Terug naar boven

Status

Beneden-Leeuwen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Land van Maas en Waal, gemeente West Maas en Waal. T/m 1817 gemeeente Leeuwen. In 1818 over naar gemeente Wamel, in 1984 over naar gemeente West Maas en Waal.

Terug naar boven

Naam

In het lokale dialect
Lauwe.

Oudere vermeldingen
- 12e eeuw Lewen, 1225 Leiwen, 1502 Lewen, ca. 1600 Leeuwen.

- Tot begin 20e eeuw was er slechts sprake van 1 plaatsnaam 'Leeuwen'. In 1909 wordt voor het postkantoor alhier het poststempel met de naam Beneden-Leeuwen in gebruik genomen, en zullen dus de voorvoegsels Beneden- en Boven- formeel van kracht zijn geworden. De aanduiding 'Beneden' onderscheidt het dorp van het O (stroomopwaarts in de Waal dus 'boven') gelegen buurdorp Boven-Leeuwen. Soms duurt het 'even' voor naamswijzigingen algemeen in gebruik raken. Zo wordt in een krantenartikel in Trouw van 1945 (zie de 3e link onder Geschiedenis) nog steeds gesproken van "de dorpen Leeuwen, Wamel en Dreumel"...

Naamsverklaring
De betekenis van Leeuwen (datief meervoud) is 'nederzetting bij de (graf)heuvel' (gotisch hlaiw, Oudsaksisch en Oudhoogduits hlêo betekent '[graf]heuvel'; lee is verwant met het Oudsaksische hlêo '(graf)heuvel' en verhoudt zich tot leeuw als snee tot sneeuw. Zie ook Heiligerlee).(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Braoiersrijk.

Terug naar boven

Ligging

Beneden-Leeuwen ligt W van Druten en Boven-Leeuwen, O van Wamel, ZO van Tiel. In het N grenst het dorp aan de Waal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft 'Leeuwen' (dus het huidige Beneden-Leeuwen en Boven-Leeuwen gezamenlijk) 313 huizen met 2.128 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.600 huizen met ca. 6.400 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Beneden-Leeuwen, kun je terecht bij de volgende instantie en artikelen:

- Heemkundevereniging Leeuwen is opgericht in 2009 en heet zo omdat oorspronkelijk, tot ca. 1900, alleen sprake was van een dorp Leeuwen, waar pas nadien de dorpen Beneden-Leeuwen en Boven-Leeuwen uit zijn voortgekomen (d.w.z. laatstgenoemde is het oudste dorp, en eerstgenoemde is daar rond 1900 van afgesplitst tot een zeffstandige parochie en zelfstandig dorp).

- Artikel over ontstaan en ontwikkeling van het dorp Beneden-Leeuwen.

- Geschiedenis van (Beneden- en Boven-)Leeuwen (even naar onderen scrollen tot je bij dat hoofdstuk komt).

- Voorafgaand aan de bouw van nieuwbouwwijk De Ret in het NW van het dorp, zijn in 2002 archeologische opgravingen verricht. Daarbij zijn resten van een Romeinse nederzetting aangetroffen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "We willen het centrum van Beneden-Leeuwen de komende jaren aantrekkelijker en leefbaarder maken. Dit doen we aan de hand van het project ‘Levendig Leeuwen’. Het project gaat over de herinrichting van de Zandstraat (vanaf de kruising met het Zijveld tot de kruising met de Dijkstraat), de Molenlaan, de Sportlaan, de Wielstraat en het evenemententerrein. Een afbeelding van het projectgebied en nadere informatie over het project vind je onder de link bij ‘te downloaden bestanden’." (bron: gemeente West Maas en Waal, 2020)

- Het Dorpspaspoort van Beneden-Leeuwen is het vervolg op het Dorpskwaliteitsplan voor de gehele gemeente West Maas en Waal. Naast dit dorpspaspoort zijn er nog zeven andere 'paspoorten' voor de overige kernen in de gemeente. Al deze documenten zijn onder de link te vinden. In het dorpspaspoort laat de gemeente zien wat in ruimtelijk opzicht typisch voor dit dorp is. Ze doen dat aan de hand van 5 thema's: een levendig dorpshart; samenleven met de Waal; voor iedereen een woning die goed bij hem past; van alle kanten goed bereikbaar; niet vies van hard werken. Per thema lichten ze toe waarom dit kenmerkend voor dit dorp is en laten ze zien hoe de cultuurhistorische ontwikkeling van het dorp hier voor heeft gezorgd. Vervolgens belichten ze per thema een aantal ruimtelijke opgaven waar ze in de komende jaren mee aan de slag gaan. Ze geven spelregels die specifiek van toepassing zijn op dit dorp. Zo weet je wat hun ambitieniveau is en heb je een leidraad wanneer je met een van deze opgaven te maken krijgt.

- Trekkers van formaat, zoals de Harense Smid, C1000 Van Leeuwen en Action, bijeen rond een groot winkelplein, met honderden parkeerplaatsen, gaan Beneden-Leeuwen 'op de kaart zetten'. In 2010 is bijna 6.000 m2 winkeloppervlakte gerealiseerd en 250 parkeerplaatsen, bovenop de 140 die er voorheen al bij de supermarkt waren.

- De provincie Gelderland heeft in 2011 de nieuwe rondweg N322 Beneden-Leeuwen - Druten aangelegd. Het werd steeds drukker op de N322 ter hoogte van deze dorpen. Opstoppingen, onveilige situaties en overlast voor omwonenden waren aan de orde van de dag. De nieuwe weg moet deze problemen oplossen.

- Ten zuiden van de Van Heemstraweg komt in de komende jaren een nieuwe woonwijk. De weg die nu nog aan de rand van Beneden-Leeuwen ligt, komt er dan middenin te liggen. Daarom overweegt de gemeente dat deel van de Van Heemstraweg verkeersluw(er) te maken, om de weg voor de inwoners veiliger te maken en te stimuleren dat doorgaand verkeer over de recent doorgetrokken Maas en Waalweg (zie vorige alinea) gaat.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Beneden-Leeuwen heeft 9 rijksmonumenten.

- De RK kerk van Beneden-Leeuwen (Zandstraat 77), gewijd aan de H. Alphonsus de Liguori, is een in 1898-1900 naar een ontwerp van architect Caspar Franssen gebouwde neoromaanse kruisbasiliek. Aan de voorzijde, links van de kerk, is de pastorie gesitueerd. Rechts van de kerk loopt een pad; opzij en aan de achterzijde bevindt zich een siertuin, grenzend aan het erachter gelegen kerkhof. Er zijn slechts twee schiptraveeën uitgevoerd in plaats van de geplande drie traveeën, met een door twee torens gedomineerde ingangspartij. Het schip is feitelijk op de helft van de oorspronkelijk bedoelde lengte gerealiseerd. In 1934 is een door twee kapellen geflankeerde 'voorlopige' portaalruimte toegevoegd. Een en ander verklaart de aanwezigheid van het vrij diepe voorplein aan de Zandstraat. Door het korte schip maakt de kerk een onevenredig hoge indruk. De kerk bezit een zeer complete inventaris, die ook in de jaren zestig van de 20ste eeuw weinig geweld is aangedaan. Vermeldenswaardig zijn het hoogaltaar, de preekstoel, communiebank, de biechtstoelen, mozaïeken in het priesterkoor, muurschilderingen en de gebrandschilderde ramen.

De kerk is: van architectuurhistorische waarde vanwege het bouwtype en de uniciteit van de bouwstijl, vanwege de plaats in het oeuvre van C. Franssen, vanwege de gaafheid van de hoofdvorm en de detaillering en vanwege de gaafheid van het interieur en de compleetheid van de inventaris; van stedenbouwkundige waarde vanwege het silhouet van het dorpsbeeld en de ongeschonden relatie met de omgeving. Ensemblewaarde in relatie tot de ter linkerzijde gelegen pastorie; van cultuurhistorische waarde als symbool voor de ontwikkeling van de RK kerk in Beneden-Leeuwen. De kerk is in 2010 gerestaureerd. Het dak is volledig vernieuwd, het kerkgebouw is opnieuw gevoegd en de glas-in-loodramen hebben een opknapbeurt gekregen. De granaatinslagen aan de voorzijde van de kerk zijn bewust zichtbaar gebleven, als herinnering aan de Tweede Wereldoorlog.

- Naast de Alphonsuskerk staat de pastorie uit 1900.

- Korenmolen De Wielewaal (Molenlaan 10) is in 1857 gebouwd en is in 1967 en 2001 gerestaureerd. De molen is eigendom van de gemeente West Maas en Waal. De roeden van de molen zijn 25,50 meter lang en zijn voorzien van het Oudhollands hekwerk met zeilen. De inrichting bestaat uit twee koppels maalstenen. De molen wordt al sinds 2003 door vrijwillig molenaar Peter van Kuik draaiende gehouden. De molen is doorgaans op zondagmiddagen te bezoeken. Momenteel wordt er een restauratie / groot onderhoud aan de molen uitgevoerd, door molenbouwer Coppes uit Bergharen. De totale kosten bedragen bijna 60.000 euro, die voor gelijke delen worden gedragen door rijk en gemeente. In een stappenplan van meerdere jaren wordt het complete metselwerk hersteld. Kapotte onderdelen en achterstallig onderhoud aan het houtwerk worden gerepareerd. Vervolgens krijgt de molen een schilderbeurt.

- Het voormalige gemeentehuis aan de Zandstraat, ontworpen door architect Derk Semmelink, dateert uit 1899 en is tegenwoordig in gebruik als kantoorpand.

- Museum Tweestromenland is opgericht door Historische Vereniging Tweestromenland en sinds 1994 gevestigd in het uit 1931 stammende zustersklooster St. Elisabeth te Beneden-Leeuwen. Het werkgebied omvat de regio westelijk van Nijmegen, dus het Land van Maas en Waal en een deel van het Rijk van Níjmegen, aan de noordzijde begrensd door de rivier de Waal, aan de zuidzijde vormt de Maas de natuurlijke grens. Het museum verzamelt, bewaart en exposeert kleding en textiel, huishoudelijke voorwerpen, gereedschappen, fossielen en archeologische vondsten uit de streek. Ook behoort een verzameling prenten en kaarten tot haar bezit. Je vindt er stijlkamers waarin je kunt zien hoe men een eeuw geleden in deze streek woonde. Er is een deftige kamer en een kamer waarin de 'gewone' mensen huisden, een slaapkamer en een 'geut'. Ook is hier de dorpswinkel te zien waar men alles kon krijgen.

In de fossielenafdeling vind je overblijfselen en skeletten van voorhistorische dieren die in de streek hebben geleefd. Zo staat er het skelet van een mammoet die hier 40.000 jaar geleden zwierf. Op de bovenste van de drie etages zijn de gereedschappen van in de streek ooit uitgeoefende beroepen en ambachten te zien. Ook het gereedschap van de boer en de fruitkweker is niet vergeten. Daar vind je ook een aantal producten van een vroeger, door architect Pierre Cuijpers, beroemd geworden steenfabriek in de streek. Op de onderste etage, op watersnoodpeil 1926, zijn kamers waar je voorbeelden van streekdracht kunt zien. Ook de herenkleding, de kinderkleding en de mode van een eeuw geleden krijgen de nodige aandacht. Het museum is ook zeer geschikt voor een origineel kinderfeestje.

"Museum Tweestromenland in Beneden-Leeuwen wordt volledig gedragen door vrijwilligers. Ons team bestaat uit 60 enthousiaste en gemotiveerde mensen die met veel plezier de geschiedenis van het Land van Maas en Waal levend en actueel houden. Onze vrijwilligers zijn actief op de volgende gebieden: gastheer/gastvrouw (of surveillant); educatie (organiseren van kinderactiviteiten en scholen ontvangen); gids om rondleidingen te verzorgen; onderhoud, schoonmaak; samenstellen van wisselexposities; (regionale) geschiedenis; organiseren en invullen van activiteiten en evenementen. Momenteel zijn wij onze organisatie verder aan het professionaliseren. Daardoor is er ruimte ontstaan voor diverse nieuwe vrijwilligersfuncties. Wij bieden een prettige werkomgeving waarin veel ruimte is voor eigen ideeën; mogelijkheid tot het volgen van een opleiding; een onkostenvergoeding voor de te maken reiskosten; leuke inspirerende collegiale sfeer."

- Watersnood-monument. Met een koningskroon gedekte zuil op een sokkel met op de voorzijde het opschrift: 'Aan Koning Willem den Derde en Hoogstdeszelfs Broeder Prins Hendrik. Het dankbare Leeuwen-12 Mei 1874'. Op de rechterzijde: 'Een traan in het manlijk oog / Een troostwoord in den mond / Stond Neerlands vorst ons bij / In deze bangen stond.'

- Tussen oktober 1944 en mei 1945 hebben meer dan 25 compagnieën van de Stoottroepers in de frontlijn beveiliging en bewaking geleverd ter ondersteuning en ontlasting van geallieerde eenheden in Nederland en Duitsland. Een van de eerste compagnieën werd ingezet in een sector aan de rivier de Waal bij het dorp Beneden-Leeuwen. In het dorp is een Stoottroeperskapel en ereveld gerealiseerd ter ere van de gevallen stoters, en als erebegraafplaats voor Stoottroepers die vanaf de oprichting van het regiment in 1944 zijn gesneuveld. De manier waarop de Stoottroeperskapel is vormgegeven laat een duidelijk vertoog zien over de oorlog en haar betekenis. De aandacht wordt gericht op de helden die zijn gevallen voor het vaderland.

- Gevelstenen in Beneden-Leeuwen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Stichting CV De Braoiers is opgericht in 1955. Naast de Raad van Elf zijn er het Korps der Senatoren, de Dansgardes en het Braoiersgilde. Met z'n allen organiseren ze niet alleen carnaval maar ook tal van andere activiteiten in Beneden-Leeuwen. Een van de toppers is de jaarlijks uitverkochte Tonpraotavond. Tonpraters verplaatsen zich in een typetje en vertellen op humoristische wijze over hun ervaringen die verstrikt zitten in grappen en woordspelingen. Onder de link stellen de vier tonpraters van editie 2020 zich voor. - Carnavalsvereniging CV De Oelebolle.

- "Nadat het evenement Nacht van Leeuwen ter ziele is gegaan, steken een aantal leden van de Braoiers hun koppen bij elkaar. Zij zijn van mening dat de inwoners van Beneden-Leeuwen toch niet onthouden kunnen worden van een jaarlijks terugkerend evenement. Daarom wordt in 1997 Stichting Dag van Leeuwen opgericht. De stichting slaat een geheel andere weg in: de Dag van Leeuwen (weekend begin juli, in 2020 voor de 24e keer) moet een familiedag bij uitstek gaan worden. Bij dit kindvriendelijke evenement staat het gezin centraal, met extra aandacht voor de jeugd. Het evenement moet laagdrempelig worden zodat iedereen de Dag van Leeuwen kan bezoeken. Er wordt geen entreegeld gevraagd en de organisatie probeert de attracties gratis te houden. De organisatie roept de hulp in van vrijwilligers en sponsors. De vrijwilligers worden gevonden bij de leden van carnavalsvereniging de Braoiers, de senatoren, vriendengroep “Buiten Westen” en de leden van de Activiteiten Commissie. Sponsors worden gezocht bij de plaatselijke ondernemers en de ondernemers uit de omliggende kerkdorpen. Vanaf 1997 groeit de Dag van Leeuwen ieder jaar. Ook het terrein waarop het evenement gehouden wordt is sterk uitgebreid. Aan het terrein rondom de Wiel wordt de Sportlaan en het Dorpsplein toegevoegd.

In 1998 blijkt dat de Dag Van Leeuwen niet alle leeftijdsgroepen bereikt. Daarom wordt voorafgaand aan de Dag Van Leeuwen het muziekevenement ‘Wiellawaai’ georganiseerd. Speciaal voor de tieners en verdere leeftijdsgroepen wordt tegen betaling een avondvullend muziekprogramma aangeboden. De invulling van het programma wordt steeds gedaan door een top 40 orkest/band en een of twee artiesten. Ook dit muziekevenement vindt plaats op het terrein aan de Wiel
In 2007 wordt besloten het feestweekend te starten op vrijdagavond met Goud van Oud, welke later werd omgezet naar The 90’s en later was de vrijdagavond bestemd voor de jeugd met nationale en internationale dj’s. Momenteel is de vrijdagavond omgedoopt in “Crazy Friday” om hiermee een grotere doelgroep te betrekken. De artiesten voor deze avond zijn zeer gevarieerd. Zo is er voor ieder wat wils tijdens het feestweekend van de Dag van Leeuwen. Dit alles zou niet mogelijk zijn zonder alle vrijwilligers, sponsoren en iedereen die dit weekend een warm hart toedraagt. Het bestuur is trots dat de Dag van Leeuwen in de afgelopen jaren is uitgegroeid tot dit grote evenement, dat in de regio grote bekendheid geniet." Op zondag is er onder meer 't Lauws Mertje, met ambachten, live muziek, spectaculaire attracties, straattheater, horeca, plaatselijke verenigingen, en de beroemde Maas en Waalse Buikschuifkampioenschappen. Een feest waar mensen van heinde en verre naar toe komen.

- Bij het evenement DijkenSport (weekend begin september, in 2020 voor de 21e keer) kon je aanvankelijk - en nog altijd - kiezen uit de (individuele of estafette) marathon, halve marathon, 10 en 5 kilometer. In de loop der jaren is het evenement echter uitgebreid met de onderdelen Skeeleren, Bourgondisch Fruitwandelen, Rabo Wieler Classic, Steppen en een BeweegFeest op zaterdag en zondag. Want het doel is 'mensen te bewegen tot bewegen' en hen ook te laten genieten van het prachtige dijkenlandschap. "De doelstelling van Stichting Maas en Waalse Dijkenloop is zoveel mogelijk mensen - van jong tot oud en alles ertussenin - in beweging brengen in een mooie en natuurlijke omgeving. De breedtesport staat hierbij voorop.

Met het promoten van het bewegen willen we een bijdrage leveren aan een gezondere leefstijl. Bewegen is voor ons een verlengstuk van gezond leven. In de afgelopen jaren hebben we gemerkt dat onze doelstelling tot een beweegfeest voor iedereen heeft geleid. Dus niet alleen voor de duizenden deelnemers maar ook voor de vrijwilligers, supporters, sponsors en inwoners uit de dorpen van onze gemeente West Maas en Waal. DijkenSport.nl is hierdoor uitgegroeid tot het meest veelzijdige en grootste sportieve evenement in het Gelders Rivierengebied en hét sportevenement van het Land van Maas en Waal." De vele evenementen hebben hun start en finish in Beneden-Leeuwen, waar 's avonds ook feesten zijn met live artiesten en/of bands. Afhankelijk van de afstand en het type sport-evenement waar je voor kiest, kom je door de hele streek of een deel ervan.

En in 2019 is er nóg een zeer bijzonder onderdeel toegevoegd: toen was namelijk de 1e editie van het Nederlands Kampioenschap (NK) Me-Moveren. De Me-Mover is een nog relatief onbekend apparaat dat ongetwijfeld een trend gaat worden. Het is een stepmachine met drie wielen die aangedreven wordt door een loopbeweging te maken op twee voetsteunen. De Me-Mover biedt een intensieve en optimale buitentraining voor het gehele lichaam. Naast de spierversterkende werking van de Me-Mover train je ook je evenwicht en coördinatie waardoor je (romp)stabiliteit ook aanzienlijk verbetert. De afstand die afgelegd moet worden, is een ronde van 33,5 km. Je kunt meedoen aan het NK maar je mag het parcours ook als toertocht rijden. Heb je interesse in deze nog jonge sport? En wil je onder begeleiding naar een volgende editie van dit NK in Beneden-Leeuwen / Land van Maas en Waal toewerken? Neem dan contact op met Roy Jacobs van TrainBuiten, tel. 06-28645044 of Pam Stokvis van Me-Mover Benelux, tel. 06-53129497.

- Kermis Leeuwen (van zaterdag t/m dinsdag in het weekend van de 2e zondag in september) is de grootste en gezelligste kermis van Maas en Waal (zeggen ze althans op hun Facebookpagina).

- Sinds 1946 vindt er op de 2e zondag van oktober in Beneden-Leeuwen een plechtige landelijke herdenking plaats van de Gesneuvelde Stoottroepen, bij de Stoottroeperskapel en het ereveld (zie daarvoor verder bij Bezienswaardigheden). Aanvankelijk werden alleen de Gesneuvelde Stoters uit de Tweede Wereldoorlog herdacht, later werden ook de gevallen Stoottroepers wereldwijd herdacht. Met medewerking van Scouting Don Bosco, het Maas en Waals Mannenkoor, Harmonie Koning Willem III en vele anderen. Sinds 2016 wordt ook de lokale bevolking nadrukkelijker bij de herdenking betrokken. - Videoverslag herdenking gevallen Stoottroepers 2016.

- Sinterklaas.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- 'Klompenpad' Lauwsepad (14 km) is een rondwandeling vanuit Beneden-Leeuwen.

- Ter gelegenheid van de oprichting van Heemkundevereniging Leeuwen in mei 2009 is in natuurgebied 'de Wiel en de Bossee', gelegen in het NW van Beneden-Leeuwen, het 975 meter lange Bosseepad geopend. De Heemkundevereniging komt voort uit een comité dat ijverde voor de ontsluiting van dit natuurgebied middels een voetpad. De bedoeling van het comité was om het aanwezige natuurschoon te beschermen en tegelijkertijd te zorgen voor een vrij toegankelijk dorpspark. De Grote Wiel dateert van voor de dijkenaanleg. Waarschijnlijk is de waterplas al voor 1300 ontstaan, na het doorbreken van een oeverwal. De Grote Wiel is nooit erg diep geweest. Het oostelijk gedeelte, nabij de Bikkelen, was niet meer dan een meter diep en stond een gedeelte van het jaar zelfs droog. Hier schoten riet en wilgen op. Mede daardoor verzandde dit gedeelte en kreeg dat deel in de volksmond de naam Bossee. In de jaren zestig en zeventig is dit proces nog eens versneld door het storten van baggerspecie.

Spontaan opschietende planten maakten van dit gedeelte een fraai natuurgebied, dat bescherming verdient. Storten van wat dan ook is tegenwoordig dan ook taboe en ook bebouwing rond de Wiel wordt afgeraden. "Het groene hart van Leeuwen", zoals het ook wel bekend staat, moet ruig en wild blijven. Wel pleitten de Bewaorsmiense voor het aanplanten van oude fruitrassen, notenbomen, knotwilgen en meidooorn op het voormalige crossterreintje op de hoek Bikkelen/Wielstraat, langs de Ringkade en aan de noordzijde van de Wiel. Tussen de Bikkelen en de Ringkade is een verhoogd verbindingspad aangelegd, er zijn parkeerterreintjes aangelegd en er zijn zitbanken, afvalbakken en picknicksets geplaatst.

- Kringloopwinkel De Oude School heeft vestigingen in Wijchen, Druten en Beneden-Leeuwen. Laatstgenoemde vestiging is in september 2019 volledig afgebrand. De lokale firma De Ruiter Sloopwerken schoot te hulp en bood spontaan een 2500 m2 groot magazijn aan aan de Waterstraat. Mensen hebben vervolgens massaal 'nieuwe tweedehands spullen' gebracht om de kringloopwinkel hier een doorstart te kunnen laten maken. Op de vestiging in de nieuwe hal op Waterstraat 23 werken ongeveer 10 mensen, onder wie mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Terug naar boven

Eten en drinken

- In het Omroep Gelderland-programma 'Het Lekkerste van Gelderland' gaat presentator Jochem van Gelder op zoek naar de typisch lokale lekkernijen in de Gelderse plaatsen. Daarbij gaat hij de straat op om te kijken hoe goed de lokale bewoners hun lekkernij kennen én herkennen. Kennen bijvoorbeeld de inwoners van Beneden-Leeuwen hun eigen 'streekproduct' wel? De Broaier? Uit de rondgang van Jochem van Gelder in februari 2020 blijkt dat lang niet iedereen 't kent. Als hij vraagt of mensen weten wanneer en waarom het ontstaan is, vermoedt men 'iets met carnaval', omdat immers de lokale carnavalsvereniging ook zo heet. In het filmpje onder de link legt de lokale bakker uit wanneer en waarom dit lokale 'streekgerecht' is ontstaan. De details van het recept, dat al sinds het ontstaan in 1955 hetzelfde is, verklapt de bakker uiteraard niet.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Beneden-Leeuwen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Beneden-Leeuwen.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Beneden-Leeuwen.

- Nieuws: - Nieuws uit Beneden-Leeuwen op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Onze maatschappij is aan het veranderen. En overheden veranderen hun dienstverlening van aanbodgericht naar vraaggestuurd. De beweging om tot een andere verhouding tussen overheden en bewoners te komen is overal gaande. Naast burgerparticipatie horen we termen als doe-democratie, zelforganisatie, terugtrekkende overheid en overheidsparticipatie. Een dorpsplatform is om die reden in de huidige participatiesamenleving een belangrijke schakel tussen overheid en inwoners. Het in 2018 opgerichte Dorpsplatform Beneden-Leeuwen fungeert als stichting die suggesties van inwoners inventariseert, stimuleert, ondersteunt en zo nodig met gemeente en/of provincie afstemt en zo nodig eventuele procedures doorloopt.

Voor het stimuleren van leefbaarheid kunnen ideeën worden uitgewerkt in themagroepen. Dit heeft bij de 7 andere, oudere dorpsplatforms in onze gemeente al tot prachtige resultaten geleid. Het doel van het dorpsplatform is om gezamenlijk te werken aan het in stand houden en waar mogelijk verbeteren van een goed woon- en leefklimaat in Beneden-Leeuwen. Een goede samenwerking tussen bewoners en instellingen enerzijds en de overheden anderzijds is hierbij noodzakelijk, zodat problemen integraal kunnen worden aangepakt. Het dorpsplatform geeft gevraagd en ongevraagd advies over alles wat betrekking heeft op de leefbaarheid in ons dorp."

- MFA: - "De in 2015 opgeleverde nieuwe multifunctionele accommodatie MFA De Rosmolen heeft het oude gelijknamige dorpshuis van Beneden-Leeuwen vervangen. Het gebouw huisvest een sportzaal, een dorpshuiszaal met toneel, vergaderruimtes, horeca en de bibliotheek. Diverse plaatselijke verenigingen zijn vaste gebruikers van het complex en beschikken over eigen opslagruimtes. Het gebouw bestaat uit een compositie van eenvoudige volumes die de verschillende functies huisvesten. De gevels zijn uitgevoerd in speelse patronen van metselwerk of metalen gevelbekleding. Dit maakt het gebouw leesbaar van buitenaf: de twee grote zalen, met grotendeels metalen gevels, en een tweelaags bakstenenblok met horeca en bibliotheek zijn goed herkenbaar.

Centraal in het gebouw ligt een dubbelhoge gang, die met zijn transparante gevels de verbinding vormt - dwars door het gebouw heen - tussen het scholencluster aan de zuidzijde en de toekomstige ontwikkelingen aan de noordzijde van het complex. De verschillende volumes zijn door stalen luifels, rollagen en horizontale metaalprofielen met elkaar verbonden. De architectenselectie voor MFA De Rosmolen is door Factor Architecten gewonnen op basis van een inschrijving waarin naast visie en honorarium ook de beheersing van het proces en de exploitatielasten van de nieuwbouw een rol speelden. Factor Architecten wist al in de selectiefase aan te tonen dat door slimme ontwerpkeuzes de onderhouds- en beheerskosten van het gebouw beperkt konden blijven. Het ontwerpproces was een integrale samenwerking tussen Factor Architecten, IA Bouwkunde (constructies), IA Elektrotechniek en IA Werktuigbouw." (bron: Factor Architecten) "MFA De Rosmolen in Beneden-Leeuwen biedt ruimte voor sport, ontspanning, cultuur, zaalverhuur, vergaderingen, eten en drinken. Je komt binnen in een ruime entree met aangrenzend Brasserie de Rosmolen. Op de eerste verdieping bevindt zich de Bibliotheek. Parkeergelegenheid en fietsenstalling zijn ruim aanwezig en gratis, evenals de wifi in het gebouw. Door de aanwezigheid van een lift is de accommodatie prima geschikt voor mindervaliden."

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Leeuwenkuil. - KDO Kinderopvang Beneden-Leeuwen heeft een kinderdagverblijt en een buitenschoolse opvang (BSO).

- "Co&Zo biedt kleinschalige, professionele, persoonlijke en flexibele gastouderopvang voor kinderen van 0 tot 4 jaar in Beneden-Leeuwen. Er worden maximaal 5 kinderen per dag opgevangen. Kinderen tot ongeveer één jaar hanteren hun eigen dagritme en schema. Voor de oudere kinderen is er een gezamenlijk activiteitenaanbod (van eten en drinken tot knutselen en spelen). Er wordt gewerkt aan de hand van een dagindeling, waarmee structuur en duidelijkheid wordt geboden. Daarnaast is er veel ruimte voor persoonlijke aandacht en de persoonlijke ontwikkeling van ieder kind. Tevens wordt er gewerkt aan de hand van een pedagogisch werkplan."

- Sport: - Sportvereniging Leones is de voetbalvereniging van Beneden-Leeuwen. De vereniging opgericht in 1929 en is met meer dan 600 leden en 200 vrijwilligers de grootste in de gemeente. Ze bieden voetbal voor mini pupillen (welpen), pupillen, junioren, senioren, voor zowel jongens als meiden en dames en heren.

- "Fit en plezier voor jong en ouder! Tennis, iedereen kan het leren. Tennis is een sport voor iedereen. We kunnen het ook allemaal onder de knie krijgen. De een heeft wat meer tennistalent in huis dan de ander, maar toch... Ook als je niet bent voorbestemd om Nederlands kampioen te worden kun je op de tennisbaan veel plezier beleven. Bang dat je te oud bent om te starten met tennis? Nergens voor nodig. Het is zelfs zo dat veel tennissers pas op latere leeftijd “hun” sport hebben ontdekt. Tennis bij Lewabo, de keuze is aan jou! De regels van het tennisspel liggen vast, maar de rest bepaal jezelf. Wil je zeven dagen per week op de baan staan of een keer? Op gravel of in de hal? Ga je voor winst of voor gezelligheid? Tennis je voor de kick of vooral om gezond en fit te zijn? Het hele jaar door of alleen in de winter? Overdag of in de avonduren? Je speelt het spel zoals jij dat wilt!

Tennis bij Lewabo is: plezier, ontspanning, werken aan de conditie, sterker worden, mensen ontmoeten, met vrienden of vriendinnen een balletje slaan en clubgevoel. Het park in Beneden-Leeuwen heeft een sfeervol clubhuis en het ruime terras biedt een prachtig uitzicht op de 5 verlichte gravelbanen. Op het park is een moderne tennishal met drie schitterende binnenbanen. De tennishal is in het zomer- en winterseizoen dagelijks geopend van 08.00-24.00 uur en ook te huur voor particulieren, bedrijven en instellingen."

- Gym- en Turnvereniging Fortis.

- Senioren: - Seniorenvereniging 50+ Beneden-Leeuwen is opgericht in 1952. Inmiddels heeft de vereniging meer dan 600 leden en is daarmee een van de grootste verenigingen in de gemeente West Maas en Waal. De vereniging zet zich ervoor in dat senioren actief mee blijven doen in de samenleving, bevordert de onderlinge sociale contacten en levert een positieve bijdrage aan de zelfredzaamheid van ouderen en - met dit alles - ook aan het leefklimaat van het dorp.

- Zorg: - "De Henricus Hoeve in Beneden-Leeuwen is sinds 2000 officieel een biologisch melkveebedrijf. Dit houdt in dat de boerderij Skal-gecertificeerd is. Het weiland is vrij van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. De dieren worden op een natuurlijke wijze gehouden. In het weiland groeien meerdere soorten inheemse/authentieke kruiden en planten. Dit zorgt voor een natuurlijk gevarieerd dieet voor de dieren. Dit is uitermate gezond voor dier en mens. Op de boerderij worden de dieren, koeien, paard en kippen op een natuurlijke wijze gehouden. Ze lopen zoveel mogelijk buiten in de wei en hebben op stal voldoende bewegingsruimte om het natuurlijk gedrag na te bootsen. Het voer wat de dieren krijgen is niet genetisch gemanipuleerd en bevat geen groeihormonen of antibiotica. De koeien kunnen vanaf het voorjaar tot aan het najaar 24/7 buiten in de wei lopen. In de winter worden ze onder gebracht in een moderne vrijloopstal, waarbij klimaatneutraal centraal staat. Onze zorgboerderij is geschikt voor volwassenen. We begeleiden mensen met geheugenstoornissen; NAH; lichamelijke, geestelijke en zintuigelijke beperkingen; burn-out en mensen met een psychische hulpvraag. De activiteiten worden afgestemd op de mogelijkheden van de cliënten en daarbij de behoeftes en wensen. Maar ook wordt er gekeken naar de seizoenen en de bijzonderheden van de dag."

- Het pand op Brouwersstraat 1 is van oorsprong een oude herenboerderij. Het is een sfeervol, statig en vriendelijk pand, dat in 2015 is verbouwd tot Herbergier Beneden-Leeuwen, onderdeel van de gelijknamige keten van kleinschalige woonzorgcomplexen voor ca. 16 mensen die ten gevolge van geheugenproblemen niet meer zelfstandig kunnen wonen. In de Herbergier kunnen de mensen in een warme, respectvolle woonomgeving het leven voortzetten zoals ze gewend waren gedurende hun leven, vanuit eigen tradities, normen, waarden, milieu en geschiedenis.

"In de wereld met dementie is de beleving anders, er is licht en pijn, vreugde en verdriet, angst en vertrouwen, het is verschrikkelijk en mooi. Door open te durven staan voor die andere werkelijkheid kunnen we ruimte maken om echt in contact te komen met onze gasten en versterken wat mensen nog wel kunnen, met respect voor iemands eigenheid en waardigheid. Het leven vindt plaats in een gewone woonomgeving met een vrije buitenruimte, in dat gewone dorp, waar we bekend zijn als Herbergier en zoals bij alle Herbergiers in Nederland is de open deur kenmerkend."

- Welzijn: - "Wie kosteloos dames-, heren- of kinderkleding wil aanschaffen, kan sinds 2018 terecht bij Weggeefhuis Re-Style Mode in Beneden-Leeuwen. Natuurlijk is het bij dit concept essentieel dat er ook kleding wordt ingebracht. We werken vanuit een idealistische instelling, omdat het zonde is om goede kleding in de kliko te gooien én we zo mensen met een smalle beurs aan goede kleding kunnen helpen. We streven ernaar ook gezelligheid te brengen; een kopje koffie staat altijd klaar. Bovendien kun je hier genieten van een geweldig uitzicht over de Waal." Negen dames runnen de zaak als vrijwilliger. Het pand is belangeloos ter beschikking gesteld door Martin Scherpenborg van Bouwbedrijf Van den Bosch. - Lees hier een reportage over Weggeefhuis Re-Style Mode.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)