Baaiduinen

Plaats
Buurtschap
Terschelling
Waddengebied
Fryslân

baaiduinen_en_kaard_plaatsnaambord.jpg

Baaiduinen is een buurtschap in de provincie Fryslân, in de streek Waddengebied, gemeente Terschelling. In het W grenst de buurtschap, zoals je hier aan de plaatsnaamborden ter plekke kunt zien, aan buur-buurtschap Kaard.

Baaiduinen is een buurtschap in de provincie Fryslân, in de streek Waddengebied, gemeente Terschelling. In het W grenst de buurtschap, zoals je hier aan de plaatsnaamborden ter plekke kunt zien, aan buur-buurtschap Kaard.

baaiduinen_kaart_openstreetmap.jpg

Buurtschap Baaiduinen (= het gebied binnen de oranje lijn) omvat alleen een bescheiden lintbebouwing aan de hoofdweg door Terschelling, plus een poldergebied N daarvan, met daarin slechts 2 huizen. (© www.openstreetmap.org)

Buurtschap Baaiduinen (= het gebied binnen de oranje lijn) omvat alleen een bescheiden lintbebouwing aan de hoofdweg door Terschelling, plus een poldergebied N daarvan, met daarin slechts 2 huizen. (© www.openstreetmap.org)

baaiduinen_buurtschapsgezicht_kopie.jpg

Baaiduinen, buurtschapsgezicht

Baaiduinen, buurtschapsgezicht

baaiduinen_standbeeld_stryper_wyfke_kopie.jpg

Baaiduinen, standbeeld van het Stryper Wyfke

Baaiduinen, standbeeld van het Stryper Wyfke

Baaiduinen

Terug naar boven

Status

- Baaiduinen is een buurtschap* in de provincie Fryslân, in de streek Waddengebied, gemeente Terschelling.

* In sommige bronnen wordt deze plaats een dorp genoemd, maar gezien de bescheiden lintbebouwing zonder kerk vinden wij de kwalificafie 'buurtschap' passender.

- De buurtschap Baaiduinen heeft een eigen postcode (8884) en plaatsnaam in het postcodeboek en is daarmee - als een van de weinige buurtschappen in ons land - een formele woonplaats.

- De buurtschap Baaiduinen heeft een bebouwde kom en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden.

- Een zeer klein ZW deel van het dorp Midsland valt voor de postadressen onder Baaiduinen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Baaidunen.

Oudere vermeldingen
1899 Baaiduinen.

Naamsverklaring
Betekent baai 'inham' en meervoud van duin 'door de wind opgehoopte zandheuvel langs de kust'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Baaiduinen ligt rond de gelijknamige weg, het Z deel van de Vluchtweg en het N deel van de Tuinweg, ZW van het dorp Midsland, N van de Waddenzee en ONO van het dorp West-Terschelling.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Buurtschap Baaiduinen omvat ca. 40 woonhuizen, plus ca. 40 verblijfsaccommodaties en enkele bedrijfsgebouwen, met ca. 100 inwoners. In 2005 waren dat er nog ca. 120. Vermoedelijk zijn nadien enkele woonhuizen omgevormd naar recreatiewoningen?

Terug naar boven

Geschiedenis

De buurtschap Baaiduinen is in de loop van de 19e eeuw ontstaan en is daarmee een van de jongste nederzettingen van Terschelling. In de Volkstelling van 1840 komt de plaatsnaam nog niet voor, ook nog niet op de Kuijperkaart van ca. 1870. In plaatsnamenlijsten vinden wij de plaatsnaam voor het eerst vermeld in 1899. Op kaarten komt de plaatsnaam pas voor vanaf de jaren vijftig van de 20e eeuw. Veehouderij was hier vanouds de voornaamste inkomstenbron. Tegenwoordig zijn er weinig veehouders meer in deze buurtschap en is het toerisme de voornaamste bron van inkomsten geworden.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplan Baaiduinen, Kinnum en Kaard. - Zienswijzen op het concept-Bestemmingsplan plus reacties daarop van de gemeente.

- Het pand op Vluchtweg 5 te Baaiduinen is - vermoedelijk in 2015 - gesloopt en vervangen door nieuwbouw van een woning, een groepsaccommodatie en een paardenstal. Het perceel had al de bestemming 'horeca' en behoudt die ook.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Buurtschap Baaiduinen omvat een rij oude Terschellinger boerderijen aan weerszijden van de hoofdweg. Circa de helft van de boerderijen is in de loop der jaren (deels) verbouwd tot recreatiewoningen voor het toerisme.

- Richting Midsland, op de hoek van de onverharde Z zijweg die volgens Google Maps Ponswielweg heet (maar ter plekke niet als zodanig staat aangegeven), staat het Standbeeld van het Stryper Wyfke, van beeldhouwer Huib Noorlander, vermoedelijk daterend uit 2007. Dit is nu eens geen imposant monument voor een zeeheld of bestuurder, maar een eenvoudig bronzen beeldje van een oud vrouwtje leunend op een stok. Dit beeld staat er natuurlijk niet zomaar. Er hoort een heel bijzonder verhaal bij, dat we hierna samenvatten. Het 'Stryper Wyfke' staat langs de weg tussen Baaiduinen en Midsland, wijzend naar het Striper kerkhof, zoals volgens de sage ruim 300 jaar geleden het Stryper Wyfke daar gestaan moet hebben en door een slimme opmerking deze kernen voor plundering en brandstichting wist te behouden. De sage luidt als volgt:

"In augustus 1666, tijdens een der vele oorlogen met de Engelsen, werd West-Terschelling slachtoffer van een overval van de Engelsen, nadat deze eerst een grote vloot koopvaarders op de rede van Vlie hadden vernietigd, of zoals Johan de Witt aan de Staten-Generaal moest melden: “alle de coopvaerdijschepen ten nombre van omtrent hondert ende tachtich in den brandt zijn gesteecken”. De Britse bevelhebber Sir Holmes liet op 20 augustus elf compagnieën voet aan wal zetten bij West-Terschelling, een toentertijd welvarend dorp aan de wadzijde met grote magazijnen van de Staten en de V.O.C. die tot de nok waren gevuld met scheepsbenodigdheden. Vijf compagnieën kregen opdracht het dorp plat te branden, vijf moesten post vatten op de Dellewal om eventuele aanvallen uit Oost het hoofd te bieden en één compagnie bewaakte de landingsboten. Onder de bevolking vielen slechts weinige doden, omdat het merendeel de duinen was ingevlucht.

Na de brandstichting in West trokken volgens de legende de Engelse soldaten onder aanvoering van commandant Holmes verder via Baaiduinen richting Midsland. In de nabijheid van het dorp gekomen zagen ze op enige afstand vele opgerichte voorwerpen die zich in een soort vesting schenen te bevinden. De Engelsen vermoedden dat zich hier boeren- en zeevolk in hinderlaag had begeven. Daarom vroegen ze aan een oud vrouwtje in de buurt wat die hoogte daar ginder te beduiden had. Waarop het oude wijfje antwoordde: “Daar staan er bij honderden doch er liggen er bij duizenden”, natuurlijk doelend op de grafzerken en doden van het kerkhof. De Engelse soldaten sloeg echter de schrik om het hart, omdat zij uit de opmerking interpreteerden dat daar versterkingen lagen, en maakten snel rechtsomkeert. Oost Terschelling was gered...

Een mooi verhaal, dat in tientallen varianten de ronde doet. In de ene versie is het vrouwtje niet goed bij haar hoofd, volgens een andere is ze krijgsgevangen gemaakt en onder dwang tot haar slimme uitspraak gekomen, sommige menen dat er toch sprake is geweest van een krijgslist en stokken met kledingstukken en petten die boven de grafheuvel werden gestoken. De meest onaardige versie (maar waarschijnlijk wel op waarheid berustend) is die waarin wordt beweerd dat de Engelse brandstichters het dorp West niet uit zijn geweest en zelfs nooit de intentie hebben gehad om verder oostwaarts te trekken. Een onromantische lezing, die meestal genegeerd wordt omdat de verteller dan wel erg snel uitverteld is...

Maar áls het Striper Wyfke dan nooit een Engelsman gezien heeft, dan kan zij toch zeker nog altijd als symbool dienen voor de onverschrokkenheid van de Terschellinger zeemansvrouwen die ook in de meest moeilijke omstandigheden hun mannetje wisten te staan, en helemaal alleen de dagelijkse gang van zaken op de boerderij en in het huishouden moesten regelen terwijl hun mannen op zee waren, en als die mannen dan niet van zee terugkeerden in een tijd dat sociale voorzieningen nog niet bestonden en liefdadigheidsfondsen niet altijd goed besteed werden, dan moesten deze vrouwen wel 'kerels' zijn om het hoofd boven water te houden, en is het terecht dat het eerste standbeeld op Terschelling dat van een vrouw is." (bron: Nederlandse VolksverhalenBank van het Meertens Instituut)

- Gevelstenen in Baaiduinen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- N van de lintbebouwing van Baaiduinen, en nog onder het grondgebied van de buurtschap vallend, ligt aan weerszijden van de Vluchtweg het uitgestrekte poldergebied Het Hoge Land. Het gebied is nauwelijks bebouwd: er staan maar 2 huizen.

- De liefhebbers van wandelen, natuur en strand kunnen we wandelroute Groene Wissel 479: Terschelling/Baaiduinen (16 km) aanbevelen). Met deze prachtige en soms avontuurlijke wandeling maak je kennis met vele facetten van dit mooie Waddeneiland: vogelrijke polders, het fantastische uitzicht vanaf de hoge Waddenzeedijk, stille bos- en heidepaadjes, enorme droge en natte duinvalleien, imposante duinformaties, het brede strand en tussendoor in de duinvalleien prachtige duinmeertjes. Puur natuur dus en volop genieten. Op de helft van deze natuurtocht kuier je door enorme duinvalleien. Andere wandelroutes zijn hier niet te vinden dus met deze wandeloute kun je zelfs in het toeristische hoogseizoen genieten van de intense stilte en absolute natuurbeleving. De paadjes door die duinvalleien zijn vaag en soms lastig te volgen, je krijgt daar in de beschrijving goede visuele oriëntatie-aanwijzingen om bij mislopen toch op het goede punt uit te komen. Het traject door die duinvalleien is best wel avontuurlijk en daarom minder geschikt voor wandelaars die liever gebaande paden en wegen bewandelen. Voor het meest ruige stuk (daar moet je je wellicht even een weg door wat laag struikgewas banen) is in een alternatief voorzien. Uit dit alles kun je al opmaken dat het verstandig is stevige en liefst waterdichte schoenen aan te trekken. Ongeveer halverwege kom je in West aan Zee langs enkele horecagelegenheden.

De enthousiaste recensie van wandelroute Groene Wissel 479: Terschelling/Baaiduinen door 'Hanneke en Fred Wandelaars' d.d. 22-4-2014 willen we je niet onthouden: "Sinds we de 'Groene Wissels' wandelroutes hebben ontdekt, wordt onze vrije tijd gevuld met deze wandelingen in combinatie met geocachen*. Wat hebben we genoten van deze wandeling waar je echt van kust naar kust loopt. Wandelen langs de Waddenzee is altijd heerlijk. En zeker nu, met al die lammetjes op de dijk, is het geweldig. Wij zijn overigens direct vanaf Kinnum de Waddendijk opgelopen. Het stukje onderaan de dijk (vanaf Kinnum) had geen meerwaarde. Het stukje einde van de Waddendijk-Halfweg vonden we het minst mooi. Een industrieterrein, opslagplaatsen en een drukke verkeersweg. Maar, eigenlijk niet te vermijden. Al gauw ben je weer in de duinen en dan volgt een heerlijk slingerpad richting Kaapjesplak. We voelen ons bijna schuldig: mag je hier echt lopen? Ook de rest van de wandeling is werkelijk fantastisch. Je komt niemand tegen, of het moeten de grote grazers, schapen, ganzen en lepelaars zijn. We hebben gekozen voor de alternatieve route, om het strand te vermijden. Dan volgt een mooi stuk langs de diverse duinmeertjes. In deze periode (april) één groot lentefeest. Dan wandel je weer door het polderland met zijn vergezichten. Het enige minpuntje is dat er in Baaiduinen geen horeca is. Dus voldoende eten en drinken meenemen!"
* Ook de redactie van Plaatsengids.nl kan de Groene Wissels van harte aanbevelen, gezien de kwaliteiten van de routes als zodanig én - evenzeer van groot belang! - de kwaliteiten van de beschrijvingen, én dan ook nog zowel van de routes als van de bijzonderheden die je onderweg tegenkomt. Er zijn er inmiddels al meer dan 600!, dus leef je uit onder de link hierboven.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Baaiduinen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Baaiduinen (online te bestellen).

Reacties

(2)

Hoe heet dat vrouwtje met stok.

Dat kunt u lezen in het hoofdstuk Bezienswaardigheden, onder het tweede streepje.

Reactie toevoegen