- Boterwijk is een buurtschap (vroeger een 'herdgang') in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Oirschot.
- De buurtschap Boterwijk valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Oirschot.
- Buurtschap Boterwijk heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijknamige straatnaam(bordjes), zodat je nergens aan kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1312 kopie 17e eeuw Boterwyck, 1336 Boeterwyck.
Naamsverklaring
Het element boter komt in veldnamen voor ter aanduiding van vette, zeer vruchtbare grond, soms ook in spottende zin. Het vroege voorkomen in combinatie met wijk, hier mogelijk 'nederzetting met handelsfunctie, stapelplaats' (vergelijk Wijk aan Zee) en de oorspronkelijk waarschijnlijk langgerekte noord-zuid ligging tussen een beekdal en de hogere gronden rondom Oirschot, kan er op duiden dat boter hier letterlijk moet worden opgevat. Dat hier boter geproduceerd werd is zeker. Van der Aa(1) meldt dat de weekmarkt van het nabijgelegen Oirschot ooit "beroemd was van wege de menigte boter, welke hier ter markt kwam". Dus dan wordt het: 'plaats waar boter verhandeld wordt', of 'plaats die belast was met boterrente'.(2)
De buurtschap Boterwijk ligt direct W van Oirschot, rond de Boterwijksestraat. De akkers liggen tussen een beekdalletje en de hogere gronden direct rondom Kerkhoven. Het zuidelijke groepje hoeven wordt ook wel Heuvel genoemd. De buurtschap, met de noord-zuid lopende boerderijenstrook en de bewaarde akkers (nu grasland) is een karakteristieke agrarische nederzetting op een dekzandrug.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Boterwijk 43 huizen met 220 inwoners.
Terug naar boven- Stichting Boterwijk (voor zover ons bekend nog niet met een site op het internet aanwezig) komt op voor de cultuurhistorische belangen van de buurtschap. Het waardevolle landschap van de buurtschap is mede door de inzet van de stichting tot nu toe in tact gebleven. Boterwijk-Oost is bestemd tot RNLE-gebied (Regionale Natuur- en Landschapseenheid), terwijl -West nu op de Cultuurhistorische Waardenkaart van de provincie is geplaatst. En het ontwikkelen van bouwprojecten en het uitbreiden van glastuinbouw zijn tot heden geweerd uit de bestemmingsplannen.
In november 2019 echter verneemt Stichting Behoud Erfgoed Oirschot (SBEO) over bouwplannen in -Oost. Zij is daar 'not amused' over en schrijft daarover het volgende aan het College van B&W van de gemeente Oirschot: "Op 6 november 2019 is Stichting Behoud Erfgoed Oirschot (SBEO) uitgenodigd door wethouder P. Machielsen en is bouwplan Den Heuvel voorgelegd. Het behelst een bouwplan van Jansen Bouwontwikkeling, die het terrein van de voormalige Boerenbond heeft gekocht. Ter plaatse van het gesloopte Boerenbondgebouw en achter de huidige industriegebouwen van panden op Den Heuvel wordt voorgesteld 250 woningen te bouwen. De huidige bestemming van industrie zal gewijzigd gaan worden naar woningbouw. Achter het huidige industrieterrein wil de ontwikkelaar verder gaan en bouwen op een gebied met een beschermde status en van hoge cultuurhistorische waarde. Het gebied Boterwijk-Oost is echter voor de gemeenschap van Oirschot en de Provincie een speciaal gebied, een open cultuurhistorisch gebied grenzend aan de kern met een bijzonder uitzicht op de kern van Oirschot.
De SBEO is het eens met een bestemmingsplanwijziging van industrie naar woningbouw en het bebouwen van het voormalig Boerenbondterrein. De SBEO is echter een groot tegenstander van het bebouwen van het gebied Boterwijk-Oost. Het gebied heeft bijzondere bescherming vanuit de Provincie en de gemeente Oirschot. Het gebied is gelegen binnen de grenzen van de Regionale Natuur- en Landschapseenheid (RNLE-gebied) en de groenblauwe mantel. De groenblauwe mantel biedt geen ruimte voor stedelijke ontwikkeling. Het huidige Streekplan van de Provincie Noord-Brabant laat niet toe dat er op dit gebied woningbouw gaat komen. Tot nu toe was het antwoord van de Provincie: "Het is ondenkbaar dat dit gebied ooit wordt volgebouwd." In het bestemmingsplan Buitengebied van de gemeente Oirschot heeft dit gebied de bestemming: Agrarisch-Landschappelijke en Natuurwetenschappelijke Waarden, A-LNW, een gebied met een bestemming voor het behoud van landschappelijke, natuurwetenschappelijke, abiotische, hydrologische en culturele waarden. En ook de Erfgoedkaart Oirschot laat duidelijk zien hoe waardevol het gebied is: Boterwijk-Oost is een gebied met zeer hoge cultuurhistorische waarde en met hoge archeologische verwachtingswaarde.
De gemeente heeft de SBEO weer verrast; een gemeente met de leuze “Monument in het Groen” laat een van de mooiste monumenten van Oirschot, zijnde Boterwijk-Oost, verdwijnen door de lokroep van een projectontwikkelaar. Er ligt voldoende volume aan bouwmogelijkheden in het gebied Ekerschot. De eerste fase ligt al reeds meer dan 10 jaar klaar voor bebouwing. Ook de Provincie vindt dit een uitstekende locatie. Het gebied Kempenweg - Oude Grintweg - Gijzelaar met de Peperstraat is qua infrastructuur uitstekend gelegen aan de noordzijde van Oirschot. De bestaande structuur met de boombeplanting langs de wegen, de kavelgrensbeplanting en het waterloopje, kunnen een aanleiding zijn voor een mooie ruime opgezette nieuwe woonbuurt. Deze locatie voldoet in de komende jaren aan de woningbehoefte van Oirschot voor het te bouwen contingent aan woningen.
De SBEO zal zich blijven inzetten voor het behoud van de Boterwijk-Oost vrij van bebouwing. Wij wensen de gemeente veel succes met bouwen in het monumentale en culturele Oirschot. Vriendelijke groeten, het bestuur van Stichting behoud Erfgoed Oirschot." De Provincie heeft in januari 2020 naar de SBEO gereageerd dat zij onder meer de gemeente ook heeft gewezen op de hoge cultuurhistorische waarde van het gebied, dat woningbouw daar tot heden niet is toegestaan en dat zij de ontwikkelingen nauwgezet blijft volgen.
Terug naar boven- Boterwijk heeft 4 rijksmonumenten.
- Boterwijk heeft 3 gemeentelijke monumenten.
Reactie toevoegen