen vanaf 2012 alsnog lezen. Overigens: allicht waren de voorouders van de man van mevr. Schaaphok afkomstig uit de nabijgelegen buurtschap Schaaphok.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De verkeersafwikkeling op de N360 Groningen-Delfzijl is al jaren een knelpunt, vooral op het traject Groningen-Ten Boer. Een van de knelpunten is dat er o.a. ter hoogte van de buurtschap Zevenhuisjes nog sprake is van rechtstreekse erfaansluitingen van en naar de N360. Er zijn plannen om deze rechtstreekse aansluitingen op te heffen middels het aanleggen van een parallelweg, zodat het verkeer ter plekke beter kan doorstromen. Zie de Planstudie N360 Groningen-Delfzijl (2010).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Direct NO van buurtschap Zevenhuisjes, op Rijksweg 23, staat het rijksmonumentale kalkovencomplex, waar de arbeiders van de oorspronkelijke buurtschap Zevenhuisjes dus gewerkt hebben. De kalkovens zijn in 1876 gebouwd voor E.R. Wigboldus van kalkfabriek De Merapie. Het complex omvat 3 kalkovens (foto), waarvan 2 bestaand uit een hoge cilindervormige onderbouw en een conische bovenbouw overgaand in korte schoorsteen, en 1 met een lagere onderbouw en hogere conische bovenbouw en hogere schoorsteen, op regelmatige afstanden in het muurwerk door ijzeren banden versterkt. Vanaf de Rijksweg zijn ze helaas niet goed zichtbaar want door geboomte aan het zicht onttrokken. Na het staken van de productie in 1976 zijn de drie ovens gezamenlijk verbouwd tot één woning.

Reacties

(2)

De buurtschap bevatte tot voor kort 7 arbeidershuisjes die rond 1880 zijn gebouwd voor de arbeiders van de nabijgelegen kalkovens.
Een van de huisjes bevat een jaartal in ankers: 1887 (als ik me niet vergis).
In de jaren 1960 hadden wij het al over 7 huisjes (niet: huizen). Het achtste huis (Rijksweg nummer 3), dat veel groter en nieuwer is, hoorde er duidelijk niet bij.

Bij de verbreding van de rijksweg in de jaren 30 zijn er op diverse plaatsen tussen Groningen en Ten Post huizen en boerderijen afgebroken en op grotere afstand herbouwd. Maar niet deze 7 huisjes, ze stonden ver genoeg van de weg af om ruimte te houden voor een bredere rijksweg.

Dank voor deze aanvullingen en correcties! Dat zijn de puntjes op de i, de kersen op de taart. Ik heb e.e.a. verwerkt onder Naam, Statistische gegevens en Geschiedenis. De kalkovens blijken er nog altijd te staan en zijn een rijksmonument, heb ik hierboven nu ook vermeld, helaas worden ze vanaf de Rijksweg door geboomte aan het oog onttrokken (behalve wellicht in de winter als het blad gevallen is, maar ja dan rijden er nauwelijks toeristen langs... ;-) )

Reactie toevoegen