Status

Broekland is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Raalte.

Naam

Oudere vermeldingen
1803 Broekland.

Naamsverklaring
De plaatsnaam betekent 'moerassig, drassig land'.(1)

Ligging

Broekland ligt ZW van Raalte, ZO van Wijhe, NO van Olst.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Broekland 25 huizen met 165 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.200 inwoners.

Geschiedenis

Het dorp Broekland heeft zich ontwikkeld rond de in 1912 gebouwde kerk. Voorheen was de nederzetting niet meer dan een laaggelegen gebied met een paar handenvol boerderijen, omringd door meidoornhagen en/of houtsingels. In 1911 bouwde een boer met ondernemersgeest en vooruitziende blik een kruidenierswinkel/café direct naast de plek waar de nieuwe kerk was gepland. Recht tegenover de kerk kwam vervolgens een winkel annex koffiehuis. De huidige voorzieningen in het dorp bestaan naast de kerk onder meer uit een basisschool, een bibliotheek, een sporthal, een café en diverse winkels, waaronder een supermarkt en een warme bakker.

Recente ontwikkelingen

- Dorpsplan Broekland (2013). "Met het realiseren van het Bouwhuisplein hebben we het laatste project uit ons dorpsplan afgerond. We zijn trots dat we alle projecten, die we in gezamenlijkheid met u als inwoner hebben bepaald, hebben uitgevoerd. Dan start nu de volgende fase: hoe kunnen we het dorp ook de komende jaren leefbaar houden? Waar moeten we met elkaar aandacht voor hebben? Heeft u op voorhand al input voor ons, dan horen we het graag! We gaan starten met een volgende editie van een toekomstvisie. Uiteraard zullen we u als inwoner daar ook bij betrekken." Aldus Plaatselijk Belang.

Bezienswaardigheden

- Broekland heeft 5 gemeentelijke monumenten, zijnde de RK kerk, de naastgelegen pastorie, en de boerderijen op Neppelenbroekerdijk 1 en 4 en Horstweg 7/7a.

- Na de Reformatie blijft een deel van de bevolking in Salland katholiek, dankzij de invloed van de katholieke adel in de buurt. Gerrit de Vriese van kasteel Wesenberg en zijn zoon helpen de bevolking, samen met de pastoor uit het naburige Raalte, door de beginjaren van de Reformatie heen. In 1911 ontstaat de RK parochie Broekland, als afsplitsing van de parochie in het Wijhese buurdorp Boerhaar. In beide plaatsen bouwt men vervolgens een kerk naar ontwerp van de Amersfoortse architect Hermanus Kroes. In 1912 vindt de inzegening van de Broeklandse Marcellinuskerk (Van Dongenstraat 10) plaats. Het is een eenvoudige neogotische kruiskerk met westtoren. In 1931 zijn de beide zijbeuken aangebouwd door architect C.A. Hardeman, die overigens bij de bouw van de kerk opzichter was.

Jaarlijkse evenementen

- "Ook in Broekland leek aan de winter 1978-1979 geen einde te komen. Vanaf eind november tot begin maart kenmerkte de winter zich door een flink aantal koude perioden en spectaculaire sneeuwstormen; tussendoor ijzelde het mateloos. Het duurde ‘de voetbal’ veel te lang, deze winterstop. In een tijdsbestek van twee weken bracht de JeugdSport Commissie een crossloop in stelling. De eerste JSC-Crossloop in maart 1979 trok bijna 200 lopers. Dit smaakte ‘naar meer’. De startvakken worden elk jaar groter, het programma is inmiddels uitgebreid tot en met een kidsrun en Gait Middelkamp fungeert als running reporter. De nieuwe accommodatie op het sportpark leent zich perfect voor de massale toestroom van lopers en toeschouwers. Vanaf de bijna maagdelijke grasmat duiken de lopers het bos in. Ja, het kan in een natte periode behoorlijk drabben op de Neppelenbroek! En als de winter echt zijn naam eer aan doet - de grond keihard doet opvriezen of bedekt met een op scheenhoogte aangedikte sneeuwlaag - dan worden souplesse en coördinatie danig op de proef gesteld.

Onder het mom van ‘wat goed bevalt, moet je in stand houden’, wordt in 2020 op de 2e zondag van januari voor de 41e keer gratis chocolademelk geschonken in de luwte van het clubhuis. Een flink leger aan trotse vrijwilligers stelt alles in het werk om deze loop ‘des Broeklands’ te maken. Ook dit siert Crossloop Broekland in het bijna mooiste dorp van Overijssel!" Aldus de site van het Sallands Cross Circuit.

- Toneelvereniging Excelsior brengt jaarlijks in januari een nieuw stuk op de planken.

- Carnaval. - CV De Dondermadeurs.

- De Kôle Kermse (vr/za/zo in maart, in 2020 voor de 23e keer), de tegenhanger van de 'warme' kermis, waarmee het dorp altijd het begin van de bouwvak viert, begint op vrijdagavond om 20.30 uur met een kroegavond. De tent wordt voor de gelegenheid gehalveerd en omgebouwd tot bruin café. Met houten stoelen en tafels met rode tafelkleedjes, een biljarttafel, een sjoelbak, huis-DJ Tom van Duuren en een live band. Zaterdagmiddag gaat het feest vanaf 14.00 uur verder met de veiling. De tent is overigens al om 13.00 uur geopend om iedereen gelegenheid te geven om de kavels te bekijken. Het gaat niet alleen om goederen, maar ook om diensten. Het programma gaat zaterdagavond om 20.30 uur verder met een set van DJ Tom van Duuren, waarna nog twee bands en/of artiesten optreden. Zondagmiddag vanaf 14.00 uur gaat het feest verder met de speelmiddag. Overal komen speeltoestellen voor volwassenen te staan: van wipwap tot springkussen, van glijbaan tot ballenbak. En muziek van DJ Tom van Duuren en een band. De entree is het hele weekend gratis.

- Broeklanderfeest (gedurende 4 dagen begin augustus).

- Popfestival Broekrock (weekend begin september, in 2019 voor de 22e keer) is gratis toegankelijk. Het festival wordt gehouden op de boerderij van Hein en Diny Korterik (Reuveldsweg 6). Een oude varkensschuur wordt voor deze gelegenheid verbouwd tot sfeervolle concertzaal voor ca. 400 bezoekers: de Hein & Diny MusicHall.

Landschap, natuur en recreatie

- Op dinsdag is er op het Bouwhuisplein een kleine markt.

- Onder het motto 'Heel Broekland Bloeit' hebben ruim 50 huishoudens in het dorp en omgeving in hun tuin of weiland bloemenmengsels voor bijen en insecten ingezaaid. In totaal gaat het om meer dan 6.000 m2. Ze maakten er samen een 'zaadfeest' van, en subsidie hoefden ze niet: dat vonden ze veel te omslachtig.

- "Waterschap Drents Overijsselse Delta heeft in de loop van 2020, samen met de omwonenden van buurtschap Elshof (gemeente Olst-Wijhe) en dorp Broekland (gemeente Raalte), verschillende mogelijkheden onderzocht om watergang Nieuwe Wetering Bovenloop opnieuw in te richten. In november 2020 heeft ons bestuur een eerste stap gezet naar de beste oplossing per deelgebied, het zogenoemde voorkeursalternatief. Met deze keuze is op hoofdlijnen duidelijk op welke maatregelen gaat worden ingezet. Wat gaan we doen? We moeten volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW) voldoen aan diverse ecologische eisen. Daarom willen we op zoveel mogelijk plaatsen de watergang opnieuw inrichten. Het Water-Op-Maat project bestaat uit twee deelgebieden. Het eerste deelgebied, de oever van de Nieuwe Wetering, willen we natuurlijker maken en twee stuwen in de watergang vispasseerbaar maken. In het tweede deelgebied, stroomgebied Broekland, hebben we onderzocht in hoeverre we het waterbeheer kunnen verbeteren. Deze verkenning leverde een beperkt aantal knelpunten op. De maatregelen richten zich op twee watergangen. Hoe nu verder? Het plan moet nog verder in detail worden uitgewerkt. Dat doen we in 2021, in overleg met grondeigenaren en belanghebbenden. We verwachten dat in 2022 met de werkzaamheden kan worden gestart." (bron: Waterschap Drents Overijsselse Delta, november 2020)

Eten en drinken

- "Begin 2017 zijn we met zo'n 10 huishoudens in Broekland van start gegaan met onze Voedselcoöperatie De Autark. Dit houdt in dat we ons voedsel zoveel mogelijk uit de buurt willen halen, direct van de boer*. Op een vaste dag in de week maakt 1 persoon een rondje langs de boeren (makers) en terug in 't dorp verdelen we het dan onder de 'opmakers'. Eventueel kunnen de makers zelf ook naar de bijeenkomst komen. We willen graag eerlijke producten en zijn bereid daar een eerlijke prijs voor te betalen. Een biologische keurmerk of mooi logo op 't voedsel is voor ons niet nodig, zolang het maar op een verantwoorde manier gemaakt is. Daarbij moet je denken aan diervriendelijkheid, duurzaamheid en kwaliteit i.v.m. onze eigen gezondheid.
* Een van de participanten in de coöperatie, Ralph Mulders, verwoordt het als volgt: "Waarom zou je aardappelen uit Polen halen als ze ook hier groeien? En ook van mijn vlees weet ik graag waar het vandaan komt. We willen met de coöperatie op zo kort mogelijke afstand eten kopen van iemand die we kennen. Dat hoeft niet eens per se biologisch te zijn, maar als we keuze hebben uit meerdere eierboeren kiezen we wel de biologische."

Wij beogen d.m.v. de voedselcoöperatie de boer en de consument bij elkaar te brengen, de producent een gezicht te geven. Daarom halen we de producten zoveel mogelijk direct bij de boer, zonder tussenpersonen. Hiermee worden we bewuster van wat we eten en inspireren we elkaar met allerlei ideeën, bijvoorbeeld over duurzame landbouw, samen traditionele streekgerechten bereiden, bierbrouwen etc. Los van dit ophaalsysteem zijn er ook andere initiatieven. Zo hebben we ook een wintergroentetuin/-kas waar je evt. ook aan mee kunt doen, en is er een subgroepje dat bier brouwt." Een belangrijk aspect van de coöperatie is ook de ontmoetingsfunctie; het afhaalpunt waar de deelnemers hun bestelling afhalen waardeert de aanloop, en de mensen kunnen er met elkaar bijpraten. Voor nadere details zie ook de reportage over Voedselcoöperatie De Autark in Broekland in Trouw, 13-5-2019.

Beeld

- "De Beeldbank van Stichting Historie Broekland is met name opgericht om historisch materiaal van het dorp en omgeving toegankelijk te maken voor alle Broeklanders. Voor vragen of opmerkingen, of als je zelf materiaal beschikbaar zou willen stellen, kun je mailen naar historiebroekland@hotmail.com of contact opnemen met een van onze bestuursleden: Anton Bouwhuis, Luc Alferink of Paul van de Vondervoort."

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Broekland (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Site van en over Broekland.

- Belangenorganisatie: - Plaatselijk Belang Broekland.

- Ontmoetingscentrum: - "Plein4 is een laagdrempelige ontmoetingsplek voor inwoners en bezoekers. Alles draait om 't huuskamergevoel waar de Broeklandse gastvrijheid centraal staat."

- Onderwijs en kinderopvang: - Gerardus Majellaschool.

- "Bij peuterwerk 't Peuternest, gevestigd in de basisschool, wordt gewerkt met thema's en een gestructureerd dagprogramma, waar kinderen al spelend leren en een soepele overgang naar de basisschool gewaarborgd is. De kinderen worden gestimuleerd, passend bij de ontwikkeling van het kind." - "Bij de eveneens in de basisschool gevestigde BSO Blitz kunnen de kinderen na een drukke schooldag lekker bijkomen. Nadat de kinderen wat gedronken hebben, kunnen ze kiezen uit een uitdagend en aantrekkelijk programma of lekker relaxen met een boek, een spelletje of vrij spel. Het is ook mogelijk om te ontbijten tot 7.45 uur. In de vakanties en op studiedagen verzorgen wij de lunch."

- "Kinderdagverblijf Wervelwind: is gevestigd in Broekland naast de Gerardus Majellaschool; werkt samen met BSO Blitz en peuterwerk 't Peuternest; is betrokken, kleinschalig en huiselijk; heeft een mooie buitenruimte om de woning. KDV Wervelwind biedt alles wat je zoon of dochter nodig heeft. Aan de baby's en peuters bieden wij vers fruit, vers brood, drinken, tussendoortjes, luiers, een eigen bedje en uitdagend speelgoed. Ouders worden via het KOOS Ouderportaal van de belevenissen van hun kind(eren) op de hoogte gehouden."

- Jeugd: - "Jeugd Sportcommissie JSC Broekland organiseert, ondersteunt en stimuleert activiteiten voor de jeugd in het dorp."

- Sport: - Sportvereniging Broekland, gelegen op het gelijknamige sportpark, is een recreatieve omnisportvereniging, opgericht in 2002, en heeft ca. 600 leden. De vereniging omvat 4 afdelingen, namelijk voetbal, handbal, tennis en volleybal/gymnastiek, en heeft haar onderkomen in het in 2004 geheel vernieuwde Horsthuis.

- Bedrijfsleven/ondernemen: - Ondernemersvereniging Broekland heeft ca. 40 leden. De leden bieden tezamen een breed scala aan producten en diensten aan. Onder de linkn kun je de adres- en contactgegevens vinden met daarnaast een korte introductie van elk bedrijf.

- Openbaar vervoer: - Buslijn 563 verbindt het dorp met Raalte en Wijhe.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)