Beuningen

Plaats
Dorp en gemeente
Beuningen
Rijk van Nijmegen
Gelderland

gemeente_beuningen_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Beuningen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper. Dankzij de gekleurde grenslijn tussen Beuningen en Weurt kun je nog zien hoe de gemeente Weurt en de oorspronkelijke gemeente Beuningen eruit hebben gezien.

Gemeente Beuningen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper. Dankzij de gekleurde grenslijn tussen Beuningen en Weurt kun je nog zien hoe de gemeente Weurt en de oorspronkelijke gemeente Beuningen eruit hebben gezien.

Beuningen

Terug naar boven

Status

- Beuningen is een dorp en gemeente in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen.

- Niet te verwarren met het dorp Beuningen in Overijssel.

- De gemeente Beuningen is in 1818 vergroot met de gemeente Weurt, en per 1-7-1980 vergroot met de gemeente Ewijk.

- De gemeente Beuningen omvat naast de gelijknamige hoofdplaats de dorpen Ewijk, Weurt en Winssen en de buurtschappen Hoek en Hoeve. In totaal zijn dit 4 dorpen en 2 buurtschappen.

- Wapen van de gemeente Beuningen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Beuningen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1100? in Boninge, 1139 de Boninge, 1141 de Boninga, 1148 kopie 14e eeuw Boninghen, 1270 Boniken, 1277 Henricus de Boninghen, 1303 Boninghen, 1382 Boeningen, 1584 Bonninghen4, 1665 Boningen, 1866 Beuningen.

Naamsverklaring
Ontstaan uit Boningja*-, een afleiding met het suffix -ing- van de persoonsnaam Bono met als betekenis 'bij de lieden van Bono'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Beuningen ligt aan de Z oever van de rivier de Waal en ligt verder Z van de dorpen Herveld, Zetten, Slijk-Ewijk, Valburg en Oosterhout en de A15, ZW van de dorpen Elst en Bemmel, W van het dorp Lent en de stad Nijmegen, N van de dorpen Alverna, Wijchen, Leur, Hernen en Lienden, NO van het dorp Bergharen en de stad Batenburg, O van de dorpen Deest, Afferden, Druten, Puiflijk en Horssen en ZO van de dorpen Dodewaard en Opheusden. De A50 loopt W door de gemeente, de A73 ZO. De hoofdplaats ligt O in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Beuningen 187 huizen met 1.410 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 131/959 (= huizen/inwoners) en het dorp Weurt 56/451. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 10.000 huizen met ca. 25.000 inwoners, het gelijknamige dorp heeft ca. 7.000 huizen met ca. 17.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Elementen uit de geschiedenis van Beuningen, door Egbert van de Haar uit Tiel (op de pagina even naar onderen scrollen tot je bij deze plaats bent aangekomen, of zoeken met ctrl-F).

- Bij Regionaal Archief Nijmegen kun je terecht voor de archieven van de gemeente Beuningen t/m 1980. Voor het inzien van het archief vanaf 1981 kun je contact opnemen met de gemeente.

- De canon van Beuningen in 37 vensters vertelt in tekst en beeld over de geschiedenis van dit dorp en de dorpen Ewijk, Weurt en Winssen. Het laat zien hoe mensen hier vroeger woonden en leefden. Vanaf de eerste bewoners duizenden jaren geleden tot de mensen van nu.

- Stichting Historisch Besef Beuningen is opgericht in 1998. Zij houdt zich bezig met het tot leven brengen van de geschiedenis van dit dorp en de dorpen Ewijk, Weurt en Winssen. Zij heeft een aantal boekwerken vervaardigd zoals 'van Oeverwal tot Klavervier', 'Za'k oe's vertelle' en een leergang voor de hoogste groep van de basisschool: 'Hoe het vroeger was'. Van het laatste boek - in 2 delen - 'de Nije Weg' (over de periode 1930-1960) is deel 1 geheel uitverkocht. In april 2017 is deel 2 verschenen, over bewoners uit de vier kerkdorpen in de jaren dertig, veertig en vijftig van de 20e eeuw. Een verhaal van hun dagelijkse leven tijdens de crisis, de oorlog en de wederopbouw.

- "Historisch Vereniging Tweestromenland is opgericht in 1964 en heeft als werkgebied het Land van Maas en Waal en het westelijk deel van het Rijk van Nijmegen, oftewel de gemeenten West Maas en Waal, Druten, Beuningen en Wijchen. Gedurende de afgelopen decennia is er heel wat veranderd in ons mooie leef- en werkgebied. Dorpen hebben een ander aanzien gekregen en we zijn anders gaan leven. Vanuit de Historische Vereniging hebben we het niet alleen allemaal meebeleefd, maar ook verzameld, bewaard en toegankelijk gemaakt. Het grote aantal werkgroepen met de vele vrijwilligers nemen elk een eigen deel van de streekgeschiedenis onder hun hoede. Ze verzamelen foto's, houden zich bezig met streekdracht, ontsluiten archieven en doen familieonderzoek. Anderen zijn bezig met streekliterauur, bidprentjes of de lokale geschiedenis van een dorp. Deze informatie kan op ons Documentatiecentrum worden ingezien en een deel daarvan digitaal via Collectie Gelderland."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Beuningen heeft 23 rijksmonumenten.

- Beuningen heeft 34 gemeentelijke monumenten.

- Op een idyllische plek langs de Waal bij Beuningen ligt Steenfabriek De Bunswaard. BOEi, eigenaar van dit rijksmonument, heeft de torenhoge schoorsteen in 2010 gerestaureerd. In 2011 heeft de restauratie plaatsgevonden van het casco van de voormalige steenoven. De gewelven van de 24 ovenkamers vormen de onderbouw van de 8 woningen die hier nadien zijn gerealiseerd. Het herstel van de karakteristieke gemetselde boogconstructies is uitgevoerd door gespecialiseerde vaklieden.

- Molen De Haag of Beuningse Molen. - Nieuws van Molen De Haag op Facebook.

- Mausoleum bij het huis De Oude Tempel.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Wil jij er ook weleens uit, op een vrijblijvende manier actief bezig zijn, de omgeving verkennen (óók de binnenstraatjes van Beuningen) en/of contact maken met andere mensen? Kom dan op dinsdagen om 10.00 uur naar het Molenhuis. Vanuit hier vertrekt elke week een groep van gemiddeld 15 personen voor een mooie wandeling van circa 5 km. Het is een open groep. Dus aanschuivers zijn van harte welkom.Na afloop is er de mogelijkheid om een kop koffie of thee te drinken. De wandelgroep is toegankelijk voor iedereen. Aan- en afmelden is niet nodig. Er zijn geen kosten aan verbonden (organisatie: Stg. Perspectief).

- Op de 2e zondag van april is er de wandelmars Beleef Beuningen Buiten (BBB). Afstanden: 13 en 25 km. Start vanaf 8.00 uur tot uiterlijk 9.30 uur bij de Weeropper, Kloosterstraat 17. Tot 15.00 uur kun je je afmelden bij de Weeropper. Onderweg zijn er enkele rustpunten. Bij de start en finish bij de Weeropper is er ook een terras en zijn er streekproducten te koop.

- De komst van het voetveer tussen Slijk-Ewijk en Beuningen in 2010 bracht de in de Slijk-Ewijkse buurtschap Loenen woonachtige artistiek leider Rob Hoekstra op het idee om een voorstelling te maken, gebaseerd op historische verhalen uit de streek, gespeeld door tientallen talentvolle acteurs, zangers en muzikanten uit de regio. Hij legde contacten met o.a. de lokale historische verenigingen aan beide kanten van de rivier. Dit leidde in 2014 tot de oprichting van Stichting Theater Over & Weer. Sinds 2015 vormt deze stichting jaarlijks op zes lange zomeravonden in het jaar, rond midzomernacht, het buitengebied tussen de genoemde dorpen om tot een theaterzone met toneel, muziek en kleur. Het publiek reist in groepen van de ene oever naar de andere en krijgt onderweg een viertal scènes te zien. Het rivierenlandschap vormt het natuurlijke decor, met een hoofdrol voor de Waal en het voetveer. De voorstellingen trekken in totaal ca. 1.500 bezoekers en waren in 2018 uitverkocht, dus zorg dat je er in 2019 op tijd bij bent.

- Stichting Doortocht 4-daagse Beuningen promoot de gemeente als doorkomst-gemeente tijdens de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen (eind juli).

- Tijdens Jeugdvakantieweek Beuningen kunnen kinderen t/m 12 jaar hutten bouwen en nog heel veel andere activiteiten doen. Ook kunnen jongeren vanaf de middelbare school of vanaf 12 jaar meehelpen en overnachten op de jongerencamping.

- Het 3e weekend in september is er de wandelmars Beuningse Oeverwal Loop (BOL). Afstanden: 13 en 26 km.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Sinds 2011 vaart van mei t/m september voet- en fietsveer De Weerder over de Waal tussen Beuningen en Slijk-Ewijk in de Betuwe.

- De Beuningse Uiterwaarden zijn in 2015 heringericht. Doelen zijn o.a. het versterken van de kamsalamanderpopulatie en verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving voor vogels. Het gebied is beter toegankelijk gemaakt voor wandelaars. Struin- en wandelpaden sluiten aan op bestaande (lange afstands)routes. Cultuurhistorische elementen, zoals het Weurtse Straatje, zijn opgeknapt en weer zichtbaar gemaakt. Dit is een historisch, voorheen onbegaanbaar pad dat vroeger een verbindingsweg vormde tussen Weurt en Nijmegen. In de Beuningse Uiterwaarden is in 2015 ook een Klimaatbuffer ingericht. Het gebied wordt beheerd door Staatsbosbeheer.

- Het Dijkmagazijn (Dijk 41) "lokt mensen naar buiten met activiteiten voor jong en ouder", aldus de site. Een dijkmagazijn is een opslagplaats voor materialen om de dijk te onderhouden en bij hoog water noodmaterialen paraat te hebben liggen. De meeste dijkmagazijnen aan de Waal zijn in de tweede helft van de 19e eeuw gebouwd. Ze liggen op enkele kilometers van elkaar op of in de dijk. Met paard en wagen of te voet konden gereedschappen snel ter plaatste worden gebracht. Rond de jaren zeventig van de 20e eeuw verloren de dijkmagazijnen hun functie, omdat sindsdien modern materieel centraal werd opgeslagen. Het dijkmagazijn is eigendom van Waterschap Rivierenland. Het pand beoogde gesloopt te worden voor de dijkverzwaringen van 1995. Vrijwillig Landschapsbeheer Beuningen heeft toen Stichting Het Dijkmagazijn opgericht om vanuit het dijkmagazijn aan educatie en voorlichting te doen over het landschap in de omgeving. Daarmee kreeg het pand weer een functie. Het is toen ook gerestaureerd.

Stichting Het Dijkmagazijn lokt op allerlei manieren mensen naar buiten, bijvoorbeeld door veldlessen voor scholieren en natuuractiviteiten voor kinderen. Volwassenen bieden ze excursies, workshops en trainingen aan. Voor veel activiteiten werken ze samen met anderen. Met dit gevarieerde aanbod aan buitenactiviteiten verbinden ze deelnemers met hun leefomgeving. Die verbondenheid is een voorwaarde voor goede zorg voor deze leefomgeving. Hoe dat kan, laten ze zien met een milieu-educatief aanbod. Vooral voor scholen heeft Het Dijkmagazijn daarvoor een gevarieerd lesprogramma. Het Dijkmagazijn in Beuningen is een stichting met een bestuur, een vaste medewerker en ruim 50 vrijwilligers. Vanzelfsprekend draagt iedereen natuur en landschap een warm hart toe. Belangrijker nog is een bijdrage te leveren aan de verbinding tussen mensen en natuur. Vrijwilligers zetten zich daarvoor bijvoorbeeld in als schoolgids om met leerlingen en docenten het veld in te gaan. Anderen zijn publieksgids om met gezelschappen de natuur in te trekken. Weer anderen organiseren activiteiten voor kinderen (en hun ouders).

- Zwembad De Plons in Beuningen is een overdekt recreatief zwembad. Ze beschikken over een verwarmd professioneel bassin van 25 meter en een verwarmd instructiebad van 17 meter. Je kunt er terecht voor recreatief zwemmen, zwemlessen en allerlei verschillende watersporten en -activiteiten, zoals aquajogging, aquarobic en reumazwemmen. Naast deze activiteiten bieden ze de mogelijkheid om kinderfeestjes bij hen te vieren. Tijdens het recreatieve zwemmen kun je gebruik maken van de 20 meter lange waterglijbaan, de sauna en de whirlpool.

- Bij Servicebioscoop Van Heemstrabaan roep je met één druk op de serviceknop de bediening, die graag alle denkbare hapjes en drankjes serveert. De 2 zalen van de bioscoop zijn sfeervol ingericht: ruime comfortabele fauteuils met tafeltje en een soft brandend schemerlampje.

- Theater De Molen - onderdeel van Stg. Perspectief - is een klein 'vestzaktheater' in een monumentaal molenhuis in de Molenstraat (naast de molen), met 100 zitplaatsen, voldoende parkeerplaatsen rondom en een gezellige foyer. Het theater draait met een team van enthousiaste vrijwilligers.

- De gemeente heeft een mooi buitengebied. Het Beuningse buitengebied nodigt uit tot wandelen; een gebied waar het goed toeven is. Dat gaat verder dan struinen langs de Waal. En het wordt nóg mooier, want Stichting Wandelen In Beuningen (WIB) zet zich in voor de aanleg van onverharde paden in het buitengebied. Veelal zullen deze paden over boerenland lopen en op termijn onderdeel worden van een knooppuntennetwerk zodat wandelaars eenvoudig hun route kunnen uitstippelen. Daarnaast wil WiB regelmatig wandelactiviteiten gaan organiseren met betrokken organisaties uit de gemeente en vertellen over de boeiende geschiedenis van het landschap. De WIB gaat dit allemaal realiseren in samenwerking met de betreffende landeigenaren, de gemeente, Landschapsbeheer Gelderland, en de lokale partijen Vrijwillig Landschapsbeheer (VLB), het Dijkmagazijn, en Stg. Perspectief. En vooral ook met de Beuningse inwoners en ondernemers.

- In april 2018 is na enkele jaren van voorbereidingen (overleg met grondeigenaren, vergunningen, uitzetten en bewegwijzeren route e.d.) onder grote belangtelling het 'klompenpad' Doddendaelpad feestelijk opgeleverd. Het klompenpad loopt over het grondgebied van de gemeente Beuningen en is 15 km lang; 1 km aanlooproute en een ronde van 13 km waarvan ca. 9 km onverhard en ca. 4 km verharde weg. De route is geheel tweezijdig bewegwijzerd en je kunt op elk punt aan de route starten. Er zijn vele doorsteken mogelijk, waardoor je de route ook kunt opdelen in vele kleinere ommetjes. Bij hoog water als je niet door de uiterwaarden kunt loop je gewoon over de dijk, maar juist dan is het ook zeker bijzonder de moeite waard.

- Met 4 dorpspleinen en daaromheen een ruim winkelaanbod geeft Hart van Beuningen je alles wat je wenst. Shoppen, horeca en gezellige evenementen. Maar ook sport, natuur en cultuur zijn binnen handbereik. De bezoeker treft een divers aanbod aan van supermarkten, winkels en terrasjes. Met een AH, Aldi, Jumbo, Lidl én voldoende gratis parkeergelegenheid nodigt het centrum uit om, na het doen van de dagelijkse boodschappen, verder te winkelen. Landelijke ketens zoals Action, Blokker, Bristol, Bruna, Expert, Hema, Intertoys, Pearl en Zeeman, maar ook speciaalzaken van veelal zelfstandige winkeliers met een uitgesproken passie voor hun producten zijn goed vertegenwoordigd.

Met o.a. een natuurwinkel, lingeriezaak, kinderschoenenwinkel, schoenmaker, stomerij/kledingreparatie, groentewinkel, interieur- en decoratiewinkel, cadeauwinkel, totaal beautyconcept, drie drogisterijketens, kaasspeciaalzaken, slagerijen, fietswinkels, schoenwinkels, telefoonwinkels, reisbureaus, dierspeciaalzaken, chocolade-speciaalzaken, ijssalons, slijterijen, bloemenzaken, kapperszaken en dames- en herenkledingzaken, is er voldoende variatie om goed te slagen. Hart van Beuningen onderscheidt zich o.a. door: een gezonde mix tussen zelfstandige winkels en ketens; leuke evenementen het hele jaar door; gratis parkeren; goed bereikbaar vanuit alle richtingen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Beuningen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Op de site Oud-Beuningen vind je heel veel oude foto's e.d. van dit dorp, met toelichting, overzichtelijk ingedeeld op thema.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Beuningen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Beuningen. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Lezen: - Bibliotheek Beuningen.

- Jeugd: - Scouting Beuningen.

- Wil jij graag balletdansen, toneelspelen, acteren, dansen of zingen? Vind je het leuk in de spotlights te staan? Wil jij die nieuwe acteur of actrice worden op de rode loper, in de film, of in een tv-serie? Meld je dan aan bij het in 1991 opgerichte Jeugdtheater Tierelier. Deze theatergroep is speciaal opgericht voor de jeugd uit de gemeente Beuningen en heeft tot doel de jeugd in de leeftijd vanaf 4 jaar in contact te brengen met alle aspecten en vormen van theater. Dit doen ze in hun eigen 'vestzaktheater' (Molenstraat 54). Iedere groep wordt begeleid door een regisseur (vrijwilliger) van de stichting. Iedere week ben je, behalve in de schoolvakanties en feestdagen, aan het oefenen. Soms speel je een rollenspel, soms werk je aan je houding of oefen je de tekst voor je toneelstuk. De eerste weken van het seizoen kun je kijken of je het leuk vindt. Hierna is de open les. je staat dan voor de eerste keer op het podium en speelt voor publiek. Hierna moet je beslissen of je door gaat. Het uitvoeringsweekend van Jeugdtheater Tierelier, eind mei en/of begin juni, is de grote finale van het seizoen. Je treedt dan op in speciale kleding, bent mooi geschminkt en speelt voor een uitverkochte zaal. Eindelijk sta je dan in de schijnwerpers!

- Muziek: - Jeugd Popkoor MIXX in Beuningen is opgericht in 2011 en heeft in haar korte bestaan al een hoog niveau bereikt; zo zijn ze bijv. in 2017 3e geworden op het JeugdPopkorenfestival. Is zingen je passie, en doe je dit graag met anderen? Houd je van een uitdaging en wil je graag optreden? Hou je van Top40-muziek en andere pophits? Grijp dan je kans en meld je aan bij een van beide groepen (7-11 jaar en 12+).

- Sport: - Badmintonvereniging BV Beuningen is opgericht in 1980 door een paar mensen die "gewoon lekker" wilden badmintonnen. Ook vandaag de dag is dit nog steeds een van de belangrijkste doelstellingen van de vereniging en spelen ze 1 keer per week voor zowel beginners als voor gevorderden. Je kunt er ook voor kiezen om mee te spelen in competitieverband.

- Zorg: - Zorgboerderij 't Personnebos.

- Welzijn: - Stichting Perspectief is de welzijnsinstelling voor zorg, welzijn, sociaal en cultureel werk in de gemeente Beuningen.

- Stichting Perspectief organiseert o.a. een wekelijks Reparatiecafé, waar je terecht kunt met apparaten die kapot zijn. Handige vrijwilligers staan voor je klaar, iedere dinsdagmiddag van 13.30-16.30 uur, voor kleinere apparaten en fietsen. In principe zijn reparaties gratis, tenzij er materialen moeten worden aangeschaft. Dit gaat dit altijd in overleg. Het Reparatiecafé is gevestigd in de werkplaats naast het Molenhuis. Een afspraak maken is niet nodig.

- De medewerkers van Rechtswinkel Beuningen zijn allemaal rechtenstudenten aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Alle medewerkers zijn vrijwilligers; zij krijgen geen vergoeding. De medewerkers werken bij de rechtswinkel om zo naast hun studie enige praktijkervaring op te doen. Zij hebben allemaal het eerste jaar van hun studie met goed gevolg afgerond, wat garant staat voor een degelijke basiskennis van het Nederlandse recht. In principe kun je voor juridische vragen op welk rechtsgebied dan ook bij hen terecht. Je kunt hierbij denken aan arbeidsrecht, sociaal zekerheidsrecht, huurrecht, personen- en familierecht, verbintenissenrecht en bestuursrecht. N.B.: Zij procederen niet. Mocht jouw zaak in een zo ver stadium zijn dat je een advocaat nodig hebt, dan kunnen zij je wel doorverwijzen.

- Veiligheid: - Brandweerpost Beuningen is een van de brandweerposten binnen de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. De post wordt, zoals de meeste posten in ons land, operationeel gehouden door vrijwillig brandweermensen. Al spreken we tegenwoordig liever over "part-time" brandweermensen. Want vrijwilligheid wordt vaak verward met vrijblijvendheid, en dat is het allerminst. Part-time brandweermensen zijn mannen en vrouwen, die naast hun dagelijks werk, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar klaar staan om hun taak als brandweerman/-vrouw te vervullen. Aangezien branden en ongevallen geen onderscheid maken tussen beroeps en vrijwilligers/part-timers, worden aan alle brandweermensen dezelfde eisen gesteld; dezelfde opleiding, dezelfde fysieke conditie en dezelfde werkzaamheden.

Om haar taak naar behoren te kunnen uitvoeren, bestaat de brandweer in Beuningen momenteel uit ca. 21 leden, die opgeroepen worden middels een alarmontvanger. Alarmering vindt plaats vanuit de Gemeenschappelijke Meldkamer in Nijmegen. Bij brand of ongeval wordt het hele korps gealarmeerd. Daarnaast kan de Waarschuwings en VerkenningsDienst (WVD) van de brandweerpost apart opgeroepen worden om metingen te doen bij ongevallen of bij branden in de regio waarbij sprake is van gevaarlijke stoffen.

- Politie Beuningen.

Reacties

(2)

Ik heb geen commentaar, maar ben op zoek naar een boekje over Beuningen. Ik heb als kind gelogeerd bij de familie Burgers (huize de Vinkendael). ik ken ook de familie Verstraaten. Hopelijk kunt u mij verder helpen. Met vriendelijke groet Astrid van der Schoot

Ik heb gisteravond het hele internet afgezocht naar aanvullende informatie over Beuningen, en dit op deze pagina verwerkt, omdat dit een van de pagina's was die ik nog verder moest uitwerken. O.a. ben ik daarbij gestuit op de heemkundekring Stichting Historisch Besef Beuningen, die diverse boeken heeft uitgebracht, waaronder in april 2017 een boek over de inwoners in de jaren dertig t/m vijftig van de 20e eeuw. Vermoedelijk is dat wel een interessant boek voor u. Ik heb er een alinea over geschreven in het hoofdstuk Geschiedenis, waar u ook een link vindt naar hun site.

Reactie toevoegen