Status

- Alphen-Chaam is een gemeente in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat.

- De gemeente Alphen-Chaam is in 1997 ontstaan uit samenvoeging van de gemeente Chaam, het grootste deel van de gemeente Alphen en Riel (alleen het dorp Riel met bijbehorende buurtschappen is naar de gemeente Goirle gegaan) en het deel van de gemeente Nieuw-Ginneken voorzover gelegen ten zuiden van de A58 (met de dorpen Galder en Strijbeek, plus een aantal buurtschappen).

- De gemeente omvat de dorpen Alphen, Chaam, Galder en Strijbeek en de buurtschappen Alphen-Oosterwijk, Balleman, Boshoven, Boslust, Chaamdijk, Couwelaar, Dassemus, Druisdijk, Geersbroek, Ginderdoor, Goedentijd, Grazen, Heerstaaien, Heikant, Het Sas, 't Hoekske (voor een klein deel), Hondseind, Houtgoor, Kalishoek, Kerzel, Klooster, Kwaalburg, Leg, Looneind, Meijsberg, Notsel, Rakens, Snijders-Chaam, Terover, Venweg en 't Zand. Dat zijn in totaal 4 dorpen en 31 buurtschappen.

Enkele Ulvenhoutse buurtschappen NW van Chaam die bij de herindeling van 1997 zijn overgegaan naar de gemeente Alphen-Chaam (terwijl de dorpskern van Ulvenhout naar de gemeente Breda is overgegaan), hebben sindsdien in het postcodeboek en in de gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen BAG, samen met het omliggende buitengebied van het dorp Ulvenhout Z van de A58, de plaatsnaam Ulvenhout AC* toegekend gekregen. Voor nadere toelichting op deze materie, zie bij Ulvenhout, kopje Status.
* Waarbij AC staat voor Alphen-Chaam.

Een stukje buitengebied van het dorp Bavel, Z van de A58, dat bij de herindeling van 1997 naar de gemeente Alphen-Chaam is overgegaan (terwijl de dorpskern van Bavel naar de gemeente Breda is overgegaan), is voor de postadressen benoemd als plaatsnaam Bavel AC. Voor nadere toelichting op deze materie, zie bij Bavel, kopje Status.

- In totaal zijn er in de gemeente Alphen-Chaam 4 dorpen en 31 (delen van) buurtschappen.

- De medewerkers van de gemeenten Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en 'Gilze en Rijen' werken sinds 2016 samen in een ambtelijke organisatie: de ABG-organisatie. Dit is een 'ambtelijke fusie', wat wil zeggen dat de gemeenten als zodanig wel zelfstandig blijven. De ABG-organisatie levert alle producten en diensten voor de drie gemeenten. Ieder gemeentebestuur zorgt ervoor dat de producten en diensten zijn afgestemd op de lokale behoefte van inwoners, bedrijven en belangenverenigingen. De ABG-organisatie is een 'gemeenschappelijke regeling'.

- Wapen van de gemeente Alphen-Chaam.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Alphen-Chaam.

Naam

Naamsverklaring
De naam van de gemeente is samengesteld uit de namen van de twee belangrijkste dorpen in de gemeente: Alphen en Chaam.

Ligging

De gemeente Alphen-Chaam ligt ZO van de stad Breda en ZW van de stad Tilburg.

Statistische gegevens

- De gemeente Alphen-Chaam is opgericht per 1-1-1997 en als volgt samengesteld:
van Alphen en Riel 1.387 huizen, 3.857 inwoners, 3.980 hectare;
van Chaam 1.427 huizen, 3.783 inwoners, 2.991 hectare;
van Nieuw Ginneken 590 huizen, 1.696 inwoners, 2.353 hectare;
van Breda 4 huizen, 7 inwoners, 11 hectare
en per 1-1-1998 van Goirle 1 hectare onbewoond gebied.

- De bevolkingsdichtheid van de gemeente is voor Brabantse begrippen zeer laag (100 inwoners per km²). Dat vind je elders in het land eigenlijk alleen maar in Groningen en Fryslân. Dit komt vooral door het grote 'groene' gedeelte van de voormalige gemeente Nieuw-Ginneken (= Galder, Strijbeek en Ulvenhout AC en omgeving).

- Tegenwoordig heeft de gemeente circa 4.000 huizen met circa 10.000 inwoners.

Geschiedenis

Door het ontstaan van de huidige gemeente Alphen-Chaam zijn oude banden hersteld: Alphen en Chaam hebben eeuwenlang tot dezelfde gemeente en parochie behoord*. De eenheid van Alphen en Chaam, ontstaan in 1313, zou blijven voortbestaan tot 1810, toen Napoleon bij decreet bepaalde dat Chaam een zelfstandige gemeente werd en Alphen Riel mocht inlijven. Riel behoorde tot op dat moment tot de ‘gemeente’ Hilvarenbeek.
* Zie verder bij Chaam.

Recente ontwikkelingen

- Structuurvisie gemeente Alphen-Chaam (2014).

Bezienswaardigheden

- Gemeentelijke monumenten in de gemeente Alphen-Chaam.

- Beeldend kunstenaar en dichter Pien Storm van Leeuwen heeft in 2004 27 zogeheten Poosplaatsen gecreëerd in de gemeente Alphen-Chaam en enkele omliggende kernen. Het betreft rustplekken in het landschap waar in granieten keien, die door de natuur zijn gevormd, gedichtjes zijn gegraveerd.

Jaarlijkse evenementen

- "De 3e en 4e zondag in maart zijn gereserveerd voor dé openingswedstrijd van het seizoen, namelijk onze prachtige SGW Alphen-Chaam. Recreatieterrein ’t Zand is het decor van deze veelzijdige sport waar dressuur, springen en cross samenkomen. Het uitnodigende terrein met bos, open veld en grote waterplas biedt zowel paard als ruiter een mooie uitdaging en de bezoekers een heerlijke wandeling. De crossbouwers maken van elke hindernis een waar huzarenstukje met een eigen verhaal. Ruim 200 vrijwilligers per wedstrijddag zorgen ervoor dat paard en ruiter veilig aan de finish komen. De SGW commissie bestaat uit ruim 20 fanatiekelingen die jaarlijks in september al met de voorbereidingen beginnen."

Landschap, natuur en recreatie

- Alphen-Chaam heeft eigenlijk alles wat voor toeristen de moeite waard is: een rijke historie, water, bossen en heide. Je kunt heerlijk dwalen door uitgestrekte bosgebieden. Er zijn vele wandel- en fietspaden van uiteenlopende lengte. Je kunt ook zelf volop pionieren op de diverse dagrecreatieterreinen en picknickplaatsen. De gemeente telt verscheidene campings, bungalowparken, kampeerboerderijen en een jeugdherberg. Je kunt ook vertoeven in een groot recreatiegebied met een zwem- en speelvijver, strand en ligweiden of in het grote zwembad elders in de gemeente. Zie verder bij de kernen Alphen, Chaam, Galder en Strijbeek.

- Natuurvereniging Mark en Leij heeft als doel: het beschermen, versterken en uitbreiden van de natuur- en cultuurhistorische waarden van het landschap in het algemeen en in het bijzonder in en rond het gebied van de gemeenten Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Baarle-Hertog; het beschermen en verbeteren van de leefomgeving in dit gebied voor mensen, flora, fauna en het historisch erfgoed; het vergroten van de kennis van de natuur- en landschapswaarden in dit gebied; het verbreiden van deze waarden en kennis onder een zo breed mogelijke bevolking. Zij beoogt dit onder meer te bereiken door: het meewerken aan regionale en landelijke projecten; het meewerken aan besluitvorming door zitting te nemen in commissies buiten de vereniging; het onderhouden van contacten met aanverwante verenigingen en instellingen; het informeren van regionale en landelijke organisaties over resultaten van eigen onderzoek; het publiceren over bovengenoemde onderwerpen; het organiseren van contactavonden en studietochten.

- Om het groene beeld van de gemeente in de toekomst te behouden en versterken is in 2013 de Groenvisie gemeente Alphen-Chaam als handleiding opgesteld. De Groenvisie biedt handvatten om actuele ontwikkelingen te sturen en knelpunten op te lossen. Daarnaast geeft de Groenvisie het gewenste beeld op lange termijn weer, zodat gewerkt kan worden aan een toekomstgerichte groenstructuur. De visie op het gemeentelijk groen geeft in woord en beeld weer waar de gemeente naar streeft. De eigen identiteit van de kernen wordt met groen benadrukt. Groen verbindt daarnaast de kernen met het omringende buitengebied door middel van bijvoorbeeld erfbeplantingen en boomgroepen en is van belang met oog voor recreatie, ecologie en educatie. Altijd wordt gestreefd naar een beheerbare groenstructuur die met acceptabele inspanningen in stand kan worden gehouden.

Per kern zijn de huidige en gewenste groenstructuur bepaald. Het betreft op de eerste plaats de hoofdgroenstructuur: groen met hoge waarde voor het dorp (bijvoorbeeld recreatief, historisch, ecologisch). De elementen die bepalend zijn voor de oriëntatie, sfeer en structuur in de wijken zijn opgenomen in de nevenstructuur. In deze visie zijn concrete maatregelen opgenomen en aanbevelingen gedaan om de groenstructuur te ontwikkelen.

- Het Markdal is het beekdal van de Mark, ten zuiden van Breda. Het gebied is rijk aan natuur en cultuurhistorie en populair bij wandelaars en fietsers. Het Markdal is ook decor van een bijzonder proces. De bewoners en betrokkenen in het gebied hebben zelf het heft in handen genomen om het gebied verder te verbeteren. Het einddoel is een Markdal met meer ruimte voor water en natuur, maar ook een innovatief Markdal met een toekomst voor de mensen die er leven en werken. "Wij, bewoners van het Markdal en betrokkenen bij het Markdal, hebben samen de 'Vereniging Markdal duurzaam en vitaal' opgericht. Wij willen dat het Markdal een mooi, groen, levendig en innovatief gebied wordt, een gebied met toekomst voor natuur en bewoners. Het begon allemaal in 2011 met een avond over de toekomst van het Markdal, georganiseerd door vertegenwoordigers van vijf natuurverenigingen. Lokale en provinciale politici van alle partijen ondersteunden het idee om het Markdal verder te ontwikkelen tot een gebied waar water- en natuurdoelen gerealiseerd kunnen worden (KRW en NNN), maar waar ook rekening wordt gehouden met economie en leefbaarheid.

Dit leidde tot de oprichting van een platform, Platform Markdal duurzaam en vitaal. Gezamenlijk hebben wij vervolgens onze ideeën op papier gezet in het uitvoeringsprogramma Markdal. Om ook wettelijk een rechtspersoon te zijn, hebben wij in 2013 een Vereniging Markdal duurzaam en vitaal en een Stichting Markdal duurzaam en vitaal in het leven geroepen. De vereniging houdt zich bezig met de aansturing, de stichting is risicodragend en houdt zich bezig met de uitvoering. Lees hier het achtergrondartikel over deze unieke aanpak. Vereniging Markdal duurzaam en vitaal heeft meer dan 150 leden en draait volledig op de inzet van vrijwilligers. De vrijwilligers zetten zich gezamenlijk elk jaar meer dan 5.000 uur in voor overleg met belangengroepen en overheden, het organiseren van bijeenkomsten, het ontwikkelen van beleid, het schrijven van ‘richtingwijzers’ en het uitwisselen van informatie."

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Alphen-Chaam. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter. - Informatiepagina van de gemeenteraad.

- Lezen: - "Bibliotheek Alphen-Chaam is een zelfstandige bibliotheek. Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vrijwilligers. De Bibliotheek verzorgt de uitlening van boeken en andere media in de bibliotheek in Chaam en het servicepunt in Galder. De bibliotheek heeft een ruime collectie aan boeken: jeugdboeken (voor beginnende lezers tot jongeren vanaf 15 jr.), (groot letter) volwassenboeken (van detectives tot romans); baby / peuter / kleuter prentenboeken; jeugdstripboeken; houten puzzels (jeugd); informatieve boeken (van bedrijf & beroep tot wetenschap & techniek); dvd’s (jeugd). Via Aura Online Zoeken kan iedereen, ook niet-leden, deze ruime online bibliotheek collectie van ongeveer 13.000 boeken bekijken. Wil je boeken lenen, maar je bent (nog) geen lid? Dan kun je lid worden van de Bibliotheek. In de bibliotheek kun je gratis gebruik maken van onze computer om te surfen, mailen, en documenten op te stellen of (tegen vergoeding) te printen. Er is wifi aanwezig."

- Welzijn: - De Buurtverbinders zijn een groep vrijwilligers die het onlinedorpsplein OnsAlphenChaam beheren en verbindingen leggen tussen bewoners onderling en tussen bewoners en organisaties. Op dit onlinedorpsplein zie je alles wat er in de dorpen speelt op het gebied van hulp gevraagd, hulp aangeboden, nieuwtjes, gezellige en sportieve activiteiten, spullen te koop of te leen en nog veel meer. Hiermee willen de initiatiefnemers bereiken dat zowel online als op straat mensen zich meer met elkaar verbinden.