Beemster

Streek
Purmerend
Waterland
Noord-Holland

beemster_400_jaar_schaapjes_op_het_droge_2012_kopie.jpg

In de Beemster hebben ze al 400 jaar de schaapjes op het droge. Versierde tuin/versierd huis i.v.m. de feesten rond 400 jaar Beemster in 2012. (© Hans de Boer)

In de Beemster hebben ze al 400 jaar de schaapjes op het droge. Versierde tuin/versierd huis i.v.m. de feesten rond 400 jaar Beemster in 2012. (© Hans de Boer)

NH gemeente Beemster in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Beemster in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Beemster in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Beemster

Terug naar boven

Status

- Beemster is een polder, streek en voormalige gemeente in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2021. In 2022 is de gemeente opgegaan in de gemeente Purmerend.

- De gemeente Beemster omvatte de dorpen Middenbeemster (hoofdplaats), Noordbeemster, Westbeemster en Zuidoostbeemster, en de buurtschappen Halfweg, Klaterbuurt en Oostbeemster. Dit zijn 4 dorpen en 3 buurtschappen in totaal. Vroeger was er ook nog een buurtschap Zuidbeemster, rond de Volgerweg. Dat valt tegenwoordig onder het dorp Middenbeemster.

- Wapen van de voormalige gemeente Beemster.

- In de raadsvergadering van 9 januari 2018 heeft de gemeenteraad van Beemster besloten dat zij in de komende raadsperiode een bestuurlijke fusie met de gemeente Purmerend - waar sinds 2014 reeds ambtelijke deeltaken aan waren uitbesteed - wilde realiseren. Om tot die fusie te komen, zijn beide gemeenten in gesprek gegaan met inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties, de beide gemeenteraden, en omliggende gemeenten in Zaanstreek-Waterland. Met dat traject onderzocht en verkende de gemeente het draagvlak voor een bestuurlijke fusie en de voorwaarden waaronder zo’n fusie vorm zou moeten krijgen. Op die manier blijven de kwaliteiten en identiteit van het gebied gewaarborgd voor de toekomst. Het college heeft ook gesprekken gevoerd met de andere Waterlandse gemeenten om te bezien of ook zij de gemeente wilden volgen in een fusie met Purmerend. Dat bleek niet het geval. Medio 2018 hebben beide gemeenten besloten dat ze gaan fuseren per 1-1-2022.

Er is een scala aan redenen dat pleitte voor deze herindeling. Een analyse daarvan door de raadsfractie van PvdA/GroenLinks d.d. december 2017 vind je onder de link. Enkele citaten hieruit: "Alle vijf partijen in de gemeenteraad dachten in 2014 nog dat de gemeente Beemster zelfstandig zou kunnen blijven. De ambtelijke samenwerking leek ook een goede oplossing. Er werd op meerdere manieren zo samengewerkt en voor kleine gemeenten met een beperkt ambtenarenapparaat leek dit ook een goede oplossing. Ook om het spook van een bestuurlijke fusie voor een decennium buiten de deur te houden. Toch hebben we ons vergist; de manier van samenwerken bleek in de praktijk niet te functioneren. En daar is sinds 2015 de uitbreiding van de taken van de gemeente op het gebied van onder andere de jeugdzorg, WMO en participatiewet nog bij gekomen. Bij de fractie van PvdA/GroenLinks kregen we geleidelijk in de gaten dat de tijdshorizon van de zelfstandigheid beperkter zou zijn dan 10 jaar.

Maar samenwerken helpt toch om zelfstandig te blijven? Bij oppervlakkige beschouwing is het zo dat samenwerking positief uitpakt. Beemster heeft jarenlang baat gehad bij samenwerking in de Stadsregio. Ook de samenwerking met Purmerend kan als positief beoordeeld worden. Onze wethouders en ook de gemeenteraad worden door een groter en kundiger team van ambtenaren in principe goed bediend. Maar samenwerken betekent ook dat je manier van werken gaat veranderen en daar is geen rekening mee gehouden. En daar komen zaken bij die we als lokale politiek zelf hebben helpen verslechteren; we hebben weinig kritisch naar ons zelf gekeken, we hebben te makkelijk te veel geld uitgegeven en onze bestuurskracht is niet stevig.

Een begrijpelijke vrees van een deel van de inwoners is dat het landschap van de - nu nog - gemeente gaat lijden onder de 'bouwdrift' van Purmerend, of dat zelfs de werelderfgoedstatus in gevaar is. De bestaande wet- en regelgeving beschermt echter de Beemster. Ook de werelderfgoedstatus is een bescherming. De bestaande en te vernieuwen bestemmingsplannen beschermen de overwegend agrarische status van het gebied. De landbouw heeft verder nog altijd zijn eigen dynamiek. En de gemeente heeft zelf aanzienlijke bouwplannen, die zijn afgestemd met de regio en de Metropoolregio en die een horizon hebben tot na 2030. De dorpen en de gemeenschap in de gemeente staan er goed voor. Een fusie met Purmerend zal dat niet veranderen. Er is dus geen reden tot pessimisme."

Terug naar boven

Naam

Naamsverklaring
Oorspronkelijk de naam van een rivier, later een meer. Oudste attestatie: waarschijnlijk eind 11e eeuw kopie ca. 1420 Bamestra. De naam kent diverse verklaringen. De etymologiën die aanknopen bij Sint Bavo of bij het Oudfriese bâm 'boom' behoeven niet serieus te worden genomen. Sommingen noemen Beemster een prehistorische waternaam, uitgaande van het Indo-Europese Bhamastrâ*, een afleiding van bham*- 'schitterend', verwant met Sanskriet bhâma-s 'glans, licht'. Het -str- suffix komt vaker voor in waternamen en in erfwoorden als bolster 'notendop' en ekster 'soort vogel (Pica pica)'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De Beemster ligt NO van Zaanstad, NW van Purmerend.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Beemster 471 huizen met 3.000 inwoners, verdeeld in de kernen Middenbeemster 81/660, Oostbeemster 110/380, Westbeemster 81/620, Zuidbeemster 91/820 en Noordbeemster 108/520. Vlak voor de gemeentelijke herindeling per 1-1-2022 had de gemeente ca. 4.000 huizen met ca. 10.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Droogmakerij De Beemster behoort, gezien het nog relatief ongerepte verkavelingspatroon (wat op de oude plattegrond op deze pagina goed te zien is), sinds 1999 tot het UNESCO Werelderfgoed. Deze sinds 1612 aangelegde droogmakerij is opgezet om een bedreigend binnenwater om te zetten in vruchtbare en winstgevende landbouwgrond (7.200 ha) volgens de principes van een Oud-Romeinse stad. Een geplande landinrichting die tegenwoordig ook nog wordt gevolgd. Een van de uitvoerders was Adriaensz. Leeghwater.

Voor nadere informatie over de geschiedenis van dit gebied kun je terecht bij de volgende instanties, sites en publicatie:

- De droogmaking van de Beemster wordt iedere 25 jaar met grootse polderfeesten gevierd. In 1936 waren de voorbereiding voor het 325-jarig jubileum in 1937 in volle gang. Het feestcomité vindt het van belang dat in het feestjaar een tentoonstelling komt over de lokale geschiedenis en het natuurschoon. Aan enkele inwoners wordt gevraagd dit ter hand te nemen. Ze zagen al aankomen dat dit soort activiteiten vaker zou gaan voorkomen en kwamen daarom met het voorstel tot “oprichting van een vereniging of stichting welke tot doel zou hebben het cultuur eigene, historisch bijzondere enz. van deze omgeving meer onder de ogen van de bevolking te brengen of voor het nageslacht te bewaren”.
Het Feestcomité heeft geen enkele moeite met deze uitbreiding mits er maar geen financiële aanspraak gemaakt wordt op het budget van het comité. De naam wordt “Historisch Genootschap Jan Adriaanszoon Leeghwater”, naar de man die zo'n groot stempel op deze omgeving heeft gezet.

Het hoofddoel van het genootschap was het inrichten van een tentoonstelling in 1937. Dit werd al gauw het realiseren van een museum. Er waren vele ideeën en plannen, maar de financiële situatie liet het niet toe om dit alles te realiseren. Een eigen museumgebouw zat er niet in. Er werd gezocht naar een alternatief. Toenmalig wethouder C. Hartog kwam met het voorstel om de leegstaande ziekenbarak achter het pand van het Burgerlijk Armbestuur op Middenweg 141 hiervoor te gebruiken. Voorwaarde was wel dat het pand onmiddellijk ontruimd wordt ten tijde van nood. Op 9 september 1937 opent commissaris van de Koningin jonkheer Roëll het museum. In de feestweek stromen de bezoekers in groten getale toe. De tentoonstelling is een overweldigend succes.

In 1939, aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, moest het museum inderdaad ontruimd worden. Wat nu? Op Rijperweg 72 staat een groot huis dat deels bewoond werd door Trijntje Blokker-Dirkmaat. Het huis was van de Amsterdamse melkboer Blom. Alle partijen vinden elkaar en het bordje “museum” hangt er spoedig aan de muur. Het pand gaf goed onderdak aan het museum, maar ideaal was het niet. Het was klein en het tentoongestelde kwam niet altijd voldoende tot zijn recht. Het bestuur zocht naar een andere oplossing en vele panden passeerde de revue. Het was te duur, te klein, te bouwvallig, altijd was er wel iets. In juli 1950 komt de voormalige pastorie aan de Middenweg in beeld. Het echtpaar Bos-Edel gaat verhuizen naar de Rusthoeve in Purmerend en het zwaar in verval geraakte pand komt in de verkoop. Voor 6000 gulden wordt het pand gekocht en de afgesloten lening hiervoor wordt met 7000 gulden verhoogd om de noodzakelijkste reparaties te betalen. Het is een historisch interessant pand, immers schrijfster Betje Wolff heeft hier gewoond.

Architect C.W. Royaards uit Schoorl, op dat moment bezig met de restauratie van de toren van de Hervormde Kerk, biedt gratis zijn diensten aan. In fasen worden de diverse ruimten van 1958 tot 1964 gerestaureerd. In 1965 blijkt dat de bouwkundige staat van het pand slecht is. Een grootscheepse restauratie is wederom noodzakelijk. Het museum wordt ontruimd en krijgt deels een tijdelijke plek in de museumboerderij in Schagen. Ook dit wordt een langdurige kwestie. Op 30 april 1976 opent burgemeester Kloeke het gerestaureerde museum. Het museum kreeg al snel landelijke bekendheid. Dankzij verschillende radio- en tv-programma’s en beschrijvingen in boeken kwamen vele nieuwsgierigen uit het land het Betje Wolff Museum bezoeken.

Tot op de dag van vandaag is het Betje Wolff Museum voor vele een vast onderdeel bij een bezoek aan de Beemster. De mooie stijlkamers en de unieke verzameling kleding verbazen menig bezoeker. De jaarlijks wisselende tentoonstellingen zorgen er voor dat er in het museum altijd weer iets nieuws is te ontdekken. En nog altijd zijn het de vele vrijwilligers die het Betje Wolff Museum draaiend houden. Niet alleen met hun museale taken, maar ook met hun vele andere taken die behoren bij beheer en onderhoud.

Het bestuur begon zich ook bezig te houden met de ruimtelijke ontwikkelingen in de streek. Er werd een pleidooi gehouden voor de restauratie van de bakkerij van Bakker Bakker op Rijperweg 66. Ook was men fel gekant tegen het plan de wegsloot voor het polderhuis en de pastorie te dempen. Het weghalen van de karakteristieke bruggen tast het aangezicht sterk aan. Samen met Heemschut en tot voor de Hoge Raad is er met succes voor gepleit om de sloot de sloot te laten. Ook voor andere beeldbepalende poorten en gebouwen werden pogingen ondernomen deze gerestaureerd te krijgen. Een en ander leidt in de jaren zeventig tot de oprichting van de Stichting tot Behoud van de Historische Schoonheid van de Beemster.

Al jaren leefde er in het bestuur ook de wens om de museale activiteiten uit te breiden met een agrarisch museum, mede ingegeven door de grotere agrarische voorwerpen die eigenlijk niet zo goed passen in het Betje Wolff Museum en daardoor in een depot terecht kwamen. Stolp Westerhem werd daarvoor geschikt geacht, echter deze stolp was zeer bouwvallig. In 1978 is er nog geen budget voor restauratie. Het pand wordt wel afgedekt om het tegen de weersinvloeden te beschermen. Het gezegde "de aanhouder wint" gaat ook hier op, want pas in 1997 kan de stolp voor een symbolisch bedrag door het genootschap van de gemeente Beemster worden gekocht en komen er fondsen beschikbaar voor de restauratie. Op 9 juni 2000 is Agrarisch Museum Westerhem door de toenmalige burgemeester E. Postma geopend. Ook Westerhem wordt geheel verzorgd door vrijwilligers. Zij bemensen het bestuur, leiden de bezoekers rond, doen het onderhoud aan de inventaris en de binnenzijde van het gebouw. Maar ook doen zij allerlei museale werkzaamheden zoals het beheer van de objecten en het inrichten van de tentoonstellingen.

In 1999 besluit het bestuur dat de officiële naam Historisch Genootschap Jan Adriaanszoon Leeghwater blijft bestaan, maar dat men voor de profilering naar buiten kiest voor de werknaam en merknaam Historisch Genootschap Beemster (HGB), met als doel beter aan te sluiten bij de werelderfgoedstatus van de streek. Vanaf 1936 tot 1941 is door het genootschap een tijdschrift genaamd De Schouwschuit uitgegeven. In het tijdschrift werden cultuurhistorische onderzoekingen en verhalen geplaatst en artikelen over en door interessante Beemsterlingen. Het duurde tot 2003 voor dit verenigingsblad opnieuw uit kwam. Nu onder de naam De Nieuwe Schouwschuit. Oudere nummers zijn via de link ook online te lezen.

In 2010 wordt de afdeling Beemster Erfgoed opgericht, die zich bezighoudt met cultuurhistorisch en genealogisch onderzoek. Historisch gezien is het HGB een genootschap dat zich hoofdzakelijk met museale diensten heeft beziggehouden. Door het instellen van deze afdeling komt ook de cultuurhistorische kant, zoals ook vele andere historische verenigingen die hebben, beter tot zijn recht. De Erfgoedkamer vormt het kloppend hart van de afdeling. In deze fraaie en authentieke ruimte wordt o.a. het volledige HGB-archief (boeken, oude foto’s e.d.) beheerd. De Erfgoedkamer bevindt zich in het voorhuis van het complex Westerhem. De ruimte is geopend tijdens de 'HGB Inloop' en op individueel verzoek. Voor verdere details zie de link.

- Ter gelegenheid van het 85-jarig bestaan van het Historisch Genootschap is in 2021 'De Kleine Kroniek van de Beemster' verschenen. Het is een prachtig boekje geworden, met een mooie vormgeving en begrijpelijke tekst voor kinderen. In het boekje zit ook een fietsroute. Zo kun je niet alleen lezen over deze streek, maar het ook met eigen ogen zien. Het boekje wordt uitgedeeld aan de groepen 5 t/m 8 van de basisscholen in de gemeente en is tevens verkrijgbaar bij bijvoorbeeld het Agrarisch Museum, het Betje Wolff Museum en in de bibliotheek van Purmerend.

- Links naar sites over de geschiedenis van de Beemster.

- De site Beemster Buitenplaatsen beschrijft de geschiedenis van de ca. 50 buitenplaatsen die dit gebied ooit heeft gekend. Daar zijn er tegenwoordig nog slechts enkele van over.

- De geschiedenis van de Beemster, aanschouwelijk gemaakt in een reportage van tv-programma Het Klokhuis.

- Piet van Cruyningen beschrijft in een artikel op Historiek.nl (d.d. september 2018) waarom de ontginning van de Beemster een goed voorbeeld is van het Nederlandse 'poldermodel'.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Droogmakerij De Beemster is sinds 1999 toegevoegd aan de lijst van werelderfgoederen van de UNESCO. Het werelderfgoedgebied omvat het gehele grondgebied van de gemeente. Belangrijke, integrale doelstelling van het Bestemmingsplan Buitengebied is het behoud en de ontwikkeling van de bijzondere unieke waarden van het gebied (de Outstanding Universal Values en de daarop gebaseerde kernkwaliteiten) als landschappelijk cultuurhistorisch werelderfgoed. Het behoud van deze waarden is tot onderwerp van gemeentelijk beleid gemaakt en voorzien van een ontwikkelingsvisie “Des Beemsters” en is daardoor niet alleen gericht op het behoud van het bestaande, maar het plaatst het werelderfgoed in een dynamische omgeving.

Het bestemmingsplan Buitengebied 2012 is een beleidsuitvoerend instrument voor de komende jaren. Daarin worden de unieke en universele (kern)kwaliteiten van het cultuurhistorisch landschap de basis en de richting van waaruit niet alleen behoud en beheer centraal staat, maar waar vooral ook ruimte wordt geschapen voor verantwoorde ruimtelijke, agrarische en economische ontwikkeling in deze woon- en werkgemeenschap. Uitgangspunt daarbij is dat de Beemster zich onderscheidt als hoogwaardig agrarisch productiegebied en als een hoogwaardig woon- en werkgebied voor haar inwoners.

Bij het streven naar een evenwicht tussen behoud en ontwikkeling van de kernkwaliteiten ligt er ook een verantwoordelijkheid dat dit niet leidt tot te rigide regelgeving waardoor juist die balans wordt verstoord. Op grond hiervan heeft de gemeente de ontwikkelingsvisie “Des Beemsters” opgesteld op basis van de eigen kernkwaliteiten en eigen identiteit. Deze visie vormt het afwegingskader tussen de cultuurhistorische kwaliteiten en de ambities en ontwikkelingen in het werelderfgoed. “Des Beemsters” is het instrumentarium met het doel deze ontwikkelingsvisie te vertalen naar concrete ruimtelijke uitgangspunten en de resultaten hiervan op te nemen in bestemmingsplan, welstandsbeleid en structuurvisie waarmee dan ook een samenhangend en onlosmakelijk geheel ontstaat tussen deze drie beleidsdocumenten.

Het Bestemmingsplan Buitengebied 2012 vervangt het Bestemmingsplan Landelijk Gebied 1994, dat op een aantal punten is verouderd. Het Rijks- en provinciaal beleid en de wetgeving zijn sinds de vaststelling van het Bestemmingsplan Landelijk Gebied 1994 op verschillende punten gewijzigd en/of uitgebreid. Nieuwe beleidsthema's als cultuurhistorische en archeologische waarden, verbrede landbouw, schaalvergroting in de landbouw, vrijkomende agrarische bebouwing, en milieu genieten volop belangstelling en zijn inmiddels ook in wet- en regelgeving verankerd. Dit heeft logischerwijs consequenties voor het bestemmingsplan voor het buitengebied van de Beemster.

Het Rijk heeft de Beemster als beschermd gebied aangewezen. Sinds 1999 heeft het gebied tevens een internationale status als werelderfgoed. Datzelfde geldt voor de deels in dit gebied gelegen Stelling van Amsterdam. Het gebied maakt daarnaast deel uit van het Nationaal Landschap Laag Holland. De gemeentelijke visie op de landelijke omgeving is ook veranderd. Op lokaal niveau wordt aan het behoud van de droogmakerij als cultuurhistorisch erfgoed grote prioriteit toegekend. Het project “Des Beemsters” overstijgt inmiddels zijn oorspronkelijke cultuurhistorische dimensie en krijgt als eigentijdse, integrale visie op wonen, werken en leven in de Beemster ook zijn ruimtelijke en culturele uitwerking. De grotere aandacht voor de bijzondere waarden die hier aanwezig zijn resulteert in een plan dat meer beleidsterreinen en op onderdelen ook duidelijker regelgeving omvat dan het vorige bestemmingsplan.

De grote landschappelijke en cultuurhistorische waarden vereisen bestemmingen en regelingen op maat. Door hierin zorgvuldig en terughoudend te zijn, konden eenvoud en overzicht in de regels van het plan zoveel mogelijk behouden worden. Zo zijn erkenning en bescherming van landschappelijke en cultuurhistorische waarden hand in hand gegaan met een actualisering, verheldering en vereenvoudiging van de regelgeving. Binnen de nadere bescherming van landschappelijke en cultuurhistorische waarden is er ook aandacht voor de duurzame ontwikkelingsruimte van de landbouw. Behalve het in hoofdzaak bestendigen van regelgeving uit het vigerend plan zijn er ook kansen in de richting van verbrede landbouw en mogelijkheden tot schaalvergroting." Aldus de inleiding van het Bestemmingsplan Buitengebied Beemster 2012.

Terug naar boven

Evenementen

- In 2012 heeft men in de Beemster het 400-jarig bestaan gevierd.

- Stichting Beemster Gemeenschap is een vrijwilligersorganisatie die door het jaar heen uiteenlopende activiteiten organiseert voor alle doelgroepen, zowel jong als ouder, in de gemeente. Van de Feestweek vol met activiteiten en kermisattracties tot een avond keezen en klaverjassen, van de Kortebaandraverij tot de Buitenspeeldag en van Kunst op Zolder tot de Autocross.

- Tijdens de Open Dag Beemster (hemelvaartsdag) kun je, doorgaans op locatie, kennismaken met de bijzondere kwaliteiten en specialiteiten van tientallen personen, verenigingen, instellingen en bedrijven in de gemeente.

- Op een zaterdag in oktober is er de jaarlijkse grote Gemeenschapsveiling in de kantine van Sportcentrum de Kloek te Middenbeemster. Zangvereniging Harmonie heeft samen met Beemsters Fanfare en de Beemster Accordeonvereniging (BAV) het initiatief genomen tot de oprichting van Stichting Gemeenschapsveiling Beemster. Onder de vlag van deze stichting worden heel veel kavels door inwoners van en bedrijven in de gemeente aangeboden, die door een professionele veilingmeester onder de hamer worden gebracht. De opbrengst van de veiling komt ten goede aan verenigingen en stichtingen waarvan leden zich hebben ingezet om de veiling tot een groot succes te maken.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Met de Beemster Fortenfietsroute (45 km) fiets je vanuit hartje Purmerend direct de Beemsterringdijk op en kun je de diepe polder goed overzien. Bij Fort Benoorden Purmerend duik je omlaag en beleef je de strakke, geometrische inrichting. Vanuit het charmante Middenbeemster leidt de route je langs mooie stolpboerderijen naar Fort aan de Nekkerweg. Dit voormalige verdedigingswerk heeft als wellness hotel een prachtige nieuwe bestemming gekregen. Geniet van het terras bij de poterne. De fietstocht gaat verder naar Fort bij Spijkerboor, het grootste en zwaarstbewapende liniefort. De rondleiding door het enorme gebouw is zeer indrukwekkend! Het fietsrondje door De Rijp laat je daarna een heel andere kant van de route zien. Voor de droogmaking was De Rijp een welvarende vissersplaats en dat zie je als je langs het sierlijke stadhuis rijdt. Terug bij Spijkerboor steek je bij de kruising van de Beemsterringvaart en het Noordhollands Kanaal met het pontje over naar de andere kant. Je fietst om de Starnmeerpolder voor een kijkje bij Fort bij Marken-Binnen en keert nog een keer terug naar Spijkerboor. Ook het laatste deel van de tocht is het heerlijk fietsen tussen de weiden, de sloten en het idyllische dorpje Neck."

- In Bezoekerscentrum Beemster kun je terecht voor toeristische informatie over de streek, en ook voor arrangementen en groepsbezoeken. Er zijn ook streekproducten verkrijgbaar (ook geschikt als cadeau). Ook de experience ‘Beleef de Beemster’, een multimediale rondvlucht over droogmakerij door de eeuwen heen, is een (groeps)bezoek waard.

- "Door het aanleggen van bloemenstroken helpt CONO Kaasmakers vanaf 2019 de wilde bijen in deze streek. Wilde bijen spelen als bestuivers een belangrijke rol op het gebied van voedselvoorziening, biodiversiteit, en een gezond milieu. Het Beemster Bijenlint start bij de CONO Kaasmakerij en vervolgt met bloemenstroken die langs de weilanden van haar melkveehouders zijn aangelegd. Zodra de bloemen bloeien (= augustus) ontstaat er een 'Bijenlint'. Het Bijenlint helpt naast de bijen ook vogels, vlinders en andere onmisbare insecten.

Wilde bijen hebben bloemen nodig om te kunnen leven. Bij elk bloemenbezoek helpen bijen met het bestuiven, waardoor de plant of fruitboom vrucht kan dragen. “Wilde bijen hebben het de afgelopen jaren moeilijk. Wij willen een positieve bijdrage leveren aan het beschermen van hun leefgebieden. Met een groep enthousiaste CONO melkveehouders in de polder zijn in het voorjaar van 2019 de eerste stroken bloemenmengsel aangelegd”, aldus Grietsje Hoekstra, duurzaamheidsmanager bij CONO Kaasmakers. “We hopen natuurlijk dat het Beemster Bijenlint steeds langer zal worden. Daarom hebben we ter gelegenheid van het begin van het Bijenlint in Middenbeemster en Westbeemster pakketjes met bijenmix zaden uitgedeeld. We hopen op een mooie zomer met een uitgestrekte bloemenpracht in onze polder!” (bron: CONO)

- De Beemster en het gebied van de voormalige gemeente Schermer worden tegenwoordig ook toeristisch op de kaart gezet onder de naam het Land van Leeghwater.

- Twee unieke landschappen, de Stelling van Amsterdam en de Beemster, beide aangewezen als Unesco Werelderfgoed, overlappen elkaar voor een deel, met name in de zuidelijke strook van de Beemster. Beide landschappen kennen een eigen beleid, wat enerzijds overeenkomsten vertoont in beleidsdoelstellingen, maar ook tegenstellingen in de uitgangspunten voor de ontwikkeling van het gebied. Het projectbureau Des Beemsters wil samen met de provincie Noord-Holland voor het gebied een passende en duurzame oplossing waar een evenwicht wordt gezocht tussen de kernkwaliteiten van de twee landschappen en ontwikkelingsmogelijkheden voor het gebied. Die mogelijkheden en randvoorwaarden worden verkend in het rapport 'Ruimtelijk beleidskader' voor de genoemde gebieden (Projectbureau Des Beemsters, 2011).

- Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier is er in 2012 in geslaagd om de Beemster 'climateproof' te maken. Door goede samenwerking met de agrariërs in het gebied is zij erin geslaagd om extra ruimte te vinden voor waterberging zonder het werelderfgoedlandschap met haar kenmerkende kavel- en slotenpatroon aan te tasten en zonder de belangen van de landbouw te schaden (wat beide het geval zou zijn geweest met het graven van extra sloten, wat een van de ideeën was).

- "Bijenteeltvereniging Beemster en Omstreken is opgericht in 1926 en is tegenwoordig een subvereniging van de landelijke vereniging NBV (Nederlandse Bijenhouders Vereniging). Vroeger was het overgrote deel van de leden fruitteler van beroep en hadden zij de honingbijen zelf hard nodig, tegenwoordig zijn het veelal hobbyisten en vaak zonder agrarische achtergrond. De fruittelers hebben de honingbijen nodig voor de bestuiving van de fruitbloesems in het voorjaar. Ooit was deze streek een belangrijk fruitteeltgebied, tegenwoordig zijn er nog maar enkele fruittelers. Door het fruit en andere tuinbouw vooral in de Zuidoostbeemster waren er vroeger meer leden en kwamen ze grotendeels uit deze streek.
Daarna begon het ledenbestand wat te vergrijzen, maar tegenwoordig is er gelukkig weer wat toename ook door interesse van jongeren. Vooral doordat de honingbij landelijk regelmatig in het nieuws is. Men ziet steeds meer in hoe belangrijk de honingbijen zijn voor de economie en hoe onmisbaar ze zijn voor de natuur.

Door verschillende oorzaken wordt de honingbij bedreigd: mijten, virussen, bestrijdingsmiddelen en een gebrek aan gevarieerd stuifmeel. Grappig is te zien dat het aantal leden tijdens de Tweede Wereldoorlog enorm toenam. Maar dat kwam toen meer omdat de leden extra tabaksbonnen kregen omdat ze de rook nodig hadden tijdens het werk in hun bijenvolken. Maar in werkelijkheid waren het niet zulke grote imkers als ze deden vermoeden. Na de oorlog nam het aantal weer snel af. Tegenwoordig hebben we rond de 60 leden en ze komen uit een groot gebied ook buiten de Beemster vandaan.

De honingbij is een sociaal levend insect, dat wil zeggen dat ze in een kolonie leven, wat wij een bijenvolk noemen. Een bijenvolk bestaat uit één koningin, enkele honderden darren (mannetjes) en 20.000 tot 60.000 werksters (onvruchtbare vrouwtjes). De koningin heeft alleen tot taak om eitjes te leggen, tot wel 2000 eitjes per etmaal. De darren hebben alleen tot taak om de pas geboren koninginnen te bevruchten. En al het werk wordt gedaan door werksters, zoals raten poetsen en bouwen, stuifmeel en nectar in de raten opslaan, de vliegopening bewaken, stuifmeel en nectar van bloemen verzamelen. In de zomer zijn de werksters zo hard aan het werk (bezige bij), zodat ze na zes weken letterlijk op zijn en sterven. In de winter moeten ze proberen te overleven en is het te koud om buiten de kast te komen.

De bijen vliegen uit de kast zo gauw de temperatuur hoger dan 9 graden Celsius is. De temperatuur in de bijenkast wordt door de bijen zelf altijd van maart tot in oktober altijd precies op 35 graden Celsius gehouden. Honingbijen vliegen hooguit drie kilometer van hun kast vandaan, en blijven het liefst zo dichtbij mogelijk. Vandaar dat de imkers hun bijenkasten zoveel mogelijk in bloemrijke omgevingen plaatsen. In de Beemster moeten de bijen het vooral hebben van fruitbloesems, paardenbloemen, wilg, esdoorn, paardenkastanje en linden. De akkers zien wel mooi groen, maar op die bloemloze 'biljartlakens' is voor de bij niet veel te halen. Vandaar dat je steeds meer bijenkasten in de buurt van woonwijken vindt. Want in de vele tuintjes bloeit altijd wel iets en is het noodzakelijk stuifmeelaanbod voor de honingbij gevarieerder dan op het platteland, hoe paradoxaal dat ook klinkt."

Inventarisatie beschermde diersoorten
"In de gemeente Beemster hebben we een uitgebreide gemeentebrede inventarisatie uitgevoerd. In 2020 waren de muizen aan de beurt; in 2021 zijn de huismus, de gierzwaluw, vleermuizen, roofvogels, uilen, marterachtigen, amfibieën en flora geïnventariseerd. Een enorm onderzoek, waarvoor acht mensen van Regelink Ecologie & Landschap in touw zijn geweest. Tijdens een heel veldseizoen (voorjaar tot najaar) hebben onze ecologen populaties van deze beschermde diersoorten binnen de bebouwde kom in kaart gebracht: de omvang van de lokale populatie, foerageerplekken, nestplekken en verblijfplaatsen.

Werkwijze voor gehele nieuwe gemeente. De aanleiding: de gemeente Beemster gaat in 2022 samen met Purmerend. In buurgemeente Purmerend voeren we al sinds 2010 gemeentebrede inventarisaties uit. Purmerend maakt gebruik van FloraFaunaCheck, de door ons ontwikkelde online applicatie waarin alle gegevens uit de gemeentebrede inventarisatie beschikbaar is. Met een paar klikken zie je welke beschermde soorten (mogelijk) aanwezig zijn in een plangebied. Zo hoeft niet voor elke ingreep apart weer een ecologisch onderzoek uitgevoerd te worden. En dat bevalt uitstekend, zodat deze werkwijze straks in de hele nieuwe gemeente gevolgd gaat worden. Voor Purmerend zijn we daarnaast bezig om een Soortenmanagementplan (SMP) op te stellen. Met een SMP is het mogelijk om een langlopende en gebiedsbrede ontheffing aan te vragen voor beschermde soorten. Het is de bedoeling dat ook Beemster daarop meelift." (bron: Regelink Ecologie & Landschap)

Terug naar boven

Beeld

- Recente foto's van objecten en gebeurtenissen in de Beemster.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Beemster (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Lokale links: - Links naar verenigingen en andere instellingen in de Beemster.

- Nieuws: - Het kleurrijke tweewekelijkse huis-aan-huismagazine voor de Beemster Binnendijks is via deze link ook online te lezen (ook oudere nummers).

- Munt: - De Koninklijke Nederlandse Munt eert het 20-jarig jubileum van Unesco werelderfgoed Droogmakerij de Beemster in 2019 met de officiële herdenkingsmunt het Beemster Vijfje. De herdenkingsmunt staat symbool voor de drooglegging van het Beemstermeer en is de 8e uitgifte van de Koninklijke Nederlandse Munt (KNM) in de serie 'Nederlands Werelderfgoed'. De in Amsterdam wonende Duitse kunstenares Katrin Korfmann is de ontwerpster van de herdenkingsmunt. Zij tekende ook voor het in 2018 verschenen Schokland Vijfje. In de ontwerpen van beide munten benadrukt ze het contrast tussen de vrije, organische vorm van het natuurlijke landschap en het strakke, geconstrueerde raster van het polderlandschap. De voorzijde van de munt toont het en profil portret van de Koning. Aan de achterkant staat de vorm van de polder. Portret, landschap, iconen en letters liggen dieper ten opzichte van het landschap, net zoals het voormalige Beemstermeer ten opzichte van het omringende oude land. De herdenkingsmunt is in Nederland een wettig betaalmiddel ter waarde van 5 euro.

Reactie toevoegen