Broekerhaven is een buurtschap van het dorp Bovenkarspel. Weliswaar zijn de plaatsen aan elkaar vastgegroeid, maar de buurtschap heeft nog altijd een eigen identiteit, o.a. zichtbaar door de plaatsnaam op enkele huisnummerbordjes in de Peperstraat.
- Broekerhaven is een buurtschap* in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland (en daarbinnen in De Streek), gemeente Stede Broec. T/m 1978 gemeente Bovenkarspel.
* Door de nieuwbouw van het dorp Bovenkarspel is Broekerhaven weliswaar aan dat dorp vastgegroeid en formeel binnen de bebouwde kom daarvan komen te liggen, maar het ligt nog altijd aan de rand van dat dorp en er niet echt in, niet omringd door... en het is nog altijd duidelijk herkenbaar als apart gelegen buurt, met een eigen identiteit, daarom vinden wij de kwalificatie 'buurtschap' - die doorgaans alleen wordt gehanteerd voor bebouwingen buiten een dorp of stad - hier nog wel passend.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Beekkarspel, 1575 Broeckerhaven, 1617 en 1680 herdruk 1745 Broecker Haven.
Naamsverklaring
Betekent haven 'aanlegplaats voor schepen' van of bij Broek, dit betreft de in 1364 uit de bannen Grootebroek en Bovenkarspel ontstane stad Broec.(1)
De buurtschap Broekerhaven ligt ZW van Enkhuizen, (in het) ZO van de dorpskern van Bovenkarspel (de kernen worden van elkaar gescheiden door de Westerwortelsloot), rond de wegen Broekerhavenweg (vanaf huisnrs. 83 en 94), Bakkerstraat, Houtstraat, Peperstraat, Kleine Kaai en Overtoom, en grenst in het Z aan het Markermeer, in het W aan de Westerwortelsloot en in het O aan de Oosterwortelsloot.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Broekerhaven 33 huizen met 203 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 300 huizen met ca. 750 inwoners.
Terug naar boven- Broekerhaven heeft 2 rijksmonumenten, zijnde voormalig stoomgemaal Grootslag II (Zuiderdijk 5) uit 1907, en de overhaal met bijbehorende constructies (loopkraan, damwanden, bruggen, bedieningshuizen) (Peperstraat bij 34) uit 1924.
- De Overhaal bij de Broekerhaven (bij Peperstraat 34) is een scheepslift waarmee schepen kunnen worden overgezet van de laaggelegen Westerwortelsloot in Polder Het Grootslag (ca. 2,5 meter onder NAP) naar de hogergelegen Havenkolk (streefwaarde rond de 20 cm onder NAP) v.v. Op deze plaats stond al in de 17e eeuw een zogeheten overhaal of overtoom om schepen van het ene water naar het andere water te kunnen tillen. Dat ging toen nog met raderen over een wal. Deze voorziening was belangrijk om de aanvoer van groenten te verhandelen en te transporteren naar Amsterdam en naar de landen langs de Oostzee (de Scandinavische landen). Er was grote concurrentie met de haven in Enkhuizen.
Na de stormvloed van 1916 is de overhaal vervangen door een scheepslift, ook wel liftoverhaal genoemd. De draagkooi voor de schepen wordt elektrisch bediend. Aan de noordzijde is naast de hijsinstallatie een bedieningsgebouw neergezet. Later is er nog een tweede gebouwtje bijgeplaatst. In 1924 was de scheepslift gereed voor gebruik. Toen het verhandelen via veilingen ging verlopen en het transport via goederentrein (landtongen bij het station in Bovenkarspel) en wegen, is de Overhaal geleidelijk in het ongerede geraakt. De lift heeft tot 1969 dienstgedaan voor de beroepsvaart. De elektrisch aangedreven overhaal in Broekerhaven met bijbehorende constructies - loopkraan, damwanden, bruggen, bedieningshuizen - is van algemeen belang uit oogpunt van civiele techniek, als zeldzaam voorbeeld van een dergelijk hefwerk voor schepen, alsook uit historisch oogpunt wegens de situering op een plaats waar al in de 17e eeuw een overhaal - met raderen - was aangebracht ten behoeve van de met Enkhuizen concurrerende haven.
In 1993 heeft de gemeente Stede Broec de Overhaal geheel gerestaureerd, inclusief de elektrische installatie. Sindsdien doet hij dienst als schuiten- en botenlift voor de recreatie. Het is voor zover bekend de enige nog werkende scheepslift in Nederland. Vanaf 1993 t/m 2015 is de Overhaal bediend door mensen die in dienst waren van de gemeente Stede Broec. De opbrengst van de overzetgelden ging naar de gemeente, maar dat woog niet op tegen de inzet die daarvoor gepleegd moest worden. Daarom heeft de gemeente Stede Broec de Historische Vereniging Oud Stede Broec gevraagd vanaf 2016 de bediening op zich te nemen.
Gelet op de historische waarde van dit voor Broekerhaven beeldbepalende monument en het verhaal over de haven, dat past bij de educatieve doelstelling van de vereniging, heeft het bestuur ingestemd met dit verzoek, op voorwaarde dat er voldoende vrijwilligers zijn om deze taak op zich te nemen. Het onderhoud aan de Overhaal, inclusief de installatie, blijft voor rekening van de gemeente. Gelukkig hebben zich voorlopig voldoende vrijwilligers aangemeld (ca. 15 man). Om er zeker van te zijn dat de overzet zorgvuldig geschiedt, zijn alle vrijwilligers getraind in de bediening van de Overhaal.
Bedieningstijden: dagelijks van 15 april t/m 15 oktober 09.30-10.00 uur, 13.00-13.30 uur en 17.00-18.00 uur. Tijdens deze tijden is er iemand aanwezig in het bedieningshuisje. Van 16 oktober t/m 14 april alleen op aanvraag en liefst 24 uur vooraf aanmelden via tel. 06-38513709. Het overzettarief bedraagt per schuit/boot/kano e.d. voor heen en terug: € 5,00 (liefst gepast). Gedurende een dag in het jaar is het overzetten gratis en zijn de tijden aangepast aan de activiteiten rondom de Kolk en de haven, te weten: de jaarlijkse waterweekdag in Broekerhaven. Voor scholen, bedrijven of groepen die per schuit een dagtocht maken en gebruik willen maken van de Overhaal, eventueel met het verhaal over de historie van deze haven (ca. 15 min.), is het mogelijk een afspraak te maken via Historische Vereniging Oud Stede Broec. - Gedetailleerde beschrijving van de werking van de Overhaal, in tekst en beeld.
- Stoomgemaal Grootslag II (Zuiderdijk 5, nabij de Broekerhaven) is in 1907 gebouwd ter vervanging van een ouder in 1870 gebouwd gemaal, dat wel dienst bleef doen als reservergemaal om gebruikt te worden in tijden van nood. Het gemaal zorgde voor de afwatering van Polder Het Grootslag op de toenmalige Zuiderzee. In 1940 is een elektromotor in het machinegebouw geplaatst. Het voormalig stoomgemaal met kolenloods, schoorsteen, kroosbrug, krooshek en waterkelder is van algemeen belang uit oogpunt van architectuurgeschiedenis en de geschiedenis der waterhuishouding.
Terug naar boven- Watersportvereniging De Broekerhaven is opgericht in 1972. Hun knusse en historische verenigingshaven ligt aan het Markermeer, net voor de sluizen van Enkhuizen, en is een ideale plek voor passanten die van rust en ruimte houden. In de Waterkampioen van augustus 2010 wordt De Broekerhaven genoemd als "een van de verborgen IJsselmeer schatten"! De haven is toegankelijk voor pleziervaartuigen met een maximale lengte tot ca. 13 meter. Op het terrein langs de passantenwal mag op het grasveld worden gebarbecued. Echter wel zo dat andere passanten er geen hinder van ondervinden, tenzij je ze laat mee-eten. :-) Op zondag is de bar open van 16.00-18.00 uur. Je bent van harte welkom om een drankje te komen drinken en kennis te komen maken met de vereniging.
Bijna iedere dinsdagavond in het seizoen worden er wedstrijden georganiseerd. Ze vinden het leuk om het spannend te houden dus tussenstanden doen ze niet aan. Opstappers gezocht!: Een aantal schippers kunnen nog een paar extra handen gebruiken. Dus vind je het leuk om met de wedstrijden mee te varen? Geef je dan op en strijd mee!
Zeilen is vrijheid, rust en genieten maar het kan ook heel spannend zijn. Zeilen kun je leren, en je kunt er eigenlijk niet vroeg genoeg mee beginnen. Daarom heeft de vereniging een afdeling jeugdzeilen. Deze wordt gerund door enthousiaste vrijwilligers, allen lid van de vereniging. Mensen met ervaring, die hun kunnen graag willen delen. Er wordt gelest in Optimisten. Dit zijn echte eenmans jeugdzeilbootjes met spriettuig, die zeer geschikt zijn voor dit doel. Ze geven les aan kinderen vanaf 8 jaar, mits ze zwemdiploma A en B hebben. Op de haven, dus niet alleen op het water, wordt altijd een door hen goedgekeurd zwemvest gedragen.
- De gemeente Stede Broec heeft de exploitatierechten van Camping Broekerhaven per 1 mei 2017 verkocht aan Europarcs. Sindsdien heet het Resort Markermeer, en heeft het terrein een flinke facelift gekregen, met o.a. een gerenoveerd terras en nieuwe chalets. De bestaande huurders, die er vaak al decennia stonden met hun stacaravans, hebben het terrein verlaten, naar zij stellen wegens de door Europarcs doorgevoerde forse huurverhogingen. De dagrecreatie is gebleven, compleet met buitenspeeltuin, waterspeeltuin en ligweide. Dat geldt ook voor het trekkersveldje, waar rondreizende toeristen hun tenten kunnen opslaan.
Terug naar boven- Oude foto's van Broekerhaven op Facebook.
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Broekerhaven.
- Genealogie: - Overzicht van de begravenen op de begraafplaats van Broekerhaven, met foto's van de grafzerken.
Reactie toevoegen