Bakel

Plaats
Dorp
Gemert-Bakel
Zuidoost-Brabant Peelland
Noord-Brabant

Bakel

Terug naar boven

Status

- Bakel is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Peelland, gemeente Gemert-Bakel. T/m 1996 gemeente Bakel en Milheeze.

- Onder het dorp Bakel vallen ook de buurtschappen Bakelsebrug, Benthem, Esp, Geneneind, Grotel, Heidveld, Hilakker, Kivitsbraak, Kuundert, Mathijseind, Muizenhol, Neerstraat, Nuijeneind, Overschot, Ravensgat, Rootvlaas, Schouw (deels), Speurgt, Ven (grotendeels), Zaarvlaas en Zand. Dat zijn in totaal 21 buurtschappen.

Terug naar boven

Naam

In het Brabants
Baokel.

Oudere vermeldingen
715 kopie 1191 Bagoloso, 721 kopie 1191 Baclaos, 1069 kopie 12e eeuw, 1161, 1e kwart 13e eeuw Bacle, 1260 en 1481 Bakel, 1486 Bakele, 1536 Baeckel.

Naamsverklaring
Samenstelling van lo 'licht, open bos' en baka* 'rug, welving, hoogte'. De oudste vormen vertonen een Romaanse meervoudsuitgang -loso, -loas. De verklaring die aanknoopt bij het Nieuwengelse back 'terug, achter' met als betekenis 'achterafliggend bos' wordt niet meer aanvaard. Datzelfde geldt voor bag 'das' (ontstaan uit het Germaanse bagna-* 'das', bij het Middelnederlandse bagghe 'big' en het Nieuwengelse badger 'das') en dan 'dassenbos', of het Germaanse bakon-* (Middelnederlands bake 'zijde spek, varken' en het Nieuwengelse bacon 'zijde spek'), en dan 'zwijnenbos of -poel'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Bakel ligt NO van Helmond, ZO van Beek en Donk en Z van Gemert en grenst in het W aan Aarle-Rixtel, in het N aan De Mortel, in het O aan Milheeze, in het ZO aan Deurne en in het Z aan Vlierden.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Bakel 48 huizen met 277 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.250 huizen met ca. 5.700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

De oudste schriftelijke vermelding van Bakel stamt uit het jaar 714 (waarmee dit het oudste dorp van Brabant is), als er door de Frankische hofmeier Pippijn II in diens woning in 'Bagoloso', zoals het dorp dan nog heet, een oorkonde wordt opgemaakt over een schenking van een Abdij te Susteren. Een latere oorkonde uit 721 spreekt over de bezittingen van de Frankische edelman Herelaef III wiens moeders erfdeel alhier (dan als 'Baclaos' gespeld) door Herelaef III in dat jaar aan Willibrordus wordt geschonken. Dit omvat een kerk in dit dorp en een aantal hoeven en waterlaten in het dorp en in Deurne. Deze goederen komen door toedoen van Willibrordus in het bezit van de Abdij van Echternach te Luxemburg, die tot 1795 invloed zou blijven houden.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie en sites:

- "Heemkundekring Bakel en Milheeze (ook wel afgekort tot HKK BM) legt op verschillende manieren de geschiedenis van deze voormalige gemeente vast (bijvoorbeeld door middel van foto's, films, boeken en interviews) en brengt deze onder de aandacht van een breed puliek, in de vorm van lezingen, heemkameravonden, en diverse andere activiteiten. De Heemkamer van de heemkundekring (Gildepad 1) is elke woensdagmiddag open van 13.45-16.00 uur. Leden en andere belangstellenden zijn op deze middagen van harte welkom. Leden van de heemkundekring zijn op deze dag gewoon bezig met hun hobby. Wil je weten wat ze aan het doen zijn, ze vertellen het je graag. Heb je vragen of wil je bepaalde historische dingen weten, stel de vraag dan aan de aanwezige leden. Mogelijk hebben we een antwoord. Je bent natuurlijk ook welkom voor gewoon buurten over vroeger of een beetje heemkundige gezelligheid."

- Verhalen over de geschiedenis van Bakel en Milheeze op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "In oktober 2016 heeft DSVB (waarvoor zie het hoofdstuk Links > Belangenorganisatie, red.) haar 'Integraal Dorpsplan Bakel' tijdens een openbare bijeenkomst gepresenteerd. Deze dorpsvisie is tot stand gekomen dankzij de inbreng van de inwoners, de zeven werkgroepen van DSVB en van betrokken instanties. In september had DSVB de visie al gepresenteerd in de raadscommissie Economie en Sport. Dat gebeurde op uitnodiging van het college van B en W, een unicum. Een belangrijk punt uit de Dorpsvisie is alvast door de gemeenteraad omarmd. Het betreft het aanstellen van een dorpsregisseur, een onafhankelijke expert die in samenwerking met DSVB en de gemeente gaat werken aan een levendig en levensvatbaar centrumgebied in ons dorp."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Bakel heeft 9 rijksmonumenten.

- Bakel heeft 23 gemeentelijke monumenten.

- De parochiekerk van Bakel was de moederkerk van Deurne, Gemert, Milheeze, Vlierden en Liessel, aanvankelijk gewijd aan Petrus, Paulus en Lambertus. De eerste kerk was een houten kerk, die is vervangen door een stenen romaanse kerk. De huidige RK Willibrorduskerk (Sint Wilbertsplein 12) stamt uit begin 16e eeuw, maar is meerdere malen ingrijpend vernieuwd en verbouwd onder meer ten gevolge van een brand in 1708. Schip en toren zijn in 1721 herbouwd. In 1911 is het koor vervangen en kreeg het een neogotisch uiterlijk. De voorgevel van de kerk bevat twee beelden van Willibrordus, de huidige patroonheilige. Het oorspronkelijke Willibrordusbeeld dat boven de entree was geplaatst staat op het kerkhof achter de kerk.

Van 1648 tot 1818 was de kerk hervormd, daarna kreeg de kerk zijn oorspronkelijk rooms-katholieke bestemming terug. In het interieur onder meer een 18e-eeuwse preekstoel en biechtstoelen, 19e-eeuwse eiken beelden van Petrus, Paulus, Johannes de Evangelist en Willibrordus, en zeven glas-in-loodramen in het koor die de zeven Sacramenten uitbeelden. - Beschrijving orgel Sint-Willibrorduskerk. Voor de kerk ligt een plein met onder meer een dorpspomp uit 1996 en een bronzen beeldje van D'n Bakelse Pier, een bierdrinkende boer, eveneens uit 1996.

- Mariakapel.

- Molen Sint Willibrordus.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Het voor het publiek beter vindbaar maken van Bakelse activiteiten is het belangrijkste doel van Bakel Leeft. Hiermee ontstaat meer draagvlak en continuïteit, en meer samenhang en samenwerking tussen Bakels middenstand, horeca en evenementen. Ook het initiëren van nieuwe evenementen wordt niet uitgesloten. Het houdt het dorp levendig en leefbaar. Onder de link vind je hun Facebookpagina. Ze hebben ook een website met o.a. een handige Agenda (en nog veel meer nuttige informatie over het dorp) waar je op één plek alles bij elkaar vindt wat er de komende tijd in het dorp te doen is.

- In 2014 heeft Bakel het 1300-jarig bestaan gevierd (d.w.z. in werkelijkheid is het dorp nog ouder, maar voor de viering van jubilea wordt doorgaans de oudst bekende schriftelijke vermelding aangehouden).

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Pierewaaiers.

- Zomerkamp Milheeze organiseert jaarlijks op een zondag in maart (in 2020 voor de 32e keer) de Hel van Bakel (hardlopen). Er is een hele reeks klassen en afstanden, die je onder de link kunt bekijken. Het parcours is gelegen in de bossen rondom de Zandseberg en is geheel op spikes te belopen.

- Zeskamp (weekend in juni).

- StreetRock (het weekend met de 2e zondag van juli) is een gratis toegankelijk festival, dat zich vooral richt op de genres rock en metal.

- Kindervakantieweek.

- Het evenement Tractor Pulling Bakel (weekend in augustus) vindt plaats in buurtschap Heidveld en wordt daarom aldaar beschreven.

- Op een zaterdag eind augustus 2017 was er de 1e editie van het We-Lands Festival.

- Kermis (gedurende 4 dagen begin september).

- Op een zaterdag eind oktober (in 2019 voor de 4e keer) is er de dorpsquiz Bakelleien, waarin teams het tegen elkaar opnemen met betrekking tot hun kennis van Bakel.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Het Parochiehuis Bakel is een eigentijds theater, ontmoetings- en vergadercentrum voor iedereen, voor alle gelegenheden. Het Parochiehuis beschikt over een grote ruimte: de Willibrorduszaal, die plaats biedt aan maximaal 140 personen. De zaal beschikt over een toneelpodium met verschillende mogelijkheden voor licht en geluid. Ook is deze zaal voorzien van een vaste beamer met groot scherm. Gebruik van deze faciliteiten is gratis. In de zaal is een kleine, gezellige bar. Daarnaast beschikt het Parochiehuis over 4 kleine zalen, zeer geschikt voor vergaderingen, workshops etc. Met uw eigen laptop kunt u hier gratis gebruik maken van een beamer. Koffie, thee, frisdranken en alcoholische dranken zijn tegen zeer schappelijke prijzen verkrijgbaar."

- Het Bospark is een terrein van 35 ha, grenzend aan het dorp, dat tot voor kort besloten gebruikt werd door de verpleeghuizen van De Zorgboog. Door decentralisatie en veranderingen in de zorg staan de gebouwen nu deels leeg en is het Bospark tijdelijk beschikbaar voor alternatief gebruik. Inwoners hebben de Werkgroep Bospark Bakel opgericht en plannen gemaakt voor een multifunctioneel gebruik van het Bospark. De ligging is ideaal en biedt kansen om het dorp kleurrijker en leefbaarder te maken, omdat mensen hier van rust, ontspanning, sport, beweging, dans, muziek en andere cultuurvormen kunnen genieten.

De leefbaarheid van het dorp willen ze vergroten door alle krachten die nu verspreid aanwezig zijn in het dorp te bundelen. Zij beogen hierdoor de betrokkenheid van de dorpsbewoners en dus ook de leefbaarheid in het dorp te versterken. Zij willen dit bereiken door samen met alle vrijwilligers, zowel vanuit verenigingen als individuen, o.a. de volgende zaken op het landgoed aan te pakken: de modelspoorbaan herstellen; picknickplek creëren en hier optredens laten plaatsvinden; activiteiten organiseren, o.a. Halloweentocht, muziek in het park, avondbuitenactiviteit; de vijver schoonmaken en vlonder opknappen; permanente educatieve speurtocht uitzetten; aanleggen van groentetuin, kruidentuin, pluktuin; hondenlosloopveld realiseren; het TBC huisje opknappen; het Bospark zover opknappen dat het geschikt is voor vele doeleinden. Bovendien blijft het op deze manier wellicht behouden als natuurgebied en park voor Bakel.

- IVN Bakel / Milheeze / De Rips. - Idem Jeugdnatuurwacht.

- Bijenvereniging De Klaverbloem bestaat al sinds 1913 en heeft ca. 30 actieve leden. De Klaverbloem maakt gebruik van het clubhuis van het IVN aan het Geneneind en heeft naast de natuurtuin van het IVN een bijenhal met educatieruimte. In de maanden april t/m september is de bijenhal iedere 3e zondagmorgen van de maand geopend voor informatie over het leven van de honingbij. Daarnaast verzorgt de bijenvereniging lezingen over het leven van de honingbij en geeft ze voorlichting aan scholen en verenigingen in Bakel, Milheeze en Gemert. De vereniging wil samen met haar imkerleden het houden van bijen in haar omgeving bevorderen en helpt de leden daar zo veel mogelijk bij met kennis en waar nodig met daadwerkelijke hulp. Wie belangstelling heeft in bijenhouden, wordt geholpen en kan op veel raad en daad rekenen. Hierbij hoort ook de nodige aanschaf van materialen voor de beginner, inclusief een bijenvolk. Het werkgebied van de vereniging omvat in principe de genoemde kernen plus De Rips. De door de vereniging geslingerde honing is te koop voor €4,50 per potje van 450 gram.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Bakel, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Bakel (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Bakel.

- Nieuws: - Nieuws uit Bakel.

- Belangenorganisatie: - "De Stem Van Bakel (DSVB) is in de eerste plaats opgericht om de leefbaarheid binnen het dorp op termijn te waarborgen. Daartoe zijn zeven werktakken in het leven geroepen die ieder een bepaalde bevolkingsgroep vertegenwoordigen of een bepaald thema behandelen. Op de dorpssite staan onder elke werktak de notulen en agenda van de vergaderingen. Zo kan iedereen zien welke onderwerpen er momenteel behandeld worden of al behandeld zijn. Elke vergadering is in principe openbaar. Daarnaast treedt DSVB op als gesprekspartner van bijvoorbeeld de gemeente en andere vertegenwoordigende instanties. Tot slot, en niet op de laatste plaats, heeft DSVB zich geconformeerd aan het opstellen van een integraal dorpsplan."

- Onderwijs en kinderopvang: - Kindcentrum De Bakelaar van Stichting GOO omvat een basischool, kinderopvang, peuterwerk en buitenschoolse opvang (BSO), samen onder één hoedje, met aandacht voor hoofd, hart en handen. - Basisschool De Kleine Kapitein. - Kinderdagverblijf Ziezo.

- Jeugd: - Hou je er van om lekker te knutselen, te ravotten of leuke spellen te doen? Dan ben je bij Jong Nederland Bakel op de juiste plek. Je kunt bij hen ook terecht voor het huren van hun accommodaties en/of hun spelmateriaal.

- OJC (Open Jongeren Centrum) Fuse is rond 1969 opgericht en is gevestigd in een voormalige basisschool op Dorpsstraat 25. De Fuse wordt volledig gerund door vrijwilligers en is 6 dagen in de week open. Doelgroep zijn jongeren vanaf 16 jaar uit Bakel e.o. In de Fuse worden regelmatig activiteiten georganiseerd, zo komen er regelmatig bands en wordt er 3 à 4 keer per jaar een houseparty (Confusion & Bakel Beatz) georganiseerd. Verder wordt er 1 keer per jaar in het 2e weekend van juli het gratis StreetRock-festival georganiseerd. De naam is afgeleid van de naam van een Amerikaanse groep die destijds, in het alternatieve circuit, veel gedraaid werd. Op de hoes van die elpee stond een bommetje getekend, dat later in het logo van Fuse terug te vinden was. Dat zorgde voor nogal wat opschudding in het dorp, omdat sommigen dachten dat ze iets te maken zouden hebben met een terroristische beweging...

- Muziek: - Musis Sacrum Bakel omvat een harmonie met ca. 60 spelende leden, een slagwerkgroep, twirlgroepen, en Dansgroep Infinity (streetdance).

- De Aalander Muzikanten is een blaaskapel (met zang) met een divers repertoire. Van Duitse Schlagers, Oostenrijkse en Tsjechische volksmuziek tot Nederlandse hits.

- Gemengd Koor Kunst en Vermaak.

- Zangkoor La Vivacité.

- Sport: - Voetbalvereniging Bavos.

- Basketbalvereniging Yellow Sox.

- Badmintonclub Bakel.

- Bridgeclub Bakelse Brug.

- Handbalvereniging Acritas.

- Handboogvereniging Neerlandia.

- Hockeyclub.

- Jeu de Boulesclub Du-Tjut.

- Judoclub Kano.

- Tennisvereniging De Sprenk.

- Zaalvoetbalvereniging.

- Rijvereniging St. Joris (paardensport).

- Schuttersgilde: - Sint Willibrordusgilde Bakel is opgericht in 1296 en is daarmee wellicht wel het oudste (althans qua oprichtingsjaar aantoonbare) gilde van Nederland. Wij hebben althans tot heden nog geen ouder oprichtingsjaar gezien. Het oorspronkelijke doel van de schuttersgilden schuilt naar alle waarschijnlijkheid in de woorden 'schut' en 'guld' of 'gilde'. 'Schut' staat dan voor beschermen, terwijl 'gilde' de betekenis heeft van verbinden en kameraadschap. De organisatie van het Sint Willibrordusgilde is door de jaren heen globaal hetzelfde gebleven. Nog altijd staat aan het hoofd de hoofdman, bijgestaan door de deken, waaraan toegevoegd de koning, die zijn majesteitelijk optreden ontleent aan het schieten van de vogel, terwijl het geheel wordt omgeven door een fraai ogend 'legertje', bestaande uit de standaardrijder, de tamboers en de vendeliers.

- Ondernemen: - Ondernemersvereniging Bakel.

- Zorg: - De Jan de Witkliniek biedt verpleging aan dementerende cliënten en aan mensen met een lichamelijke beperking die 24-uurs zorg nodig hebben. De kliniek biedt de volgende diensten: Langdurige zorg met verblijf, Groepswonen, Kortdurend verblijf, Dagactiviteiten, Paramedische diensten en Gasterij/ontmoetingsruimte. De Jan de Witkliniek ligt, samen met Sint Jozefsheil, in een bosrijke omgeving op een terrein van 35 hectare groot, onderdeel van Landgoed Bakel.

- "Hospice De Populier in Bakel is een gastvrije plek voor palliatieve zorg. Dat is zorg die erop gericht is klachten te verlichten; er is geen kans meer op genezing. De kwaliteit van leven staat centraal. In de Populier worden mensen met veel warmte verzorgd en begeleid tijdens hun laatste levensfase. In een bosrijke omgeving is er een veilige plek voor ze, waar ze zich kunnen voorbereiden op het levenseinde en op een waardige manier afscheid kunnen nemen. We bieden professionaliteit en genegenheid. Onze zorg is breed. Wij kijken naar lichamelijke, psychische, fysieke en spirituele aspecten. Elke dag is bij ons anders. Mensen voelen zich bij ons thuis: we willen het leven benaderen zoals onze bewoners dat altijd hebben geleefd."

Reactie toevoegen