Gemeente Boekel in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Boekel is een dorp en gemeente in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant.
- De gemeente Boekel omvat naast de gelijknamige hoofdplaats verder nog het dorp Venhorst en de buurtschappen Arendnest, Berkhoek, Biesthoek (deels), Bovenstehuis, Burgt, De Aa (grotendeels), Elzen, Huize Padua, Leurke, Molenwijk, Neerbroek, Peelsehuis (grotendeels), Peelstraat, Rietven, Zandhoek en Zijp. Dat zijn bij elkaar 2 dorpen en 16 buurtschappen. Al deze buurtschappen vallen niet alleen onder de gemeente maar ook onder het gelijknamige dorp.
- Wapen van de gemeente Boekel.
- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Boekel.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Boekeld, Bockel, 1428 en 1480 Boekel, 1651 Boeckholt, 1748 Boeckel.
Naamsverklaring
Samenstelling van boek, nevenvorm van de boomnaam beuk, en lo 'licht, open bos', incidenteel afgewisseld met holt 'hoogopgaand loofbos'.(1)
De gemeente Boekel ligt O van Veghel en N van Helmond, en grenst in het W aan Erp, in het NW aan Mariaheide, in het N aan Uden, Volkel en Odiliapeel, in het O aan Landhorst, in het ZO aan Elsendorp, in het Z aan Handel en Gemert en in het ZW aan Boerdonk. De gelijknamige hoofdplaats ligt W in de gemeente.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente 380 huizen met 2.359 inwoners, verdeeld in dorp Boekel of Kerkstraat 86/535 en de buurtschappen Neerbruukt (Neerbraakt) 24/157, Molenwijk 38/188, Zandhoek 29/188, Peelstraat 30/207, Leurke 23/164, Berkhoek 33/235, De Elzen 19/142, Peelschehuis (Peelse Huis) 18/130 en Bovenstehuis 80/413. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 4.000 huizen met ca. 10.000 inwoners, waarvan ca. 8.000 in het gelijknamige dorp.
Terug naar bovenAls je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Boekel, kun je terecht bij de volgende instantie en sites:
- "Heemkundekring Sint Achten op Boeckel is opgericht in 1982. De vereniging heeft als doel: het in brede kring bevorderen van belangstelling voor, en kennis van de heemkunde in het algemeen, en die van haar werkgebied de gemeente Boekel in het bijzonder. Zij tracht dit doel te bereiken door het onderzoeken, bestuderen en veiligstellen van heemkundig belangrijke terreinen, onroerende en roerende goederen, zaken, voorwerpen, taal en oudheidkundige gegevens in en van het werkgebied en zijn omgeving. Verder probeert zij haar doel te bereiken door o.a. het organiseren van excursies, cursussen, lezingen en tentoonstellingen. We hebben een Heemkamer aan de Mr. van Hoofdstraat tegenover Nia Domo. Tijdens de openingstijden: dinsdag 09.00-12.00 uur en vrijdag 19.00-20.30 uur, ben je altijd van harte welkom. We hebben geavanceerde maar eenvoudig te bedienen programma's om gegevens op te zoeken. Wil je zoeken in het fotobestand, bidprentjes, geboortekaartjes, genealogie etc., of wil je meer weten over het verleden van Boekel, of gewoon een praatje? Kom gerust eens aan en wij geven je met veel plezier alle steun en... de koffie is meestal klaar.
Het werk van een heemkundekring is nooit klaar. Wat doen wij zoal?: Wij zoeken foto’s uit en we kijken wie erop staan en leggen die gegevens vast; we bergen bidprentjes en geboorteaankondigingen op in een speciaal archief en zetten ook die gegevens in de computer. We doen onderzoek naar het gebruik van voorwerpen: door wie zijn ze gebruikt en waarvoor; we zoeken de geschiedenis uit van verenigingen en oude bedrijven, verder zoeken we naar onderwerpen om over te schrijven en we leggen mooie oude verhalen vast. Regelmatig organiseren wij tentoonstellingen. Wat denk je van onze eigen website bijhouden, werken binnen een computernetwerk, het bijhouden van bestanden, hulp aan anderen, meedenken naar nog betere oplossingen, het verzorgen van kopij naar de weekbladen. Dit is zo maar een greep uit wat we nú doen en er is nog veel meer wat we zouden kúnnen doen. Daarom zijn wij dan ook op zoek naar nieuwe medewerkers. Er is genoeg te doen waarbij we jouw hulp goed kunnen gebruiken. In overleg en met begeleiding van enkele coördinatoren van de werkgroepen bepaal je zelf mede wat voor werk je zou kunnen en willen doen. Lijkt het je wat? Kom dan eens binnen lopen, je bent van harte welkom.
Gegevens digitaliseren, maar hoe? Het begin van het opzetten van een database voor een Heemkundekring is vaak de moeilijkste stap. Ingewikkelde databases worden gemaakt met bijvoorbeeld trefwoorden, hyperlinks en zo meer. Men weet niet precies wat te doen. Er wordt een database opgezet waar niet meer goed mee te werken is. Vaak te complex. Heemkunde Boekel heeft met behulp van slechts enkele velden in een database een perfecte zoekmachine gemaakt die tot ieders tevredenheid nu al geruime tijd op onze computers draait. De kracht ligt in de eenvoud van beheren en gebruik van het bestand met duidelijke en eenvoudige zoekfuncties. De programma's vormen een brug tussen bestanden met foto's, video's, kadasterkaarten en plaatjes. De programma's zijn geïntregeerd tot één systeem, dat door iedereen te gebruiken is. Niet alleen fotobestanden maar ook bestanden zoals bidprentjes, overlijdensadvertenties, genealogie etc. Heb je al delen gedigitaliseerd, dan kunnen wij je bestanden aanpassen, zodat ook jij van onze programma's gebruik kunt maken. Nieuwsgierig? Kom eens een kijkje nemen op de hierboven vermelde openingstijden. Wij zijn gaarne bereid om een demonstatie te geven."
- Verhalen over de geschiedenis van Boekel op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).
Terug naar boven- Direct Z van de dorpskern, aan de weg Klein Rondeel, is de circulaire wijk Ecodorp Boekel in ontwikkeling. In deze wijk gaan ze duurzaam in hun levensbehoeften voorzien. Ze dragen hierdoor in samenwerking met de omgeving oplossingen aan voor klimaatverandering, milieuvervuiling, verlies aan biodiversiteit en uitputting van hulpbronnen. Het wordt een circulaire wijk van 30 klimaatadaptieve en klimaatpositieve huurwoningen en 6 mantelzorgwoningen, met buurthuis, kennis- en educatiecentrum, werkplaats en kantoren, mogelijkheden voor eigen voedselvoorziening, eigen energievoorziening, eigen drinkwatervoorziening, ecologische waterzuivering en duurzame ondernemingen. Medegefinancierd door Provincie Noord-Brabant. Het ecodorp is ontworpen door architect Huub van Laarhoven en wordt gebouwd door ecologische aannemer Eco+Bouw. DunAgroHempGroup pruduceert en levert de buitenwanden (prefab henneppanelen). In elk facet van de wijk zal het circulaire een rol spelen. Een inspirerend Brabants voorbeeld voor duurzaam leven in verbinding. Als je deze missie een warm hart toedraagt, kun je hier lezen hoe je kunt investeren in het Ecodorp. - In deze video krijg je een virtuele rondleiding door het Ecodorp in opbouw, anno november 2020.
- Met de vaststelling in februari 2018 van het pilot-Omgevingsplan voor het Buitengebied heeft de gemeente, als eerste gemeente in Nederland, een gedurfde en bijzondere stap gezet op weg naar de Omgevingswet. In het Omgevingsplan hebben nieuwe thema’s als gezondheid en duurzaamheid een plek gekregen en zijn er ook brédere regels voor de fysieke leefomgeving opgenomen dan in een gewoon bestemmingsplan. Het gaat onder meer om regels over geur, bomenkap, welstand en evenementen. Boekel wil al werken in de geest van de Omgevingswet: méér loslaten, sneller kunnen handelen, meer afwegingsruimte voor het lokale bestuur én een voor iedereen simpeler bruikbaar en te begrijpen plan. De pluspunten van het plan en de mogelijkheden om daar waar nodig snel te kunnen ingrijpen passen bij de dienstverlening en klantgerichtheid die de gemeente nastreeft. Het is voor alle betrokkenen een uitdaging geweest om los te komen van ‘hoe we het altijd doen’ en aan de slag te gaan in de geest van de Omgevingswet. Dat de Omgevingswet 80 procent cultuur is en slechts 20 procent regels is geen dooddoener, maar blijkt heel waar te zijn. En het veranderen van cultuur kost tijd. Cultuurverandering is dé uitdaging voor alle betrokkenen op hun reis naar de Omgevingswet de komende jaren.
In de gemeente lag voor het onderdeel gezondheid de focus op gezondheid en veehouderij. Gezien de overbelaste situatie voor geur en fijnstof zijn regels en voorwaarden opgenomen die moeten leiden tot een verbetering van de gezondheidssituatie. Die regels kun je zien als extra regels en een verzwaring van de last voor ondernemers. Doel van de regels is echter ondernemers bewust(er) naar hun omgeving te laten kijken en hen te stimuleren de situatie te verbeteren, zonder het gebied op slot te zetten. Veehouders moeten niet (meer) blind gaan voor hun eigen plan, maar bewust zijn van de omgeving waarin ze ondernemen. Niet alleen vanuit het oogpunt van gezondheid, maar in het algemeen vraagt het sturen op kwaliteit van de leefomgeving om maatwerk. Zeker in een buitengebied waar niet op voorhand is te voorzien waar welke ontwikkelingen gaan plaatsvinden en sprake is van organische ontwikkeling. Dit vraagt om kwalitatieve voorwaarden en eventueel werken met beleidsregels. (aldus enkele citaten uit het artikel 'De revolutie begint in Boekel, wie volgt?', door Martijn Kegler van Rho Adviseurs voor Leefruimte, over zijn ervaringen met het mede opstellen van dit Omgevingsplan)
- Het dorp Boekel ervaart al vele jaren overlast van doorgaand (vracht)verkeer door de kern over de provincialeweg N605 (Uden-Gemert). De eerste plannen om deze weg om het dorp heen te leiden middels een randweg dateren al uit 2002. In 2010 is een voorkeurstracé vastgesteld. In 2015 zou daar een bestemmingsplanwijziging voor in gang worden gezet. Kennelijk moest dat proces toch nog een keer overnieuw, want in september 2019 lezen wij dat Adviesbureau Kragten de gemeenteraad vier oplossingsvarianten heeft voorgelegd. In de eerste variant blijft de situatie in feite zoals ie is. In variant twee wordt gedacht aan een noordoostelijke ontsluiting vanaf de Volkelseweg naar de Statenweg bij Venhorst. De derde variant behelst een zuidelijke ontsluiting vanaf de Statenweg naar de verbinding met Gemert. De raad liet bij die variant vooraf al weten niet gecharmeerd te zijn van doorsnijding van de Groene Ladder, het bos- en landbouwgebied tussen het dorp en Gemert. Er zou dan gebruik gemaakt moeten worden van de bestaande wegenstructuur die daar niet op is toegerust. De vierde variant gaat uit van een ontsluiting zowel noord als zuid. Daarmee zouden de beste resultaten worden behaald. Met als belangrijkste gevolg het verkeersvrij maken van het Sint Agathaplein. In alle varianten moet gewaakt worden voor het ontstaan van sluiproutes. De volgende oplossing is gekozen:
"De nieuwe N605 Randweg Boekel wordt een enkelbaansweg met 2x1 rijstrook en wordt landschappelijk goed ingepast. De weg wordt uitgevoerd met geluidsreducerend asfalt. En er komen goede voorzieningen om de nieuwe weg veilig te kunnen kruisen. Waar komt de nieuwe weg? Er is gekozen voor een westelijke randweg om het dorp. De nieuwe randweg begint bij de kruising Gemertseweg (N605) met de Mutshoek en loopt dan in noordwestelijke richting. Ongeveer ter hoogte van Molenakker sluit de randweg weer aan op de N605. Daartussen sluiten rotondes aan op bedrijventerrein De Vlonder en de Erpseweg. Bekijk hier een overzichtstekening van de nieuwe weg. Zie ook de video-animatie.
Flora en fauna. De nieuwe weg wordt landschappelijk zo goed mogelijk ingepast. Voor flora en fauna, en met name dassen, wordt het volledige tracé van de randweg afgerasterd om aanrijdingen met dieren te voorkomen. Er komen 11 faunapassages, zodat dieren de weg kunnen oversteken. Nadelige effecten op landschappelijke- en/of natuurwaarden worden gecompenseerd of gemitigeerd. Zo heeft Stichting D’n Eik nieuwe nestkasten opgehangen voor dwergvleermuizen, huismussen, steenuilen en kerkuilen die nu leven in de panden die gesloopt worden voor de aanleg van de Randweg. Samen met de gemeente wordt onderzocht op welke locaties in Boekel natuur wordt gecompenseerd die verdwijnt door de aanleg van de Randweg." (bron en voor nadere informatie zie Provincie Noord-Brabant) De Randweg is in juni 2021 feestelijk geopend.
Terug naar boven- Boekel heeft 13 rijksmonumenten.
- Boekel heeft 15 gemeentelijke monumenten.
- "Landelijk neemt het aantal ingeschreven RK gelovigen en het aantal RK kerkgangers af. Ook bij Parochie Sint Petrus (= gemeenten Maashorst en Boekel) zien we een dalende trend in het aantal ingeschreven parochianen, het aantal kerkbezoekers en de deelname aan de sacramenten. Alle 6 kernen binnen de parochie kennen een vergelijkbare trend in de terugloop. Als gevolg hiervan nemen ook de inkomsten voor de parochie af. Hierdoor ontstaat een tekort op de exploitatierekening. Anders gezegd: meer uitgaven dan inkomsten. Dus teert de parochie noodzakelijkerwijs in op het vermogen. Het bij de start van de gefuseerde parochie bestaande nadelige exploitatiesaldo van € 250.000,-- is mede door een stringent bezuinigingsbeleid en ondanks de economische crisis en dalende inkomsten (van parochianen zowel als van beleggingen ) inmiddels teruggebracht tot even boven € 100.000,--. Desondanks kan het interen op vermogen niet onbeperkt doorgaan en moet er dus worden ingegrepen.
Daarnaast speelt het probleem van de personele bezetting. Dat geldt zowel voor het aantal vrijwilligers als de bezetting van het pastorale team in de parochie. Door de dalende trend in aantal parochianen en kerkbezoekers neemt ook het aantal vrijwilligers af. Vrijwilligers die onmisbaar zijn voor het draaiende houden van de parochie, vieringen en ondersteunende taken. Van een andere orde is het tekort aan priesters binnen het bisdom (en landelijk). Invulling van een vacature bij het pastorale team is steeds moeilijker te realiseren. De instandhouding van het aantal vieringen en alle pastorale zorg wordt door een krimpende personele bezetting steeds problematischer.
Kerkenvisie: aanzet tot een strategie. Bovenstaande ontwikkelingen zijn belangrijke redenen voor het parochiebestuur om kritisch te kijken naar de toekomst van de parochie in het algemeen en meer specifiek naar de toekomst van de kerkgebouwen. Deze kerkenvisie is een aanzet naar de toekomst en een strategie hoe met de kerkgebouwen om te gaan, gegeven de beschreven problematiek. Gezocht wordt naar oplossingen op twee niveaus: vind een goede oplossing voor één specifiek kerkgebouw in één kern; vind een goede oplossing (financieel en personeel) voor de parochie als geheel. Een goede oplossingsstrategie zal altijd moeten bijdragen aan een oplossing op beide niveau’s." Aldus de 'Samenvatting probleemstelling' in de Kerkenvisie Parochie Sint Petrus (= de kernen Boekel en Venhorst en gemeente Maashorst met de kernen Uden, Odiliapeel, Volkel en Zeeland) (2018).
- In 1358 wordt hier al een Sint Agathakapel gesticht. Boekel was toen nog geen zelfstandige parochie maar viel onder de parochie van St. Petrus te Uden. In 1627 krijgt de kapel enkele pastorale rechten en in 1677 wordt Joannes de Goeij de eerste echte pastoor van de dan zelfstandig geworden parochie. In 1766 is de middeleeuwse kapel, inmiddels tot parochiekerk verheven, belangrijk uitgebreid vanwege het groeiend aantal inwoners. Rond 1830 is het inwonertal van het dorp zodanig toegenomen dat vergroting van de toenmalige kerk niet meer afdoende zou zijn. In 1832 wordt er een compleet nieuwe Waterstaatskerk gebouwd.
In 1915 arriveert benoemd pastoor Josephus de Raad in Boekel en schijnt tranen in zijn ogen te hebben gehad toen hij zijn toekomstige kerk zag. Door vochtig en verkeerd materiaal te hebben gebruikt bij de bouw van de waterstaatskerk begon deze te verzakken en scheuren te vertonen, zodanig dat herstel meer zou kosten dan wellicht een nieuwe kerk. Architect J. Franssen uit Roermond krijgt de opdracht om een bestek te maken voor een nieuwe kerk met pastorie. Hij ontwierp de huidige RK Sint Agathakerk (Kerkstraat 37), met naastgelegen pastorie (huisnr. 39), beide in de stijl van de Amsterdamse School. De oude kerk is in 1925 afgebroken nadat de nieuwbouw aan de overzijde van de markt in gebruik was genomen.
De kerk valt tegenwoordig onder Parochie Sint Petrus. De parochie onderzoekt of de kerk deels kan worden herbestemd, gezien het teruglopende kerkbezoek in relatie tot de hoge exploitatiekosten. Een werkgroep die de mogelijkheden heeft onderzocht, adviseert in 2018 om een glazen wand in de kerk te plaatsen, waarbij het kleinste deel dan in gebruik kan blijven voor kerkdiensten en het grootste deel kan worden verhuurd voor concerten, lezingen en andere evenementen. De voortgang van de herbestemmingsplannen kun je hier volgen.
- De Standerdmolen op Julianastraat 3 dateert uit de 17e eeuw en is in functie geweest als korenmolen. In het oorlogsjaar 1944 liep de molen tijdens een beschieting zware schade op. Begin jaren vijftig is een begin gemaakt met de sloop van de molen, omdat de eigenaar sinds ca. 1950 de activiteiten had overgebracht naar een elektrische maalderij in een loods naast de molen. Omwonenden protesteerden. De gemeente Boekel, die de standerdmolen als monument wilde behouden, kocht de molen in 1959, na langdurige onderhandelingen. De molen staat echter op een dusdanige plaats dat de wieken bij het draaien over een deel van het erf draaien dat niet door de gemeente is aangekocht. Na een restauratie in 1989 is de molen opnieuw maalvaardig, maar bij vonnis van december 1989 is door het gerechtshof te `s-Hertogenbosch een draaiverbod onder dwangsom opgelegd. Hierdoor mag de molen sinds die tijd niet draaien en staat hij te verkommeren. Er zijn plannen om de molen enkele meters te verplaatsen, maar ook daartegen zijn procedures aangespannen.
Terug naar boven- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Vliegenmeppers.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Boekel, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Boekel. - Nieuws van de gemeente op Facebook.
- Nieuws: - Nieuws uit Boekel op Facebook.
- Sport: - Motorcrossclub MC Boekel is opgericht in 1962 en heeft een eigen circuit (Bezuidenhout, Putakker 6). Geopend voor trainen op woensdag en zaterdag. Aangesloten bij KNMV en MON. Organiseert jaarlijks 3 MX evenementen.
- Welzijn: - Volksuniversiteit Boekel Venhorst is opgericht in 1973. Jaarlijks volgen tussen de 500 en 600 volwassenen hier workshops en cursussen.
Reactie toevoegen