Bergen LB

Plaats
Dorp en gemeente
Bergen LB
Noord-Limburg
Limburg

LB gemeente Bergen in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

 Gemeente Bergen in ca. 1870, kaart J. Kuijper. Foutje van de - doorgaans zeer accurate - kaartenmaker: helemaal bovenin staat Otterloo: dat moet natuurlijk Ottersum zijn...

Gemeente Bergen in ca. 1870, kaart J. Kuijper. Foutje van de - doorgaans zeer accurate - kaartenmaker: helemaal bovenin staat Otterloo: dat moet natuurlijk Ottersum zijn...

Bergen LB

Terug naar boven

Status

- Bergen is een dorp en gemeente in de provincie Limburg, in de streek Noord-Limburg. De hoofdplaats van de gemeente is Nieuw Bergen.

- De gemeente omvat naast het gelijknamige dorp verder nog de dorpen Afferden, Aijen, Nieuw Bergen, Siebengewald, Well en Wellerlooi, en de buurtschappen Beekheuvel, Bosserheide, Elsteren, Gening, Groote Horst, Hamert, Hengeland, Heukelom, Kamp, Kleine Horst, Knikkerdorp, Koekoek, Lakei, 't Leuken, Op de Belt, Rimpelt, Smal, Tuindorp, Vrij en Zeelberg. Dat zijn in totaal 7 dorpen en 20 buurtschappen (die helaas geen van alle zijn voorzien van plaatsnaambordjes. De buurtschap Hamert heeft als enige plaatsnaamborden gehad, maar die zijn helaas verdwenen).

- Wapen van de gemeente Bergen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Bergen.

- Burgemeester van de gemeente Bergen is mevr. M. Pelzer.

- Onder het dorp Bergen vallen voor de postadressen ook de dorpen Aijen en Nieuw Bergen en de bijbehorende buurtschappen Bergse Heide en Smal.

Terug naar boven

Naam

Gemeentenaam komt vaker voor
Vandaag de dag is dit nog de enige gemeentenaam waar twee gemeenten van zijn met een identieke naam; naast deze gemeente in Limburg is er namelijk ook nog de gemeente Bergen in Noord-Holland.

In het Limburgs
Baerge.

Oudere vermeldingen
1230 Barge, 1258-1291 Bargen, eind 14e eeuw Barga, 15e eeuw Barghen, 16e eeuw Barga, Bargen, Bergen, 1665 Berg.

Naamsverklaring
Aanvankelijk datief enkelvoud van berg 'terreinverheffing, heuvel', later datief meervoud met de betekenis '(nederzetting) bij of op de berg'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Bergen ligt N van Venlo en ZO van Gennep en Nijmegen en grenst in het NW aan de rivier de Maas, de provincie Noord-Brabant en Boxmeer, Vortum-Mullem, Groeningen, Vierlingsbeek en Maashees, in het N aan Heijen, in het NO aan Duitsland en de Duitse plaats Goch, in het O aan Duitsland en de Duitse plaatsen Weeze, Kevelaer, Twisteden en Geldern en de Duitse luchthaven Weeze, in het ZO aan de Duitse plaats Walbeck, in het Z aan Arcen en in het ZW aan de rivier de Maas en Broekhuizenvorst, Blitterswijck, Wanssum en Geijsteren. Binnen de gemeente ligt van N naar Z een lint van natuurgebieden: Broedersbosch, Bleyenbeek, Eckeltse Bergen, De Groote Muijs, het Reindersmeer, Nationaal Park De Maasduinen, de Gemeentebossen en Landgoed De Hamert.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Bergen 641 huizen met 3.723 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 46/281 (= huizen/inwoners), de dorpen Well 64/435, Afferden 82/460 en Heijen 58/350 en de buurtschappen Aaijen 44/257, De Langstraat 30/150, Wellerlooij 37/240, Kuikerdorp (Knikkerdorp) 20/110, Heikant 8/285 (!), Kamp 60/80 (!), Leuken 11/95, Elsteren 10/63, Heukelom 31/151, Blijenbeek (Bliënbeek) 54/306, Siebengewald 48/293 en De Heide 38/167. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 8.000 huizen met ca. 20.000 inwoners (de vorige aantallen zijn overigens hoegenaamd niet afgerond) en het gelijknamige dorp ca. 160 huizen met ca. 400 inwoners; deze laatste aantallen zijn exclusief die voor de dorpen Aijen en Nieuw Bergen en de onder het laatste dorp vallende buurtschappen Bergse Heide en Smal.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van de kernen van de gemeente Bergen, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- "Kring Maas en Niers van het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) is opgericht in 1968, toen enkele historisch geïnteresseerden uit de regio bijeen kwamen en besloten in kringverband onder de vleugels van het LGOG te gaan werken. Het werkgebied omvat de gemeenten Mook en Middelaar, Gennep en Bergen. Elk jaar organiseert de kring 6 of 7 lezingen. Deze avonden trekken telkens een volle zaal. De Kring heeft hiermee een goede naam opgebouwd in Noord-Limburg en Oost-Brabant. Verder zijn er jaarlijks twee excursies, een van een hele en een van een halve dag. Deze excursies zijn doorgaans per bus, maar excursiegangers kunnen ook met eigen vervoer gaan en poolen."

- Site 'Bergen toen en nu' met heel veel informatie in tekst en beeld over verleden en heden van het gelijknamige dorp en de kernen Nieuw Bergen, Aijen en Heukelom. "Op deze website kun je naast de overzichtskaarten ook klassenfoto's, boeken en video’s uit vroeger tijden bekijken. Voor de geboren en getogen Bergenaren is een en ander wellicht zeer herkenbaar. Heb je zelf nog interessante artikelen, filmpjes en/of foto's laat het ons weten. Je mag het ook naar Ben Giesen brengen (Murseltseweg 2). Ter plekke kan er gescand worden, zodat je alles meteen weer mee kunt nemen."

- KBO Bergen heeft op haar site diverse boeken over de geschiedenis van Bergen e.o. digitaal ter beschikking gesteld, zodat ze ook online te lezen zijn.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2018 heeft Waterschap Limburg de dijk rond het ‘eiland van Bergen en Aijen’ versterkt en verhoogd. Deze dijkversterking was nodig om te voldoen aan de actuele wettelijke normen van waterveiligheid.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De postale woonplaats Bergen heeft 5 rijksmonumenten, waarvan er echter 3 betrekking hebben op het Z buurdorp Aijen (dat voor de postadressen 'in' Bergen ligt, daar krijg je dit soort verwarrende situaties van). Het eigenlijke dorp heeft dus slechts 2 rijksmonumenten, zijnde het 19e-eeuwse woonhuis op Maasstraat 2, en de 13e-eeuwse, romaanse Oude Toren: de kerktoren op het kerkhof aan de Oude Kerkstraat. De eerste geleding van de toren is van ijzeroersteen, de hogere geledingen zijn van mergelsteen, met een buitengeleding met lisenen en rondboogfries. De parochie van Bergen wordt voor het eerst vermeld in 1230, en was toen onderhorig aan het Viktorstift te Xanten. De Oude Toren stamt uit deze tijd. Vermoedelijk is het eerste stenen kerkje omstreeks 1200 gebouwd. De bijbehorende kerk is meermaals aangepast, zo ook in 1827, als ze door een waterstaatskerk wordt vervangen. Dit eenbeukige zaalkerkje is in 1930 gesloopt en in 1932 komt de nieuwe, huidige kerk gereed, die echter een stukje naar het ZO komt te staan, waardoor de toren alleen op het kerkhof achterblijft. De toren is in 1943 gerestaureerd en wordt kort daarna, in oktober 1944, door oorlogsgeweld verwoest. De oorlogsschade is slechts gedeeltelijk hersteld, waardoor het sindsdien een geconserveerde torenruïne is. Tegenwoordig doet de toren dienst als urnenkapel.

- De Sint Petruskerk (Kerkstraat 6) is de parochiekerk van Bergen. De eerste kerk op deze locatie is gebouwd in 1932 naar ontwerp van Martinus van Beek. Deze verving de oudere, hierboven beschreven kerk. De kerk is op een andere plaats gebouwd dan zijn voorganger, omdat het dorpscentrum zich enigszins verplaatst had. De kerk uit 1932 is eind 1944 door oorlogsgeweld verwoest en moest worden gesloopt. In 1950 is de nieuwe, huidige kerk ingewijd. De bakstenen kerk is in moderne gotiek, en is een driebeukige kruiskerk met een dakruiter op de viering. Het interieur is uitgevoerd in schoon metselwerk. De toren is pas in 1955 voltooid: Het bovendeel van de toren heeft een lichtere kleur baksteen dan het benedendeel. Het is een vierkante, vlakopgaande, aangebouwde toren, gedekt met een ingesnoerde naaldspits.

- Vanaf ca. 1600 ziet men de eerste wegmonumentjes langs de wegen verschijnen. Het waren aanvankelijk de kasteelheren die op hun landgoed een veldkruis plaatsten, soms op verzoek van hun pachters die door dit teken de zegen en bescherming van de Heer wilden vragen voor de vruchten van hun akkers. Ook de geestelijkheid bevorderde de oprichting van een kapelletje om de devotie tot een bepaalde heilige in ere te houden. Ook bij boerenhoven trof men soms bij de toegangsweg een fraai kruis aan om hiermee aan te geven, dat de daar wonende familie have en goed onder de bescherming van de Heer had gesteld. Het waren veelal monumentjes van geloof en devotie. Hier en daar roept de tekst op tot gebed en bezinning. De naam van de heilige wordt vaak op de gevel of muur van het gebouwtje vermeld. Ook kan het zijn dat een bepaald voorval of gebeurtenis aanleiding geweest is om op deze plaats dit teken op te richten.

Elk veldkruis en kapelletje heeft zo zijn eigen historie, hoewel in sommige gevallen dit stukje geschiedenis niet meer is te achterhalen. Toch blijven het historische monumentjes die de moeite waard zijn om voor het nageslacht te bewaren. In 1983 is hiervoor in deze gemeente de Stichting Kruisen en Kapellen gemeente Bergen opgericht. Het doel van de stichting is het verzorgen en in stand houden van alle bestaande kruisen en kapellen in de gemeente. Het was een goed initiatief, want sommige oude wegkruisen en veldkapelletjes waren in verval geraakt en waren dringend toe aan een grondige restauratie, wilden zij voor het nageslacht behouden blijven. Op de inventarislijst van de stichting staan 27 kruisen en kapellen, waaraan de nodige zorg wordt besteed. (bron: Historisch Archief Aijen)

- Gevelstenen in Bergen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De gemeente Bergen is langgerekt en bosrijk. Door de hele gemeente loopt het natuurgebied Nationaal Park De Maasduinen. - Filmpje met een introductie van NP De Maasduinen.

Terug naar boven

Beeld

- Filmpje van Veerpont Vierlingsbeek - Bergen door Pieter van Schijndel.

- In april 2021 is een nieuw fotoboek over Bergen, Aijen en Heukelom verschenen, samengesteld door Theo Laarakker (68) uit Nieuw Bergen. Het boek kost 15 euro en is verkrijgbaar bij boekhandel Primera in laatstgenoemd dorp en bij Theo Laarakker (Jan van Eyckstraat 14. Graag even van te voren bellen naar 0485-342322). Het boek bestrijkt de periode 1950 tot 2000 en is in een oplage van slechts 330 exemplaren verschenen. Een eerdere uitgave (deel 1) behelst de periode 1880 tot 1950 en is eveneens voor 15 euro bij Primera en Laarakker verkrijgbaar. Met behulp van circa 70 zwartwit foto's uit het bezit van Laarakker, aangeleverde foto's en fotomateriaal uit archieven van diverse organisaties wordt een beeld geschetst van de ontwikkeling van de genoemde dorpen. In het boek vind je onder meer schoolfoto's, doorkijkjes op straatniveau, foto's over de bouw van het eerste winkelcentrum in Nieuw Bergen, over het hoge water, het boerenleven, het openluchtzwembad, het oude verenigingsgebouw De Vennen en andere levensgebeurtenissen. Alle foto's gaan vergezeld van korte tekstfragmenten.

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Bergen. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Algemeen: - Site van en over de kernen in de gemeente Bergen.

- Duurzaamheid: - "De gemeente Bergen heeft de ambitie om energie onafhankelijk te worden. Dit betekent dat er binnen de gemeente altijd voldoende eigen opgewekte energie aanwezig is. Maar wanneer zijn we als gemeente energie onafhankelijk? Een gemeente is zelfvoorzienend, en dus energie onafhankelijk, als in de totale energiebehoefte binnen de gemeente wordt voorzien door opwekking met behulp van bronnen afkomstig uit de eigen gemeente. Deze verandering vraagt om inzet van iedereen die prettig wonen ook in toekomst mogelijk wil maken. De gemeente wil niet alleen energie onafhankelijk worden omdat het verlangd wordt, maar ook omdat we de voordelen hiervan zien voor de gemeenschap op het gebied van werkgelegenheid en besteedbaar inkomen, milieu en gezondheid en onafhankelijkheid. Uiteindelijk zal iedereen profiteren van VerduurSAMEN2030.

VerduurSAMEN2030 is er voor alle bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties in de gemeente Bergen met als doel om de gemeente nog mooier en duurzamer te maken. Gezamenlijk werken aan verduurzamen staat centraal. Als iedereen zijn steentje bijdraagt en we samenwerken is het doel te realiseren. Of het nu gaat om een idee, initiatief, project, concrete actie of maatregel, samen realiseren we nieuwe duurzame ontwikkelingen. Kennis delen speelt binnen VerduurSAMEN2030 een belangrijke rol. Naast het verspreiden van kennis, activeren en stimuleren we ook het delen van kennis onderling. We gaan met elkaar in gesprek en zoeken naar manieren om iedereen te kunnen laten participeren in de energietransitie.* Samen gaan we voor energie onafhankelijk!
* Met 'energietransitie' wordt het beleidsdoel uit het Klimaatakkoord van Parijs bedoeld: de uiteindelijke overstap van fossiele brandstoffen naar volledig duurzame energiebronnen zoals zonne- en windenergie.

VerduurSAMEN2030 kent drie pijlers: Educatie: Wij willen iedereen kennis op laten doen van wat de mogelijkheden zijn op het gebied van duurzame energie. Daarnaast willen we mensen op de hoogte brengen van wat er allemaal speelt. Het winnen van energie gebeurde tot voor kort alleen op grote schaal, maar kunnen we tegenwoordig ook realiseren op kleine schaal. In principe is iedere bijdrage er één en die bewustwording vinden we binnen de gemeente van groot belang. Verbinden: Wij willen inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties betrekken en met elkaar verbinden, want samen maken we Bergen groener. Een groene toekomst: Het behoud van het natuurlijke karakter, de flora en fauna die de gemeente rijk is, is van groot belang. Het maakt tevens ontwikkelingen voor duurzame energie mogelijk, zodat morgen ook voor de toekomstige generatie nog een mooie dag is."

- Glasvezel: - "In de gemeenten Mook en Middelaar en Bergen komt een glasvezelnetwerk voor iedereen. Dat is het resultaat van de inzet van lokale glasvezelambassadeurs en de samenwerking met de providers. Door de aanleg te combineren met de aanleg in de gemeente Gennep krijgen de gemeenten een 100 procent dekkend glasvezelnetwerk. Limburg Glasvezel heeft in 2019 met tientallen ambassadeurs campagne gevoerd voor een glasvezelnetwerk. Door het samenvoegen van de drie gemeenten is er voldoende draagvlak bij de inwoners om de aanleg te rechtvaardigen. E-Fiber gaat ervoor zorgen dat het glasvezelnetwerk wordt aangelegd. De graafwerkzaamheden starten naar verwachting in het eerste kwartaal van 2020. Meer informatie over het aanlegproces kun je lezen op de site van E-fiber.

Iedere woning binnen het aansluitgebied wordt voorzien van een eigen aansluiting. Gezinnen en bedrijven die ook gebruik willen maken van glasvezeldiensten, maar nog geen glasvezelabonnement hebben afgesloten, kunnen zich alsnog aanmelden. Zolang de graafploegen nog aanwezig zijn in de gemeenten, worden er geen kosten in rekening gebracht. De verwachting is dat de aanleg in deze gebieden tot september 2021 zal duren. Inwoners die alsnog willen inschrijven kunnen dat online doen via deze link. E-Fiber is een bedrijf dat gespecialiseerd is in de aanleg van glasvezel. E-Fiber vindt dat iedereen in Nederland recht heeft op snel en betrouwbaar internet. Waar je ook woont: in een stad, dorp of buitengebied. Daarom investeert E-Fiber in infrastructuur, innovatie, techniek én in mensen. Om zo een ‘open’ glasvezelnetwerk aan te leggen waarop iedere provider zijn diensten mag leveren." (bron: LLTB)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Bergen alg. en - idem oud.

Reactie toevoegen