Burghsluis

Plaats
Buurtschap
Schouwen-Duiveland
Schouwen-Duiveland
Zeeland

burghsluis_plaatsnaambord_kopie.jpg

Burghsluis is een buurtschap in de provincie Zeeland, op het schiereiland en in de gemeente Schouwen-Duiveland. T/m 1960 gemeente Burgh. In 1961 over naar gemeente Westerschouwen, in 1997 over naar gemeente Schouwen-Duiveland.

Burghsluis is een buurtschap in de provincie Zeeland, op het schiereiland en in de gemeente Schouwen-Duiveland. T/m 1960 gemeente Burgh. In 1961 over naar gemeente Westerschouwen, in 1997 over naar gemeente Schouwen-Duiveland.

burghsluis_op_kaart_openstreetmap.jpg

Buurtschap Burghsluis ligt ZO van Burgh-Haamstede en grenst in het Z aan de Oosterschelde. (© www.openstreetmap.org)

Buurtschap Burghsluis ligt ZO van Burgh-Haamstede en grenst in het Z aan de Oosterschelde. (© www.openstreetmap.org)

Burghsluis haven anno 2011.jpg

Burghsluis, de haven, anno 2011

Burghsluis, de haven, anno 2011

Burghsluis havenhoofd met lichtbaken.jpg

Burghsluis, havenhoofd, met lichtbaken

Burghsluis, havenhoofd, met lichtbaken

Burghsluis_dijkhuis_achter_de_havendijk.jpg

Burghsluis, dijkhuis achter de havendijk

Burghsluis, dijkhuis achter de havendijk

Burghsluis

Terug naar boven

Status

- Burghsluis is een buurtschap in de provincie Zeeland, op het schiereiland en in de gemeente Schouwen-Duiveland. T/m 1960 gemeente Burgh (alleen het haventje viel onder de gemeente Haamstede). In 1961 over naar gemeente Westerschouwen, in 1997 over naar gemeente Schouwen-Duiveland.

- De buurtschap Burghsluis valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Burgh-Haamstede.

- De buurtschap Burghsluis heeft een 'bebouwde kom' en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden (komborden).

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Burgtsluis, 1840 Burgh-Sluis, 1847 Burghsluis.

Naamsverklaring
De buurtschap is ontstaan rond de sluis bij het dorp Burgh.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Burghsluis ligt ZO van Burgh en grenst in het Z aan de Oosterschelde.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Burghsluis 12 huizen met 89 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 30 huizen met ca. 80 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

(dit hoofdstuk is geschreven door en © oud-gemeentearchivaris Huib Uil van het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland)

In den beginne
"In Burghsluis gaan de elementen samen die zo kenmerkend zijn voor Schouwen-Duiveland: het water en het land met daar tussenin de mens die zorgt voor een werkbaar compromis tussen beide. De nederzetting dankt zijn ontstaan aan het binnenwater dat geloosd moest worden op de Oosterschelde. Het overtollige regenwater uit de polder Burgh en Westland werd via een sluis afgevoerd. Bij die sluis ontstond een haventje en wat visserij.

Reddingsstation
In de 19e eeuw werd in de buurtschap een reddingsstation gevestigd. Hoewel de reddingsboten zijn verhuisd naar de Oosterscheldekering heet het station nog altijd Burghsluis. Vooral de zandbanken van Schouwen zijn verraderlijk. De redders stonden bekend om hun onverschrokken moed en dankzij hun inzet werd menig mensenleven gered. Het waren de leden van de familie Van der Klooster die zich daar generaties lang mee hebben beziggehouden. Een monument aan de zeedijk houdt de herinnering aan de redders levend. Tegenwoordig worden de meeste acties uitgevoerd om in nood verkerende plezierjachten te helpen.

Van vissershaven en haven van vrachtschepen naar jachthaven
Burghsluis was in het verleden de thuishaven van een bescheiden aantal schepen. Omdat de haven op het grondgebied van de gemeente Haamstede lag, droegen de vissersschepen de letters HS. Daarnaast was het de thuishaven voor vrachtschepen. In de tweede helft van de 19e eeuw werd het haventje vergroot en verbeterd voor het afvoeren van landbouwproducten. In het kader van het herstel van de dijken na de watersnoodramp van 1953 werd de haven vergroot om zo doende ruimte te gaan bieden aan grotere schepen. Ook die zijn verdwenen en sindsdien is de haven het domein van de watersport geworden.

't Ouwe Sluusje en de Sluusjenaers
De bewoners noemden hun woonplaats ’t Ouwe Sluusje en zij zelf stonden bekend als de Sluusjenaers. Het ‘je’ in beide woorden duidt eerder op de Zeeuwse voorliefde om veel woorden te verkleinen dan dat de sluis of de inwoners een miniformaat hadden. Dat neemt niet weg dat het een kleine gemeenschap was en bleef. Die was echter bijzonder hecht. Wim de Vrieze heeft een cd gemaakt waarin hij op kleurrijke wijze verslag doet van het reilen en zeilen in Burghsluis. Dat gaat bovendien gepaard met een behoorlijke dosis humor, want ook dat was kenmerkend voor deze plaats. Samen met de recreanten zorgen de huidige bewoners dat het hier goed toeven is.

Kunstenaar Bert Frijns
Burghsluis is, om daarmee af te sluiten, het domicilie van kunstenaar Bert Frijns. Al ruim 30 jaar is hij in de weer met glas. Voor een kunstenaar is dat een van de moeilijkste materialen omdat de mogelijkheden beperkt zijn. Het werk van Frijns is kenmerkend mooi. Er gaat kracht en eenvoud vanuit. Het is ook telkens weer verrassend origineel. Bovendien ligt er veel ambachtelijks in zijn werk. Het is een goede keuze geweest om een werk van Bert Frijns te plaatsen in de raadzaal van het gemeentehuis in Zierikzee. Zo kunnen velen, en de raadsleden in het bijzonder, mijmeren bij wat je met glas kunt doen. Glas is niet alleen om doorheen te kijken, maar ook om je blik te stoppen bij het glas zelf. Dan zie je jezelf en daar kun je veel van leren."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Stichting Het Zeeuwse Landschap heeft in 2011 ca. 45 hectare grond gekocht van een melkveehouder bij Burghsluis ten behoeve van een op te zetten Kustlaboratorium. Doel was de aanleg van een fraai ecologisch waardevol en aantrekkelijk landschap gecombineerd met duurzame aquacultuur. De bassins voor de teelt van vis, zagers en schelpdieren op het land en de kweek van zeekraal en lamsoor moesten mooi worden ingepast in het landschap. Dat moest bovendien duurzaam gebeuren, met zo weinig mogelijk gebruik van energie en grondstoffen. De intentie was om gedetailleerd te onderzoeken hoe de inrichting van een dergelijk gebied moet worden aangepakt om aquacultuur tot een succes te maken op een manier die in harmonie is met een ecologisch en recreatief waardevolle omgeving.

Het gebruikte water van de zilte teelt zou worden geloosd op de Oosterschelde. Mosseltelers waren echter bang dat hun percelen zouden worden besmet met toxische algen. Afvoer van het water via sloten richting het gemaal stuit op bezwaren van het waterschap en de landbouw. De schelpdiersector is bang voor de groei van toxische algen sinds de uitbraak daarvan in 2012 in de Ouwerkerkse Kreek. Als mosselen met deze algen zijn besmet kunnen ze niet meer worden geconsumeerd. Onderzoek heeft uitgewezen dat de kans op besmetting weliswaar heel klein is, maar niet helemaal kan worden uitgesloten. Het Zeeuwse Landschap heeft begrip voor de bezwaren van de schelpdiersector en de landbouw en heeft het plan voor het Kustlaboratorium bij Burghsluis daarom in 2014 afgeblazen. Zij is op zoek gegaan naar een andere locatie voor het Kustlaboratorium en heeft die gevonden bij Breskens.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het koepelvormig huisje aan de haven van Burghsluis is een voormalig deel van de vuurtoren van Nieuw-Haamstede, welk bovenstuk in 1981 is vervangen. Het doet dienst als kantoor van de havenmeester.

- Monument voor de ‘Redders van Burghsluis’, in 1989 vervaardigd door Miems (eigenlijk Anna Cornelia) van Citters, kunstschilderes en beeldhouwster te Burgh. Voor nadere toelichting over deze redders zie bij Geschiedenis.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Watersportvereniging WSV Burghsluis telt bijna 200 leden. De vereniging beheert de haven in de buurtschap, gelegen in de schaduw van de Oosterscheldekering. Deze haven is ontstaan op de plaats waar vroeger het water uit het gebied rond Burgh in de Oosterschelde werd afgewaterd. Wij zijn een actieve en gezellige vereniging. Jaarlijks worden verschillende activiteiten georganiseerd, zoals een clubtocht, thema-avonden, een viswedstrijd etc. We houden het graag kleinschalig en gemoedelijk, maar bieden ook alle faciliteiten van een moderne jachthaven. Kortom, onze haven is een prachtige bestemming, middenin de natuur, op de grens van het zilte water en het eiland Schouwen. Passanten zijn met hun schip van harte welkom in onze haven." Zie ook deze promotievideo van de WSV.

- Bij deze buurtschap is ook een duikstek. "Bij het haventje kun je leuk duiken. Niet in het haventje zelf natuurlijk en ook niet in de vaargeul waar de boten de haven in en uit gaan. Je moet wel even een aardig stukje lopen, en dan kom je op een dijkje dat dwars op de dijk ligt waar je net over liep. Achter deze dijk mag je duiken. Ook hier kan het aardig stromen. Zorg er in ieder geval voor dat je niet in de havenmond boven water komt." Onder de link vind je vele prachtige foto's van al het moois dat je hier onder water kunt tegenkomen. - Filmpje over 'het zeepaardje van Burghsluis'.

- "Dijkversterking Haven Burghsluis is een van de dijkwerken die door Rijkswaterstaat is aanbesteed voor de bescherming van de primaire waterkeringen in Zeeland. Het dijktraject ligt aan de Oosterschelde aan de zuidwestkant van het eiland Schouwen-Duiveland en heeft een lengte van 2,5 kilometer. Waterschap Scheldestromen is verantwoordelijk voor het beheer ervan. De dijken zijn in 2014 versterkt door het aanbrengen van betonzuilen op de taluds. Voor dit dijkwerk is gekozen voor de betonzuilen van Martens Beton. Deze Hillblocks zijn KOMO-gecertificeerd en voldoen aan de eisen van de norm Zetsteen van beton 7024. EMVI. Een van de EMVI-criteria in het aanbestedingscontract was het leveren van betonzuilen die duurzamer geproduceerd worden dan conventionele betonzuilen. Bepalend hierin was om de hoeveelheid beton in het gehele werk zo veel mogelijk te beperken. De Hillblocks zijn hier bij uitstek geschikt voor. Voor de Hillblocks is namelijk ca. 30% minder beton nodig. Daarmee kan niet alleen een aanmerkelijk hogere fictieve korting worden bereikt, maar is ook aanzienlijk minder transport nodig. Dit is minder belastend voor het milieu en ook wordt hinder voor verkeer en omgeving tot het minimum beperkt. - Hier kun je zien hoe het zetten van de Hillblocks in zijn werk gaat.

Ecoblock. Daarnaast is een van de dijktrajecten voorzien van betonzuilen met specifieke kenmerken die de ecologische ontwikkeling van de dijkbekleding bevorderen. In het dijktraject van Burghsluis is deze Eco-betonzuil, met een grove en open betonstructuur, als proef geplaatst. Sinds de plaatsing in 2014 wordt dit Ecoblock door een vooraanstaand ecologische onderzoek- en adviesbureau onderzocht en gevolgd. De resultaten zijn na 1 jaar al veelbelovend: verschillende wiersoorten die voorheen aanwezig waren, zijn opmerkelijk snel weer aangegroeid, met een gemiddelde bedekking van 95% en op sommige plekken 100%. Nog een voordeel van het Ecoblock is ook hier zijn vorm; tussen de kanalen van het dijkblok zijn ook alikruiken, pokken en krabbetjes aangetroffen." (bron: Martens Beton, Oosterhout)

De inwoners van Burghsluis hebben in 2012 gelobbyd voor een nieuwe weg over de dijk, om de buurtschap zo te ontlasten van het doorgaande verkeer dat in toenemende mate door de buurtschap komt. Volgens de inwoners zou de dijkverzwaring die hier in 2014 toch al zou gaan plaatsvinden, een goede gelegenheid zijn om dat te combineren met de wegaanleg op de dijk. Of dit voorstel geëffectueerd is, is ons vooralsnog niet bekend.

- "Halverwege de jaren zeventig kwam de patrijs in heel Nederland voor in akkers en graslanden. Sindsdien is het aantal patrijzen met meer dan 95% afgenomen. De oorzaak is intensief gebruik van akkerland en pesticiden om onkruid en insecten te bestrijden. Ruig begroeide plekjes waar de patrijs graag veilig zijn nesten bouwt, zijn vrijwel verdwenen. De insecten die de kuikens als voedsel nodig hebben, zijn er steeds minder. En voor volwassen patrijzen is er onvoldoende voedsel om de winter door te komen. Zonder hulp is de patrijs binnen tien tot twintig jaar misschien wel verdwenen uit Nederland en onze buurlanden. Om deze prachtige vogel te behouden is een ander soort landbouw nodig. Een landbouw die de zorg voor natuur en landschap combineert met een gezonde bedrijfsvoering. Met het PARTRIDGE project laten we zien dat dit mogelijk is.

Stichting Landschapsbeheer Zeeland en Het Zeeuwse Landschap werken hard aan de ontwikkeling van het PARTRIDGE voorbeeldgebied Burghsluis, op het voormalige eiland Schouwen-Duivenland, grenzend aan het Schelde-estuarium. Het platte en open landschap ligt onder zeeniveau en wordt beschermd door kilometerslange dijken. Heggen, dijken en boerderijen bepalen het gezicht van het landschap. In het gebied van 500 hectare liggen 8 akker- en melkveeboerderijen en een aantal kleine natuurgebieden. In de winter is het gebied aantrekkelijk voor de overwinterende veldleeuwerik, kneu en graspieper en roofvogels zoals torenvalken, blauwe kiekendief en velduil. In dit gebied broeden en overwinteren nog patrijzen, maar in de rest van de provincie Zeeland komen ze nog maar zelden voor.

Sinds 2017 werken natuurorganisaties en boeren ook samen buiten de natuurgebieden om vogels te beschermen en de biodiversiteit op boerenland te vergroten. In het kader van PARTRIDGE willen we meer belanghebbenden betrekken en de biodiversiteit verhogen. Samen met boeren willen we bloemenblokken, velden met graanstoppels, keverbanken en patrijzenhagen aanleggen. In Burghsluis willen we een voorbeeld geven van hoe een diverse groep belanghebbenden een dergelijk gebied kan verbeteren, op een manier dat het weer geschikt wordt voor een gezonde populatie patrijzen en andere boerenlandvogels." (bron: Vogelbescherming) - Rapportage stand van zaken PARTRIDGE project anno 2020.

Reactie toevoegen