Boerhaar

Plaats
Dorp
Olst-Wijhe
Salland
Overijssel

boerhaar_90_jaar_kpj_boerhaar_kopie.jpg

KPJ Boerhaar heeft in 2015 het 90-jarig bestaan gevierd, is nog altijd springlevend en organiseert door het jaar heen vele evenementen voor de jeugd van Boerhaar en Wijhe.

KPJ Boerhaar heeft in 2015 het 90-jarig bestaan gevierd, is nog altijd springlevend en organiseert door het jaar heen vele evenementen voor de jeugd van Boerhaar en Wijhe.

Boerhaar

Terug naar boven

Status

- Boerhaar is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Olst-Wijhe. T/m 2000 gemeente Wijhe.

- Het dorp Boerhaar heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Wijhe. Het dorp heeft wel officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) en is een 30km-zone.

Terug naar boven

Naam

In het Sallands
De Bra.

In of op
Je woont niet in maar 'op De Boerhaar'.

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Boerhaarnees.

Oudere vermeldingen
In de Volkstelling van 1840 komt de plaatsnaam nog niet voor, hoewel de kerk er al sinds 1819 staat. In de nabijheid liggen dan de buurtschappen Wengelo en Hengeveld, die wél in de Volkstelling(1) worden vermeld. De oudste tot heden bekende vermelding van de plaatsnaam Boerhaar is in 1899(2). Op de Kuijperkaart van 1868 wordt direct N van Wengelo alleen de 'R Kerk' vermeld.

Naamsverklaring
Oude veldnaam, een samenstelling van boer 'buurschap' en haar 'zandige rug'.(3)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Wet'ringburcht.

Terug naar boven

Ligging

Boerhaar ligt direct ZO van Wijhe en grenst in het N aan de N756 (Raalterweg).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt Boerhaar niet apart vermeld. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 200 huizen met ruim 500 inwoners. (bron: Plaatselijk Belang)

Terug naar boven

Geschiedenis

De Bataafs-Franse tijd bracht vrijheid van godsdienst in Nederland. Vooral het katholieke bevolkingsdeel wist hier in de 19e eeuw optimaal van te profiteren. Kerken en kloosters schoten als paddenstoelen uit de grond. De Wijhese katholieken kerkten vooralsnog in de danig vervallen schuilkerk op De Vos. Eigenaar Van Sonsbeeck van Den Alerdinck wilde het kerkje niet verkopen. Daarom moest men uitzien naar een nieuwe locatie. Dat ging evenwel niet zonder slag of stoot. De parochianen in Wijhe roken hun kans om de kerk in hun dorp te krijgen, terwijl de inwoners van het naburige Broekland in de gemeente Raalte hun buurschap verkozen. De aartspriester van Salland, Nicolaas te Pas uit Raalte, gaf door tussenkomst van Koning Willem I opdracht om een kerk te stichten tussen De Vos en Wijhe.

Men kwam uit op een plek aan de Soestwetering, waar een stuk grond lag met de naam Boerhaar. Dit werd door de eigenaar Gerrit Weyermars vrij en onbezwaard aan de RK gemeente afgestaan. In 1819 is de kerk gebouwd en ingewijd. De nieuwe waterstaatskerk met een klein torentje lag zeer fraai aan de Soestwetering. De kerk zou het middelpunt gaan vormen van een nieuw Sallands dorp: Boerhaar. De hier geboren en getogen pastoor Hermannus Maas deed alle moeite om met behulp van de bisschoppen ook een katholieke school in het dorp te krijgen. Dit lukte hem in 1859. Deze school was de eerste bijzondere school van het aartsbisdom.

Na ca. 90 jaar was de kerk nodig aan vervanging toe. Nieuwbouw aan de wetering tussen de hoge bomen en nagenoeg op dezelfde fraaie plek lag voor de hand. De Broeklanders en de parochianen uit Middel hadden duidelijk een andere mening en wensten nieuwbouw op hun grondgebied. Enige medewerking hierbij vanuit Boerhaar was niet te verwachten. Na veel geharrewar bleef het besluit gehandhaafd dat de nieuwe kerk op de Boerhaar zou worden gebouwd. Verontwaardiging en teleurstelling waren het gevolg. Een afvaardiging van Broekland en Middel trok op een zondagmiddag naar de pastoor om hem eens duidelijk uit te leggen waar het op stond. De pastoor was echter gehouden aan het bisschoppelijk besluit. Verschillende ouders besloten om hun kinderen dan maar naar een openbare lagere school te sturen.

Vele bezoeken aan Utrecht en evenzoveel verzoeken en acties deden de bisschop uiteindelijk overstag gaan; ook Broekland zou een eigen kerk krijgen. Zoals te verwachten was, kwam er een storm van protest uit Boerhaar. De Broeklander kerk zou veel te dicht bij die van hen komen te staan, zo vonden zij. De protesten vonden bijval. De plaats voor de nieuwe kerk in Broekland werd daarom ongeveer 1 km oostwaarts verplaatst ten opzichte van het oorspronkelijke plan. Beide kruiskerken zijn ontworpen door architect Kroes uit Amersfoort. De nieuwe kerk van Boerhaar komt gereed in januari 1912, die van Broekland in november 1912. Zo konden beide plaatsen uitgroeien tot volwaardige katholieke kerkdorpen in Salland. (bron: Canon van Wijhe)

Voor een uitgebreidere versie van dit verhaal zie Geschiedenis van Boerhaar op de lokale dorpssite.

Van 1891-1918 was er stopplaats De Boerhaar aan de spoorlijn Arnhem-Leeuwarden.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dorpsontwikkelingsplan Boerhaar (2010).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De RK Willibrorduskerk (Boerhaar 41) uit 1913 is een kruisbasiliek en opvolger van de eerste dorpskerk uit 1819. Volgens de lokale dorpssite wordt de voor het kleine dorp relatief grote kerk door ca. 900 katholieken van heinde en verre bezocht. De kerk maakt tegenwoordig deel uit van de regionale H. Lebuinusparochie.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- KPJ Boerhaar - die in 2015 het 90-jarig bestaan heeft gevierd en nog altijd springlevend is - organiseert door het jaar heen diverse evenementen voor de jeugd, waaronder het KPJ Feestweekend in april.

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Wet'ringdempers.

- Toneelgroep Boerhaar is opgericht in 2011 (en sinds 2018 een officiële vereniging). Het is een initiatief geweest van Sandra Bloemendaal, Gerni Strijdveen en Hanne Muskee. Zij sloegen de handen ineen toen de gemeente inwoners om ideeën vroeg vanuit het Dorpsontwikkelingsplan. Een groep van ca. 15 enthousiaste dorpsgenoten studeert in het najaar en de winter iedere donderdagavond een toneelstuk in. Het resultaat daarvan kun je jaarlijks bewonderen middels een uitvoering in maart of april in Zaal Logtenberg.

- Kermis (gedurende 3 dagen in juni of juli).

- KPJ Boerhaar organiseert op een zaterdag half oktober het jaarlijkse Oktoberfest in haar clubgebouw (Waterstraat 4). Natuurlijk zijn er bierpullen, bradwursten en schnaps verkrijgbaar. De feestzaal wordt geheel in Oktoberfest-sfeer omgetoverd. De entree is helemaal gratis en de lange tafels staan weer klaar. Er hoeft niet gereserveerd te worden. Dus trek allemaal een Lederhose of Dirndl aan en kom naar het Oktoberfest!

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Boerhaar ligt aan de Soestwetering. Bij het dorp ligt een 24 ha groot waterwingebied (in beheer bij Vitens) met een gevarieerd landschap van hooilanden, bos, water, houtsingels en struweel. Van oudsher komen hier vele landgoederen voor. Het gebied heeft nog altijd een landgoedachtig karakter. Je kunt er een wandeling van ruim een half uur maken waarbij je langs de mooiste plekjes van het gebied komt. Er is ook een fietsroute.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Boerhaar.

- Nieuws: - Nieuws uit Boerhaar door Plaatselijk Belang op Facebook.

- Belangenvereniging: - Plaatselijk Belang Boerhaar (zie halverwege de pagina) is een belangenvereniging voor de inwoners van het dorp en zijn buitengebied. De vereniging heeft ruim 100 leden en stelt zich ten doel het welzijn van de inwoners in de ruimste zin des woords te behartigen, o.a. door het fungeren als aanspreekpunt voor de inwoners en als gesprekspartner van de gemeente.

- Onderwijs: - In 1859 komt in Boerhaar de eerste school voor bijzonder onderwijs in het Aartsbisdom Utrecht die niet tot een kloosterorde behoort. De school heet dan Sint Adrianusschool. Het gebouw stond ongeveer waar nu de speelplaats ligt. Het huidige gebouw dateert uit 1910. In 1976 is het grondig verbouwd en heeft de school ook een naamswijziging ondergaan. In 1984 is de school verbouwd en geschikt gemaakt als basisschool voor kinderen van 4 t/m 12 jaar, een gebeuren dat toen in werking is getreden. Van oudsher is de school nauw verbonden met de Willibrordusparochie.

Sinds 2002 heet de school Basisschool De Bongerd (dialect voor boomgaard). Een naam die verbonden is met de streek, omdat in het verleden veel boomgaarden in de omgeving van Boerhaar hebben gestaan en nog altijd staan. Én de naam is tevens symbolisch omdat een bongerd ook een plek is waar het fruit beschermd tegen invloeden van buitenaf kan rijpen. De school beoogt de beschermende plek te zijn waar kinderen met plezier naar toe gaan en op een veilige en verantwoorde wijze leren en spelen.

Anno 2018 zijn alle scholen in de gemeente Olst-Wijhe zich aan het oriënteren op hun toekomst, omdat de 11 scholen, door dalende leerlingenaantallen in relatie tot relatief hoge en steeds hoger wordende kosten (o.a. onderhoud, schoonmaak) van de veelal verouderde en deels leegstaande gebouwen, niet op dezelfde voet kunnen blijven doorgaan. Zowel in de dorpsgebieden van Olst en Wijhe wordt gestreefd naar twee i.p.v. drie niet-openbare scholen. Vervolgens wordt dan gekeken of in het geval van het Wijhese grondgebied een van die scholen in Boerhaar kan worden gevestigd, dan wel dat de bestaande basisschool aldaar eventueel moet sluiten. De inwoners strijden uiteraard - zeker omdat ook al andere voorzieningen uit het dorp zijn verdwenen - voor behoud van hun/een basisschool in het dorp. De stand van zaken hun je volgen op hun Facebookpagina 'Behoud School Boerhaar'.

- Muziek: - Showkorps Amicitia Boerhaar is opgericht in 1919. Het korps omvat een orkest, een slagwerkgroep, een blokfluitgroep, majorettes en minirettes. Zij nemen deel aan optochten, corso’s, festivals en serenades. Verder houden zij jaarlijks een muzikale uitvoering voor alle donateurs, begunstigers en andere belangstellenden.

- Sport: - Touwtrekvereniging TTV Boerhaar is opgericht in 1981 en heeft ca. 15 (mannelijke) leden. Ze trainen wekelijks op dinsdagavond. Er worden zowel in de zomer als in de winter competitiewedstrijden gehouden. Het jaarlijkse toernooi van de vereniging is op de vrijdagvond tijdens de Boerhaarse Kermis.

- Biljartclub Pinokkio.

Reactie toevoegen