Sprang-Capelle

Plaats
Dorp
Waalwijk
Hart van Brabant Langstraat
Noord-Brabant

sprang-capelle_plaatsnaambord_kopie.jpg

Sprang-Capelle is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, in de subregio Langstraat, gemeente Waalwijk. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

Sprang-Capelle is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, in de subregio Langstraat, gemeente Waalwijk. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

sprang-capelle_plaatsnaamborden_zonder_koppelteken.jpg

Nog één keer luid en duidelijk naar de bordenmakers die de plaatsnaamborden maken en de Gemeentewerken-werkers die ze plaatsen: DE SPELLING VAN DE PLAATSNAAM SPRANG-CAPELLE IS MÉT KOPPELTEKEN! Voor nadere informatie zie Naam > Spelling(©Google StreetView)

Nog één keer luid en duidelijk naar de bordenmakers die de plaatsnaamborden maken en de Gemeentewerken-werkers die ze plaatsen: DE SPELLING VAN DE PLAATSNAAM SPRANG-CAPELLE IS MÉT KOPPELTEKEN! Voor nadere informatie zie Naam > Spelling(©Google StreetView)

gemeente_sprang_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Sprang anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Sprang anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

gemeente_capelle_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Capelle anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© atlasenkaart.nl)

Gemeente Capelle anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© atlasenkaart.nl)

gemeente_vrijhoeve-capelle_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Vrijhoeve-Capelle anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© atlasenkaart.nl)

Gemeente Vrijhoeve-Capelle anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© atlasenkaart.nl)

sprang-capelle_s-grevelduin-capelle_kortebalkstempel_gebruikt_t-m_31-5-1969.jpg

Dorp en gemeente Capelle zijn ontstaan uit de ambachtsheerlijkheden Nederveen-Capelle, Zuidewijn-Capelle en 's-Grevelduin-Capelle. Laatstgenoemde was de belangrijkste kern en is daarom tot 1970 de dorpsnaam geweest, blijkend uit o.a. de poststempels.

Dorp en gemeente Capelle zijn ontstaan uit de ambachtsheerlijkheden Nederveen-Capelle, Zuidewijn-Capelle en 's-Grevelduin-Capelle. Laatstgenoemde was de belangrijkste kern en is daarom tot 1970 de dorpsnaam geweest, blijkend uit o.a. de poststempels.

sprang-capelle_capelle-nieuwevaart_station_stempel_kopie.jpg

De Capelse kern Nieuwe Vaart had een station aan de spoorlijn Lage Zwaluwe-'s-Hertogenbosch (opgeheven 1950). De spoorlijn is afgebroken, de wachterswoning staat er nog, Restaurant 't Spoor ter plekke herinnert nog aan het vroegere station.

De Capelse kern Nieuwe Vaart had een station aan de spoorlijn Lage Zwaluwe-'s-Hertogenbosch (opgeheven 1950). De spoorlijn is afgebroken, de wachterswoning staat er nog, Restaurant 't Spoor ter plekke herinnert nog aan het vroegere station.

sprang-capelle_buurtvernieuwing_nieuwevaart.jpg

In 2008/2009 is in het kader van buurtvernieuwing het Buurtplan Nieuwe Vaart gerealiseerd, waarbij door woningcorporatie Casade ca. 230 woningen zijn gerenoveerd, waardoor zij weer aan de eisen des tijds voldoen.

In 2008/2009 is in het kader van buurtvernieuwing het Buurtplan Nieuwe Vaart gerealiseerd, waarbij door woningcorporatie Casade ca. 230 woningen zijn gerenoveerd, waardoor zij weer aan de eisen des tijds voldoen.

sprang-capelle_hoofdstraat_65_capelle_in_2021_gesloopt.jpg

In 2021 heeft de gemeente het hoekhuis op Hoofdstraat 65 in Capelle, op de kruising met de Wendelnesseweg, aangekocht en gesloopt, met als doel om de verkeerssituatie te verbeteren. Nu het hoekhuis is verdwenen, heeft het verkeer meer overzicht en ruimte.

In 2021 heeft de gemeente het hoekhuis op Hoofdstraat 65 in Capelle, op de kruising met de Wendelnesseweg, aangekocht en gesloopt, met als doel om de verkeerssituatie te verbeteren. Nu het hoekhuis is verdwenen, heeft het verkeer meer overzicht en ruimte.

Sprang-Capelle

Terug naar boven

Status

- Sprang-Capelle is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, in de subregio Langstraat, gemeente Waalwijk. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

- De gemeente Sprang-Capelle is in 1923 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Sprang, Capelle en Vrijhoeve-Capelle.

- Wapen van de voormalige gemeente Sprang. - Wapen van de voormalige gemeente Capelle. - Wapen van de voormalige gemeente Vrijhoeve-Capelle. - Wapen van de voormalige gemeente Sprang-Capelle.

- Het huidige dorp Sprang-Capelle bestaat geografisch gezien (d.w.z. in de atlas of ter plekke e.e.a. bekijkend) eigenlijk nog altijd uit de - immers nog altijd los van elkaar gelegen - dorpen Sprang en Capelle, met binnen Capelle naast de gelijknamige oude dorpskern verder nog de kernen Nieuwe Vaart en Vrijhoeve. Al deze namen staan ook nog altijd als plaatsnamen in de actuele atlassen. Alleen beschouwt in de praktijk kennelijk (vrijwel) niemand deze namen meer als plaatsnaam. Omdat wij nergens op het internet enige indicatie vinden die daarop duidt. De gemeente heeft er in 1978 ook voor gekozen om deze kernen geen eigen postcode met bijbehorende plaatsnaam toe te kennen. Sindsdien zijn dit formeel al geen plaatsnamen meer. Wij hebben de indruk dat men de kernen Sprang, Capelle, Nieuwe Vaart en Vrijhoeve vandaag de dag in brede kring als wijken of dorpsdelen van het dorp Sprang-Capelle beschouwt, en dat laatstgenoemde inmiddels als plaatsnaam voor het geheel is ingeburgerd. Daarom conformeren wij ons daar aan (en hebben wij dus geen aparte pagina's voor deze kernen aangemaakt).

Wat daar ook op duidt is dat tegenwoordig ook alleen nog sprake is van officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) genaamd Sprang-Capelle, zonder enige nadere aanduiding ter plekke - bijvoorbeeld middels witte onderborden, zoals men dat elders weleens pleegt te doen - van de kernen Sprang, Capelle, Nieuwe Vaart en Vrijhoeve. Zie verder bij Naam > Naamgeving. Vergelijk de huidige dorpen Burgh-Haamstede en Heeswijk-Dinther, waar soortgelijke processen hebben plaatsgevonden.

- Onder het dorp Sprang-Capelle vallen ook de buurtschappen Hogevaart, Labbegat, Oosteind en Sprangsevaart (deels).

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
- De gemeente Sprang-Capelle is - zoals hierboven onder Status beschreven - ontstaan in 1923. De gelijknamige plaatsnaam ontstaat pas in 1970, blijkend uit opheffing in dat jaar van de poststempels Sprang, Capelle (= in dit geval, en in het poststempel vóór 1945 ook: Vrijhoeve-Capelle) en 's-Grevelduin-Capelle (= de oude dorpskern van Capelle) en de gelijktijdige introductie van een poststempel genaamd Sprang-Capelle, deels met de toevoegingen Van der Duinstraat (= Sprang, in 1988 opgevolgd door een kantoor in de Kerkstraat) en Schoolstraat (= Capelle, tot 1985).

Ook in 1978, bij de invoering van ons huidige postcodesysteem, heeft men (gemeente en/of PTT) ervoor gekozen om de hele gemeente als één - postale - woonplaats te beschouwen. Dit zal wellicht niet een expliciet besluit zijn geweest; het was inmers een logisch gevolg van c.q. vervolg op het kennelijk reeds in 1970 genomen besluit, dat, naar wij vermoeden, genomen is in voorbereiding op het in 1978 in werking te treden postcodesysteem, waarbij immers voor iedere gemeente een of meer postcodes met bijbehorende plaatsnamen moesten worden gecreëerd, waarvoor in de jaren daaraan voorafgaande, hier en daar plaatsnamen zijn 'gesneuveld'. In dit geval voorzag men wellicht reeds dat Sprang en Capelle aan elkaar zouden gaan groeien en dat het daarom raadzaam was om, daarop anticiperend, er t.b.v. het in aantocht zijnde nieuwe postcodesysteem gelijk maar één plaatsnaam van te maken.

- Het dorp en de gemeente Capelle is ontstaan uit de 3 ambachtsheerlijkheden Nederveen-Capelle, Zuidewijn-Capelle en 's-Grevelduin-Capelle. Aangezien 's-Grevelduin-Capelle de belangrijkste kern was, is dat tot 1970 de dorpsnaam geweest, blijkend uit o.a. de post(kantoor)stempels. Deze plaatsnaam is in dat jaar pas formeel verdwenen, om definitief plaats te maken voor de plaatsnaam Sprang-Capelle als gezamenlijke aanduiding voor de kernen Sprang, Vrijhoeve en ('s-Grevelduin-)Capelle met de bijborende buurtschappen. We kunnen ons voorstellen dat in de volksmond de naam 's-Grevelduin-Capelle nog wordt gebruikt, voor de oude, in het NW gelegen dorpskern, ter onderscheiding van de kern Vrijhoeve(-Capelle) in het ZO.

Spelling
De officiële spelling van deze officiële plaatsnaam is Sprang-Capelle, met koppelteken dus. Voor een toelichting daarop zie ook de laatste reacties onderaan deze pagina. Helaas staat op enkele plaatsnaamborden een foute spelling, met de plaatsnaam zonder koppelteken. In ieder geval op de plek waar je het dorp binnenkomt vanuit Kaatsheuvel (zie de 2e foto op deze pagina). Althans anno medio 2021. Kennelijk is dat zowel de bordenmaker (bij het maken) als Gemeentewerken (bij het plaatsen) niet opgevallen...

Oudere vermeldingen
Capelle: Kapelle, 's-Grevelduin-Capelle, 's Grevelduin Capel, 1573 Cappelle, begin 19e eeuw 's Grevelduin-Kapel, 1840 'Capelle of 's Grevelduincapel', 1881 's Grevelduin-Capelle, 1894 Grevelduin-Capelle.
Sprang: De Sprang, 1331 Spranc, 1342 Spranghe.
Vrijhoeve-Capelle: Vrijhoeve Capelle, Vrijhoeve-Cappelle, Vrijhoevekapelle, Vrijhoeve-Kapelle, Vrijhoeven-Capelle, Vrijhoeven Capelle, Vrijhoeven-Capel, Vrijhoeven Cappel, Vrijhoeven-Cappel, Vrijhoeve-Kapel, 1639 Vrihoven, 1883 Vrijhoeven-Kapel, 1903 Vrijhoeve-Capelle.

Naamsverklaring
Capelle: betekent kapel 'klein godshuis'. Ontstaan uit het middeleeuws Latijnse capella, eigenlijk een verkleinwoord van capa 'mantel'. Daar de mantel van Sint Maarten door de Frankische vorsten als relikwie bijzonder werd vereerd, voerden zij dit heiligdom overal met zich mee. De plaats waar de mantel bewaard werd, heette kapel. Rond 800 komt de betekenis 'klein kerkgebouw voor familiegebruik' op.
Sprang: oorspronkelijk een waternaam, waarschijnlijk van dezelfde woordstam als springen en sprankel en mogelijk identiek met het Middelnederlandse spranke 'uitspruitsel, tak van een rivier'. Oerverwant is waarschijnlijk ook het Oudengelse spryng 'bron'. Oorspronkelijke betekenis ongeveer 'waterader'.
Vrijhoeve-Capelle: betekent 'het in de buurt van Capelle gelegen Vrijhoeve'. Vrijhoeve is een naam die betrekking heeft op bepaalde rechten die de bewoners vrijstelden van belasting.(1)

Terug naar boven

Ligging

Sprang-Capelle ligt W van Waalwijk, N van Kaatsheuvel, O van Waspik.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Capelle 295 huizen met 1.929 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 107/753 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Hoogevaart 35/225, Nieuwstraat (of Heistraat) 63/421, Nieuwe Vaart (of Nieuwvaart) 49/323, Willem van Gentsvaart 16/85 en Zandschel 25/122.

- In 1840 heeft de gemeente Sprang 214 huizen met 1.615 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 202/1.526 en de buurtschappen De Oudestraat 5/46 en De Vaart 7/43.

- In 1840 heeft de gemeente Vrijhoeve-Capelle 58 huizen met 444 inwoners, verdeeld in dorp Vrijhoeven-Capel (of Nieuwstraat) 48/381, Melkpad (of Zuid-Hollandsche Dijk) 3/18 en Labbegat 7/45.

- Tegenwoordig heeft het dorp ca. 4.000 huizen met ca. 9.900 inwoners. Dat laatste getal komt van het CBS (2020), en met een in ons land gemiddelde huizenbezetting van rond de 2,5 in dorpse omgevingen, kom je dan tot ca. 4.000 huizen. Curieus in dat kader is dat in dit artikel d.d. januari 2018 er sprake van is dat de lokale Plus het hele dorp een verrassingsontbijt heeft bezorgd, waarbij gesproken wordt van 5.700 adressen, en verderop van 5.700 'mensen' (dus inwoners). Hoe dan ook, komen beide niet overeen met de hiervoor vermelde CBS-gegevens dus hoe dit zit is ons vooralsnog een raadsel. Wellicht heeft men met deze actie de inwoners van de N van Sprang gelegen nieuwbouwwijk meegenomen, die gevoelsmatig bij Sprang-Capelle horen (zo hebben wij van een Sprang-Capellenaar vernomen), maar formeel, voor de postadressen, onder de kern Waalwijk vallen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Ontstaan gemeente
De (aanloop naar de) samenvoeging van de onder Status genoemde 3 gemeenten had bij 2 van de 3 gemeenten nogal wat voeten in de aarde (zie de link). Sprang en Capelle stribbelden tegen; zij wilden liever zelfstandig blijven, omdat zij het financieel wel dachten te kunnen blijven redden, en wegens vermeende te verschillende identiteiten. De provincie had in 1919 alle gemeenten met minder dan 3.000 inwoners aangeschreven of zij wilden nadenken over herindeling met omliggende gemeenten, vooral wegens financiële redenen. Vrijhoeve-Capelle was voorstander, omdat zij het met haar slechts ca. 500 inwoners sowieso niet meer financieel kon bolwerken. Na de herindeling werd de plaats van het nieuwe gemeentehuis een issue. De 3 oude gemeentehuizen waren allemaal te klein, en de Provincie vond dat het nieuwe gemeentehuis centraal in de gemeente moest komen. Het gemeentehuis kwam uiteindelijk in Vrijhoeve te staan, en werd gebouwd in 1924.

Stations en stopplaats
Op het grondgebied van het huidige Sprang-Capelle zijn 2 stations en een stopplaats geweest. Het betrof - station Capelle(-)Nieuwevaart, - station Kaatsheuvel-Capelle (vanaf 1938 Capelle-Vrijhoeve geheten) en in het westen was er nog - stopplaats Vrouwkensvaart (gesloten in 1919, maar tot 1925 in het spoorboekje vermeld gebleven), waarvan de wachterswoning (nr. 21) bewaard is gebleven.

Tweede Wereldoorlog
- Verslag van de bevrijding van Vrijhoeve-Capelle, door Johan Nieuwenhuijzen, die destijds 11 jaar oud was.

- "Het is in de winter van 1944/1945 dat Hitler besluit tot een allerlaatste wanhopige poging om de geallieerde opmars tot stoppen te krijgen. Het Ardennenoffensief wordt ingezet en de laatste reserves van het Duitse leger opgeroepen. In een poging de Antwerpse haven terug te veroveren op de geallieerden start de operatie Fall Braun. Vanuit Aken proberen Duitse pantserdivisies door België op te stomen richting Antwerpen en vanuit het nog bezette Holland graven eenheden van de 711e infanteriedivisie zich in om een steunpunt te vormen. Dit steunpunt is gelegen aan de Noordzijde van de Bergsche Maas ter hoogte van Sprang-Capelle. Onder leiding van de Duitse generaal Student houdt het Duitse leger niet stand tegen het offensief van het Britse 1e legerkorps onder leiding van generaal Crocker.

Eind januari 1945 is er een lange zinloze strijd geleverd om het Capelse Veer. Zinloos enerzijds voor de Duitsers die een onmogelijkheid mogelijk wilden maken en anderzijds een zinloze prestigekwestie van het Britse leger. Het bruggenhoofd bleek bij nader inzien van geen enkel belang te zijn geweest na het mislukken van het offensief in de Ardennen begin januari. Student bleef echter volharden in zijn besluit het bruggenhoofd te verdedigen. Hij vond het een goede oefening voor zijn jeugdige manschappen. Pas toen Student eind januari moest opstappen kwam het in geallieerde handen. De acties gingen ten koste van de verwoesting van Sprang-Capelle en bovenal ten koste van vele doden. Bij het Capelse Veer stond een kantonnierwoning met diverse mooie wilgen er omheen. Door de hevige strijd zijn die bomen verloren gegaan, behalve die ene treurwilg. Hij staat er nog altijd en vormt nu de plaats waar een gedenkteken is geplaatst om de zinloze strijd rond het Capelse Veer te herdenken. De boom vormt door zijn hooggelegen standplaats een prachtig baken in de vlakke omgeving." (bron: CuBra / Cultureel Brabant)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van (de kernen van de voormalige gemeente) Sprang-Capelle, kun je terecht bij de volgende instantie en sites:

- Heemkundevereniging Sprang-Capelle brengt o.a. 2x per jaar het tijdschrift het Bruggeske uit. Via de link kun je enkele nummers online lezen. En onder deze link vind je een inhoudsopgave van alle verschenen nummers vanaf het begin (1987). Verenigingsgebouw Ons Heem (Julianalaan 5) is iedere donderdag en iedere 1e zaterdag van de maand geopend van 14.00-16.00 uur. Leden van verschillende werkgroepen hebben dan hun werkmiddag. Er worden documenten, foto's, oude voorwerpen gescand, gearchiveerd etc. Het archief wordt bijgehouden. Het museum met allerlei voorwerpen wordt op orde gehouden. Loop gerust eens binnen, voor al je vragen en verhalen over vroeger! De beheerder van Ons Heem is te bereiken op tel. 06-10743364, b.g.g. 06-51119776.

- Verhalen over de geschiedenis van Sprang op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC). - Verhalen over de geschiedenis van Capelle op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC). - Verhalen over de geschiedenis van Vrijhoeve-Capelle op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC). - Geschiedenis van de gemeente 's-Grevelduin-Capelle op Archieven.nl.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2021 heeft de gemeente Waalwijk het hoekhuis op Hoofdstraat 65 in Capelle, op de kruising met de Wendelnesseweg-Oost, aangekocht en gesloopt, met als doel om de verkeerssituatie te verbeteren. De kruising was omwonenden jarenlang een doorn in het oog. Vanwege het pand op de hoek was de bocht krap en onoverzichtelijk. Vooral ook vanwege het vele vrachtverkeer dat er rijdt, leidde dat nogal eens tot problemen. In de spits stonden er regelmatig opstoppingen wat leidde tot irritaties, (bijna) ongelukken en afgereden spiegels. Nu het hoekhuis is verdwenen, heeft het verkeer meer overzicht en ruimte.

- Het Raadhuisplein heeft in 2017 een grondige metamorfose ondergaan, om het dorpshart van Sprang-Capelle aantrekkelijk en levendig te houden. Een aantal panden is gesloopt. Daarvoor in de plaats is een nieuwe supermarkt gekomen, met daar bovenop huurappartementen. Verder zijn er 9 grondgebonden koopwoningen gebouwd. Het oude raadhuis is gekocht door de lokale firma Faro Timmerwerken, die het pand heeft gerenoveerd, waarbij de buitenkant nagenoeg niet is veranderd. Er zijn 4 appartementen in gerealiseerd met onderin een commerciële ruimte.

- In 2008/2009 is in het kader van buurtvernieuwing het Buurtplan Nieuwe Vaart gerealiseerd, waarbij door woningcorporatie Casade ca. 230 woningen zijn gerenoveerd, waardoor zij weer aan de eisen des tijds voldoen.

Terug naar boven

Actuele situatie

- Reportage over het hedendaagse Sprang-Capelle in Reformatorisch Dagblad, 27-2-2013. - Nog een reportage over dit dorp in Reformatorisch Dagblad, 18-12-2015.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Sprang-Capelle heeft 37 rijksmonumenten.

- Sprang wordt in 1313 voor het eerst in de archieven vermeld. In 1325 blijkt zich hier reeds een quarta capella te bevinden. Deze was ondergeschikt aan de parochie te Loon op Zand, waarvan het patronaatsrecht berustte bij de Abdij van Tongerlo. De kapel was gewijd aan de Heilige Nicolaas. De kapel werd geleidelijk uitgebreid; eerst met een koor (omstreeks 1400), daarna met een zuidelijk dwarspand (begin 15e eeuw), een noordelijk dwarspand (midden 15e eeuw), de uitbreiding van het schip met drie traveeën (eind 15e eeuw) en in 1475 ten slotte kwam de toren gereed. Voorts een sacristie (eind 16e eeuw).

In 1612 stortte de zuidwesthoek van de toren in, enkele jaren na de inbezitneming van de kerk door de hervormden. Hierbij viel 250 m2 steen uit het gebouw. Uiteraard verbonden de katholieken hier een vrome legende aan: Maria zou de kerk door dit gat verlaten hebben en vervolgens zou de duivel door het gat naar binnen zijn gekomen. Daarom was het gat niet te dichten. Het gat werd inderdaad slechts provisorisch gerepareerd, met een houten schot, en bleef vervolgens drie eeuwen lang bestaan. Pas bij de restauratie van 1911 is het definitief gedicht.

Een andere merkwaardigheid aan de toren is het feit dat in 1810 de spits deels is gesloopt om er een optisch telegraaftoestel van Claude Chappe te installeren, dat de verbinding tussen Amsterdam en Parijs moest ondersteunen. Via Heusden werden de berichten aldus doorgestuurd naar Dongen. In 1813 is de telegraaf weer ontmanteld om in 1816 te worden gesloopt. Pas in 1821 is een nieuwe spits op de toren aangebracht. De Hervormde (PKN) Grote Kerk (Kerkstraat 34) behoort tot de Hervormde Gemeente Sprang. - Beschrijving orgel in Hervormde Kerk Sprang.

- Beschrijving orgel Gereformeerde kerk de Brug.

- Kerk van de Gereformeerde Gemeenten (Julianalaan 8).

- Korenmolen Dye Sprancke in Sprang (Oudestraat 84) is een gesloten standerdmolen uit oorspronkelijk 1747. De molen is gedekt met dakleer en heeft een vlucht van 26 meter. Op 4 april 1855 brandde de molen van Sprang af en is de huidige molen uit Vrijhoeve-Capelle ter vervanging aangekocht. De bovenas van de molen die bij de herbouw is gebruikt is gemaakt bij de Nederlandsche Stoomboot Maatschappij (NSbM) Fyenoord. In 1958 werd de molen eigendom van de toenmalige gemeente Sprang-Capelle. De molen is sindsdien diverse malen gerestaureerd en is maalvaardig. Er wordt op vrijwillige basis graan gemalen voor consumptiemeel. De molen is tegenwoordig eigendom van de gemeente Waalwijk. De molen is te bezichtigen op zaterdagen van 13:00-17:00 en ook op andere dagen als hij draait.

- Gevelstenen in Sprang-Capelle.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "Oranjevereniging Wilhelmina Sprang-Capelle is opgericht in 1947 met het doel om de lokale bevolking te verbinden en samen Koninginnedag -tegenwoordig uiteraard Koningsdag - te vieren. Ruim 70 jaar later doen we dit nog steeds maar zijn we wel met de tijd meegegaan. Nog altijd organiseren we allerlei festiviteiten op Koningsdag maar ook allerlei activiteiten daaromheen. In 2020 organiseren we zelfs 7 evenementen (Coachspelavond, Zeskamp, Hollandse avond, Koningsdag, Ouderenmiddag, Local Bingo!, Q-music Foute Party). Voor ieder wat wils dus. Bijna al onze evenementen vinden plaats op het evenemententerrein achter Voetbalvereniging SSC’55. Verder organiseren wij de jaarlijkse Dodenherdenking op 4 mei en Bevrijdingsdag op 5 mei. Een vereniging kan natuurlijk niet zonder leden. Met al ruim 1.000 leden die ons steunen kunnen we alle evenementen mogelijk maken. Wil je ook lid worden en mee profiteren van leuke voordelen zoals gratis toegang bij de Zeskamp? Neem dan contact met ons op via info@ov-wilhelmina.nl. Het lidmaatschap kost slechts €5,- per jaar."

- "Stichting Evenementen Sprang-Capelle organiseert jaarlijks de leukste Sinterklaasintocht van Nederland. Onder begeleiding van Muziekvereniging Marijke en Sambaband Batucada Arenis trekt de stoet van de Kerkstraat via de van der Duinstraat en Raadhuisstraat naar Zidewinde. Zoek een goed plaatsje langs de route en Sinterklaas, zijn Pieten en nog veel meer komen vanzelf langs! De optocht start om 14.45 uur in de Kerkstraat, ter hoogte van Scouting Jan de Rooij. We roepen iedereen die langs de route woont op zijn huis te versieren. Zo is het welkom voor Sinterklaas en de Pieten extra feestelijk! En het mooist versierde huis wint ook nog een leuke Sinterklaas-prijs! Ook de huizen aan de haven mogen deelnemen aan de versierwedstrijd.

Het feest van Sinterklaas vindt plaats in Sporthal Zidewinde in Sprang-Capelle. De entree bedraagt €2,- voor kinderen tot 12 jaar. Ouders en verzorgers vergezeld van een betalend kind zijn gratis. Vanaf 16:15 uur zullen de Pieten weer hun kunsten tonen. Sommige Pieten zijn al een heel jaar aan het oefenen om jullie te vermaken met hun kunsten, grappen en grollen. De live Pietenband zorgt voor een gezellig stukje muziek. Wat er verder gaat gebeuren is nog een verrassing, maar dat er veel gaat gebeuren is vanzelfsprekend."

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in Sprang-Capelle schaatsen op de ijsbaan van IJsclub Het Eendennest. Gezien de naam van de ijsclub, die naar het gebied waar het ligt is genoemd, en de vormgeving van het gebied, vermoeden wij dat hier vroeger een eendenkooi is geweest.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Veerpont
Het Capelse Veer over de Bergsche Maas (Dussen – Sprang-Capelle) heeft 3 rijbanen en kan ongeveer 15 auto’s per keer overzetten. Deze pont is gratis. Dat komt zo: "De drie veerverbindingen over de Bergsche Maas zijn gebaseerd op de wet van 26 januari 1883 “tot het verleggen van de uitmonding der rivier de Maas”. Op grond van deze wet is de Bergsche Maas gegraven. Van belang is de volgende bepaling in de wet: “De volgende werken zullen worden gemaakt: werken tot behoud van de gemeenschap met en tot herstel van de gemeenschap over de nieuwe rivier”. Op grond van deze bepaling heeft het Rijk na het graven van de Bergsche Maas drie pontveren ingesteld. Deze drie veerverbindingen zijn sinds de start in 1904 gratis voor alle gebruikers." Van 1904 tot begin 2009 was Rijkswaterstaat verantwoordelijk voor het beheer van de veerponten en de uitvoering van de dienstregeling. De verantwoordelijkheid voor het beheer van de drie veerverbindingen ligt sinds februari 2009 bij Stichting De Bergsche Maasveren. (bron: Stichting De Bergsche Maasveren)

Natuurgebied (Westelijke) Langstraat
- Natuurgebied (Westelijke) Langstraat is de verzamelnaam voor de natuurgebieden Den Dulver, De Dullaart, De Hoven, De Dellen en het Labbegat, gelegen tussen Waalwijk en Waspik, grotendeels op grondgebied van Sprang-Capelle, tussen de Winterdijk in het N en de voormalige spoorlijn in het Z. Den Dulver is een gebied met elzenbroekbossen en daaromheen een aantal schraallanden plus een eendenkooi. Dit gebied wordt gekenmerkt door een rijkdom aan planten, vogels en dieren, waaronder zeldzame zeggesoorten en een grote verscheidenheid aan vegetatietypen, waaronder trilvenen en blauwgrasland.

Het ca. 40 ha grote De Dullaart is tussen 1936 en 1939 ontgonnen in opdracht van verzekeringsmaatschappij De Utrecht. Het gebied heeft zich vanwege de enorme kwel echter nooit goed tot cultuurland kunnen ontwikkelen. Een geluk bij een ongeluk dus zou je kunnen zeggen, want daardoor kunnen wij nu genieten van dit natuurgebied met bijzondere plantensoorten zoals Rietorchis, Welriekende nachtorchis, Beenbreek en Spaanse ruiter. In het Labbegat vinden we nog een gedeelte van het oude 'slagenlandschap', dat een grote cultuurhistorische waarde heeft. Het zijn lange en vooral smalle percelen omzoomd met elzenheggen. De overige gebieden zoals De Hoven en De Dellen kenmerken zich door een open landschap met brede sloten waar we nog prachtige vegetaties kunnen zien. Middels een wandelroute kun je de gebieden goed bekijken. - Nog een beschrijving van natuurgebied Westelijke Langstraat.

De Westelijke Langstraat is een bijzonder en waardevol landschap met veel natuur en cultuurhistorie. Verdroging en vervuiling door stikstof tasten de natuur in dit gebied echter aan. De Provincie wil hier daarom de komende jaren 250 ha nieuwe natuur ontwikkelen en de bestaande natuur versterken. Hiervoor worden onder andere landbouwpercelen omgevormd naar natuur. Dit project beoogt medio 2020 gereed te komen. Voor nadere informatie zie de Concept Notitie reikwijdte en detailniveau voor het milieueffectrapport Westelijke Langstraat (2017), het Stappenplan en het Voorlopig toetsingsadvies over het milieueffectrapport (MER) (juli 2019).

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Sprang-Capelle, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Sprang-Capelle door Kees Wittenbols uit Breda. Zie onderaan de pagina ook de links naar de delen 2, 3, 4 en 5!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Sprang-Capelle (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Buurthuis: - Buurthuis Vrijhoeve.

- Jeugd: - Scouting Jan de Rooij in Sprang-Capelle heeft ca. 150 leden. Samen met zo’n 30 goed getrainde leiders/-sters en het bestuur zijn ze bijna elke zaterdagmiddag actief bezig. Ze hebben een leuk spelaanbod voor alle leeftijden. Binnen deze scoutinggroep hebben ze de volgende speltakken: Bevers (gemengd 5-7 jaar); Kabouters (meisjes 7-11 jaar); Welpen (jongens 7-11 jaar); Gidsen (meisjes 11-15 jaar); Verkenners (jongens 11-15 jaar); Rowans en Sherpa’s (gemengd 15-18 jaar). Zoals je ziet is dus iedereen tussen de 5 en 18 jaar elke zaterdag van harte welkom. Wanneer je 18 bent geworden houdt het natuurlijk nog niet op; er is dan nog de uitdaging om leiding te worden. En daarvan hebben ze er nooit teveel.

- Muziek: - "Muziekvereniging Sirena is al sinds 1906 muzikaal actief in Sprang-Capelle en omgeving. Naast Muziekkorps Sirena en Slagwerkgroep Sirena zag in 2012 onze sambaband Batucada Arenis het levenslicht. Nieuwe leden zijn van harte welkom. Geen ervaring? Geen probleem: bij Sirena kun je ook terecht voor de opleiding. Sinds jaar en dag wordt door onze vrijwilligers in de kernen Capelle en Vrijhoeve het oud papier opgehaald. Deze bron van inkomsten is hard nodig en we zijn alle inwoners dan ook zeer dankbaar voor de genomen moeite. Op deze manier kunnen wij door blijven gaan met muziek maken! Heb je interesse om eens een kijkje te komen nemen bij onze repetities dan ben je van harte welkom! Muziekkorps Sirena: maandagavond 19:30-21:30 uur in zalencentrum Zidewinde (Julianalaan 1). Slagwerkgroep Sirena: maandagavond 19:30-21:00 uur in zalencentrum Zidewinde. Batucada Arenis: dinsdagavond 19:30-21:00 uur in PCBS De Bron (Nieuwevaart 11). Graag tot ziens bij een van onze optredens of repetities!" Arno van Oversteeg is in 2020 onderscheiden met een koninklijk lintje, omdat hij zich anno 2020 al 45 jaar op allerlei manieren voor de vereniging inzet. Voor nadere informatie zie de link.

- "Muziekvereniging Marijke (MSC) in Sprang-Capelle is opgericht in 1947 en is vernoemd naar de prinses die toen net was geboren. Inmiddels is de vereniging uitgegroeid tot een showkorps en marjorettepeloton met in totaal ca. 60 leden. Muziekvereniging Marijke is een vereniging voor iedereen die van muziek maken houdt. Of je nu wel of geen instrument bespeelt of nog geen ervaring hebt met majoretten. Iedereen is welkom! Jaarlijks neemt de vereniging deel aan verschillende optredens in binnen- en buitenland zoals taptoes, festivals, serenades, inhalen wandeldrie- en vierdaagsen enzovoort. De Majorettes gaan ook zelf op wedstrijd met een show op mechanische muziek.

Naast het muzikale spel dient er natuurlijk ook plaats te zijn voor ontspanning. De evenementencommissie organiseert het hele jaar door diverse activiteiten voor jong en oud. Dit kunnen bijvoorbeeld droppings, feestavonden, een dagje zwemmen of een leuke fietspuzzeltocht zijn. Onze repetitielocatie is in Buurtcentrum Sprang-Driessen in Sprang-Capelle, waar de gezamenlijke repetities op dinsdagavond plaatsvinden. Daarnaast is er beurtgewijs op maandagavond een sectierepetitie. Je bent van harte welkom om eens te komen kijken op een repetitie. De repetitietijden zijn als volgt: 19:30-20:30 uur Slagwerksectie; 20:30-21:30 uur Gezamenlijk; 21:30-22:30 uur Blazers."

- Sport: - De vroegere 3 dorpen in het huidige dorp Sprang-Capelle hebben allemaal nog hun eigen voetbalvereniging, te weten NEO '25 (Sprang), s.v. Capelle (Capelle), en SSC '55 (Vrijhoeve).

- "Tennisclub TC Raoktum in Sprang-Capelle heeft een mooi en gezellig park aan de Julianalaan vlakbij Zidewinde. Het park heeft 6 verlichte kunstgras tennisbanen waar je het gehele jaar op kunt tennissen. Tennissen bij TC Raoktum is zonder kapsones, sportief en gezellig met elkaar een balletje slaan. Er worden vele activiteiten georganiseerd waar je aan kunt meedoen, zodat je je al snel thuis zult voelen binnen onze vereniging. Daarnaast is er ook altijd de mogelijkheid om vrij te tennissen. Tevens kun je lessen volgen, die gegeven worden door een ervaren trainer. Wil je echter liever eerst vrijblijvend kennismaken met tennis en met onze vereniging? Ook dat is mogelijk. Kom eens op een maandagavond vanaf 19.00 uur naar Raoktum. Op deze avonden kun je vrijblijvend deelnemen aan de clubavond. Je hoeft alleen maar te zorgen voor sportkleding. Een racket hebben wij voor je te leen. Ook wanneer je vroeger hebt getennist en het je leuk lijkt om weer een balletje te gaan slaan ben je van harte welkom."

- "Heb je zin om wekelijks een uurtje gezellig en ontspannen te sporten dan ben je bij Pro Patria in Sprang-Capelle aan het juiste adres! Je kunt bij ons terecht voor: turnen, peuter/kleutergym, aerobics/steps, volleyballen en zaalvoetbal. Tevens zijn er diverse groepen heren en/of dames Beter Bewegen en GALM-ers. Dit zijn groepen voor de wat ouderen onder ons die toch nog graag in beweging blijven. Al onze groepen worden begeleid door gekwalificeerde leiding. Wij zijn een vereniging die zich richt op de breedtesport voor jong en oud en hebben het verenigingsgevoel nog hoog in het vaandel staan. Inmiddels telt onze vereniging ca. 350 leden. Door het jaar heen worden er diverse activiteiten georganiseerd, zoals bingo’s, fietstocht, kindermiddagen, avonddriedaagse, nieuwjaarsreceptie en kamp. Pro Patria is aangesloten bij de KNGU, de overkoepelende organisatie voor turnverenigingen. Ook maken wij deel uit van STW Alianza. STW Alianza bestaat uit vijf verenigingen uit de omgeving van Waalwijk. Leden van Alianza trainen in de turnhal in Waspik."

- "Hengelsportvereniging HSV De Maasmond in Sprang-Capelle is opgericht in 1924 en heeft ca. 1.100 leden, waarvan ruim 110 jeugdleden. Sportvissen is spanning en ontspanning, rust en concentratie in een natuurlijke omgeving, met groot respect voor de natuur. Het clubhuis van HSV De Maasmond is Café De Witte Brug (Nieuwevaart 36)."

- Bridgeclub BC De Honneur in Sprang-Capelle is opgericht in 1995 en heeft ca. 50 leden. Ze spelen wekelijks op donderdagavond in sporthal De Slagen in Waalwijk.

- Rijvereniging De Margrietruiters is opgericht in 1945 en heeft ca. 70 paarden- en ponyleden. Ze hebben de beschikking over een eigen clubterrein met clubgebouw en wedstrijdterrein. Hier worden clublessen gegeven. Tevens kunnen de leden altijd gratis gebruik maken van de rijbak.

- Zorg: - Met de regie over het leven nog stevig in eigen handen is het voor ouderen goed toeven in Woonzorgcentrum Elzenhoven in Sprang-Capelle. Het woonzorgcentrum biedt langdurig verblijf voor mensen met dementie en lichamelijke beperkingen bijvoorbeeld. Daarnaast zijn er 2 plaatsen voor kortdurend verblijf, waarvan mensen die bijvoorbeeld moeten herstellen van een operatie maximaal 6 weken gebruik kunnen maken. Verder is het mogelijk om een studio of appartement te huren of Schakelring Thuiszorg aan huis te laten komen.

- Genealogie: - "Wat zijn Gezinsreconstructies van de gemeente Sprang-Capelle? Door middel van onderzoek in o.a. Burgerlijke stand of kerkboeken worden door de akten van geboorte, huwelijken en overlijden een gezin samengesteld binnen een plaats of gemeente. De database van Sprang-Capelse families bevat meer dan 53.000 personen / inwoners en meer dan 16.700 families. De gezinsreconstructies geven een goed beeld van de onderlinge genealogie tussen de inwoners, families en hun familienamen binnen het genoemde dorp, de daarbinnen gelegen vroegere dorpen en voormalige gemeenten Vrijhoeve-Capelle, Sprang en Capelle en ook deels Besoijen en Loon op Zand. Tevens is deze gezinsreconstructie een gemakkelijk genealogisch hulpmiddel bij het uitzoeken van je familie stamboom of inwoners. Om het overzicht te behouden is er in een aantal gevallen voor 1 schrijfwijze van de familienaam gekozen. Er kunnen ondanks diverse controles foutjes in zitten. Het invoeren van gegevens is mensenwerk en waar gewerkt wordt, worden soms ook foutjes gemaakt. Mocht je foutjes vinden of op- of aanmerkingen hebben, neem dan contact op."

Reacties

(8)

Sprang-Capelle is een aardige plaats.

De groeten van Otto.

Inderdaad. Maar eigenlijk zijn het een helebóel aardige plaatsen he. Hoe dat zit kan men hierboven lezen.

Via Internet krijg ik geen foto van het pand Hoge Vaart 84/Sprang-Capelle meer te zien. Hoe komt dat? Ook andere foto's van panden ontbreken valt mij op.

Ik neem aan dat u de hierboven onder het kopje Beeld gelinkte fotoreportages bedoelt. Dat zijn 4 delen. Onderaan de 1e pagina staan links naar de delen 2, 3 en 4. Ik zie dat Hoge Vaart 84 in deel 3 staat, samen met nog een aantal panden aan de Hoge Vaart. In deel 2 staan ook panden aan de Hoge Vaart. Wellicht heeft de fotograaf / beheerder van die fotopagina's de indeling veranderd.

Beste Beheerder,
"Pagina over de geschiedenis van de gemeente Sprang-Capelle en haar voorgangers."
Deze is verhuisd naar (...).
Met vriendelijke groet,
Marvin Brandes

Dank voor uw melding! Ik heb het aangepast, en de site verhuisd naar en beschreven onder Links > Genealogie, omdat het daar meer van toepassing is. Ik had het onder Geschiedenis vanwege de links naar de verhalen over vroeger van de voormalige gemeenten, op de site van het BHIC, maar die bleek ik zelf onder Geschiedenis ook al te hebben gelinkt.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Sprang Capelle moet zonder verbindingsstreepje. Zie de plaatsnaamborden.

Nee hoor, hoe komt u daar nu bij. Dat er op een of meer plaatsnaamborden een drukfout staat dan wel de plaatsnaambordenmaker slordig is geweest en maar wat heeft gegokt qua ja of nee koppelteken, maakt dat nog niet ineens tot de correcte spelling. Die is en blijft namelijk Sprang-Capelle. Enkele argumenten die dit ondersteunen:

- In de Woordenlijst van de Taalunie staat in hoofdstuk 6.E: "Een tweedelig samengestelde aardrijkskundige naam en zijn afleidingen schrijven we met een koppelteken. Voorbeelden: Aarle-Rixtel, Knokke-Heist." En bijv. Etten-Leur, Berkel-Enschot en Sprang-Capelle, red. Zie https://woordenlijst.org/leidraad/6/3

- Hier bij het binnenkomen van Capelle vanuit Waspik staat het goed (als u de drie links die hierna volgen wilt bekijken, moet u de volledige www-adressen even in de adresbalk van uw browser kopiëren, want in dit reactievenster gaat dat niet goed): https://www.google.com/maps/@51.691607,4.9778068,3a,37.5y,91.47h,84.56t/data=!3m6!1e1!3m4!1s974E_-Yfv1FC17HFxnB8rQ!2e0!7i16384!8i8192 en hier bij het binnenkomen van Sprang bij de Kerkstraat staat het ook goed op het richtingbord: https://www.google.com/maps/@51.6709866,5.0528153,3a,37.5y,16.47h,106.84t/data=!3m6!1e1!3m4!1svygAqpWyQj7PAWMnVGTQYA!2e0!7i16384!8i8192. Dat het hier fout staat, het dorp binnenkomend vanuit Kaatsheuvel: https://www.google.com/maps/@51.6665573,5.0306286,3a,37.5y,327.63h,87.5t/data=!3m6!1e1!3m4!1s0S8dTRQ5aWiM07XWmFi7tw!2e0!7i16384!8i8192 en de gemeente kennelijk geen zin heeft om deze 'drukfout' te corrigeren, maakt het nog niet tot een correcte spelling.

- Ook in het postcode'boek' staat het goed. Voorbeeld: https://www.postcode.nl/zoek/wendelnesseweg

- En last but not least heeft de gemeente in 2009 besloten, in het kader van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) ( https://www.plaatsengids.nl/kennisbank/basisregistratie-adressen-en-gebo... ), in welk kader opnieuw alle formele woonplaatsen (inclusief hun spelling!) per gemeente door de gemeente moesten worden vastgesteld: "Het college besluit, de woonplaatsen Sprang-Capelle, Waalwijk en Waspik en de begrenzing hiervan binnen de gemeente Waalwijk vast te stellen zoals is weergegeven op bijgevoegde situatietekening." Zie https://mirror.openstreetmap.nl/woonplaatsbesluiten/Waalwijk/officieel/C...

Met vriendelijke groet en graag gedaan, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen