Greonterp

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

greonterp_wandelroute_reve_niet_tobben_moedig_voorwaarts_kopie.jpg

In 2018 is de wandel- en fietsroute 'Niet tobben! Moedig Voorwaarts!' (9 km) gerealiseerd, langs plekken in de omgeving waar Gerard Reve veel kwam. Op zes locaties in Greonterp, Blauwhuis en Westhem zijn in dit kader tevens informatiepanelen geplaatst.

In 2018 is de wandel- en fietsroute 'Niet tobben! Moedig Voorwaarts!' (9 km) gerealiseerd, langs plekken in de omgeving waar Gerard Reve veel kwam. Op zes locaties in Greonterp, Blauwhuis en Westhem zijn in dit kader tevens informatiepanelen geplaatst.

greonterp_plaatsnaambord_gem._sudwest_fryslan_zonder_koppelteken_kopie.jpg

Greonterp, wellicht zijn er mensen die foto's van alle spellingen van plaatsnaamborden in de loop der tijd verzamelen. Dit is dan een zeldzame: de gemeente Súdwest-Fryslân was aanvankelijk zonder koppelteken, maar al na ruim een jaar mét koppelteken.

Greonterp, wellicht zijn er mensen die foto's van alle spellingen van plaatsnaamborden in de loop der tijd verzamelen. Dit is dan een zeldzame: de gemeente Súdwest-Fryslân was aanvankelijk zonder koppelteken, maar al na ruim een jaar mét koppelteken.

Greonterp.jpg

Greonterp, in het vlakke Friese land

Greonterp, in het vlakke Friese land

Greonterp (2).JPG

Heel Greonterp in beeld

Heel Greonterp in beeld

Greonterp..JPG

Dorpsgezicht Greonterp, met in het midden het bijzondere klokhuis uit 1812, de opvolger van de kerk, die enkele decennia daarvoor is afgebroken.

Dorpsgezicht Greonterp, met in het midden het bijzondere klokhuis uit 1812, de opvolger van de kerk, die enkele decennia daarvoor is afgebroken.

Greonterp (3).JPG

Omkijken naar Greonterp

Omkijken naar Greonterp

Greonterp

Terug naar boven

Status

- Greonterp is een dorp* in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1983 gemeente Wûnseradiel. In 1984 over naar gemeente Wymbritseradiel, in 2011 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

* Greonterp wordt in brede kring nog als dorp beschouwd, dus conformeren wij ons daaraan, maar geografisch en maatschappelijk is het wat ons betreft eigenlijk een buurtschap, gezien het geringe huizen- en inwonertal, het ontbreken van een kern en kerk en enige andere voorziening. Voor voorzieningen (zoals de dagelijkse boodschappen, onderwijs- en sportfaciliteiten) is het plaatsje aangewezen op buurdorp Blauwhuis.

- Greonterp heeft een dorpswapen.

Terug naar boven

Naam

Uitspraak
Grunterp, met een 'Franse g'.

Oudere vermeldingen
13e eeuw Grewingdorp, 1482 Grovendorp, 1482 corrupt: Griantoix, 1499 Groneterp, 1505 Gronterp, 1511 Grevingeterp, 1790 Grioenterp.

Naamsverklaring
Betekenis onzeker. Men heeft getwijfeld of het eerste lid 'groen' betekent. Op basis van de vormen Grewingdorp en Grovendorp wordt verband gezocht met greva 'graven' en met graaf 'leenman van de koning, belast met bestuur en rechtspraak in een gouw'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Greonterp ligt Z van Bolsward en ZW van Blauwhuis. Het dorpje ligt nogal geïsoleerd in het weidse landschap. Het mooie daarvan is dat je rondom ook een weids uitzicht hebt. We hebben het niet ter plekke nageteld, maar wij hebben ergens op het internet gelezen dat iemand stelt dat je vanuit dit plaatsje maar liefst 18 kerktorens in de omtrek kunt zien.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Greonterp 21 huizen met 107 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 30 huizen met ca. 70 inwoners. Het aantal inwoners is hier de afgelopen 2 decennia fors gedaald: tussen 1996 en 2006 van 117 naar 94 inwoners, en tussen 2006 en nu van 94 naar 70 inwoners. In die periode is het aantal woningen slechts met 1 afgenomen. Dat betekent dus dat het gemiddelde aantal mensen in 1 huis hier ook fors is afgenomen: van 4 in 1996 naar ruim 2 anno heden.

Terug naar boven

Geschiedenis

Greonterp is een terpdorp uit de vroege middeleeuwen. Eeuwenlang ligt het helemaal afgezonderd tussen de meren en poelen, en is er maar één weg die naar het dorp loopt, waardoor men veel over water vervoert. Later komt er een smalle weg naar Blauwhuis. Aanvankelijk is het een vissersdorp, later gaat men over op veeteelt, tegenwoordig te herkennen aan de veeroosters in de verbeterde weg naar Blauwhuis.

Na de Reformatie van 1580 komt het kerkgebouw - net als de meeste andere kerken in Fryslân - in handen van de aanhangers van de 'nieuwe leer'. Kerkelijk worden er verschillende dorpen samengevoegd, o.a. Parrega / Hieslum / Greonterp. De inwoners van laatstgenoemd dorp blijven echter in meerderheid 'rooms', en bovendien was de verbinding met Parrega en Hieslum vrij slecht. Het dorp is veel meer aangewezen op Wymbritseradiel*. Als de Parregaaster dominee hier preekt moet hij mensen meenemen, want de Greonterpers gaan in Blauwhuis naar de kerk. Op een gegeven moment wordt er alleen nog een preek gehouden op Hemelsvaartsdag. In 1751 wordt de laatste preek gehouden. In 1759 zijn de preekstoel en de banken niet meer in het kerkje aanwezig, en korte tijd later bestaat het gebouw niet meer. Het kerkhof blijft wel bestaan. In 1812 wordt er een klokkenstoel of klokkentoren gebouwd, waar de klok uit de vroegere kerktoren in wordt gehangen.
* Pas bij de gemeentelijke herindelingen van 1984 is Greonterp middels grenscorrectie overgegaan van de gemeente Wûnseradiel naar de gemeente Wymbritseradiel, met op dat moment 28 huizen en 89 inwoners, op een oppervlakte van 315 hectare.

De in 2006 overleden schrijver Gerard Reve heeft van 1964 tot 1971 in Greonterp gewoond (op Dorpsweg 34/36) en er o.a. het meesterwerk Nader tot U geschreven. Aanvankelijk noemt Reve zijn huis Huize Algra, naar ARP-senator Hendrik Algra, die het werk van de 'volksschrijver' godslasterlijk noemde. "A. heeft nooit kunnen vermoeden, dat hij, al tierend, de aankoop van dit huis heeft gefinancierd", schreef Reve. Later verandert hij de naam in Huize Het Gras, naar de bijbelspreuk uit Jesaja 40:8. "Het gras verdort, de bloem valt af. Maar het woord van onze God houdt eeuwig stand." De betonnen plaat waarin Reve met een spijker de huisnaam heeft gegrift, hangt nog boven de deur. - VPRO-programma 'De Friese jaren van Gerard Reve' (1986), met o.a. een interview met zijn toenmalige buurman Hofmeijer.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dorpsvisie van de dorpen Blauwhuis, Greonterp‚ Westhem en Wolsum (2008).

- Bestemmingsplan voor o.a. Greonterp (2007).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Greonterp heeft 2 rijksmonumenten, zijnde het woonhuis op Doarpswei 12 en het daarnaast staande Klokhuis uit 1812. Na lang touwtrekken komt het object in handen van de RK parochie van Blauwhuis. De inwoners vinden echter dat de toren bij het dorp hoort. Zij richten Stichting Klokketoren Greonterp op, die nu eigenaar is van het bouwwerk. De toren is een omklede klokkenstoel met een spitsje. De klok zelf dateert van 1465. Er staat een prachtig opschrift op: 'Hoor als ik geluid word, ik roep tot de vreugden van het leven.' In 1999 is de klokkentoren grondig gerestaureerd. Het gelui(d) van de klok is in de wijde omgeving te horen. Een kokkenstoel in de vorm van een klokhuis komt niet veel voor. De enige ander 'klokhuizen' staan in Gorredijk, Harkema, Hartwerd, Hinnaard en Sneek.

- Het begraafplaatsje van Greonterp is al even bescheiden als het dorpje zelf: er ligt nog maar één graf, en wel van Johannes Bootsma, van 1810 tot zijn overlijden in 1838 pastoor te Blauwhuis. Kennelijk heeft de man nogal een lijdensweg moeten doorstaan voor hij overleed, want zijn grafsteen vermeldt: "Hier rust het stoffelijk overschot van wijlen Johannes Bootsma, laatstelijk priester, geb. 8.3.1774, was eind 1810 herder bij de gemeente en kerk te Blauwhuis. Volijverig in de dienst des Heeren, mogt hij alhier diep geëerbiedigd en teederlijk bemind door 'n voorbeeldige wandel onder mateloos lijden voor eeuwig gelouterd, met echt Christelijke gelatenheid volkomen onderworpen en nimmer bezweken geduld, door leer en voorbeeld stichtend, tot op het uur van zijn ontbinding. De dood nam de brave op den 2.4.1838 uit het midden zijner om zijn gemis treurende gemeente, die in sombere rouw, aan zijn nagedachtenis deze steen toewijde. Zijn asch ruste in Vrede."

- In april 2018 is in Greonterp een herinneringsplaquette onthuld ter herinnering aan schrijver Gerard Reve (1923-2006), die in dit dorp heeft gewoond (waarvoor zie verder het hoofdstuk Geschiedenis).

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Stichting Klokkentoren Greonterp organiseerde in 2016 op een zaterdag in juli van 14.00-18.00 uur een Simmerfair rond de klokkentoren. Er waren diverse activiteiten voor de jeugd. Voor de ouderen waren er kraampjes met verkoopwaar en er waren hapjes en drankjes verkrijgbaar. De middag werd muzikaal opgeluisterd. Het was een succes, en de intentie is om hier wel een vervolg aan te geven. Dus houd hun site in de gaten voor informatie over een evt. volgend soortgelijk evenement.

- Op de dag van Maria ten Hemelopneming, 15 augustus, vindt in Greonterp de jaarlijkse Gerard Reve-herdenking plaats.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In 2018 is de wandel- en fietsroute 'Niet tobben! Moedig Voorwaarts!' (9 km) gerealiseerd, langs plekken in de omgeving waar Gerard Reve veel kwam. Op 6 locaties in Greonterp, Blauwhuis en Westhem zijn informatiepanelen geplaatst. Met foto’s en wetenwaardigheden worden de locaties toegelicht. En overal is wel een leuke anekdote te vertellen, want Reve was een man met humor. In Greonterp zijn daarnaast foto’s geplaatst van Reve, zijn partners en de doprsbewoners uit de periode 1964-1971, precies op de plek waar de foto’s in het verleden zijn gemaakt. Omdat de fotos van levensgroot formaat zijn, herleeft het dorp uit die tijd op deze manier ter plekke min of meer. Vooralsnog is ons niet duidelijk of deze foto's hier permanent zijn geplaatst, of alleen in het kader van het evenement Reve in Fryslân, dat zich van april t/m september 2018 heeft afgespeeld.

- Even voorbij Greonterp liggen 3 meertjes: de Vliet, het Rietmeer en het Sipkemeer. De contouren van het drooggelegde Sensmeer N van het dorp zijn nog te herkennen aan de dijk rond de droogmakerij en de rechthoekige verkaveling. Aan de oevers van de Vliet zit een zeil- en surfschool. De verbetering van de vaarverbinding tussen de Oudegaaster Brekken en de Workumer Trekvaart biedt nieuwe toeristische en recreatieve perspectieven voor Greonterp. De natuur rondom het dorpje trekt veel fietsers, die dwars door de landerijen het fietspad richting Parrega kunnen nemen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Greonterp, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Virtuele tocht door Greonterp vanuit de lucht, gemaakt met een drone.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Greonterp (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Jeugd: - De jongeren van Keet De Skuorre in Greonterp hebben naast hun keet ook de beschikking over een eigenhandig tot jacuzzi verbouwde afgedankte giertank. Er gaat meer dan 6.000 liter water in. Op 9 augustus 2015 hebben ze er in omliggende dorpen bekijks mee getrokken toen ze daar doorheen reden met de Jakoezi, zoals ze hem gedoopt hebben, om het einde van de bouwvakvakantie te vieren. Tot ze door de politie van de weg werden geplukt, want het mocht natuurlijk niet...

Reacties

(4)

Graag maak ik u attent op de nieuwe website van de Stichting Klokketoren Greonterp: http://stichtingklokketoren-nl.webnode.nl
Misschien kunt u een link plaatsen?
Alvast dank!
vriendelijke groet,
Aafke Komter

Dank voor de tip Aafke! Ik heb de link aangebracht. Overigens: 1) op jullie site staat bij Contact een verwijzing naar jullie Facebookpagina. Maar die link is niet het goede www-adres, die werkt niet. 2) Jullie Facebookpagina staat zo ingesteld dat je 'vriend' moet worden om bijv. te kunnen reageren. Meestal is dat alleen gangbaar bij personen. Het is in jullie geval wellicht gangbaarder en laagdrempeliger (waarom zou iemand 'vriend' moeten worden om alleen maar al jullie berichten te kunnen zien en/of om te kunnen reageren op een bericht?, lijkt mij een nodeloze drempel) als je de pagina instelt als instantie hetzij community, die mensen kunnen 'liken'. Maar wellicht hebben jullie er een reden voor om het te doen zoals je het gedaan hebt. 3) Ik zie op het internet dat jullie in juli jl. een Simmerfair hebben georganiseerd. Is dat een jaarlijks evenement, dan wel beoogt het dat te worden? Ik heb het hierboven vast vermeld onder Jaarlijkse evenementen, maar als het eenmalig is geweest moet ik dat natuurlijk weer weghalen.

Beste Frank,
Fijn dat er een link is geplaatst! De Simmer Fair was eenmalig, maar het is heel goed mogelijk dat we komende jaren weer zoiets gaan doen, want het was een groot succes. Wat betreft de Facebook-pagina: ik ben me ervan bewust dat de pagina niet als community of instantie is ingesteld. Eerlijk gezegd was het me ontgaan dat je dat kon doen. Ik ben niet heel ervaren met Facebook, en zou het liefste beide hebben: zowel een 'personen'- als een 'community'-pagina, maar ik weet niet of dat mogelijk is; de personenpagina is vooral leuk vanwege het contact met de dorpsgemeenschap in Greonterp en omstreken, maar een instantiepagina zou inderdaad laagdrempeliger zijn. Als jij er ideeën over hebt, hoor ik het graag!
Vriendelijke groet,
Aafke

Dag Aafke,
Dank voor je toelichting. Ik heb het nu zo her-geformuleerd dat het evenement geweest is, dat het een succes was, dat de intentie er is om het t.z.t. weer te doen, en dat men daarvoor jullie site in de gaten moet houden. Ik kijk daar dan t.z.t. ook wel weer of ik de tekst er dan weer op moet aanpassen. Qua Facebook kan ik je helaas niet helpen; als redacteur heb ik op dit gebied ook 'twee linkerhanden', en heb mijn eigen pagina ( https://www.facebook.com/plaatsengids/ ) daarom ook door een ander in elkaar laten zetten.
Gegroet,
Frank

Reactie toevoegen