Bregtdorp

Plaats
Buurtschap
Bergen NH
Regio Alkmaar Kennemerland
Noord-Holland

Bregtdorp

Terug naar boven

Status

- Bregtdorp is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de Regio Alkmaar, en in de streek Kennemerland, gemeente Bergen NH. T/m 2000 gemeente Schoorl.

- De buurtschap Bregtdorp valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Schoorl.

- De buurtschap Bregtdorp heeft witte plaatsnaambordjes, echter niet die van het type dat de tegenhanger vormt van de officiële, blauwe plaatsnaamborden (die een bebouwde kom aangeven).

- De buurtschap Bregtdorp lag van oorsprong ook zuidoostelijker dan dat wij hier aangeven. Dat zuidoostelijker gedeelte is echter zodanig opgegaan in de bebouwde kom van het dorp Schoorl, dat dit gedeelte redelijkerwijze niet meer als onderdeel van de buurtschap kan worden beschouwd.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1840 Bregdorp, 1866 Bregtdorp, 1899 Bregdorp of Brechtdorp.

Naamsverklaring
Is wel verklaard als een samenstelling van de vrouwennaam Bregt en dorp 'hoeve, (dochter)nederzetting'. De variant Bregdorp is geen aanwijzing voor breg, bregge 'brug'; dat komt niet overeen met de plaatselijke situatie. Vergelijk Aagtdorp.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Bregtdorp ligt rond de wegen Oorsprongweg (het gedeelte van deze weg tussen de kruispunten met de wegen Achterpad en Bobbeleweg), Bobbeleweg (W zijde), Idenslaan (W zijde), Heereweg (het gedeelte van deze weg W en NW van het kruispunt met de Bobbeleweg en Idenslaan, tot circa de NW helft van de subnummers van huisnummer 169, ongeveer 3/5 van deze huisnummers uitmakend, exclusief huisnummer 169 zelf, en t/m huisnummer 140), Achterpad, Koningsweg, Voorweg (het gedeelte van deze weg tussen de kruispunten met de Heereweg en de Idenslaan), Smeerlaan en Dertiende Notweg. De buurtschap ligt direct NW van het dorp Schoorl, ZO van de dorpen Groet, NNW van het dorp Bergen, NO van het dorp Bergen aan Zee, OZO van de badplaats Hargen aan Zee, WZW van het dorp Warmenhuizen en ZW van het dorp Krabbendam.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Bregtdorp 18 huizen met 109 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 150 huizen, ca. 30 verblijfsaccommodaties en ca. 30 woonzorgwoningen, met ca. 400 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Archeologie
"Op de plaats waar een riooloverstortput wordt geplaatst is een kleine werkput van 12 m2 langs de Heereweg/hoek Smeerlaan te Schoorl archeologisch onderzocht. Ondanks het geringe oppervlak bleek het advies van de gemeente om hier archeologisch onderzoek uit te voeren terecht. Op circa 90 cm onder maaiveld op 2,32 en 2,42 + NAP werd een laatmiddeleeuws sporenniveau aangesneden. Dit vlak bestond uit een wirwar van kleine spitse greppeltjes, paalkuilen, een deel van een sloot of wegberm langs de Heereweg en een mogelijke ingraving van een ondiepe waterput. De sporen tonen aan dat hier in de late middeleeuwse intensief geakkerd en mogelijk gewoond is. Deze bewoning zou behoord kunnen hebben tot de laatmiddeleeuwse buurtschap Bregtdorp. Tesamen met Aagtdorp, Hargen en Groet vormden deze buurtschappen dat wat we nu Schoorl noemen.

Het laatmiddeleeuwse sporenniveau ligt ingesloten tussen pakketten stuifzand. Dus zowel voor als na de bewoning heeft dit zich op het terrein afgezet. Ook hieronder bevindt zich nog oud oppervlak op 60 cm onder de laatmiddeleeuwse sporen. Op 1,70 + NAP is een oud vegetatieniveau aangesneden. Dit kon vanwege het snel toestromende grondwater niet verder worden onderzocht. Ondanks de geringe oppervlakte heeft dit onderzoek aangegeven dat hier in Bregtdorp een goed geconserveerd sporenniveau uit de late middeleeuwen bewaard is gebleven. Hieronder kan een nog ouder bijvoorbeeld vroegmiddeleeuwse niveau worden verwacht. Dit dient bij ontgravingen in de toekomst zeker archeologisch onderzocht te worden. Hierbij gaat de speciale aandacht uit naar locaties langs oude wegen en binnen oude buurtschappen.

"Ondanks het geringe oppervlak dat archeologisch onderzocht kon worden kan dit onderzoek beschouwd worden als zeer waardevol voor toekomstig archeologiebeleid. Discussies over minimale oppevlakten zijn feitelijk non-discussies, aangezien nu is gebleken dat 10 m2 duidelijke concrete informatie heeft opgeleverd over de aanwezigheid, diepteligging en zelfs conservering van archeologische resten in de bodem. De situatie op de locatie Heereweg/Smeerlaan in Bregtdorp is binnen de gemeente Bergen-Egmond-Schoorl niet uniek, maar eerder representatief. In alle dorpen zijn oude buurtschappen aan te wijzen en in alle dorpen lopen oude wegen langs de binnenduinrand. Die gehele zone kan vergeleken worden met de locatie Schoorl-Smeerlaan.

Door een vergelijkbaar onderzoek iets zuidelijker bij de burgemeester Peecklaan weten we dat de laatmiddeleeuwse bewoningsniveaus hier relatief diep liggen op gemiddeld 75 cm tot een meter onder maaiveld en daardoor goed geconserveerd zijn. Bovendien is de kans op een tweede woonniveau uit de vroege middeleeuwen of Romeinse tijd op gemiddeld 1,75 tot 2 meter onder maaiveld hier zeer realistisch. Die sporen zijn, zoals op de Peecklaan is gebleken, nog beter geconserveerd. Beide niveau’s worden afgedekt en gescheiden door lagen jong duinzand die vanuit het uitgestrekte westelijk gelegen duingebied zich over deze zone hebben afgezet. Het grondwaterpeil in het duingebied zelf is in de 20e eeuw sterk verlaagd, maar langs de binnenduinrand was dit minder het geval. Hierdoor is de goede conservering op dit soort locaties van extra belang voor de archeologie.

Er wordt daarom geadviseerd binnen de oude Kennemer dorpskernen, buurtschappen en locaties langs de oude wegen en de gehele binnenrand in het bijzonder geen minimale oppervlaktes te hanteren voor het bepalen van archeologisch onderzoek. Iedere ingreep, ook een kleine put voor het riool kan relevante archeologische informatie opleveren. We hebben binnen andere gemeenten zoals Heiloo al gezien dat het meenemen van kleinschalig onderzoek waardevolle kennis opleverd over de bewoningsgeschiedenis van het strandwallengebied. Kleinschalige onderzoeken in de drirecte omgeving dienen dan wel met elkaar in verband gebracht te worden. De kennis over de bewoning van de strandwallen is nog steeds erg beperkt en vormt nog steeds een duidelijk onderzoekshiaat binnen de geschiedenis van Noord-Holland." Aldus de samenvatting respectievelijk aanbeveling van en in het rapport 'Restanten van Bregtdorp (Schoorl). Laatmiddeleeuwse bewoningssporen langs de Heereweg' (Jan de Koning, Hollandia Archeologen, Hollandia Reeks 467, 2013).

Terug naar boven

Overnachten

- "Aan het begin van de vorige eeuw raakten jonge doopsgezinde predikanten geïnspireerd door de Quakers van Woodbrook in Engeland. Het doopsgezinde gemeenteleven moest opnieuw Geest worden ingeblazen! In 1917 zag de Gemeentedagbeweging het levenslicht en vonden in Barchem de eerste gemeentedagen plaats: bijeenkomsten ter inspiratie en bevordering van het gemeenteleven. Al snel ontstonden plannen voor een eigen plek en in 1925 werd de 'Elspeetse Vereeniging' opgericht. Deze vereniging bouwde het eerste doopsgezinde broederschapshuis op een kale vlakte achter Elspeet. Al snel vonden de Friezen dat zij niet achter konden blijven, zij bouwden een eigen huis voor Friese doopsgezinden in buurtschap De Bult bij Steenwijk: Fredeshiem. Rond 1930 begonnen ook de Noordhollandse doopsgezinden zich te roeren en met voor die tijd ongebruikelijke daadkracht wisten zij fondsen bijeen te brengen om een twee hectare groot terrein aan de voet van de Schoorlse Duinen te kopen, in de Schoorlse buurtschap Bregtdorp. Architect Knuttel (die ook het broederschapshuis in Elspeet ontwierp) tekende het karakteristieke gemeenschapsgebouw, drie slaapgebouwen en een kerkje. In 1932 was de eerste zomerweek in Doopsgezind Broederschapshuis (DBH) Schoorl, een vakantieoord voor doopsgezinden, ter ontspanning én bezinning!

Al vrij snel na de opening van het huis pakte de donkere dreiging van de oorlog zich samen boven het DBH Schoorl. Eind jaren dertig fungeerde het kort als opvang voor Joodse vluchtelingen. In de oorlog zijn er Duitsers ingekwartierd in het huis, met (bijna) desastreuse gevolgen. Toen de oorlog voorbij was en de bestuursleden van het huis poolshoogte kwamen nemen stond alleen het hoofdgebouw nog min of meer overeind. De drie slaapgebouwen en het kerkje waren in de laatste oorlogswinter opgestookt. Alleen treurige hopen riet waren over. Men zat echter niet bij de pakken neer en wist ondanks de penibele financiële situatie van de naoorlogse jaren al vrij snel voldoende geld bij elkaar te brengen voor de wederopbouw van twee van de drie slaapgebouwen. Enkele jaren later volgde ook het kerkje. Ditmaal werden de gebouwen opgetrokken in steen in plaats van hout. Ja, dat gebeurt ons geen tweede keer! De jaren vijftig-zeventig 'gleden' voorbij zonder werkelijk noemenswaardige incidenten. Zeker is dat het huis in Bregtdorp voor veel mensen een 'thuis' is geweest.

Eind jaren zeventig bleek dat langzamerhand ook de doopsgezinden iets meer comfort verlangden van hun vakantieplek en er werden plannen gesmeed om een van de twee slaaphuizen te voorzien van eigen douches en toiletten en, zowaar, warm en koud stromend water te installeren in het andere slaaphuis. Toen men toch bezig was werd ook het hoofdgebouw aangepakt: het plafond van de eetzaal werd geïsoleerd, de keuken werd aangepakt, er werd een kleine bar gerealiseerd in de serre en er kwam een aanbouw waarin een kantoor, twee vergaderzalen en nieuwe toiletten kwamen. De aanbouw versterkte het karakter van afzondering dat het terrein toch al had. De entree lag weliswaar nog steeds aan de voorkant, richting de Oorsprongweg, maar het leven van de gasten speelde zich af aan de achterkant, onzichtbaar voor de voorbijgangers. 'In de wereld maar niet van de wereld', zoals het oude doopsgezinde adagium luidt. Het maakt het terrein tot ideale plek voor retraites en vakanties met kleine kinderen, maar het versterkte ook de Schoorlse fantasieën over 'een enge sekte in Bregtdorp'...

Deze aanbouw en upgrade van de gebouwen opende meer en meer de mogelijkheid om het gebouw ook buiten de vakantieperiodes in te zetten voor meer 'commerciële' groepen. Vergaderingen, trainingen, bedrijfsuitjes. Er kwam meer en meer vast personeel in dienst. Er werd een beheerderswoning gebouwd, op aandringen van de toenmalige huishoudster. Toen deze begin jaren negentig uit dienst ging volgden in korte tijd een aantal beheerders elkaar op, die elk hun eigen stempel op het huis probeerden te drukken. In 1995 was de koek op. Tegenvallende aantallen bezoekers en veel te hoge kosten noopten het bestuur van de stichting het huis 'stil te leggen'. Er werd gefluisterd over een faillissement... Maar daar werd de wonderbaarlijke veerkracht van DBH Schoorl opnieuw zichtbaar. Een groep vaste gasten was niet van plan zich het, HUN, huis in Bregtdorp te laten afnemen: 'dan doen we het zelf wel.' En zo geschiedde. Met Pasen was het huis open, en de gasten deden zelf de hele huishouding op vrijwillige basis.

In 1996 werden de plannen concreter. Besloten werd om het huis in Bregtdorp opnieuw te openen en met behulp van vrijwilligers beetje bij beetje weer uit te bouwen. Anne de Jong en Antoinette Hazevoet werden aangenomen als beheerders en onder hun bezielende leiding bloeide de ziel van het huis weer op. Het huidige systeem met vrijwilligers werd in die jaren uitgedacht, uitgeprobeerd en geperfectioneerd. Hoewel de commerciële groepen door het jaar heen noodzakelijk zijn om overeind te blijven kreeg het ideële, bezinnende karakter weer voorrang. Nog steeds vormen de vrijwilligers de kern, hart en ziel van het huis.

In 2006 stopte Anne de Jong. Hans Jolink verving hem als beheerder naast Antoinette Hazevoet. Het huis floreerde. Langzaam werd gekeken naar de toekomst: Slaaphuis 1 moest eigenlijk vervangen. Slopen en nieuwbouw? Of toch renoveren? Uiteindelijk werd besloten tot de bouw van een derde slaaphuis om het verschil in capaciteit tijdens de renovatie van slaaphuis 1 op te kunnen vangen. Slaaphuis 3 werd in 2009 feestelijk geopend. Antoinette Hazevoet werd opgevolgd door Pieter Pieters. Onder zijn leiding werd de lange naam Doopsgezind Broederschapshuis Schoorl veranderd in Dopersduin, een naam die zowel de band met de doopsgezinden als met de schitterende omgeving van Schoorl, Bregtdorp en omgeving weerspiegelt. Na iets meer dan een jaar werd Pieter Pieters opgevolgd door Hans Meijer. De bouwplannen voor Slaaphuis 1 werden voortgezet en steeds concreter. Fondsen werden ingezameld. Vlak voor het bestuur het startschot voor sloop en nieuwbouw kon geven sloeg het noodlot toe: een medewerker van Dopersduin verdween met het geld voor de nieuwbouw. Deze fraude kwam hard aan bij medewerkers, vrijwilligers en gasten. Toch, zoals een trouwe gast zei: 'Het financiële kapitaal is misschien verdwenen, het menselijke kapitaal is er gelukkig nog!' En dat bleek. Steunbetuigingen stroomden binnen, zowel financieel als menselijk. De actie 100x1000 werd bedacht en leverde tot nu toe bijna een ton op." (bron: Dopersduin.nl) Na een half jaar hard werken door professionele aannemers, installateurs en heel veel vrijwilligers, is de renovatie van Slaaphuis 1 in juni 2020 gereedgekomen. Verslagen daarvan vind je onder de link, en dan tot ca. een half jaar terugscrollen.

Reactie toevoegen