Arum

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

Arum. (2).jpg

Arum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

Arum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

arum_collage.jpg

Arum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Arum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Arum.JPG

Bij de kerk van Arum

Bij de kerk van Arum

Arum..JPG

Vrolijk hoekje in Arum

Vrolijk hoekje in Arum

Arum

Terug naar boven

Status

- Arum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

- Onder het dorp Arum vallen ook de buurtschappen Baarderbuorren en Grauwe Kat.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1400 Aeldrum, 1452 Altarum, 1466 Arum, 1482 Alderum, 1505 Althaarum, 16e eeuw Alt Arum, 1595 Arom.

Naamsverklaring
Naar de vorm Aeldrum zou de betekenis heem 'woonplaats, woning' van de persoon Alder kunnen zijn.(1)

Terug naar boven

Ligging

Arum ligt ZO van Harlingen, NW van Bolsward en N van Witmarsum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Arum 145 huizen met 972 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 450 huizen met ca. 1.100 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Waarom een dorpsvisie? Een dorpsvisie is een plan waarin wordt aangegeven wat - volgens de inwoners - de gewenste ontwikkelingen zijn voor de leefbaarheid van het dorp en de naaste omgeving: hoe moet ons dorp er over 10 jaar voor staan en hoe willen we dat bereiken? Leefbaarheid van dorpen is zeer belangrijk en krijgt steeds meer aandacht van de overheid. Om die overheid te informeren over de wensen en mogelijkheden in ons dorp Arum hebben we dit document opgesteld. Immers, de gemeente Wûnseradiel telt 27 dorpen, maar in 2011 gaan we deel uitmaken van de nieuwe gemeente Súdwest-Fryslân met maar liefst bijna 70 dorpen! In oktober en november 2009 hebben inwoners in gesprek met de opstellers van de Dorpsvisie hun verwachtingen en wensen geformuleerd. Deze Dorpsvisie is het resultaat daarvan. De inwoners verwoorden het beeld dat ze hebben van hun dorp voor nu en de komende 10 jaar in dit document, aan de hand van de thema’s Woningbouw, Scholen, Voorzieningen, Woonomgeving, Verkeer en bereikbaarheid, Werkgelegenheid en bedrijvigheid, Ouderen en Jeugd."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Arum heeft 7 pareltjes van rijksmonumenten om te zien (plus 1 rijksmonument waar niet veel van te zien valt omdat het onder de grond zit), zijnde de Hervormde kerk (Kerksingel 1), de voormalige lagere school uit 1832 (Schoolsingel 7), boerderij Camminghastate (Van Camminghaweg 34) met bijbehorend terrein van de voormalige Camminghastate als archeologisch monument, het voormalig pakhuis uit 1704 op Sytzamaweg 5, de dokterswoning uit 1882 in eclectische stijl op nr. 13, horecapand De Gekroonde Leeuw uit 1876 op nr. 15, en de bank/directeurswoning met chaletstijlinvloeden, uit 1912, van architect H.A. Zondag, op Sytzamaweg 54.

- De oorspronkelijke Hervormde (thans PKN) Lambertuskerk (Kerksingel 1) is gebouwd in 1664. Deze is in 1836 afgebrand en in het zelfde jaar herbouwd. Het is een op een ruim kerkhof in het midden van het dorp gelegen kerk, bestaande uit een gotiserend schip met half ingebouwde toren, bekroond door een open koepeltje, naar ontwerp van de neoclassicistische architect Thomas Romein. De ingang bevindt zich niet in de voorgevel van de toren; daar zitten heel merkwaardig boven elkaar een radvenster en een rondboogvenster. De toegang is aangebracht in de eerste travee in de noordgevel. De kerk is in 2008 gerestaureerd. De kerk valt tegenwoordig onder de federatieve Protestantse Gemeente Arum - Kimswert. De diensten worden zowel gehouden in de Lambertuskerk in het dorp als in de Laurentiuskerk in buurdorp Kimswerd.

- De voormalige Gereformeerde kerk (Van Camminghaweg 13) dateert uit 1911 en is i.v.m. de vorming van de federatieve PKN-gemeente in 2012 aan de eredienst onttrokken. De laatste kerkdienst was op 22 januari 2012. De vorige Gereformeerde kerk (Oude Kerkstraat 8) dateerde uit 1862 en is bij de ingebruikname van de nieuwe kerk in 1911 buiten gebruik gesteld. Het is tegenwoordig een woning met atelier/werkruimte. - Geschiedenis Gereformeerde kerk Arum. - Nog een pagina over de geschiedenis van de lokale Gereformeerde kerk.

"Na de laatste dienst op 22 januari 2012 moest de Gereformeerde kerk verkocht worden, een hele kluif. "De kerk is relatief jong en geen rijksmonument. Er is niet zomaar iemand die zegt: laat ik die kerk kopen", aldus kerkrentmeester Oane Anema. De kans op een functie als gemeenschapsruimte is verkeken. Arum heeft een dorpshuis, een café en een jeugdgebouw. Bovendien staat rechts van de kerk verenigingsgebouw It Iepen Hûs, wat het korps, het koor en de soos gebruiken. "Toen kwamen we bij het landelijke makelaarsbureau Reliplan uit, gespecialiseerd in herbestemming van kerken. We zijn ook om tafel gegaan met de woningbouwstichting; appartementen erin was een optie. Maar dat was een te groot risico." Het dorp ligt niet ver van de Afsluitdijk. "Daarom mikten we ook op Holland en kozen wij geen regionale makelaar." Allereerst vroeg het kerkbestuur aan de eigen leden of iemand de kerk wilde kopen. Vervolgens zijn de hervormden in het dorp en buurdorp Kimswerd gevraagd. Ten slotte is het aanbod in het dorp neergelegd. "Zo zou het misschien nog in dorpshanden kunnen blijven. Maar toen er geen belangstellenden waren, stapten we naar Reliplan. Het bureau heeft het laten taxeren, waarna het bord in de tuin kwam."

De kerk stond een kleine drie jaar te koop. "Elke keer dacht ik: het zou mooi zijn als ’ie toehapt. Maar er was er niet één met een serieus bod", aldus Anema. Naarmate de tijd vorderde, werd de hoop op verkoop steeds kleiner. "Maar toch hield ik moed, ik hoopte elke zomer dat er mensen zouden komen." In maart 2014 eindigde de onzekerheid. Beeldend kunstenaar Louis Hagen kocht het gebouw, waar hij nu woont. Hagen schildert portretten en landschappen, ontwerpt grafisch werk en maakt beelden, tekeningen en smeedwerk. De mahoniehouten kerkbanken heeft hij verkocht. Het orgel is naar de Hervormde kerk in het Drentse Koekange gegaan. De kunstenaar woonde achttien jaar in Midsland, op Terschelling. Daar gebruikte hij ook een Gereformeerde kerk als atelier. "Ik heb niets met een gewoon huis. Heerlijk, zo’n grote ruimte. Vroeger schijn ik gezegd te hebben: 'Ik wil een huis met een torentje aan zee.' Mijn moeder zei: 'Jij met je luchtkastelen.' Maar het is wél uitgekomen."

Ruim twee jaar geleden reed Hagen met een vriendin langs Arum. "Toen zag ik een te-koop-bord staan. Ik besloot mijn kerk in Midsland te verlaten. Ik koos weer voor een kerk, hoewel ik niets met geloven heb. Ik ben met het kerkbestuur gaan onderhandelen, zij wilden het gebouw graag kwijt." Hagen wist in het begin nog niet hoe het bestuur op hem zou reageren: "Wie weet dachten ze: wat is dat voor rare snuiter?" Het bestuur was positief: "Toen we eenmaal wisten wat voor werk Hagen leverde dachten we: dit moet doorgaan. Zeker omdat hij zei dat hij de deuren open wilde houden." Louis Hagen is het daarmee eens: "Mensen moeten naar binnen kunnen komen, het is een gezichtsbepalend gebouw." Naast het atelier komt er ook ruimte voor een kleine schaatstentoonstelling. Eind jaren zeventig ontdekte Hagen op een feestmarkt een paar oude schaatsen. Hij kocht ze voor enkele guldens en begon ze te verzamelen. Hij heeft inmiddels een collectie van allerlei ijzers en sleetjes, ijsklompen en winterprenten. "Het dorp ligt aan de Elfstedenroute, dus het is leuk om mijn verzameling te tonen, gericht op Arum."

Oane Anema is tevreden met de gang van zaken: "We zijn gelukkig met Hagen. We wilden niet dat er een bordeel of een autosloperij in zou komen, maar dat voelde iedereen wel aan. Nu heeft de kerk toch nog een waardige bestemming." Ondanks alles blijft de kerksluiting onaangenaam: "Hoe zal ik dat zeggen, het is realistisch voor de toekomst. Als het zover is, dat is emotioneel, hard en niet leuk. Maar als je het verstand gebruikt en naar de toekomst kijkt, weet je dat het op den duur anders moet." Bron en voor nadere informatie zie de reportage over de sluiting en herbestemming van de Gereformeerde kerk van Arum, anno 2015. De reportage was onderdeel van een afstudeerproductie van een vierdejaars student journalistiek - die zijn naam er niet bij vermeldt - op hogeschool Windesheim in Zwolle.

- De voormalige Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt (Schoolstraat 11) dateert uit 1957, is in 1996 buiten gebruik gesteld en herbestemd tot woning.

- Arum heeft 1 rijksmonumentale boerderij, zijnde de Camminghastate, een mooi gelegen kop-hals-rompboerderij met bijbehorend bakhuis, opgetrokken in 1886 in een ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Boerderij en bakhuis liggen even ten zuidoosten van een stateterrein, dat op de kaart van B. Schotanaus à Sterringa / F. Halma (1718) wordt aangeduid als Hooghuistra en later door W. Eekhoff (1854) als Camminga-state of Hooghuistra-state. De state is vermoedelijk eind 18e of begin 19e eeuw gesloopt.

- Gevelstenen in Arum.

Terug naar boven

Evenementen

- De ArumerFeesten (gedurende 4 dagen eind juli) is volgens hun site 'Het beste tentfeest van Fryslân'. Naast 2 feestavonden met live bands en/of DJ's behelst het o.a. ook nog een optocht en een kaatspartij.

Editie 2016 van de ArumerFeesten was wel een heel bijzondere. De vrijdagavond stond in het teken van de CSA Film Awards. Elke buurt in het dorpsgebied van Arum heeft de opdracht gekregen om een film van ongeveer 6-8 minuten te maken. Hierin moesten verschillende onderdelen voorkomen zoals een verplichte zin, een verplicht personage en een verplicht attribuut. Dit was voor iedereen hetzelfde. Alleen de genres waren verschillend. De genres waren: Grauwe Kat: Crime Passionel / Sytzamaweg e.o./Noard-West Hoeke: Slapstick 'Ferblomde Ferdwiening' / Wetterhoeke: Horrorfilm 'The Wetter Dead' / Julianastraat/Spar side: Science Fiction 'Zonnebrand'crime' / Koekoekslân/It String: Detective 'It Húsnûmermystearje' en Baarderbuorren/BBBLAR productions (Baarderbuorren, Bayumerleane en Ald Rij): Thriller 'Minne's Wrok'. Onder de links kun je de desbetreffende filmpjes allemaal bekijken.

Tijdens de 'Gala-avond' zijn alle films vertoond en door een deskundige jury beoordeeld, waarna de Arumer Film Awards zijn uitgereikt. Er waren 7 prijzen in de categorieën: Best movie (beste film) / Best use of genre (wie heeft het genre het beste gebruikt) / Best Actor (beste acteur) / Best use of prop (wie heeft het verplichte attribuut het beste gebruikt) / Best editing (beste montage) / Best use of line (wie heeft de verplichte zin het beste gebruikt) / Publieksprijs. Wie wil weten welke film welke prijs heeft gewonnen, kan dat hier bekijken. En aangezien ze in Arum niet van half werk houden, kwam iedereen die avond net als bij de grote bekende Film Awards in galakleding en was er een entree gemaakt met een echte rode loper en professioneel gemaakte foto's van de acteurs.

- Rommelmarkt van de muziekvereniging (op een zaterdag begin oktober).

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsvereniging Arum.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Arum, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoalbums met meer dan 10.000 foto's van evenementen in Arum van de afgelopen jaren.

- Oude foto's, ansichtkaarten e.d. van Arum op Facebook.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Arum.

- Nieuws: - Nieuws uit Arum op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsbelang Arum wil met haar website de Arumers informeren over zaken waar het bestuur mee te maken heeft. Zo hopen we meer mensen in het dorp te informeren over wat we doen - ook buiten die ene jaarvergadering om. Daarnaast schrijven we over projecten die lopen en waar we bij betrokken zijn, verwijzen we naar informatie die iedereen wel eens nodig heeft maar niet altijd kan vinden (contact met de gemeente, de afvalkalender enz.) en proberen we zoveel mogelijk bestuurszaken naar buiten te brengen."

- Dorpshuis / MFC: - In de jaren vijftig bleek de pastorie naast de Gereformeerde kerk langzamerhand niet meer te voldoen aan de eisen des tijds. Vandaar dat de kerkenraad in 1955 besloot naast de oude pastorie aan de Van Camminghaweg een nieuwe predikantswoning te bouwen. De oude predikantswoning is verbouwd tot kosterswoning en vergaderlokaal, tegenwoordig dorpshuis It Iepen Hûs (Het Open Huis).

De verenigingen in het dorp maken voor activiteiten anno 2020 gebruik van gebouwen van de kerk, maar het kerkbestuur wil deze gebouwen verkopen. Het dorp heeft daarom bij de gemeente geopperd om een dorpshuis voor Arum te integreren in de nieuwbouw van basisschool De Oanrin, zodat er een MFC ontstaat. De gemeente Súdwest-Fryslân vond dat een goed plan. Door de nieuwbouw voor de school enigszins te vergroten wordt er ook plek voor het dorpshuis gecreëerd. En zo kunnen het speellokaal en gemeenschappelijke ruimtes van de school ook beschikbaar worden gesteld voor verenigingen. De uitbreiding vraagt een extra investering van 140.000 euro. De gemeenschappelijke ruimte die met de extra investering ontstaat is 150 vierkante meter groot. Het kerkbestuur is bereid om 70.000 euro bij te dragen, uit de opbrengst van de verkoop van de kerkgebouwen. De gemeente draagt 35.000 euro bij en verwacht ook nog 35.000 euro uit de provinciale dorpshuizenregeling.

- Onderwijs: - In 2012 komen voor het eerst signalen uit het dorp over de wens om de beide basisscholen, openbare basisschool De Opslach en christelijke basisschool De Hoekstien, te laten opgaan in één school. In 2014 zijn gesprekken gestart om te onderzoeken of er voldoende draagvlak is. Kennelijk blijkt dit het geval; sinds schooljaar 2017-2018 gaan de scholen namelijk verder als één school onder de naam Ontmoetingsschool De Oanrin, onder de vlag van CBO De Greiden. De school heeft bij de start ca. 90 leerlingen. De basisschool is anno 2020 nog gehuisvest in de schoolgebouwen van voorheen De Hoekstien en De Opslach. Er komt een nieuw schoolgebouw aan de Sytzamaweg.

- Muziek: - Muzykferiening Wubbenus Jacobs is opgericht in 1920. Het is een fanfare, met ongeveer 30 leden, onder leiding van dirigent Arjen Steur uit Bolsward. Er wordt iedere week op woensdagavond gerepeteerd in 't Iepen Hûs te Arum. Na het succes van twee promoties binnen een jaar komen ze uit in de 3e divisie.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Arum.

- Uit een advertentie in de Leeuwarder Courant van 18 mei 1793 blijkt dat er dan al in het dorp gekaatst wordt. Veelal organiseert een caféhouder een kaatspartij of daagt men elkaar onderling uit. In 1895 wordt, in navolging van meerdere plaatsen, besloten tot de oprichting van een kaatsvereniging, Kaatsvereniging Arum. In 1923 wordt de naam gewijzigd in Kaatsvereniging Willem Westra, naar de oprichter van de Nederlandse Kaatsbond, die heel veel voor de Kaatsbond heeft betekend. Willem Westra is in het dorp geboren, aan het Kaatsplein. Aanvankelijk wordt er gekaatst op het 'smûke' Kaatsplein. Voor grote partijen wordt later uitgeweken naar de 'koalsiederij', omdat het daar gemakkelijker was om entree te heffen. Later gaat men naar het huidige sportveld. Het Kaatsplein wordt nu alleen nog gebruikt voor leden- en jeugdpartijen. Het dorp en 'Willem Westra' zijn één. Dat blijkt wel uit de jaarlijkse Merke, wanneer nog altijd vele oud-inwoners hun vroegere woonplaats weten te vinden.

- "Gymnastiekvereniging Sparta is opgericht in 1921 en is nu nog altijd een actieve gymnastiekvereniging met een grote keus aan activiteiten voor iedereen. Van kleutergym tot seniorengym en yoga; van recreatiesport tot wedstrijdturnen en dans. Onze doelstelling is om in een goede sfeer bewegingslessen aan te bieden, aan een zo breed mogelijk publiek. Als je interesse hebt om eens mee te doen, meld je dan aan via gvsparta@live.nl voor een gratis proefles. Je bent van harte welkom!"

- Toneel: - Teater Selskip Arum "is yn 1989 oprjochte, doe as doel ien kear yn ‘e trije jier in revu op te fieren mei de Arumer Merke. De stikken waarden troch de jierren hinne hieltyd better en profesjoneler. It selskip waard dan ek geregeld frege om ek bûten it doarp te spyljen. Mei in nije generaasje betinkers, skriuwers en profesjonele ljocht- en lûdtechnyken, wurde de stikken hieltyd moderner." Het Frysk Selskip in het dorp is opgericht in 1909. In 2020 zijn deze toneelgezelschappen gefuseerd tot Stifting De Arumer Kat - teater en mear. "De stichting stelt zich ten doel om op amateurbasis en zonder enig winstoogmerk culturele activiteiten in de ruimste zin des woords te organiseren."

- Zorg: - "Thomashuis Arum, een gezinshuis voor jongeren met een beperking, is gevestigd in een karakteristieke woonboerderij. De boerderij ligt midden in de weilanden en is omgeven door een ruime tuin met veel privacy. De omgeving biedt de mogelijkheid om te fietsen en te wandelen of gewoon te genieten van de rust en de ruimte om je heen. Er is nog plaats voor vrijwilligers, die een soort maatje willen zijn voor één bewoner. Dit betekent dat je er met deze bewoner regelmatig op uit gaat. Bijvoorbeeld één keer per week begeleiding bieden bij het paardrijden of zwemmen. Maar ook op bezoek komen voor een praatje, samen een spelletje doen en voorlezen zijn activiteiten die onze bewoners erg plezierig vinden."

- Welzijn: - Stichting tot Nut Arum is in 1996 ontstaan vanuit de in 1846 opgerichte lokale Nutsspaarbank (die in 1996 jaar door de Friesland Bank is overgenomen) en heeft tot doel om financiële steun te geven aan in het werkgebied gevestigde verenigingen, stichtingen, enz. die activiteiten ontplooien voor de verbetering van het culturele leefklimaat voor inwoners van het werkgebied. Alleen aanvragen uit het dorp en de omringende dorpen Kimswerd, Witmarsum, Schraard, Pingjum, Zurich, Lollum, Exmorra, Kûbaard, Achlum en Wons komen voor donatie in aanmerking.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Arum.

Reacties

(4)

Ik ben geboren en getogen in Arum. Ik heb de site bekeken. Chapeau voor dit werk.

Dank voor uw complimenten. Dat doet mij goed om te horen! En het stimuleert mij om door te gaan met de laatste loodjes/puntjes op de i. Ik hoop dat u uw enthousiasme ook aan uw relaties wilt overbrengen, want helaas weten de meeste mensen nog altijd niet van het bestaan van de site, en degenen díe er van weten, zijn er allemaal enthousiast over.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Interessant stuk geschiedenis over Arum. Wij zijn de nieuwe eigenaars van het kerkje aan de Oude Kerkstraat in Arum. Zijn hier toevallig ook nog meer foto's van?

Dank voor uw compliment! En gefeliciteerd met uw aanwinst. Ik hoop dat u er net zoveel plezier van mag gaan beleven als de kunstenaar van de recent herbestemde, tweede Gereformeerde kerk. Ik heb vanavond nog een mooie reportage gevonden over deze laatste Gereformeerde kerk en de herbestemming daarvan, en dat nu hierboven samengevat. Over 'uw' voormalige Gereformeerde kerk heb ik geen aanvullende informatie kunnen vinden (anders dan de reeds gelinkte pagina's over de geschiedenis van de Gereformeerde kerk in dit dorp in brede zin dus ook van uw kerk). Tegenwoordig is er sprake van een lokale PKN-gemeente samen met buurdorp Kimswerd. Zij zullen ongetwijfeld ook de archieven van de voormalige Gereformeerde kerken waaronder de uwe, zorgvuldig beheren. Daar zal vast ook beeldmateriaal bij zitten. Dus ik adviseer u contact met hen op te nemen. Hun gegevens vindt u hier: https://www.tsjerkearumkimswert.nl/.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen