Status

- Bolgerijen is een buurtschap in de provincie Utrecht (t/m 2001 provincie Zuid-Holland), in de streek en gemeente Vijfheerenlanden T/m 2018 gemeente Vianen.

- De buurtschap Bolgerijen valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder de stad Vianen, deels onder het dorp Everdingen.

Naam

Naamgeving en naamsverklaring
De buurtschap is genoemd naar de ligging in Polder Bolgerijen. De polder is waarschijnlijk vernoemd naar Bulgarije, een van de landen die de kruisvaarders rond de 12e eeuw tijdens hun kruistochten aandeden. Het was niet ongewoon om nieuwe polders naar verre landen te vernoemen.

Ligging

De buurtschap Bolgerijen ligt Z en ZO van de stad Vianen, Z van het dorp Hagestein, ZW van het dorp Everdingen, NW van het dorp Zijderveld en N en NO van het dorp Hei- en Boeicop, en grenst in het W aan het Merwedekanaal en in het O aan het buitengebied van Zijderveld. De buurtschap wordt doorsneden door de A27 en de A2.

Statistische gegevens

De buurtschap Bolgerijen omvat ca. 30 huizen met ca. 75 inwoners.

Geschiedenis

De cope-ontginningen in het centrum van de Vijfheerenlanden zijn onder gezag van de Utrechtse bisschop tussen 1125 en 1150 uitgevoerd. Als vertrekpunt is een wetering met kade tussen de Lek en Linge gebruikt (de huidige Graaf Huibertlaan en het ZW verlengde daarvan). Haaks op de basis zijn naar het NW evenwijdige ontginningsbases aangelegd: de Bolgerijsekade, de Zijderveldselaan/Achterkade en Overboeicop/Hei- en Boeicop. De zijkades laten zien dat de ontginningen richting het westen in drie fasen zijn uitgevoerd. De hoeves (= oppervlaktemaat) van Bolgerijen waren alle circa 1000 meter diep en 140 meter breed. De N hiervan gelegen Polder Autena is een restontginning, die tot de Autenasekade en Tienhovenseweg is ontgonnen. Voor nadere informatie over de geschiedenis van dit gebied zie het artikel Bolgerijen in de middeleeuwen (klik op die pagina op de link onder 'full text').

Bezienswaardigheden

- "De rijksmonumentale Bolgerijensebrug over het Merwedekanaal, gelegen bij het W uiteinde van buurtschap Bolgerijen, verbindt de Merwedekade O van het kanaal met de Panoven W ervan. De verkeersbrug is in 1886 vervaardigd door L.I. Enthoven & Co.uit 's Gravenhage (de voorganger was een vlotbrug uit 1824 in het toen nog Zederikkanaal). Het betreft een ijzeren draaibrug, die tesamen met vijf andere (grotendeels verdwenen) draaibruggen is geplaatst over het in 1882-1883 gegraven kanaal tussen de Merwede en de Lek (Gorinchem - Vianen). De Bolgerijensebrug en twee andere bruggen zijn in 1945 door de Duitse bezetter gebombardeerd. In 1949 is de brug opnieuw opgebouwd, met nog bruikbare delen van de opgeblazen brug en met delen van de eveneens opgeblazen Biezenmolenbrug. De 'nieuwe' Bolgerijense brug ligt iets noordelijker dan zijn voorganger en heeft sinds 1949 betonnen landhoofden. De draaiwerken zijn inmiddels al eens vervangen. De bediening van de brug geschiedde lange tijd handmatig door middel van een slinger, waarmee het draaimechanisme in het midden van de brug kon worden bediend. De brug is in 2008 gerestaureerd en wordt sindsdien op afstand bediend.

De Bolgerijensebrug is een gelijkarmige, ijzeren draaibrug, die draait om een stalen, op een betonnen draaipijler geplaatste spil in de rivierloop. De bovenbouw ligt op een stalen plaat, die is opgehangen aan het stalen spildeksel. De symmetrische brug is voorzien van dwars- en langsdragers, en vakwerk hoofdliggers, die in het midden volwandig zijn en tevens als brugleuning fungeren. De liggers zijn vakwerken van het gekruiste systeem en zijn samengesteld uit geklonken plaat- en hoekijzers. Beide brughelften overspannen een 14 meter brede doorvaartopening en zijn verbonden met landhoofden met vernieuwde vleugelwanden van beton, waarop buizen-leuningen staan. De brug is voorzien van een houten brugdek. De brug is aan weerszijden voorzien van identieke, dubbele remmingswerken.

De draaibrug is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorsiche, architectuurhistorische en ensemblewaarde en vanwege de zeldzaamheid: als bijzondere uitdrukking van een geografische en infrastructurele ontwikkeling; vanwege de typologische zeldzaamheid en als uitdrukking van een civiel-technische ontwikkeling; als bijzonder, vrij gaaf bewaard onderdeel van een groter infrastructureel geheel; de draaibrug is bovendien van belang omdat het een verdwijnend type vertegenwoordigt, waardoor het enige zeldzaamheidswaarde heeft." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

- Het markante 8-kantige huisje aan het Merwedekanaal, in het W uiteinde van buurtschap Bolgerijen, bij het gemaal, betreft een molenromp.

Landschap, natuur en recreatie

- De wandelroutes Polder Bolgerijen (2 km, 3 km en 4,5 km) voeren je o.a. door het grootste binnendijkse griendcomplex van ons land.

- Vandaag de dag zijn de polders Bolgerijen en Autena en directe omgeging vooral van belang voor landschap, natuur en recreatie. Het gebied is een botanisch rijk griend-, bos- en graslandcomplex. De griendreservaten in deze polders behoren tot de meest uitgestrekte van ons land. Voor nadere informatie zie het Beheerplan polders Bolgerijen en Autena e.o. van Het Utrechts Landschap, dat een deel van deze gebieden beheert.

- Een geschikte plek om vogels in het gebied te spotten is het vogelkijkscherm (toegankelijk vanaf de Bolgerijsekade, zie foto), waarmee je uitzicht hebt over een gegraven plas in de Polder Bolgerijen.

- In 2010 is het 107 meter lange en 15 meter brede ecoduct Autena over de A2 gerealiseerd, na verbreding van de A2 ter plekke naar 2x4 rijstroken. Het ecoduct verbindt de beide kanten van Polder Autena, waardoor de in het gebied aanwezige dieren (waaronder ca. 100 reeën) veilig de A2 kunnen passeren en daarmee een groter leefgebied krijgen.