Blauwhuis

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

blauwhuis_carnavalsbord_fyfkesryk.jpg

Blauwhuis is een van de schaarse katholieke 'enclaves' in Fryslân, en daarmee een van de schaarse Friese plaatsen waar carnaval wordt gevierd. Tijdens carnaval heet Blauwhuis 'Fyfkesryk'. (© H.W. Fluks)

Blauwhuis is een van de schaarse katholieke 'enclaves' in Fryslân, en daarmee een van de schaarse Friese plaatsen waar carnaval wordt gevierd. Tijdens carnaval heet Blauwhuis 'Fyfkesryk'. (© H.W. Fluks)

greonterp_wandelroute_reve_niet_tobben_moedig_voorwaarts_kopie.jpg

In 2018 is de wandel- en fietsroute 'Niet tobben! Moedig Voorwaarts!' (9 km) gerealiseerd, langs plekken in de omgeving waar Gerard Reve veel kwam. Op zes locaties in Greonterp, Blauwhuis en Westhem zijn in dit kader tevens informatiepanelen geplaatst.

In 2018 is de wandel- en fietsroute 'Niet tobben! Moedig Voorwaarts!' (9 km) gerealiseerd, langs plekken in de omgeving waar Gerard Reve veel kwam. Op zes locaties in Greonterp, Blauwhuis en Westhem zijn in dit kader tevens informatiepanelen geplaatst.

blauwhuis_3.jpg

In Blauwhuis aangekomen

In Blauwhuis aangekomen

blauwhuis.jpg

Blauwhuis, het mekka van het Friese paard

Blauwhuis, het mekka van het Friese paard

blauwhuis_2.jpg

Blauwhuis, dorpsgezicht

Blauwhuis, dorpsgezicht

Blauwhuis

Terug naar boven

Status

- Blauwhuis is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wymbritseradiel.

- De gemeenteraad van Wymbritseradiel heeft op 19-10-1949 besloten om Blauwhuis de dorpsstatus te verlenen. Voorheen viel het als buurtschap onder het dorp Westhem.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Blauhûs.

Oudere vermeldingen
1718 't Blauw Huys, 1840 Blaauwhuis, 1861 Blauwhuis.

Naamsverklaring
Genoemd naar de vroeger zeldzame en duurdere blauwe dakpannen van het plaatselijke contributiehuis. Zie ook Reahûs.(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Fyfkesryk.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Blauwhuis ligt N van het meer Aldegeaster Brekken, NO van de dorpen Hieslum en Greonterp, O van de dorpen Dedgum en Parrega, ZO van het dorp Tjerkwerd, Z van de A7 en de stad Bolsward, ZW van de dorpen Wolsum en Nijland, WZW van het dorp Folsgare en de stad Sneek, WNW van het dorp Abbega, NW van het dorp Westhem en NNW van het dorp Oudega.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Blauwhuis 23 huizen met 151 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 250 huizen met ca. 600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In het gebied rond Blauwhuis zijn veel bewoners na de Reformatie katholiek gebleven. Men bezoekt voortaan in het geheim de mis in schuilkerkjes, bijvoorbeeld in de Tempel vlakbij de Oudegaster Brekken, in de Sensmeer of in het Blauwe Huis, op de plaats waar sinds 1971 het Teatskehús staat. Het dorp heeft RK-kerkelijk gezien lange tijd een centrumfunctie gehad: er zijn veel katholieken uit de verre omgeving begraven. Vóór 1870 werden de katholieke bewoners van deze streek begraven op een niet-katholieke begraafplaats, voorzien van een schepje gewijde aarde in de kist.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dorpsvisie van de dorpen Blauwhuis, Greonterp‚ Westhem en Wolsum (2008).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Blauwhuis heeft 9 rijksmonumenten.

- Blauwhuis is een katholieke enclave in het overwegend protestantse Fryslân. De in 1871 gereed gekomen RK St. Vituskerk vervangt de schuurkerk die er voorheen heeft gestaan. Onder de link vind je een uitvoerige beschrijving van exterieur en interieur, en kun je lezen in welke reeks van opzichten dit zo'n bijzondere kerk is, reden om het destijds tot rijksmonument te benoemen. Op de begraafplaats hebben rijke boerenfamilies voor opvallende grafmonumenten gezorgd. Verder bevindt zich hier de oudste volledige calvariegroep van Fryslân.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Fyfkes organiseert ieder jaar carnaval voor mensen uit Blauwhuis en omstreken. Ook wordt er ieder jaar een feest georganiseerd rond de 11e van de 11e. Op 11-11-2014 zijn de inwoners verrast met een 'flashmob' (zie hier voor een toelichting op het begrip flashmob).

- Op de zondag het dichtst bij de langste dag van het jaar (21 juni) (in 2018 voor de 56e keer) trekken jaarlijks veel mensen over de bochtige wegen naar de inmiddels beroemde en beruchte locatie van het Blauhúster Túnfeest. Het feest wordt gehouden in de pastorietuin, in de schaduw van de machtige St. Vituskerk. De unieke locatie, de feestelijk verlichte tuin en de gemoedelijke sfeer maken dit feest in Blauwhuis elk jaar weer tot een groot succes. De zaterdagavond is vrij toegankelijk en ze nodigen dan ook iedereen uit om hierbij aanwezig te zijn. Vooral nodigen ze alle oud-Túnfeestgangers uit om herinneringen aan vroeger op te halen en nog eens de gezellige sfeer in dit openluchttheater te proeven. Ook op de zondag staan er nog 2 superbands op de bühne, die de tuin ongetwijfeld plat spelen.

- Blauhúster Merke (weekend eind augustus). Op diverse terreinen zijn spelletjes, keuringen en optredens van bands. De Merkecommissie heeft samen met de fokvereniging een gevarieerd programma in elkaar gezet. Een prachtige samenwerking, ook met school, kastelein, eigenaren van land, Teatskehus en inwoners van Blauwhuis.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Natuurgebied Blauhúster Puollen (NL: Blauwhuister Pollen) omvat de boezemmeertjes It Vliet, Rietmar en Sipkemar (NL: Het Vliet, Rietmeer en Sipkemeer). Het gebied ligt Z van Blauwhuis, NW van Oudega en is per boot toegankelijk vanuit de Z van het gebied gelegen Aldegeaster Brekken (NL: Oudegaasterbrekken). Vanaf land is het te overzien vanaf de weg De Ryp Z van Greonterp en de weg Westerskatting N van Oudega. Ook de fietsroute Aldegeaster Brekken komt langs de meertjes. De meertjes zijn van belang als pleister- en foerageergebied voor watervogels. Vooral de smient komt hier graag. Vaak krijgt hij gezelschap van wintertaling, wilde eend en meerkoet. De kleine rietgans, die in de omringende polders zijn voedsel zoekt, vindt in de meertjes een slaapplaats. Het gebied wordt beheerd door It Fryske Gea.

- In 2018 is de wandel- en fietsroute 'Niet tobben! Moedig Voorwaarts!' (9 km) gerealiseerd, langs plekken in de omgeving waar Gerard Reve veel kwam. Op 6 locaties in Greonterp, Blauwhuis en Westhem zijn informatiepanelen geplaatst. Met foto’s en wetenwaardigheden worden de locaties toegelicht. En overal is wel een leuke anekdote te vertellen, want Reve was een man met humor. In Greonterp zijn daarnaast foto’s geplaatst van Reve, zijn partners en de doprsbewoners uit de periode 1964-1971, precies op de plek waar de foto’s in het verleden zijn gemaakt. Omdat de fotos van levensgroot formaat zijn, herleeft het dorp uit die tijd op deze manier ter plekke min of meer. Vooralsnog is ons niet duidelijk of deze foto's hier permanent zijn geplaatst, of alleen in het kader van het evenement Reve in Fryslân, dat zich van april t/m september 2018 heeft afgespeeld.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Blauwhuis.

- Onderwijs: - De St. Gregoriusschool in Blauwhuis staat voor "Leren, leven, en beleven". Leren: optimaal ontwikkelen, zelfstandigheid, verantwoordelijkheid. Leven: zelfredzaamheid, samenwerken, samenleven. Beleven: verwonderen, betrokkenheid, interactie. De missie van de school is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Het kind staat centraal - ieder kind is verschillend. Ze willen zorgdragen voor een goede relatie tussen leerling en leerkracht. Ze willen dat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen (cognitief, creatief en sociaal- emotioneel). Ze willen opvoeden tot zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Ze willen dat kinderen leren samenwerken. Ze willen een school zijn waar ze kinderen leren om open te staan voor elkaars mening.

- Muziek: - Swalkers Blauhús is een 14-koppig blaasorkest, met een veelomvattend repertoire, van Hollandse hits tot flower power en Rock en Lol.

- Sport: - De Friese Auto Crossclub (FAC) organiseert zijn wedstrijden op de snelle kleibaan van Blauwhuis.

- It Blauhuster Skûtsje doet sinds 2017 mee met het IFKS Skûtsjesilen. 3 mannen uit het dorp proeven hier en daar de sfeer van het skûtsjesilen elders in de provincie, en zeggen tegen elkaar: "Dat kunnen wij in Blauwhuis ook!" En zo geschiedt. Ze ronselen een ploeg scheepsmaten, draaien een 'snuffelstage' met het skûtsje van Gaastmeer, en hakken dan de knoop door: It giet oan! In december 2016 regelen ze een skûtsje en richten ze Stichting it Blauhúster Skûtsje op. Hoe het verder is gegaan kun je hier lezen.

- De Blauhúster Voetbal Club BVC / v.v. Blauwhuis is opgericht in 1932.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Blauwhuis RK.

Reactie toevoegen