Arnhem

Plaats
Stad en gemeente
Arnhem
Veluwe Betuwe
Gelderland

gemeente_arnhem_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Arnhem anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Arnhem anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

gemeente_arnhem_stad_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

De stad Arnhem anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

De stad Arnhem anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Arnhem

Terug naar boven

Status

- Arnhem is een stad en gemeente in de provincie Gelderland, oorspronkelijk geheel op de Veluwe gelegen. De uitbreidingen in het Z van de stad, Z van de Rijn, liggen in de Betuwe. Het is de hoofdstad van de provincie Gelderland.

- Wapen van de gemeente Arnhem.

- De gemeente Arnhem omvat naast de gelijknamige stad het dorp Schaarsbergen, het 'dorp in de stad' Elden (sinds 1-3-1966), de buurtschappen De Praets en 't Vlot, een deel van de buurtschap Terlet en een klein deel van de buurtschap Deelen.

- Beschrijving van de ca. 25 wijken van Arnhem op de site van de gemeente.

- Voor de postadressen vallen de dorpen Elden en Schaarsbergen ook onder de stad Arnhem.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Arnhem.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Arem.

Oudere vermeldingen
893 kopie 1222 in Arneym, 996 kopie 1480 Arnhem, midden 12e eeuw Arnheim, 1190 Arnem, 1203 Arnheym.

Naamsverklaring
De naam is een samenstelling van heem 'woonplaats' en de persoonsnaam Aro of Ar(n). In deze persoonsnamen schuilt het Germaanse arnu-* 'arend'. Vergelijk Arwerd en het Duitse Arnstadt: 704 Arnestati 'woonstede van Arn'. De abdij Prüm (in de Eifel) had hier in 893 enkele bezittingen. In 1227 noemde de Gelderse graaf Arnhem nostrum oppidum, wat wellicht op ommuring duidt; de nederzetting krijgt in 1233 stadsrechten naar Zutphens model. Keizer Karel V maakte de stad tot hoofdstad van Gelderland. (1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Arnhem ligt NNO van Nijmegen, grotendeels in het ZO van de Veluwe en lag oorspronkelijk geheel N van de Rijn (op een klein stukje 'Stadswaarden' na, zie de oude plattegrond hieronder). Tegenwoordig ligt, door gebiedsuitbreidingen ten koste van delen van de voormalige gemeenten Elst en Huissen, ook een flink deel van de stad Z van de Rijn in de Betuwe.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Arnhem 3.806 huizen met 16.731 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 2.609/11.912 (= huizen/inwoners), de buurtschap Klingelbeek 26/130 en 'verspreide woningen' 1.171/4.689.

- Tegenwoordig omvat de gemeente Arnhem ca. 70.000 huizen met ca. 157.000 inwoners; hierin begrepen zijn de aantallen voor de gelijknamige stad, het dorp Schaarsbergen (met ca. 1.800 inwoners), het 'dorp in de stad' Elden (met ca. ca. 2.000 inwoners) en de in de gemeente gelegen (delen van) buurtschappen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Arnhem, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Het Arnhems Historisch Genootschap Prodesse Conamur is opgericht in 1792. "Het genootschap heeft als doel de beoefening van geschiedenis en oudheidkunde met betrekking tot Arnhem, en de kennis daarvan te verspreiden. Daartoe onderneemt Prodesse jaarlijks verschillende vaste activiteiten, zoals: een zestal lezingen (steeds op de laatste vrijdag van de maand); twee excursies (in het voorjaar en in het najaar); tien maal per jaar een digitale nieuwsbrief, met evenementen die betrekking hebben op de lokale geschiedenis; ieder kwartaal een nieuwe editie van het arnhems Historisch tijdschrift (aHt); de Maand van de Geschiedenis met een speciale Arnhemse invalshoek. Daarbij werken we samen met verschillende partners op de DAG van de Arnhemse Geschiedenis. Prodesse nam voor deze DAGen het initiatief; de Nijhofflezing, een jaarlijkse lezing georganiseerd in samenwerking met de Bibliotheek; de kantstroken, in steen gebeitelde teksten die duiding geven aan de plek waar ze liggen.

En Prodesse doet meer, zo: komen we in het geweer wanneer het historisch erfgoed van de stad gevaar loopt. We doen dit met een open blik naar stadsontwikkeling, maar met een voorwaarde voor het behoud van erfgoed; proberen we met enige onregelmatige regelmaat boeken over geschiedkundige aspecten van Arnhem te maken onder de titel Arnhemse Geschiedenissen; overwegen we in samenwerking met het Gilde te komen tot een cursus Arnhemse... dit is nog heel pril. Kortom, een vereniging die het waard is om nader kennis mee te maken!"

- De toren van de Eusebiuskerk is ingericht als museum over de Slag om Arnhem in september 1944.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In de wijk Coehoorn wordt nieuwe kennis opgebouwd over nieuwe vormen van revitalisering van wijken in een stedelijke omgeving. Het gevoel van bewoners dat zij niet alleen in de wijk wonen, maar er ook vorm aan geven. Stap voor stap. Daarbij is het ‘vullen’ van leegstand nevendoel. Coehoorn laat ook zien dat een wijk waar meerdere stedelijke functies elkaar versterken, een aantrekkelijker stedelijk milieu opleveren. In een vitale wijk gaan wonen, werken en vermaken samen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De stad Arnhem heeft 368 rijksmonumenten (exclusief Schaarsbergen en Elden).

- De stad Arnhem heeft 1973 gemeentelijke monumenten (zijnde de 2016 onder de link -/- de 104 van Schaarsbergen + de 61 in 2018 toegevoegde gemeentelijke monumenten uit de wederopbouwperiode).

- Hier kun je alle monumenten in de gemeente Arnhem op een kaart opzoeken.

- De Hervormde (PKN) Eusebiuskerk of Grote kerk (Kerkplein 1) is de grootste en voornaamste protestantse kerk van de stad. De kerk behoorde tot aan de beeldenstorm, die hier plaatsvond in 1578-1579, tot de Rooms-Katholieke kerk. Sinds 1964 heeft de kerk een 93 meter hoge toren ter vervanging van de oorspronkelijke kerktoren, die in februari 1945 was ingestort als gevolg van de oorlogshandelingen bij de Slag om Arnhem van september 1944. Tegenwoordig is de kerk multifunctioneel. Tot 1990 kende de stad ook nog een RK Sint-Eusebiuskerk, uit 1865. Deze is gesloopt toen het aantal parochianen terugliep en er geen acceptabele herbestemming mogelijk bleek.

De Eusebiuskerk weerspiegelt het historisch belang van de stad. In de 15e eeuw besluiten de Arnhemse kerk- en stadsbestuurders een kerk te bouwen die groter en meer representatief moest worden dan de bestaande Sint-Maartenskerk uit de 10e en 11e eeuw. In 1452 is met de bouw van de laatgotische kerk begonnen. Door allerlei tegenslag, onder meer van financiële aard, is de bouw pas ruim een eeuw later afgesloten. De belangrijkste bouwheer van de kerk was Karel van Egmond, hertog van Gelre en graaf van Zutphen (1467-1538). Hij was een machtig heerser. Zijn politieke en militaire invloed reikte tot ver buiten de Nederlanden. Gelre en Arnhem vormden een machtscentrum in de Europese politiek. Karel van Egmond werd in de Eusebius begraven. Zijn praalgraf in het koor is tot op heden een belangrijke bezienswaardigheid.

In 1578-1579 werd de kerk protestants. Dit had grote gevolgen voor het interieur. Beelden, altaren en muurschilderingen werden verwijderd. Tegen het einde van de 19e eeuw verkeerde de kerk in slechte staat. Er was een restauratie nodig die 36 jaar zou duren. Het kerkgebouw was tegen 1930 grotendeels opgeknapt. Aan de toren was men tijdens deze restauratie niet toegekomen. Tijdens de Slag om Arnhem in september 1944 landden Britse parachutisten in de stad in het kader van Operatie Market Garden. Tijdens de gevechten tussen Britten en Duitsers brak brand uit in de kerk. Het houten interieur en de daken gingen verloren. Kort na de strijd leek de schade nog te repareren, maar in de winter van 1944-1945 stortte de toren verder in, waardoor ook het schip van de kerk werd vernield. Na de oorlog besloot men de Grote of Eusebiuskerk weer op te bouwen, "groter en mooier dan zij ooit was geweest", aldus geschiedschrijver van de Eusebiuskerk A.G. Schulte.

De Eusebiuskerk heeft de vorm van een driebeukige kruisbasiliek. De kerkzaal van de Eusebiuskerk is een bouwkundig meesterwerk (79 m lang, 29 m breed, schip 25 m hoog). Ondanks de dramatische verwoesting tijdens de Slag om Arnhem en de wederopbouw na de oorlog, is er nog veel van de imposante kerkzaal aanwezig gebleven. In de kerkzaal staan diverse objecten die direct verbonden zijn met Karel van Egmond, hertog van Gelre en graaf van Zutphen zoals het praalgraf, het harnas en de door hem geschonken Salvatorklok. In 1538, het jaar van zijn overlijden, gaf de hertog opdracht aan de Arnhemse klok- en geschutschieter Willem Tolhuys om de Salvatorklok te gieten, die in 1539 gereedkwam. Na zijn dood zamelde de Arnhemse bevolking geld in en eerde Karel van Egmond met het praalgraf in de Eusebiuskerk. De zwart marmeren tombe heeft 16 reliëfs van wit albast waarmee de tombe is bekleed. Zij stellen twaalf apostelen voor met typisch renaissance ornamenten. Op de tombe ligt de hertog in volledige wapenuitrusting omgeven door zes schildhoudende leeuwen met acht kwartierwapens van Karel van Egmond.

Met een glazen lift die dwars door de kerktoren gaat, kunnen bezoekers het carillon - een van de grootste van Europa - van dichtbij bekijken. De lift voert verder naar een uitzichtpunt op 73 meter hoogte. Via een wenteltrap is een nog hoger gelegen uitzichtpunt te bereiken. In 2018 zijn twee glazen balkons geopend, aan de oostelijke- en westelijke zijde van de toren. Vanaf hier kan het publiek onder meer de opvallende beelden (zogeheten schijnspuwers) van verschillende figuren van Walt Disney en Marten Toonder bekijken, ontleend aan het weekblad Donald Duck.

Vanaf 2017 worden alle 96 beelden van de Eusebiuskerk vervangen, omdat het grootste deel inmiddels is 'versleten' en restauratie kennelijk niet meer mogelijk is. Steenhouwers maken ter plaatse kopieën van de 60 jaar oude beelden. Medio 2020 beoogt het project gereed te zijn. In de laatste fase van de de restauratie van de Eusebiuskerk, die in 2021 plaatsvindt, worden onder meer de grafkelder en de crypte toegankelijk gemaakt voor het publiek en wordt het graf van Hertog Karel van Gelre gerestaureerd en verplaatst. De restauratie beoogt eind 2021 gereed te zijn.

- "De uit 1960 stammende Protestantse (voorheen Gereformeerde) Opstandingskerk in Arnhem (Rosendaalseweg 505) is een mooi voorbeeld van maatschappelijke veranderingen in de wederopbouwperiode. Het ontwerp van deze verdiepingskerk van architect Jan Rotshuizen gaf ruimte aan een breder gemeenschappelijk gebruik van de nevenzalen en introduceert symboliek en mystiek in de kerkzaal. Dit was een opzienbarende trendbreuk ten opzichte van de lange traditie sinds de reformatie, van ‘kale protestante gebedshuizen’. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verwoord het als volgt: ‘...het monument is een essentieel toonbeeld van de cultuurhistorische en sociaalhistorische ontwikkelingen van de wederopbouwperiode in Nederland…’ En dit was mede de reden om de kerk te bestempelen als rijksmonument. Maar nu meer dan een halve eeuw later is het gebouw toe aan een update. Door diverse kleine verbouwingen is het gebouw verrommeld en deels versleten. Het aantal gebruikers is de afgelopen decennia ook sterk verbreed waarmee het gebouw naast kerk meer en meer een multifunctioneel centrum is geworden. Dit sluit echter niet meer aan op de ontsluiting en de structuur van het gebouw. Met het recente samengaan van drie kerkelijke gemeenten is het moment rijp om de kerk klaar te maken voor de toekomst.

Het ontwerp van opZoom richt zich op een verbeterde toegankelijkheid, meer aandacht voor ontmoeting en een nieuwe intimiteit in de grote kerkzaal. De eerste stap is het toevoegen van een hoofdentree op het niveau van de Rosendaalseweg. Met daarbij een grote open pui en meerdere vides, een lift, en een goed beloopbare trap. Daarnaast plaatsen we in de kerkzaal een nieuw transparant volume waarbinnen de vieringen plaats vinden. De diensten krijgen zo meer intimiteit ook bij kleinere groepen. De vrijgekomen ruimte wordt ingezet voor het ontmoeten en herdenken. De minder comfortabele kerkbanken worden door het gebouw hergebruikt. De begeleidende wand langs de nieuwe trap en de nieuwe wanden van de pantry en de gedenkruimte alsmede het garderobemeubel worden gemaakt van het hout uit de banken. De meest directe vorm van circulariteit." (bron: opZoom) Na de verbouwing in 2020 gaat de kerk verder door het leven als de Nieuwe Kerk. - Nieuws van de Opstandingskerk op Facebook.

- Kerken in Arnhem. De afgelopen jaren zijn, en de komende jaren worden, diverse kerken in de stad herbestemd, wegens teruglopend kerkbezoek en te hoog wordende onderhouds- en exploitatiekosten. Zo is in 2013 de Sint Janskerk gerestaureerd en herbestemd tot Memorarium, de eerste in zijn soort in Nederland.

- Begraafplaats en crematorium Moscowa.

- De Witte Molen of Witte Watermolen is een korenmolen in Arnhem, in Park Sonsbeek (Zijpendaalseweg 24a). Al rond 1470 moet de huidige molen gebouwd zijn. Oorspronkelijk stonden er diverse watermolens langs de Sint-Jansbeek of Sonsbeek. De Witte Molen is de enige overgebleven bedrijfsvaardige molen. Verder stroomopwaarts staat de niet meer in gebruik zijnde Begijnenmolen, waarin het Nederlands Watermuseum is ondergebracht. De Witte Molen is in 1966/67 grondig gerestaureerd en is uitgerust met drie koppels maalstenen, waarvan er twee worden gebruikt voor het malen van graan. Een beroepsmolenaar stelt de molen samen met vrijwilligers enkele keren per week in bedrijf. De naastgelegen molenschuur fungeert als bezoekerscentrum waar mensen informatie kunnen krijgen over Park Sonsbeek en over de natuur in de stad. Samen vormen molen en bezoekerscentrum Molenplaats Sonsbeek (eerder Bezoekerscentrum De Watermolen en Bezoekerscentrum Sonsbeek genoemd).

- De Agnietenmolen of Begijnenmolen in Arnhem, in Park Sonsbeek (Zijpendaalseweg 28a), wordt in 1404 reeds als korenmolen vermeld. Het huidige gebouw met een uitbouw aan de noordzijde dateert grotendeels uit de 18e eeuw; omstreeks 1812 is een achterbouw toegevoegd waarin zich de maalderij bevond. Inwendig bezit het gebouw restanten van een veel oudere constructie. De molen werd aangedreven door het snelstromende water van de Sint Jansbeek. Het molenwerk is niet meer aanwezig. Het complex was tot begin 20e eeuw als korenmolen in gebruik. In 1912/13 werd het bedrijf door de Heidemij omgevormd tot een forellenkwekerij en -rokerij, waartoe in 1913 een aquariumgebouw werd toegevoegd. De vroegere maalderijruimte werd omgebouwd tot forellenrokerij. Op een deel van het in 1912/13 toegevoegde deel is in het tweede kwart van de 20e eeuw een woonhuis gebouwd. In 1967 is de kwekerij door de Heidemij afgestoten.

- Molen De Kroon of De Klarendalse Molen (Klarendalseweg 82) is een ronde stenen stellingmolen in de wijk Klarendal in Arnhem. De korenmolen werd in 1849 gebouwd aan de Amsterdamseweg, in opdracht van Albertus Burgers, en kreeg in eerste instantie de naam: De Hoop. In 1870 is de molen verplaatst naar de huidige locatie. De molen staat iets uit het lood. De kap is gedekt met eiken schaliën. De molen is op vrijdag en zaterdag geopend voor publiek, en kunnen in de bijbehorende winkel meel- en graanproducten, bakbenodigdheden en boeken worden gekocht. Ook is het voor aanstaande molenaars mogelijk om praktijkervaring op te doen ten behoeve van het certificaat van Vereniging De Hollandsche Molen en is er in de paardenstal elke 3e woensdag van de maand een theorieavond voor leerling molenaars. - Site van Molen De Kroon.

- Ook in het Openluchtmuseum vind je nog eens ca. 15 molens die daar vanuit plaatsen elders in het land zijn herbouwd.

- Museum Bronbeek is het museum van het koloniale verleden van het Koninkrijk der Nederlanden. Centraal staat de geschiedenis van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) en zijn tegenstanders. Het Koninklijk tehuis voor Oud- Militairen en Museum Bronbeek is wereldwijd een van de drie tehuizen voor oud- militairen. De anderen twee zijn het Hotel des Invalides te Parijs (waar ook in een kolossale dôme de stoffelijke resten van Napoleon Bonaparte een laatste rustplaats vonden) en The Royal Hospital Chelsea te Londen. Op Bronbeek combineert men zowel ouderenzorg, de museale taak als het in stand houden van een buitenplaats.

- Museum Arnhem (moderne kunst) is sinds november 2017 gesloten. Sindsdien wordt gewerkt aan nieuwbouw. Er is een nieuwe vleugel aangebouwd. Die is in december 2020 centimeter voor centimeter via een speciale constructie op zijn plek geschoven. Deze unieke bouwtechniek is ingezet vanwege het bouwen op deze voor Nederlandse begrippen zeer steile en kwetsbare helling. De nieuwe vleugel zweeft over de stuwwal precies boven de plek waar de Rijn en de heuvels van de Veluwe elkaar ontmoeten.

- "In het Nederlands Wijnmuseum in Arnhem komt de wijncultuur en wijnhistorie opnieuw tot leven. Wij nodigen je graag uit om een bezoek te brengen aan dit unieke museum, een belevenis voor iedereen die meer wil weten over de geschiedenis én toekomst van wijn. In de authentieke wijnkelders ontdek je meer over de fascinerende wereld van wijn. Of je nu een wijnexpert bent of een liefhebber, iedereen is van harte welkom om een bezoek te brengen aan dit unieke museum. Na een bezoek aan het wijnmuseum kun je nog even nagenieten met een goed glas wijn in ons wijncafé ‘Le Jardin’. Ontdek, proef en geniet! Het Nederlands Wijnmuseum (Velperweg 23. Tel. 026 4424042, info@wijnmuseum.nl) is geopend op zaterdag van 10.00-17.00 uur. Groepen op afspraak."

- Het Nederlands Watermuseum is een eigentijds en interactief museum over alle aspecten van water. Een écht doe-museum waar je bijvoorbeeld een tochtje kunt maken door het riool, een prachtige film over water kunt bekijken, waterproefjes kunt uitvoeren, maar waar je ook van alles te weten kunt komen over dijkbeheer, drinkwater, grondwater of watergebruik in Nederland en de rest van de wereld. In 2014 is het Nederlands Watermuseum gefuseerd met het Nederlands Waterleiding Museum, dat gevestigd was in een van de mooiste watertorens van Nederland, nl. de oudste watertoren van Utrecht (1896, Lauwerhof 29). De collectie van dat museum is in die van het Watermuseum geïntegreerd.

- "Het Kadaster is opgericht in 1832 en bestaat dus al meer dan 185 jaar. In al die jaren is er veel veranderd. Het Kadaster begon met landmeten onder invloed van Napoleon en groeide uit tot het zelfstandig bestuursorgaan dat het nu is. In 1810 wordt Nederland ingelijfd bij Frankrijk, met als gevolg dat de grondbelasting wordt ingevoerd. Voor die belasting wordt gestart met opmeten, schatten en tenaamstelling van grondeigendom. Daarmee begint de opbouw van het Kadaster. Sinds 1832 bestaat het Kadaster officieel. 6 jaar later worden het Kadaster en de hypotheekbewaring (openbare registers) samengevoegd. Al vrij snel na de invoering van het Kadaster blijkt dat de kwaliteit van de kadastrale kaarten niet goed is en dat de kaarten van gemeenten niet op elkaar aansluiten. Vanaf 1885 wordt daarom een landelijk Rijksdriehoeksnet opgebouwd. Dit is nodig om de kwaliteit van het kaartmateriaal te verbeteren en op peil te houden.

De naam Kadaster komt van het Franse ‘Cadastre’ en het Latijnse ‘Catastrum’. Die laatste term zou kunnen komen van het Byzantijns-Griekse ‘Katastichon’. Dat betekent lijst, en is afgeleid van ‘Kata’ (van boven naar beneden) en ‘Stichos’ (rij, gelid). Een andere verklaring is dat het afstamt van het Latijnse ‘Capistratum’. Dat is een Romeinse belasting gebaseerd op het bezit van onroerend goed. Veel schatten uit de Kadastergeschiedenis zijn bewaard gebleven. Je kunt ze bekijken in het Kadastermuseum. We laten je daar graag zien hoe in vroeger tijden gewerkt werd. Een lijst van de complete inventaris van het Kadastermuseum kun je gratis aanvragen. Het bezoekadres van het museum is Mr. E.N. van Kleffenstraat 8, Arnhem." Het Kadastermuseum is alleen op afspraak te bezoeken.

- Park en buitenplaats Zypendaal uit de 18e eeuw met bijgebouwen en tuin. De hoofdverdieping is museaal ingericht. In de overige ruimtes is het centraal kantoor van Geldersch Landschap & Kasteelen gevestigd.

- Het voormalige hoofdpostkantoor aan het Jansplein is begin jaren 2010 gerestaureerd en heeft een herbestemming gekregen als boekhandel en restaurant.

- De voormalige Koepelgevangenis is in 1886 ontworpen door architect Johan Metzelaar. De gevangenis was onderdeel van penitentiaire inrichting De Berg. In 2013 is de gevangenis gesloten en heeft vervolgens gefunctioneerd als huis van bewaring en asielzoekerscentrum (AZC). In april 2019 heeft investeerder EMH Group het complex gekocht. Zij gaat er een hotel en horecagelegenheid in realiseren. Dit project beoogt in het 3e kwartaal van 2021 gereed te komen.

- "De gemeenteraad van Arnhem heeft zich in januari 2021 in ruime meerderheid uitgesproken voor het behoud van het kunstwerk Blauwe Golven van Peter Struycken. Jarenlang was dit complexe blauwwitte omgevingskunstwerk uit 1970 op het Roermondsplein in hartje stad inzet van felle debatten tussen voor- en tegenstanders. Erfgoedvereniging Heemschut heeft zich via de Werkgroep Monumentale Kunst (WMK) jarenlang met hart en ziel ingezet voor behoud en reconstructie, in nauwe samenwerking met Peter Struycken, enkele politieke partijen en diverse burgerorganisaties zoals de Werkgroep Behoud Blauwe Golven van de in 2020 Peter Nijenhuis.

De locatie aan de Rijn aan de voet van de Nelson Mandelabrug is niet alleen een monumentaal kunstwerk maar ook een intensief gebruikt verkeersknooppunt. Het onderhoud ervan is jarenlang achterwege gebleven waardoor het er lang naar uit zag dat het kunstwerk op de nominatie stond om te worden verwijderd. De reconstructie, waarvoor nu een bedrag van circa 10 miljoen euro is vrijgemaakt, wordt ter hand genomen door Veenenbos en Bos Landschapsarchitecten, dat in opdracht van de gemeente een uitgebreid plan heeft ontwikkeld. Dit ontwerp voorziet onder meer in nieuwe parkeervelden, een opvallend urban skate- en BMX-park, en in een nieuwe groene wandelpromenade langs de Rijn, die als een creatieve corridor gaat fungeren tussen de binnenstad en kunstacademie ArtEZ en het straks ook vernieuwde Museum Arnhem. Peter Struycken zal als adviseur bij de uitvoering, die op korte termijn is voorzien, betrokken worden. Blauwe Golven is een van de meest opvallende en belangwekkende omgevingskunstwerken in de publieke ruimte van Nederland." (bron: Heemschut, januari 2021)

- Gevelstenen in Arnhem.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- In mei (in 2021 voor de 13e keer) is er het Hoogte80 Festival in de authentieke Arnhemse wijk Geitenkamp. In stadspark Hoogte80 kunnen bezoekers vier dagen lang genieten van theater, muziek, dans, uitzicht en ontmoetingen in de buitenlucht. Jaarlijks komen ruim 20.000 bezoekers naar Hoogte 80 Festival vanwege de goede sfeer, het geweldige uitzicht over Arnhem en de diverse programmering.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het uiterwaardenpark Stadsblokken-Meinerswijk ligt middenin Arnhem, aan de zuidoever van de Rijn. Koniks en galloway-runderen zorgen ervoor dat het gebied niet dichtgroeit. Er broeden meer dan 90 soorten vogels en er komen ca. 500 plantensoorten voor, waaronder rodelijstsoorten. Enkele vogels die je er kunt tegenkomen zijn havik, grauwe gans, ijsvogel, slobeend, kieviet en aalscholver. Voor Meinerswijk zie ook verder op onze pagina van buurtschap De Praets.

- "Molenplaats Sonsbeek (Zijpendaalsweg 24a) informeert je over het stedelijk groen. Het is beginpunt voor vele wandelingen en een goed uitgangspunt voor een fietstocht. In de Molenschuur kun je terecht voor (h)eerlijke Peeze koffie en een lekkere lunch. Wil je eens in een andere omgeving vergaderen of een training verzorgen? Ook dat kan bij ons. De Witte Watermolen produceert biologische, authentieke meel- en bakproducten die in de Molenschuur verkrijgbaar zijn. De molen is open op dinsdag en woensdag van 10.00-16.00 uur en op zondag van 12.00-16.00 uur. De Molenschuur is open van dinsdag t/m zaterdag van 10.00-17.00 uur en op zondag van 11.00-17.00 uur."

- Op Landgoed Mariëndaal vind je o.a. een bijzonder gesnoeide berceau (beukenhaag) van honderden meters lang. De 'Groene Bedstee' is de grootste loofgang van Nederland. Ooit gebruikten rijke dames de loofgang om buiten te wandelen zonder bruin te worden. Hoe witter de huidskleur hoe beter, want daarmee liet je zien dat je geen boerenmeid was die moest werken op het land. Landgoed Mariëndaal ligt op de grens van Arnhem en Oosterbeek. Wie goed kijkt, kan dit zien in het landschap; op het landgoed staan vijf stokoude, bemoste palen die de gemeentegrens markeren. Op het heuvelachtige landgoed bevindt zich ook een oude ijskelder. Meerdere soorten vleermuizen brengen daar tegenwoordig de winter door. In de zomerperiode kun je op het landgoed de grote gele kwikstaart tegenkomen.

- Arnhem is qua variëteit een van de vogelrijkste gebieden van ons land. Dat blijkt uit het nationale stadsvogelmeetnet (MUS), dat in 2011 tellingen heeft uitgevoerd in acht Arnhemse wijken.

- De Sint Jansbeek in Arnhem is de winnaar van de Gelderse Prijs voor Ruimtelijke Kwaliteit 2018. Deze prijs wordt eens in de 2 jaar uitgereikt. In 2018 was het thema 'landschap nieuwe stijl'. De winnaars krijgen een financiële steun in de rug van 10.000 euro om hun project uit te voeren dan wel af te maken. Het stedelijke beeklandschap de Sint Jansbeek is volgens de jury een gebiedsverandering met lef, waar een voorbeeld aan genomen kan worden. De manier waarop de Sint Jansbeek het verleden verbindt aan de toekomst is uniek, aldus juryvoorzitter Jan Terlouw. Bewoners namen het initiatief en samen met de gemeente is vervolgens het idee uitgevoerd.

Het plan van de bewoners was om de Sint Jansbeek, die onzichtbaar onder het stadscentrum doorliep, weer terug te brengen in het landschap van de binnenstad. Dit is uitgewerkt met betrokkenheid van het waterschap, omwonenden en ondernemers. De eerste fase, in het gebied tussen de historische binnenstad en de Rijn, is anno 2018 gereed. De cheque is een impuls voor de tweede fase. Daardoor zal de Sint Jansbeek al vanaf het Gele Rijdersplein door de historische binnenstad naar de nieuwe binnenstad gaan stromen. Met het realiseren van deze fase wordt de gehele historische loop, weliswaar in een nieuw jasje, hersteld.

- ""Was jullie maaier dronken?" "Eh, volgens mij hebben jullie een halve berm gemist." Dit vragen mensen zich wel eens af als we in Arnhem bermen, velden of ander groen hebben gemaaid. Het resultaat ziet er soms inderdaad apart uit, maar we maaien op deze manier met een reden! Door anders en minder te maaien krijgen we meer bloemen, kruiden, insecten en vogels. Hoe werkt dat precies? Dat leggen we in deze video uit!"

- "Natuurcentrum Arnhem zet zich in voor een levendige groene stad, waar bewoners een actieve bijdrage kunnen en willen leveren aan een duurzame toekomst. Dit doen we door je zoveel mogelijk te laten zien hoe je zelf duurzame keuzes kunt maken. Op onze stadsboerderijen kun je van alles leren en ontdekken over dieren en de herkomst van ons voedsel. Met onze lessen en initiatieven in de wijk inspireren we en beogen we jong en oud bewust te maken van het belang van natuur en de eigen rol in het behoud ervan. Want als je dichtbij de natuur staat, begrijp je ook hoe belangrijk het is om er goed mee om te gaan. Zo brengen we samen de groene stad tot leven. Je bent van harte welkom op onze locaties. Heb je een vraag of ben je op zoek naar advies? Neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen je graag."

- "Midden in Arnhem ligt een uniek stukje natuurgebied waar je heerlijk kunt wandelen. Heemtuin Presikhaaf ligt tegenover Stadsboerderij Presikhaaf en is gratis toegankelijk. Voor veel kenners en liefhebbers is Heemtuin Presikhaaf een van de mooiste heemtuinen in Nederland. De unieke afwisseling van landschappen in de diverse seizoenen zorgen voor een prachtige en bijzondere natuurbeleving. Insecten, vogels, bloemen, waterpartijen of landschapselementen, fotografen en wandelaars kunnen hun hart ophalen in onze heemtuin. Jaarlijks krijgt de tuin zo’n 13.000 bezoekers. Het Natuurcentrum organiseert ieder jaar weer educatieve natuurlessen in de heemtuin voor tientallen klassen uit het primair en beroepsonderwijs. Daarnaast houdt IVN regelmatig leerzame en leuke wandelingen en activiteiten in Heemtuin Presikhaaf."

- "De boer een handje helpen, dieren bekijken, kriebelbeestjes zoeken in het water, struinen in het moeras... Stadsboerderij de Korenmaat in Arnhem-Zuid is een échte beleefboerderij. Kom langs en ontdek alle mooie plekjes! De boerderij is gratis te bezoeken. Duurzaam. Op Stadsboerderij de Korenmaat houden we in álles rekening met de natuur. Onze boerderij wordt namelijk biologisch beheerd. Dat betekent dat we ons voedsel duurzaam verbouwen; met respect voor mens- en dier en in harmonie met de natuur. We hopen dat een bezoek aan onze boerderij ook jou inspireert om te genieten van onze mooie natuur en er bewust mee om te gaan. Keurmerken. Stadsboerderij De Korenmaat heeft het SKAL-keurmerk. Dit betekent dat we op een zo biologisch en duurzaam mogelijke manier onze boerderij runnen. Ook zijn we in het bezit van het Keurmerk Kinderboerderijen. Hiermee tonen we aan dat Stadsboerderij de Korenmaat niet alleen leuk en leerzaam is, maar dat we ook voldoen aan wet- en regelgeving en een veilige en verantwoorde plek zijn voor bezoekers, medewerkers en natuurlijk voor onze dieren.

De Boerderij. De Korenmaat is een typische rivierenlandschapboerderij, gespecialiseerd in fruit en vee. Op ons erf valt van alles te ontdekken en te beleven. We hebben weilanden met geiten, koeien en paarden. Onze varkens en konijnen kunnen vrij naar buiten. Ook houden we kippen en verschillende soorten volièrevogels. We hebben diverse zeldzame Nederlandse huisdierrassen en proberen op die manier een bijdrage te leveren aan het behoud van deze rassen. De dieren krijgen zoveel mogelijk ruimte en gelegenheid om te leven op een natuurlijke manier. Dat bevordert de gezondheid en het welzijn van de dieren en we zorgen voor een minimale belasting van het milieu. Stadsboerderij de Korenmaat in Arnhem-Zuid heeft verschillende fruitgaarden. In de Permacultuurtuin en onze Kindertuinen kunnen bezoekers van alles leren over (moes-)tuinieren. De groenten uit de tuinen (en andere lekkernijen van de boerderij) worden verkocht in de boerderijwinkel. Spelen kan natuurlijk ook volop in het speelmoeras en de speeltuin. En daarna... lekker genieten van een hapje en een drankje in Boerderijcafé de Hooijmaat."

- "Op Stadsboerderij Presikhaaf in Arnhem-Noord valt van alles te leren, te zien en te ontdekken over het boerenleven en de herkomst van ons voedsel. Kom kijken en beleef het zelf. De boerderij is gratis te bezoeken. Duurzaam. Op Stadsboerderij Presikhaaf houden we in álles rekening met de natuur. Onze boerderij wordt namelijk biologisch beheerd. Dat betekent dat we ons voedsel duurzaam verbouwen; met respect voor mens- en dier en in harmonie met de natuur. We hopen dat een bezoek aan onze boerderij ook jou inspireert om te genieten van onze mooie natuur en er bewust mee om te gaan. Keurmerken. Stadsboerderij Presikhaaf heeft het SKAL-keurmerk. Dit betekent dat we op een zo biologisch en duurzaam mogelijke manier onze boerderij runnen. Ook zijn we in het bezit van het Keurmerk Kinderboerderijen. Hiermee tonen we aan dat Stadsboerderij Presikhaaf niet alleen leuk en leerzaam is, maar dat we ook voldoen aan wet- en regelgeving en een veilige en verantwoorde plek zijn voor bezoekers, medewerkers en natuurlijk voor onze dieren.

De Boerderij. Stadsboerderij Presikhaaf in Arnhem-Noord is een educatieve publieksboerderij en is hoofdzakelijk gericht op vee. Een van onze belangrijkste doelen is het fokken met zeldzame Nederlandse landbouwhuisdierrassen. Zo kun je bij ons nog oude runderrassen als Lakenvelders en Blaarkoppen zien. Maar ook onze kippen, geiten, schapen, konijnen en zelfs onze eenden zijn van rassen die steeds zeldzamer worden. Zo leveren we een bijdrage aan het in stand houden van deze rassen. De dieren krijgen zoveel mogelijk ruimte en gelegenheid om te leven op een natuurlijke manier. Dat bevordert de gezondheid en het welzijn van de dieren en we zorgen voor een minimale belasting van het milieu.

Vlak naast het erf van Stadsboerderij Presikhaaf in Arnhem-Noord ligt Heemtuin Presikhaaf, volgens kenners de mooiste Heemtuin van Nederland! Een heerlijke plek om te wandelen en tot rust te komen. Op ons terrein hebben we ook een Boerderijwinkel. Hier geniet je natuurlijk van koffie met lekkers. Daarnaast verkopen we vlees van eigen land, biologische eieren van onze kippen en diverse ambachtelijke streekproducten zoals jam, honing, ijs en sappen. Je kunt er ook terecht voor originele cadeau’s; zoals educatieve (kinder)boeken, kookboeken, speelgoed en cadeaupakketten. Loop zeker ook een rondje door onze mooie Insectentuin. Hier kan je volop inspiratie opdoen over hoe je jouw tuin insectenvriendelijk(er) maakt."

- "Vogelwerkgroep Arnhem is opgericht in 1977. Eerst als zustervereniging van de KNNV en vanaf begin jaren 1980 als zelfstandige vereniging. Rondom de stad werd in de jaren 1980 al veel geteld en geïnventariseerd. Dit resulteerde in een groep mensen die met passie en betrokkenheid de vereniging op poten hebben gezet. Inmiddels is de werkgroep met 300 leden uitgegroeid tot een van de grotere vogelwerkgroepen van het land. Uiteraard gebeurt er tegenwoordig veel meer dan inventariseren alleen. De basis blijven uiteraard vogels en hun habitat en de bescherming daarvan. Daarom zijn en blijven we bezig met natuurbescherming. Zo zijn er samenwerkingsverdragen gesloten met natuurorganisaties, zijn we actief binnen het Groenforum van de gemeente en wordt er voor onderzoek samengewerkt met SOVON. Daarnaast organiseren we lezingen, excursies en cursussen waaraan leden, bijna altijd gratis, kunnen deelnemen. Zo is er een tweejaarlijkse cursus vogels kijken voor beginners, zijn er excursies naar binnen- en buitenlandse regio’s en wordt er bijna wekelijks een lezing georganiseerd. Zo beogen we de betrokkenheid en het draagvlak voor natuurbescherming te vergroten."

Bijvriendelijkste gemeente
"De gemeente Arnhem is door Nederland Zoemt verkozen tot bijvriendelijkste gemeente van Nederland. Op 11 maart 2022 heeft wethouder Cathelijne Bouwkamp de prijs in ontvangst genomen. De gemeente zet zich samen met veel bewoners bijzonder in om van de gemeente een veilige en voedselrijke thuishaven te maken voor wilde bijen. Door de hele stad zijn kleine en grote bijenoases te vinden, van geveltuintje tot stadspark. De jury van Nederland Zoemt roemt de gemeente om haar samenwerking met bewoners en lokale groene initiatieven, zoals Arnhem Zoemt. Ook het maaibeleid van de gemeente springt eruit: door de natuurvriendelijke aanpak in parken, bermen en op velden is er steeds meer voedsel voor wilde bijen.

Wethouder Cathelijne Bouwkamp: "Ik ben ontzettend trots dat onze stad bekroond wordt met deze mooie titel! Ik wil alle partners en inwoners bedanken voor hun inzet. Want daar gaat het om. Vanuit de gemeente zetten we in op klimaatadaptatie, een natuurvriendelijk maaibeleid en ontstenen en vergroenen. We zien vooral dat inwoners zelf gemotiveerd zijn om hun omgeving te vergroenen om zo flora en fauna te behouden. Dat is mooi om te zien en dat werpt zijn vruchten af. We zijn er nog niet, we gaan door met het inspelen op de klimaatveranderingen om onze groene stad te behouden en de bedreigde bijensoorten te helpen."

Helft alle bijensoorten bedreigd. Al die inzet om wilde bijen ook in de stad een plek te bieden is broodnodig. In Nederland zoemen 358 soorten wilde bijen, maar de helft van alle soorten is bedreigd. Ze hebben enorm te lijden van de intensieve landbouwmethoden, bestrijdingsmiddelen, verstening en ons ‘traditioneel’ groenbeheer. Dat heeft grote gevolgen voor de natuur én voor de mens. Zo’n tachtig procent van onze groenten, fruit en andere eetbare gewassen is namelijk afhankelijk van bijen. Arnhem nog bijvriendelijker. Op 11 maart 2022, de eerste dag van NLdoet, heeft wethouder Bouwkamp de prijs in ontvangst genomen. De gemeente heeft een insectenhotel, bloembollen, bijvriendelijke planten en ecologisch advies cadeau gekregen. De planten gingen meteen de grond in: betrokkenen en buurtbewoners gingen direct na de uitreiking aan de slag. De bloembollen zijn uitgedeeld onder groene buurtinitiatieven, als dank voor hun inzet voor de wilde bij." (bron: Nederland Zoemt, maart 2022)

Terug naar boven

Eten en drinken

- "Stadstuin Kweekland is een verrassende tuin van ca. 8.000m2 op een zuidhelling vlakbij Park Sonsbeek in Arnhem, waar alles en iedereen tot bloei komt. Kweekland is een pluktuin van en voor Arnhemmers. Een tuin waar we groente, snijbloemen en kruiden kweken. Een tuin om te laten zien dat iedereen het ook zelf kan. Je kunt er bloemen plukken en (op abonnement) groenten en fruit oogsten. Openingstijden: dinsdag- t/m vrijdagochtend werken we van 9.00-13.00 uur op de tuin. Nieuwe tijden vragen om een nieuwe aanpak. Kweekland heeft de afgelopen 6 jaar gefunctioneerd als openbare stadstuin; open voor iedereen die langskwam om bloemen te plukken, groenten & fruit te oogsten en te ‘zijn’ in de tuin al dan niet onder het genot van een verse versnapering uit de theeschenkerij. In deze tijd moeten we meer controle hebben over de bezoekersstromen, daarnaast hebben we ook de wens om meer betrokkenheid bij onze klanten te creëren. We hebben daarom in 2020 besloten de groente- en fruittuin om te vormen tot een CSA (Consumer Supported Agriculture), wat kortweg inhoudt dat klanten een ‘oogstaandeel’ kopen aan het begin van het seizoen. Dit geeft het recht om het hele seizoen (van 1 april tot 1 december) te komen oogsten voor eigen behoefte. De theeschenkerij en bloementuin blijven - in het seizoen - wel open voor iedereen.

Kweekland wordt bestuurd door Stichting Ortus. Hoofddoelstellingen van de stichting: educatie t.a.v. voeding en ‘groen’ in de breedste zin des woords; verbinden en faciliteren van groene initiatieven; rRe-integratie van mensen met afstand tot arbeidsmarkt; duurzaamheid." Met hun plan voor de aanleg van een voedselbos bij Park Sonsbeek is Kweekland de winnaar geworden van de Dirk Zeldenrust Duurzaamheidsprijs 2020. Met de prijs, een cheque van € 5000,-, kunnen ze het plan gaan uitvoeren. De tweede prijs (600 euro) is voor De Energiebank Regio Arnhem, die huishoudens helpt bij het verlagen van hun energieverbruik. De derde prijs (400 euro) is voor De Stadskok, die buurttafels in wijken en moestuinen op scholen organiseert.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Arnhem, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- "Al jaren werkt een team van kundige schrijvers en fotografen op vrijwilligersbasis aan het mega grote project Arnhem2Day, oftewel De Arnhemse Beeldbank. Zo schrijven we geen nieuws, maar wel geschiedenis! Hier vind je van alles over Arnhem. Van mooie foto's tot en met wat de stad nou echt inhoudt." Sinds 2017 delen ze hun foto's (ook) op Facebook: "De Facebookgroep Arnhem2Day is dé plek om je foto's van de stad met anderen te delen. De groep kenmerkt zich door een relaxte sfeer en leerzame en positieve reacties. Hoe dan ook een leuke omgeving om te beleven. Heb je een mooie, interessante of grappige foto? Het kan hier allemaal. Join the club!"

- Mijn Arnhem is een site met honderden veelal oude ansichtkaarten van deze stad, van verzamelaar Judith Minkman.

- Oude foto's, ansichtkaarten e.d. van Arnhem op Facebook.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Arnhem (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Arnhem. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Media / Nieuws: - "RTV Arnhem is de publieke streekomroep voor deze gemeente en buurgemeente Renkum. Bekijk op onze Facebookpagina een selectie van ons nieuws en deel met ons wat jij ervan denkt. Je kunt er reageren op onze video's, programma's en polls. Ook kun je met andere Arnhemmers praten over wat er leeft in de stad. 'Like' onze pagina en blijf op de hoogte van wat er speelt in je stad!"

- 'Ik hou van Arnhem': nieuws uit de stad op Facebook en op de bijbehorende website.

- Wijken: - Wijkwebsite Burgemeesterswijk.

- "Op de website van de Arnhemse wijk Klarendal, 'eigenzinnig en ondernemend', tref je informatie voor de wijkbewoners en over alle organisaties die werkzaam zijn voor en in de wijk. Vanaf de website verwijzen we je ook door naar andere Klarendal- gerelateerde websites, de wijkkrant en ondernemingen (verenigd in ondernemersvereniging DOCKS en de winkels van het Modekwartier). Verder worden er nieuwsberichten geplaatst met het laatste nieuws, activiteiten en andere ontwikkelingen. Op de Facebookpagina van Klarendal plaatsen we vluchtiger nieuws dan in de wijkkrant en nog vluchtiger dan op de website. Maar we linken er wel naar toe. Of we delen nieuws van in Klarendal opererende organisaties zoals bouwspeelplaats de Leuke Linde, het Modekwartier, De Wasplaats, het Inloophuis, Rozet in de Wijk - en alles wat voorbij komt en relevant is voor de wijk en zijn bewoners. Ook met oude foto's proberen we mensen te plezieren! Heb jij oude foto's van de wijk? Neem de moeite om ze te scannen, deel ze op deze pagina óf stuur ze naar wijkkrant@klarendal.nl."

- Educatie: - "Rozet richt zich op cultuur en de verbinding van de samenleving door taal, kunst en erfgoed. We zetten ons in voor de inwoners van Arnhem en omgeving waar iedereen gelijke kansen heeft om zich persoonlijk te ontwikkelen. Samen met de Arnhemmers en organisaties ontwikkelen we culturele en educatieve activiteiten dichtbij, in de stad en in de wijken. Hierin komt de kracht van ontmoeten, ontdekken en ontwikkelen met taal, kunst en erfgoed samen. Samen met de Bibliotheek en het Kunstbedrijf hebben we één missie: "Rozet is de springplank voor de stad. Voor iedere bewoner van de stad en daarbuiten die dat wil en nodig heeft. Rozet maakt taal, kunst en erfgoed toegankelijk en persoonlijke groei mogelijk. Rozet versterkt daarmee het hart van de Arnhemse samenleving."

Rozet is meer dan een gebouw. Wat we doen: vrij toegang tot Leven Lang Leren met onze cursussen, workshops en lezingen; voor mensen die geen perspectief hebben op werk hebben we werkervaringsplekken; we zijn gericht op beter lezen, spreken en/of internetten voor jong en oud. Hiermee bestrijden we laaggeletterdheid; met ons cultuureducatief aanbod zijn we op alle scholen in Arnhem aanwezig; Rozet heeft dé openbare bibliotheek voor geschiedenis in Nederland. Onze pluscollectie Geschiedenis verbindt verleden, heden en toekomst voor alle Nederlanders. Onze unieke Gelderse collectie (Gelriana) vertelt en verdiept het verhaal van Gelderland."

- Zorg en welzijn: - Zorgboerderij Tokhok.

- "Stichting Hoeve Klein Mariëndaal is een zorginstelling die beschikt over drie prachtige locaties. Hoeve Klein Mariëndaal is de hoofdlocatie. Deze zorgboerderij en theeschenkerij is gevestigd op landgoed Mariëndaal aan de rand van Arnhem. Daarnaast hebben we een locatie in Heelsum: Hoeve Heidestein. Dit was voorheen de kinderboerderij. En sinds september 2018 hebben we ook nog een prachtige locatie in Schaarsbergen: Heidehuis. We bieden dagbesteding en activerend werk aan een diversiteit van deelnemers. Inwoners met een verstandelijke beperking, GGZ achtergrond, NAH en dementie. Op de zaterdag bieden we een programma aan kinderen en jongeren met een ondersteuningsvraag. Deelnemers kunnen meewerken in de biologische tuinderij, dierverzorging, theeschenkerij en groenonderhoud in de wijk. Daarnaast is er ruimte voor creatieve en muzikale activiteiten."

- "Sinds 2005 werkt Zorgboerderij Etenoha in Arnhem als onmisbaar onderdeel binnen paardencentrum de Paardenmaat. Op de Paardenmaat vinden 32 paarden en pony’s, mede door haar unieke ligging binnen het nieuwe park Lingezegen, een gezond onderkomen. Centraal staat het omgaan met elkaar en met de dieren. Dit doen we op basis van wederzijds respect en vertrouwen. De open en ongedwongen sfeer maakt dat iedereen zich op zijn/haar eigen manier verder kan ontwikkelen. Daarnaast maakt het werken in de buitenlucht dat we ons meer bewust zijn van de seizoenen. Ieder seizoen brengt zijn eigen werk en ritme mee. Bijvoorbeeld: ’s zomers wandelen we regelmatig buiten met de paarden, terwijl we ’s winters wat vaker bij de kachel zitten om op te warmen. Er wordt gekeken naar individuele wensen en mogelijkheden. De deelnemers kunnen zelf aangeven in welke groep(en) ze mee willen draaien. In overleg met de leiding wordt een persoonlijk ondersteuningsplan opgesteld dat uitgevoerd wordt volgens een gestructureerd en overzichtelijk weekrooster.

Een kleine greep uit de werkzaamheden: Paardenverzorging: paarden voeren, borstelen en knuffelen en buiten zetten. Het uitmesten van stallen, gangen vegen, opruimen en waterbakken schoonmaken. Leren over ‘omgaan met paarden’ en ‘de aard van het paard’; Tuin- en klusgroep: kippen voeren, eieren zoeken en rapen. Het verzorgen van planten en de terrassen. Het onderhouden van de weilanden, bomen knotten, snoei en maaiwerk, fruit plukken, walnoten rapen; Bak- en kookploeg: het bakken van taarten en koekjes. Limonade maken. Lunch verzorgen; Theeschenkerij: mensen ontvangen, bestellingen opnemen, serveren van koffie en thee, de terrassen schoonhouden."

- "Inloophuis Sint Marten - Klarendal is vanuit het Buurtpastoraat van RK Parochie Sint Eusebius opgezet met ondersteuning vanuit de Protestante Gemeente Arnhem als laagdrempelig inloopcentrum en als een oecumenische stedelijke, dus wijkoverstijgende voorziening waarin iedereen welkom is. Het Inloophuis is er voor alle mensen in en rond de wijken Sint Marten en Klarendal die elkaar willen ontmoeten. Mensen kunnen meedoen aan activiteiten of zelf actief worden als vrijwilliger bij een van de projecten. Het Inloophuis is ook de plek waar wijkbewoners bij het Buurtpastoraat aan kunnen kloppen voor pastorale of materiële hulp. In en rond het Inloopcentrum worden verschillende activiteiten georganiseerd, vooral om de nood onder mensen aan de onderkant van de samenleving te verminderen."

- "De Arnhemse Uitdaging is een bedrijvennetwerk dat zorgt voor samenwerking tussen lokale maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. Via ons netwerk van vrijwilligers uit het bedrijfsleven kunnen stichtingen, verenigingen en bewonersinitiatieven in Arnhem een beroep doen op hulp van lokale bedrijven die kennis, materialen, faciliteiten of menskracht met hen willen delen. Het mes snijdt zo aan twee kanten: maatschappelijke organisaties kunnen hun (vrijwilligers-)werk beter doen en bedrijven kunnen op een praktische manier hun maatschappelijke betrokkenheid invullen. Zo worden nieuwe verbindingen gelegd tussen bedrijfsleven en samenleving.

Matchen. Wij matchen op verschillende manieren vragen van maatschappelijke organisaties in Arnhem met aanbod van lokale bedrijven: - Matchgroepen. Matchbanken: - Spullenbank, - Laptopbank, - Cadeautjesbank. Maatschappelijke klussen. Jaarlijks matchevent. Laat ons weten wat je vraag of aanbod is. Wij bekijken wat het beste past! Workshops. We organiseren workshops en voor aanbieders en aanvragers. Aanjagen. 1%: we stimuleren bedrijven en hun medewerkers om vrijwilligerswerk te doen. De ambitie is dat iedere Arnhemse professional minimaal 1% van zijn of haar werktijd aan de lokale samenleving schenkt.

Hoe we nog meer verbinden. Soms zijn we ook aanjager of ondersteuner van projecten of samenwerkingsverbanden die bijdragen aan een leukere en betere samenleving. Binnen de Arnhemse Dialoog streven we een publiek-private samenwerking na op het gebied van armoede en schulden. De Koffieclub Noodhulporganisaties Armoede komt onder voorzitterschap van de Arnhemse Uitdaging een paar keer per jaar bijeen om nieuwtjes uit te wisselen en te zoeken naar betere onderlinge afstemming. De Adviesbrigade, opgericht in 2013 vanuit de Arnhemse Uitdaging, is een groep gepensioneerde adviseurs die stichtingen en verenigingen in Arnhem helpt bij bestuurlijke en strategische vraagstukken. Zie ook deze video over de Arnhemse Uitdaging."

- Duurzaamheid: - "De in 2017 op 62-jarige leeftijd overleden Dirk Zeldenrust was een Arnhemse wereldverbeteraar bij uitstek. Om Dirk’s gedachtegoed en dadendrang in ere te houden heeft een aantal getrouwen rond Dirk, de Club van Dirk, het initiatief genomen de Dirk Zeldenrust Duurzaamheidsprijs in het leven te roepen, met als doel duurzame activiteiten en projecten in Arnhem te stimuleren. Deze prijs wordt toegekend aan een persoon of organisatie die - net als Dirk - onderkent dat een duurzame wereld niet kan wachten. In 2020 wordt de Dirk Zeldenrust Duurzaamheidsprijs voor de 3e keer uitgereikt. Voorgaande jaren ging de prijs naar Stichting RecaP en DierbaarGoed. Zowel grote als kleine duurzame initiatieven in de gemeente komen in aanmerking voor de prijs: een bedrag van € 5000,-. Onderzoekers of studenten die werken aan duurzame innovaties kunnen in aanmerking komen, maar ook natuurbeschermers, groene ondernemers of mensen die initiatieven nemen om hun buurt te verduurzamen. Duurzaamheid wordt breed opgevat: energie en klimaat, circulaire economie en biodiversiteit. De winnaar moet de prijs gebruiken om het winnende initiatief te versterken en/of uit te bouwen."

- Klimaatadaptatie: - "Het klimaat verandert. Dat weten we inmiddels allemaal. Terwijl we ons wereldwijd inzetten om de opwarming van de aarde te beperken, merken we dat door diezelfde opwarming het weer in ons land verandert. Dat merken we ook in Arnhem. Velen van ons zullen zich nog wel dé stortbui van 28 juli 2014 herinneren. Toen regende het zoveel dat in korte tijd grote delen van de stad letterlijk onder water liepen. De rubberen bootjes die door de straten gingen, staan ons nog helder voor de geest. In de zomer van 2019 werden we in de stad geconfronteerd met temperaturen tegen de 40 graden waardoor het voor veel Arnhemmers, vooral de ouderen en kwetsbaren, nauwelijks
was uit te houden.

En nu, in 2020, maken we het 3e droge voorjaar op een rij mee. Veel grasvelden kleuren al geel terwijl de zomer nog moet beginnen. Het klimaatbewustzijn in Arnhem is groot; bewoners vergroenen hun tuinen en gevels, ondernemers en winkeliers verruilen stenen voor groen en zorginstellingen zijn alert op de gevolgen van een hittegolf voor hun bewoners. Het is heel goed om te zien hoeveel Arnhemmers zich inzetten voor een klimaatadaptatieve stad. Ook de gemeente zet zich in om de stad klimaatbestendiger te maken.

Toch moet er meer gebeuren, willen we als stad voorbereid zijn op de gevolgen van het veranderende klimaat. Willen we een stad blijven waar het prettig wonen en werken is, een klimaatbestendige stad in 2050, zoals we in Nederland met elkaar hebben afgesproken, dan moeten we samen in de versnelling. In deze 'Strategie Klimaatadaptatie Arnhem' geven we aan hoe wij dat voor ons zien. Wat we de komende tien jaar, tot 2030, gaan doen om onze stad klimaatbestendiger te maken. Waar we dit kunnen doen door klimaatadaptatie te combineren met vergroenen doen we dat. Waar we werken aan de stad nemen we klimaatadaptatie mee.

En we doen het samen; iedereen is nodig voor een succesvolle aanpak: bewoners, bedrijven, organisaties en instellingen en natuurlijk de overheid. Als gemeente nemen we daarbij de regie omdat het hier gaat over de leefbaarheid van onze stad en de gezondheid en veiligheid van onze inwoners, nu en zeker ook in de toekomst." Aldus Cathelijne Bouwkamp, wethouder Groen & Openbare ruimte, Stedelijke Ontwikkeling en Klimaat & Energie, in het Voorwoord van de in augustus 2020 verschenen Strategie Klimaatadaptatie Arnhem 2020-2030.

- "Arnhem Klimaatbestendig informeert en inspireert Arnhemmers over hoe we de stad samen meer klimaatbestendig kunnen maken. Het platform verbindt bewoners, bedrijven, kennisinstellingen en overheden met elkaar in lopende projecten en nieuwe initiatieven. Het is een netwerkaanpak die met kleine lokale investeringen en aanpassingen grote opbrengsten genereert. Iedereen kan bijdragen om de stad klimaatbestendig te maken. Buiten het voorkomen van schade levert dit bijkomende voordelen op; de stad wordt groener en aantrekkelijker, de luchtkwaliteit verbetert, biodiversiteit neemt toe, bewoners voelen zich gezonder en gelukkiger.

Waarom is dit nodig? Het veranderende klimaat zorgt ervoor dat zomers warmer en droger worden en dat we te maken krijgen met steeds meer piekbuien. Piekbuien leiden tot schade door wateroverlast en extreme warmte leidt tot vermindering van comfort, van het functioneren van mensen en brengt gezondheidsrisico’s met zich mee. Arnhem is gevoelig voor deze risico’s. Binnen de heuvelachtige bebouwde kom zijn grote oppervlakten verharding aanwezig waardoor wateroverlast ontstaat tijdens hevige regenval, verdroging tijdens droge periodes en hittestress tijdens warme dagen.

Hoe gaan we dit doen? Samen kunnen we ervoor zorgen dat Arnhem klimaatbestendiger wordt. Er zijn veel slimme oplossingen, kleine en grote, om hitte te verminderen en regenwater op te vangen. Minder tegels en meer groen helpt bijvoorbeeld al enorm. Regenwater kun je zelfs benutten, voor je tuin of voor je wc. Bovendien maken deze oplossingen je omgeving mooier en gezonder. Doe mee, draag bij en geef het door!"

- Milieu: - "De gemeente Arnhem zet samen met inwoners, ondernemers en (milieu)organisaties een fijnmazig netwerk op van sensoren die de luchtkwaliteit meten. In dit burgermeetnet gaan deelnemers aan de slag met zelfgebouwde sensoren. Natuur en Milieu Gelderland is partner in dit project. In het burgermeetnet wordt ook aansluiting gezocht bij het RIVM-initiatief ‘Samen meten aan luchtkwaliteit’. Het burgermeetnet zorgt voor meer kennis, bewustwording en inzicht in de luchtkwaliteit in de gemeente. Op 20 februari 2020 organiseerden we een startbijeenkomst voor inwoners. Daarna volgden enkele bouwworkshops. Vermoedelijk volgen er nog meer. De workshop duurt maximaal 2 uur. Na de presentatie zet je onder begeleiding van de Luchtwachters van de stad je eigen fijnstofmeter in elkaar. Het materiaal daarvoor is allemaal aanwezig. De meter hang je vervolgens thuis op. Daarvoor krijg je een handleiding mee. De gegevens worden geregistreerd bij het RIVM en zijn openbaar. De kosten voor deelname aan de workshop en de eigen bijdrage voor de meter is 17,50 euro. De meter is daarmee van jou. Woon je in deze gemeente en wil je meedoen met dit meetnet? Zet jezelf dan op de mailinglijst om je interesse voor een workshop aan te geven." (bron en voor nadere informatie zie Natuur en Milieu Gelderland)

- 'Eetbare stad': - Wie in Arnhem een plan heeft voor een buurtmoestuin, een pluktuin of een ander initiatief op het gebied van het gezamenlijk telen van lokaal voedsel, kan gebruik maken van de nieuwe subsidieregeling 'Eetbare Stad'. Voor de jaren 2021-2023 is in totaal €75.000 beschikbaar. De subsidieregeling heeft als doel het stimuleren van eetbaar groen door en voor inwoners van de gemeente. Daarmee wil de gemeente invulling geven aan haar beleid op het gebied van de eetbare stad, stadslandbouw en regionaal voedsel, zoals vastgelegd in de visie op Stadslandbouw. Per initiatief wordt maximaal vijftig procent van de kosten gesubsidieerd met een maximum bedrag van € 4.000 per initiatief.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Arnhem Moscowa.

Reactie toevoegen