Bears

Plaats
Dorp
Leeuwarden
Fryslân

bears_collage.jpg

Bears, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Bears, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Bears (3).jpg

Bears, in het Friese landschap

Bears, in het Friese landschap

Bears (4).jpg

De Mariakerk in Bears

De Mariakerk in Bears

Bears (3)_0.jpg

De "replica" van de Uniastate in Bears

De "replica" van de Uniastate in Bears

Bears poort Uniastate en kerk.jpg

Bears, de Stinspoort van de Uniastate, met op de achtergrond de kerk van Bears

Bears, de Stinspoort van de Uniastate, met op de achtergrond de kerk van Bears

Bears

Terug naar boven

Status

- Bears is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Leeuwarden. T/m 1983 gemeente Baarderadeel. In 1984 over naar gemeente Littenseradiel, in 2018 over naar gemeente Leeuwarden.

- De inwoners van het dorp werken al sinds jaar en dag intensief samen met het qua grootte of beter gezegd kleinte vergelijkbare buurdorp Jellum. En er zijn veel gezamenlijke verenigingen en voorzieningen. De inwoners van beide dorpen spreken in de praktijk dan ook van het tweelingdorp Jellum-Bears.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Beers. Overigens is de plaatsnaam sinds 1993 officieel Friestalig, en vermelden de plaatsnaamborden ook alleen nog de Friestalige benaming.

Oudere vermeldingen
1329 Berse, 1335 Biercse, 1386 Beerse, 1429 in Berse, 1482 Beers.

Naamsverklaring
Betekent 'ineengevlochten haag van staken en doornstruiken' of 'stoppelveld, stekelige plaats'. Zie ook Beers.(1)

Terug naar boven

Ligging

Bears ligt ZW van Leeuwarden. Het terpdorp ligt ver in het land en was voorheen ontsloten door de Jaanvaart die in een boog door de landerijen loopt. Tegenwoordig is het dorp vanaf de vroegere Middelzeedijk, de Hegedyk, met twee smalle wegen ontsloten waardoor het dorp een U-vorm heeft gekregen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Bears 20 huizen met 158 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 50 huizen met ca. 130 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Aan de hand van oudheidkundige vondsten is vastgesteld dat de eerste bewoning in Bears van het begin van de jaartelling dateert.

Van 1883 t/m 1938 was er stopplaats / station Beers aan de spoorlijn Leeuwarden-Stavoren.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dorpsvisie Jellum - Bears.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Bears heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk, het hekwerk om het kerkhof, en het poortgebouw van de vroegere Unia State.

- De Hervormde (PKN) kerk van Bears (Tsjerkepaed 3) stamt uit de 13e eeuw. De kerk heeft een fraai interieur waaronder een prachtige houtgesneden preekstoel uit 1759. In de vloer bevinden zich grafstenen die de relatie met de voormalige Uniastate weergeven. Het van Dam orgel is in goede staat en kan op verzoek bespeeld worden. De kerk is in 1983 gerestaureerd en is in bezit van Stichting Alde Fryske Tsjerken.

Enkele eeuwen geleden kende Friesland vele stinsen en staten. Hier woonde de gegoede landadel. Ze leefden van de opbrengst van hun bezittingen en hadden tevens de taak deze bezittingen te beschermen. Zij hadden vele kerkelijke en burgerlijke privileges, zoals een eigen grafkelder en een eigen kerkbank. Uniastate Bears geeft op gevarieerde en verrassende wijze een beeld van deze historie. Met name de permanente expositie in de kerk, onderdeel van het Uniastatecomplex, geeft een beeld van stinsen en staten, hun bewoners, interieur en tuinarchitectuur in vroeger tijden.

In de kerk vind je het bezoekerscentrum van 3 unieke cultuurhistorische belevenissen: de kerk van Bears, en de hierna beschreven Poarte en Uniastate, die alle het bezoeken zeer waard zijn. Evenals de unieke kinderspeeltuin met speeltoestellen in de vorm van "oude" meubelen uit de state. Vanuit de stichting worden regelmatig evenementen, exposities en voorstellingen georganiseerd. Daarnaast is Uniastate een van de bijzondere trouwlocaties van de gemeente Leeuwarden. Vanuit het bezoekerscentrum zijn twee fietsroutes uitgezet die langs diverse stinsen en staten rondom Leeuwarden leiden.

Het bezoekerscentrum kan niet bestaan zonder de inzet van vrijwilligers. In de zomermaanden staan zij dagelijks (m.u.v. maandag) klaar om toeristen en andere belangstellenden te ontvangen. Vanwege uitbreiding van het vrijwilligersbestand zijn zij op zoek naar nieuwe vrijwilligers die hen willen bijstaan om deze prachtige locatie levend te houden. Heb je gelegenheid om een dagdeel door de week of in het weekend als gastvrouw of gastheer beschikbaar te zijn, dan horen zij dit graag. Hiervoor kun je contact opnemen met secretaris Adriaan Pots. Uiteraard is hij voor nadere vragen ook beschikbaar. Tel. 058- 2519263 of uniastatebears@gmail.com.

- Het terrein van de vroegere Uniastate is in haar oorspronkelijke staat hersteld. Op dit parkachtige terrein staat nog de originele en in 2013 gerestaureerde Stinspoort, ook bekend als de Poarte, uit 1616.

- In het bescheiden dorpje Bears leefde ooit een vooraanstaande familie, de Unia's. Na afbraak van hun State in 1756 ligt het terrein er eeuwenlang verlaten bij. Alleen de Poarte is nog een schamele getuige van het rijke verleden van deze locatie. Totdat rond 1990 een initiatief ontstaat om de state te laten herleven. Waar eens de stenen muren stonden verrijst een replica in de vorm van een open staaconstructie op ware grootte, naar een ontwerp van kunstenaar Bep Mulder, als een luchtspiegeling van het verleden. De toren kan worden beklommen en biedt een weids uitzicht over het omringende terpengebied. Wie via de plechtige nog originele Poarte het heringerichte stinsenterrein betreedt, waant zich even bezoeker in een andere tijd. In deze omgeving is weinig fantasie nodig om je te verplaatsen in de tijden dat Schieringers en Vetkopers met elkaar in de slag gingen om hun positie te versterken of te behouden.

- Op het Uniastate-terrein bevindt zich een wisselende expositie met werkstukken van bekende Friese kunstenaars. De ruime opzet geeft de bezoeker de gelegenheid om de creaties vanuit alle hoeken te bewonderen.

- Nadere informatie over dit alles vind je op de site van Tsjerke en Uniastate Bears.

- Gevelstenen in Bears.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Toanielferiening Nij Libben Jellum - Bears brengt jaarlijks in maart een nieuw stuk op de planken. De vereniging is vlak na de Tweede Wereldoorlog opgericht. Het was een voortzetting van zangvereniging Harmonie, die in 1907 was ontstaan. In de oorlog waren er geen activiteiten van deze vereniging. Na de bevrijding is door een aantal bestuursleden van Harmonie de huidige toneelvereniging opgericht. De Friese naam Nij Libben betekent dan ook niets anders dan Nieuw Leven.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Bij het Uniastatecomplex in Bears bevindt zich ook een kinderboerderij met exotische dieren.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Jellum en Bears.

- Belangenvereniging: - Doarpsbelang Jellum - Bears is opgericht in 1942. Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de vereniging is in 2017 een film gemaakt waarin verschillende dorpsbewoners worden geïnterviewd. Via de link is deze film online te bekijken.

- Dorpshuis: - Dorpshuis d'Ald Skoalle in Bears is er sinds 1963, en is gevestigd in de voormalige lagere school uit 1865. Het is een van de kleinste dorpshuizen in de voormalige gemeente Littenseradiel. Het dorpshuis wordt door de inwoners beleefd als de 'huiskamer' van het dorp. Het gebouw wordt intensief gebruikt en in de winterperiode vrijwel dagelijks. Kenmerkend voor de beleving van het dorpshuis is de spreuk boven de bar: “Wat binne wy moai fuort net, en dat sa ticht by hûs” (“wat zijn we mooi op stap en dat zo dicht bij huis”). Ongeveer 40 vrijwilligers zorgen voor de bardiensten, schoonmaakwerk, onderhoudsklussen etc. Ook is er een “oud papiergroep” die in het dorp het oud papier verzamelt, waarvan de opbrengst naar het dorpshuis gaat. In 2014 is een projectplan gemaakt voor benodigde aanpassingen aan het dorpshuis. De gemeente heeft daar in november van dat jaar subsidie voor toegekend. Er moesten nog wel aanvullende fondsen voor worden geworven. Op de dorpssite kunnen wij niets vinden over de verbouwing, maar zo te zien aan dit bericht is deze in 2016 uitgevoerd.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Bears.

Reactie toevoegen