Alkmaar

Plaats
Stad en gemeente
Alkmaar
Kennemerland West-Friesland
Noord-Holland

alkmaar_plaatsnaambord_kopie.jpg

Alkmaar is een stad en gemeente in de provincie Noord-Holland, in grotendeels de streek Kennemerland. Het is de hoofdplaats van Noord-Kennemerland.

Alkmaar is een stad en gemeente in de provincie Noord-Holland, in grotendeels de streek Kennemerland. Het is de hoofdplaats van Noord-Kennemerland.

gemeente_alkmaar_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Alkmaar anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Alkmaar anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

gemeente_alkmaar_stad_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Stad Alkmaar anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie atlasenkaart.nl)

Stad Alkmaar anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie atlasenkaart.nl)

alkmaar_grote_kerk_of_sint_laurenskerk_kopie.jpg

De Grote Kerk of Sint Laurenskerk is het grootste en drukst bezochte monument van Alkmaar. De kerk trekt jaarlijks meer dan 70.000 geïnteresseerden. (© Jan Dijkstra, Houten)

De Grote Kerk of Sint Laurenskerk is het grootste en drukst bezochte monument van Alkmaar. De kerk trekt jaarlijks meer dan 70.000 geïnteresseerden. (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_interieur_van_de_grote_kerk_of_sint_laurenskerk_kopie.jpg

Alkmaar, interieur van de Grote Kerk of Sint Laurenskerk (© Jan Dijkstra, Houten)

Alkmaar, interieur van de Grote Kerk of Sint Laurenskerk (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_molen_van_piet_in_het_kennemerpark_kopie.jpg

Alkmaar, de Molen van Piet in het Kennemerpark (© Jan Dijkstra, Houten)

Alkmaar, de Molen van Piet in het Kennemerpark (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_waagplein_kopie.jpg

Vanaf de brug over de Voordam in Alkmaar zien we het Waagplein (© Jan Dijkstra, Houten)

Vanaf de brug over de Voordam in Alkmaar zien we het Waagplein (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_stadskantoor_kopie.jpg

Alkmaar, Stadskantoor (© Jan Dijkstra, Houten)

Alkmaar, Stadskantoor (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_baanbrug_oudegracht_en_hofstraat_kopie.jpg

Van achter de Baanbrug kijken we links en rechts naar huizen aan de Oudegracht en rechtdoor naar de Hofstraat (© Jan Dijkstra, Houten)

Van achter de Baanbrug kijken we links en rechts naar huizen aan de Oudegracht en rechtdoor naar de Hofstraat (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_baangracht_kopie.jpg

De Baangracht in Alkmaar gezien in de richting van het centrum (© Jan Dijkstra, Houten)

De Baangracht in Alkmaar gezien in de richting van het centrum (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_hoek_lindegracht_en_ritsevoort_hofje_van_splinter_kopie.jpg

Op de hoek van de Lindegracht en de Ritsevoort in Alkmaar vinden we het Hofje van Splinter (© Jan Dijkstra, Houten)

Op de hoek van de Lindegracht en de Ritsevoort in Alkmaar vinden we het Hofje van Splinter (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_sint_annastraat_kopie.jpg

Wat een mooi straatje, de Sint Annastraat in Alkmaar (© Jan Dijkstra, Houten)

Wat een mooi straatje, de Sint Annastraat in Alkmaar (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_sint_jacobstraat_kopie.jpg

Alkmaar, Sint Jacobstraat, met links een huis met gevelsteen met jaartal 1593 (© Jan Dijkstra, Houten)

Alkmaar, Sint Jacobstraat, met links een huis met gevelsteen met jaartal 1593 (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_verdronkenoord_kopie.jpg

Alkmaar, Verdronkenoord (© Jan Dijkstra, Houten)

Alkmaar, Verdronkenoord (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_wijde_glob_brug_over_luttik_oudorp_kopie.jpg

Vanaf de Wijde Glop in Alkmaar zien we de brug over de Luttik Oudorp (© Jan Dijkstra, Houten)

Vanaf de Wijde Glop in Alkmaar zien we de brug over de Luttik Oudorp (© Jan Dijkstra, Houten)

alkmaar_voormalig_provinciehuis_gevelsteen.jpg

In Alkmaar kun je meer dan 100 fraaie gevelstenen bewonderen (zie de link onder het kopje Bezienswaardigheden), zoals deze aan het 'Provenhuis' (Zevenhuizen 13). (© Jan Oosterboer)

In Alkmaar kun je meer dan 100 fraaie gevelstenen bewonderen (zie de link onder het kopje Bezienswaardigheden), zoals deze aan het 'Provenhuis' (Zevenhuizen 13). (© Jan Oosterboer)

alkmaar_kaasmarkt_bijna_afgelopen.jpg

Een van de attracties waar Alkmaar beroemd om is, is de kaasmarkt, op de vrijdagen van eind maart tot eind september. Onder het kopje 'Evenementen en activiteiten' kun je er meer over lezen. (© Jan Oosterboer)

Een van de attracties waar Alkmaar beroemd om is, is de kaasmarkt, op de vrijdagen van eind maart tot eind september. Onder het kopje 'Evenementen en activiteiten' kun je er meer over lezen. (© Jan Oosterboer)

Alkmaar

Terug naar boven

Status

- Alkmaar is een stad en gemeente in de provincie Noord-Holland, in grotendeels de streek Kennemerland. Het is de hoofdplaats van Noord-Kennemerland. Sinds gemeentelijke herindelingen in de jaren 1970 (zie hierna) en latere nieuwbouw ligt een huidig, N deel van de stad in West-Friesland (d.w.z.: binnen de Westfriese Omringdijk). Tegenwoordig is er tevens sprake van de Regio Alkmaar, als samenwerkingsverband van een aantal gemeenten in de regio.

- Wapen van de gemeente Alkmaar.

- De gemeente Alkmaar is per 1-10-1972 vergroot met de gemeenten Koedijk (deels) en Oudorp. Naast (delen van) deze dorpen en uiteraard de gelijknamige stad zelf, viel onder de gemeente ook nog het grootste deel van de buurtschap Omval.

In 2015 is de gemeente vergroot met de gemeenten Graft-De Rijp en Schermer (in de praktijk wordt dat althans zo ervaren. Formeel is er een nieuwe gemeente ontstaan). Voor de achtergronden daarvan zie het rapport 'Het beste van drie werelden in één gemeente. Herindelingsadvies Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer'. Sindsdien vallen ook delen van de dorpen Rustenburg en Ursem (zijnde buitengebieden ervan) onder deze gemeente. Deze delen behoorden daarvóór, net als het andere en kleinere deel van de buurtschap Omval, tot de gemeente Schermer, welke buurtschap nu dus in haar geheel tot de gemeente Alkmaar behoort.

De gemeente Alkmaar omvat naast de gelijknamige stad verder nog de dorpen De Rijp, Driehuizen, Graft, Grootschermer, Koedijk (grotendeels), Markenbinnen, Noordeinde, Oost-Graftdijk, Oterleek, Oudorp, Rustenburg (deels), Schermerhorn, Stompetoren, Ursem (deels), West-Graftdijk en Zuidschermer en de buurtschappen Kogerpolder (grotendeels), Omval, Starnmeer en Westmijzen. Dit zijn in totaal 1 stad, 16 dorpen en 4 buurtschappen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Alkmaar.

- Onder de stad Alkmaar valt ook het grootste deel van de buurtschap Omval.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1e helft 11e eeuw Almere, 1063 kopie 12e eeuw Alcmere, ws. eind 11e eeuw kopie circa 1420 Allecmere, 1105-1120 kopie circa 1420 Alnoth de Alkmer, 1120-1161 kopie circa 1420 Alcmare, 1248 Alcmar, 1317 Alcmaer, 1354 Alcmair.

Naamsverklaring
- Samenstelling van het Oudnederlandse mere 'meer, waterplas' of het Oudnederlandse mare 'waterloop' en een onduidelijk eerste deel, misschien alk 'kraaiachtige vogel', vergelijk het Friese alk 'kauw' (niet te verwarren met de aan het Noors ontleende vogelnaam alk). Ook is gedacht aan alke* 'modder' (vergelijk het Nederduitse alken 'in de modder lopen'), wat zou kunnen duiden op een tegenstelling met het nabijgelegen Scirmere (Schermer) 'het heldere water'. Anderen verbinden het eerste deel met het Germaanse alha-* 'eland', dan wel alha* 'tempel', wat niet waarschijnlijk is, omdat in het Nederlands de -h- al vroeg verdwijnt in deze combinatie. Enig verband met het Latijnse allec 'vissaus' bestaat niet.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Alkmaar grenst in het N aan de gemeenten Koggenland, Heerhugowaard en Langedijk, in het W aan de gemeenten Bergen, Heiloo en Castricum, in het Z aan de gemeenten Zaanstad en Wormerland, en in het O aan de gemeente Beemster. De stad ligt NW binnen de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Alkmaar 2.079 huizen met 9.539 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 2.042/9.309 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Wognummerbuurt 7/43 en Omval 30/187. Vanouds was ook Huiswaard een buurtschap van de gemeente (deels Koedijk). Tegenwoordig heeft de gemeente circa 50.000 huizen met circa 108.000 inwoners; de stad heeft circa 40.000 huizen met circa 90.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Alkmaar kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- De in 1925 opgerichte Historische Vereniging Alkmaar is een bloeiende vereniging met circa 1.500 leden. De vereniging heeft als doel het beschermen en voor het nageslacht bewaren van de historische schoonheid van de stad en het aanmoedigen van de studie van de plaatselijke geschiedenis. De vereniging beoogt deze doelen te bereiken door: het uitbrengen van welstandsadviezen aan de gemeente betreffende bouwplannen die invloed hebben op het historisch stadsbeeld; het stimuleren van de stadsarcheologie; de organisatie van stadswandelingen en excursies door deskundige gidsen; het houden van lezingen;

de uitgave van het tijdschrift Oud Alkmaar en van themaboekjes over Alkmaarse historische onderwerpen; het subsidiëren van activiteiten die passen binen de doelstelling van de vereniging; de jaarlijkse uitreiking van de Oud-Alkmaarprijs aan een persoon die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de Alkmaarse historie; het stimuleren en begeleiden van onderzoek naar de plaatselijke geschiedenis; de uitreiking van de Puienprijs aan eigenaren die hun woning of bedrijfspand op bijzondere wijze restaureren of verbouwen; het produceren en onderhouden van een scholenproject over de geschiedenis van de stad en het organiseren van een Pinksterdrie-excursie naar monumenten elders in het land.

- Bij Regionaal Archief Alkmaar vind je archieven van de gelijknamige gemeente (met de voormalige gemeenten Koedijk, Oudorp, Graft-De Rijp en Schermer) en van de gemeenten Bergen (met de voormalige gemeenten Egmond en Schoorl), Castricum (met de voormalige gemeenten Akersloot en Limmen), Den Helder, Heerhugowaard, Heiloo, Hollands Kroon (met de voormalige gemeenten Anna Paulowna, Niedorp, Wieringen en Wieringermeer), Langedijk (met de voormalige gemeente Sint Pancras), Schagen (met de voormalige gemeenten Harenkarspel en Zijpe/Callantsoog/Petten) en Texel. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft de archieven van de voormalige waterschappen in het werkgebied van het Regionaal Archief ook hier ondergebracht. Archieven van particuliere instellingen en personen, zoals kerkgenootschappen, verenigingen, stichtingen, bedrijven en families, kun je ook bij hen vinden.

- Stedelijk Museum Alkmaar is hét geheugen van de stad en het vertrekpunt voor iedereen die de geschiedenis en de kunst van de stad en omgeving wil beleven en ontdekken. In het museum wordt het verleden gepresenteerd in afwisselende en interactieve opstellingen met hoogwaardige collecties oude en vroegmoderne schilderkunst en kunstnijverheid. Daarnaast is een verrassende presentatie van de fraaie collectie Bergense School te zien. De veelzijdigheid maakt het museum aantrekkelijk voor een breed en landelijk publiek.

Van oorsprong kwam Stedelijk Museum Alkmaar voort uit een verzameling historische voorwerpen en schilderijen die een directe relatie hadden met de stad. Het merendeel hiervan was historische bezit van plaatselijke gebouwen, organisaties en particulieren. Sinds 1871 hebben schenkingen, langdurige bruiklenen en aankopen de verzameling uitgebreid en gemaakt tot de gevarieerde, kwalitatief hoogstaande museumcollectie die zij nu is. In het verzamelbeleid bleef de relatie met de stad bestaan, uitgebreid naar de hele regio.

- De gemeente heeft sinds 1991 een goedgekeurd depot van bodemvondsten. Tegenwoordig bevinden zich er ongeveer tegen de 8000 gerestaureerde voorwerpen van aardewerk, glas, metaal, hout, been en leer. De vakgroep Archeologie is hier sinds 2010 gevestigd en heeft de beschikking over een groot centraal depot voor het aardewerk en glas en twee aparte geklimatiseerde depots voor metaal en voor hout en leer. Adres: Archeologisch Centrum Alkmaar, Bergerweg 1. Tel. 072-8508440. Open tijdens kantooruren (12.00-13.00 uur gesloten). Voor rondleidingen en de aanschaf van publicaties kun je op afspraak terecht.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Alkmaar heeft als stad 399 rijksmonumenten.

- Alkmaar heeft 658 gemeentelijke monumenten.

- Overdie heeft 13 gemeentelijke monumenten.

- Alkmaar op de kaart is een site met een interactieve kaart waarop je bezienswaardigheden en anderszins cultureel erfgoed van de stad kunt vinden.

- In februari 2018 is de website Erfgoedalkmaar.nl* gelanceerd, met als doel de gemeente Alkmaar nog beter op de kaart te zetten als erfgoedgemeente. De website laat onder meer de resultaten zien van de politieke en bestuurlijke inzet op het gebied van archeologie, bouwhistorie en monumentenzorg. De website neemt je als het ware mee achter de schermen. Op de website vind je de resultaten van onderzoek en artikelen over de verschillende aandachtsgebieden. Dat zijn de archeologische opgravingen, bouwhistorisch onderzoek en verhalen over restauraties en verbouwingen van monumenten van particulieren.
* De site kun je aanklikken in de rechterkolom van de Facebookpagina.

- Stichting Adapt, Herbestemming Alkmaars Erfgoed zet zich uit oogpunt van cultuurhistorie en duurzaamheid in voor behoud van kwetsbaar erfgoed in de gemeente Alkmaar. Via het beïnvloeden van en het samenwerken met eigenaren, huurders, exploitanten en overheden wordt hieraan invulling gegeven. Zo nodig assisteren zij bij het vinden van een herbestemming. Tevens stimuleert Adapt de bewustwording van en voor dit Alkmaars erfgoed door erfgoedbelangen bij onder andere eigenaren en overheden onder de aandacht te brengen. Ook wil Adapt de kennis van, het onderzoek naar en de belangstelling voor het erfgoed onder de inwoners van haar regio bevorderen.

- De Grote Kerk of Sint Laurenskerk is het grootste en drukst bezochte monument van Alkmaar. De kerk is de hele zomer geopend en daarnaast een groot aantal weekenden gratis toegankelijk. De kerk trekt jaarlijks meer dan 70.000 geïnteresseerden. De Grote Kerk heeft een prachtige, uitgebreide permanente tentoonstelling. De kerk is gevuld met speciaal ontworpen wanden, uitgerust met digitale schermen, vitrines en teksten in print. Op de wanden vind je in het Nederlands en Engels uitleg over de geschiedenis van de kerk, het monumentale interieur en de in de kerk aanwezige kunst. Op de wand in het noordtransept wordt in vier perioden, van 900 tot nu, de geschiedenis van de kerk verteld.

Aan de kant van het hoofdorgel waren vroeger de doop- en de uitvaartkapel. Op de wanden rond de opslag daar vind je verhalen over dopen en begraven en is er veel toelichting op de grote hoeveelheid grafzerken in de kerk. Met mooie verhalen over Carel de Dieu, Oopje, die door Rembrandt is geschilderd, en een levend begraven vrouw. Op losse borden worden monumentale delen toegelicht als de orgels, het scheepje van Michiel de Ruyter en Laurentius. De tentoonstelling is gratis te bezoeken tijdens de openingsuren van de kerk. Een deel van de tentoonstelling is ook te beleven in de virtuele 360-gradenrondleiding.

De Grote Kerk telt twee wereldberoemde orgels: het Van Covelens-orgel (ook wel Koororgel genoemd) en het Van Hagerbeer-/Schnitger-orgel of Grote orgel. Het Koororgel stamt uit 1511 en is tegen de noordermuur van de kerk geplaatst. De laatste restauratie van dit oudste nog bespeelbare orgel in Nederland is in 2000 voltooid. In 1636 ontstonden de ideeën voor de bouw van een groot orgel in de kerk. Diverse orgelbouwers hebben eraan gewerkt. In 1645 voltooit Jacobus Caltus van Hagerbeer het Grote orgel. Jacob van Campen ontwierp de orgelkast en Caesar van Everdingen kreeg in 1643 opdracht om de deuren van de orgelkast te beschilderen met 'de triomfe van den Coninck Saul'. Deze schildering behoort tot zijn eerste grote werk. Boven het orgel is door de schilder Romeyn de Hooghe het barok aandoende 'De Deugd, die de Ondeugd verplettert' aangebracht. Van 1723 tot 1725 is het Grote orgel gerestaureerd en uitgebreid door Frans Caspar Schnitger. Vervolgens zijn er in de loop van de tijd diverse restauraties aan dit orgel geweest. In de zomer is er een intensief concertprogramma rond de historische orgels. Raadpleeg voor meer informatie de Agenda of de site Alkmaar Orgelstad.

- De bouw van de Kapelkerk (Laat 80/Kapelsteeg) begon kort na 1500. De bouw ging in fasen en duurde tot 1540. De bouwstijl is die van de Brabantse gotiek. Kenmerkend is de toepassing van Brabantse witte steen. Deze is onder andere gebruikt voor de zogeheten speklagen in het buitenmuurwerk. In 1707 is de kerk ingrijpend hersteld en uitgebreid, wat heeft geleid tot de uitbouw op het halfkruis. Deze dwarsbeuk was bestemd voor de nog altijd bestaande magistraatsbank. Een grote brand in 1760 richtte zware schade aan. De kerk is van 1760-1762 hersteld. Het grootste deel van het huidige interieur, waaronder het stucgewelf, het Müller orgel en de prachtige preekstoel, is toen tot stand gekomen. Van 1952 tot 1957 is de Kapelkerk gerestaureerd. Van 2001 tot 2004 is de Kapelkerk nogmaals ingrijpend gerestaureerd, met behulp van een Kanjersubsidie, een gemeentelijke subsidie, een bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds en vele giften. In de Kapelkerk zijn twaalf gebrandschilderde taferelen te zien. In de jaren 1930 en 1940 zijn deze taferelen, van de bekende glazenier Willem Bogtman, over zes ramen verdeeld. Elk tafereel had een uitgebreide omranding in art-decostijl. Tijdens de restauratie van de jaren 1950 zijn de twaalf taferelen verspreid over twaalf ramen. De omvangrijke art-deco-omrandingen zijn toen grotendeels verdwenen.

- De Remonstrantse kerk (Fnidsen 37) is een zogeheten schuilkerk, een verscholen kerkgebouw, niet zichtbaar vanaf de openbare weg, gebouwd achter de huizen. Dat heeft de volgende oorzaak: aan het begin van de 17e eeuw mochten alleen de kerken van de officiële gereformeerde staatskerk op pleinen staan en torens en luidklokken hebben. De remonstranten, doopsgezinden, lutheranen, katholieken en joden mochten letterlijk niet aan de weg timmeren. Hun onderkomen moest er bescheiden en niet al te ‘kerkachtig’ uitzien. Aanvankelijk kwamen de remonstranten in Alkmaar bijeen in een molen en ook in de schuur van een gorterij die achter de huizen van het Fnidsen lag. Deze schuur is in 1631 verbouwd tot schuurkerk. In 1659 is op dezelfde plek de huidige kerk gebouwd.

In de Remonstrantse kerk bevindt zich een monumentaal orgel. Het is in 1792 gebouwd door J.S. Strümphler. In de jaren 1907-1908 is het verbouwd door de firma Vermeulen volgens de nieuwste constructiemethode en er kwam een pneumatisch systeem. In 1994 is het orgel onder supervisie van J. Jongepier geheel gerenoveerd. Daarbij is het weer zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat teruggebracht. Bezoek je de zondagse kerkdienst, dan kun je niet alleen van orgelspel en preek genieten, maar ook van het fraaie, in 2012 gerestaureerde interieur. De kerk is ook open voor bezichtiging op de vrijdagen wanneer er kaasmarkt is (van april tot september), van 10.30-13.30 uur, en tijdens de Monumentendag in september. Daarbuiten kan de kerk uitsluitend na afspraak worden bezichtigd.

"De Remonstrantse Gemeente Alkmaar is een vrijzinnige gemeenschap waarin openheid en vrijheid in het geloof centraal staan. Een van de mooiste uitingen daarvan is de geloofsbelijdenis die in 2006 door de Remonstranten is aanvaard. Maar vanzelfsprekend geldt dat iedere uiting van geloof heel persoonlijk is. Ieder mag daarvoor eigen woorden vinden. Naast de zondagse dienst die wij graag met anderen delen - zie daarvoor het initiatief Op adem komen - worden ook andere activiteiten georganiseerd. Ook deze zijn, naar goed remonstrants gebruik, toegankelijk voor geïnteresseerden van buiten de gemeente. We kennen een lezingencyclus, de voorjaarsserie, die breed bezocht wordt. Sinds kort wordt tweemaal per maand op woensdagavond een stiltemeditatie gehouden. Er zijn ook twee gesprekskringen."

- Er mag voortaan gewoond worden in de Sint-Josephkerk aan de Nassaulaan. De gemeente Alkmaar heeft in december 2020 een omgevingsvergunning verleend voor een grondige verbouwing van het rijksmonument uit 1909. De Dominicusparochie draagt de kerk over aan de nieuwe eigenaar, projectontwikkelaar Vink Bouw uit Nieuwkoop, die hier 9 luxe appartementen realiseert: 7 in de voormalige Sint-Josephkerk en 2 in de oude pastorie.

- De Molen van Piet in Alkmaar (Clarissenbuurt 4) is een ronde stenen stellingmolen-korenmolen. De molen is in 1769 gebouwd als walmolen op het Clarissenbolwerk nabij de vroegere Kennemerpoort en domineert daar nog altijd het stadsbeeld. In 1884 is de molen gekocht door Cornelis Piet, die onder in de molen een woning liet maken. De familienaam bleef sindsdien verbonden aan deze molen, de oude naam De Groot - die ook op de gevelsteen staat) wordt niet meer gebruikt. De molen is tegenwoordig eigendom van de gemeente, maar wordt nog altijd bewoond en 'bemalen voor de prins' door een lid van de familie Piet (Cees Piet). Het molenerf en de molen zijn niet publiek toegankelijk. - Site van en over de Molen van Piet.

- Poldermolen De Eendracht in Alkmaar (Kruseman van Eltenweg 24) is gebouwd in 1771. Het is een ronde stenen molen van het type grondzeiler, met een Oudhollands wiekenkruis. De Eendracht is de laatst overgebleven stenen poldermolen in Noord-Holland. Hij bemaalde de polder tot 1931. Daarna is deze taak door het elektrisch gemaal naast de molen overgenomen. De Eendracht is nooit bewoond geweest. De molenaarswoning, die kort na de buitengebruiksstelling van de molen is afgebrand, bevond zich naast de molen. In de loop der jaren is de polder grotendeels bebouwd, waardoor de molen zich nu aan de rand van woonwijk Bergerhof bevindt. Na jarenlange stilstand is De Eendracht in de jaren zeventig van de 20e eeuw draaivaardig gemaakt. In 2000 is hij maalvaardig gerestaureerd. Daartoe zijn de waterlopen weer hersteld en is een houten scheprad in de molen geplaatst. De molen is te bezoeken wanneer hij draait.

- De Viaan is een in 1579 gebouwde poldermolen met een eikenhouten achtkant op lage voet. De molen is een zogeheten grondzeiler en staat aan de rand van Alkmaar (Havinghastraat 18). Samen met een elektrisch gemaal bemaalt hij thans nog een 464 ha groot gedeelte van polder De Bergermeer. Het gevlucht van De Viaan is Oudhollands. De molen werd in 1876 voorzien van een vijzel. In tegenstelling tot veel andere poldermolens van deze omvang is De Viaan nooit bewoond geweest; naast de molen staat de molenaarswoning. De Viaan is eigendom van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en is op afspraak te bezichtigen.

- De Geestmolen in Alkmaar (Hoeverpad 13) is een in 1565 gebouwde poldermolen met een eikenhouten achtkant op lage voet. De molen is een zogeheten grondzeiler. De Geestmolen bemaalde vroeger de 170 hectare grote Geestmolenpolder. Doordat in het begin van de jaren zestig nieuwbouwwijk De Hoef is verrezen, heeft de molen nu geen landschappelijke functie meer. De Geestmolen is van het type achtkantige binnenkruier. Dit betekent dat de wieken binnen op de wind kunnen worden gezet (het mechanisme bevindt zich geheel in de kap). Het gevlucht heeft Fauël fokwieken. De stalen vijzel heeft een diameter van 1,60 meter. Op 15 januari 2015 brak de bovenas en viel met het gevlucht tijdens een stormachtige wind naar beneden en belandde in een naastgelegen sloot. Eind 2016 is de schade hersteld en kon er weer gemalen worden. De molen is op afspraak te bezoeken.

- De Robonsbosmolen (Munnikenboschpolder 5) is een poldermolen, gebouwd in 1781 voor de bemaling van de Munniken-, Raven- en Robonsbospolder op de Schermerboezem. In 1931 is de molen buiten bedrijf genomen. Hij is daarbij uitgesloopt, en het scheprad is vervangen door een elektrisch aangedreven vijzel in de oude waterloop. Nadat in 1944 een storm de molen heeft beschadigd is het gevlucht verwijderd. In 1971 kwam de molen in eigendom van de gemeente Alkmaar die hem zou restaureren. Na een vermoedelijk met opzet gestichte brand in 1972 kwam dit echter neer op bijna volledige herbouw. Sinds de restauratie is de molen ingericht als woning en draait zij weer regelmatig. De molen heeft als enige in Nederland een houten haspelkruis als gevlucht. Hierbij zijn de roeden in tweeën, en zitten om de askop heen geklemd, in plaats van erdoorheen gestoken. Het enige andere haspelkruis in Nederland zit in Poldermolen Waarland, maar dat is een ijzeren uitvoering die wel in een askop is gestoken. Tot aan 1981 was dit een seinmolen voor de Schermerboezem. Tijdens de stilstand van 1931 tot 1976 stond hiervoor een lamp op de kap. De molen is op afspraak te bezichtigen.

Dieselgemaal
"Gemalen vind je in heel Nederland. Het Dieselgemaal van de Achtermeer en Overdiepolder in Alkmaar (Cort van der Lindenkade) uit 1913 is bijzonder omdat het 75 jaar heeft gezorgd voor droge voeten in de oudste drooggemalen polder van Nederland. Bovendien vind je er een van de weinige nog werkende dieselmotoren uit de eerste serie die nog is ontworpen door de uitvinder ervan: Rudolf Diesel. De motor drijft een centrifugaalpomp aan, goed voor bijna 2.000 m3 water per uur." Het dieselgemaal heeft in 2021 na 108 jaar afscheid genomen van dieselolie. Voortaan wordt er gedraaid op een olie die volledig wordt gemaakt van afvalvetten, restvetten en plantaardige oliën. De motor in het dieselgemaal kan zonder aanpassingen draaien op de 'groene olie'. Daardoor stoot het dieselgemaal voortaan 90% minder broeikasgassen uit. Het gemaal is een provinciaal monument. Het dieselgemaal wordt iedere 2e zaterdag van de maand opengesteld voor publiek. Op deze dag is het gemaal gratis toegankelijk en vertellen de vrijwilligers je graag over de techniek en de geschiedenis achter het gemaal. Op afspraak draait het gemaal ook buiten deze tijden voor groepen. Neem hierover gerust contact op.

- Het Hollands Kaasmuseum is gevestigd in een van de meest beeldbepalende gebouwen van de stad Alkmaar, namelijk het Waaggebouw.

- "Bier is al een paar duizend jaar de populairste alcoholhoudende drank in onze streken. Maar hoe wordt het gebrouwen? Wat is mouten en waarom is gist zo belangrijk? Nationaal Biermuseum De Boom vertelt het je allemaal aan de hand van gereedschappen, apparatuur en machines waarmee de afgelopen tweehonderd jaar “het gouden nat” werd gebrouwen. Onze video's, films en QR-codes geven je een indruk van brouwen toen en nu. Antieke vervoermiddelen als een handkar en een ijsslee laten zien hoe het transport van de biervaten plaatsvond. Affiches en ander reclamemateriaal, bierflesjes en bierglazen geven een indruk van de vele kleine en grote Nederlandse bierbrouwerijen. Het museum is gevestigd in het historische pand van voormalige brouwerij De Boom, vlakbij de beroemde kaasmarkt van Alkmaar. Het is in 1987 geopend. Beheer en organisatie worden geheel door vrijwilligers verzorgd. Biertje proeven? Na je museumbezoek krijg je een bon voor een biertje met korting in Proeflokaal De Boom onder het museum. Niet op vrijdag."

- In het Beatlesmuseum vind je de grootste te bezichtigen privécollectie ter wereld over de Beatles. 41 jaar verzamelen heeft geleid tot een collectie unieke items van de Fab Four uit Liverpool, op totaal 1.200 m2 vloeroppervlak. Je kunt genieten van bijzondere geluids- en beeldopnamen in de speciaal daarvoor ingerichte ruimte. Je kunt jezelf laten fotograferen op Abbey Road of voor de enorme uitgave van de Sgt. Pepper-albumhoes. Er is een mogelijkheid voor rondleidingen en er zijn geregeld thematentoonstellingen.

- De verkoop van 73 appartementen in de oude Ringers Chocoladefabriek aan de Noorderkade in Alkmaar is in september 2020 van start gegaan, precies 100 jaar nadat de eerste steen werd gelegd door de familie Ringers, die er tot 1973 de schoorsteen liet roken. Honderd jaar na de oprichting is de sloop definitief afgewend en het voortbestaan van de Ringersfabriek beklonken. In de loop der jaren zijn er diverse plannen tot herbestemming én sloopplannen geweest. De afgelopen jaren was erfgoedstichting Adapt de 'verzetsleider' tegen de sloop. Met enige trots wijst Adapt dan ook op de impressies en plattegronden die sinds september 2020 zijn te raadplegen op de site Woneninderingersfabriek.nl. Oplevering wordt in 2022 verwacht. De invulling van de begane grond blijft nog een verrassing, maar het is Adapt bekend dat de eigenaar hiervoor is benaderd door horecaondernemers, evenementenbureaus, chocoladefabriekjes en lokale bierproducenten. Die gesprekken zijn anno herfst 2020 nog gaande. Meer informatie over de recente geschiedenis van de herbestemmingsplannen sinds 1973 vind je op de site van Adapt. (bron en voor nadere informatie zie het persbericht van Adapt, 2-9-2020)

- Gevelstenen in Alkmaar.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- De traditionele Kaasmarkt in Alkmaar vindt plaats op het Waagplein, voor het monumentale Waaggebouw. De kaasmarkt is al meer dan vier eeuwen een traditie. Sinds 1939 is Alkmaar de enige stad die nog op deze traditionele wijze kaas verhandelt. De markt wordt tegenwoordig elke vrijdagochtend in de periode van april tot en met september gehouden en jaarlijks door ca. 100.000 mensen bezocht. Op de kaasmarkt lopen de kaasdragers van het Alkmaarse Kaasdragersgilde in vier verschillende kleuren: geel, rood, blauw en groen, in een wit pak met strooien hoed.

Om 10.00 uur luidt de aanvangsbel en begint de kaasmarkt. De zetters beladen de karakteristieke kaasberries, die door de kaasdragers naar de weegschaal worden gedragen. Aldaar wordt de kaas gewogen. Het lopen met zo’n zware berrie, met een gewicht van rond de 130 kilo, is niet eenvoudig. De kaasdragers hebben hiervoor een speciale ‘kaasdragersdribbel’ ontwikkeld: een bepaald loopritme om het te vergemakkelijken. Ze lopen als het ware uit de maat, op deze manier hangt de berrie het stilst. Op het plein bepalen keurmeesters de kwaliteit van de kaas en onderhandelen handelaren over de prijs. Dit gaat traditioneel gepaard met handjeklap. Om 13.00 uur luidt de Waagtorenklok ten teken van het einde van de kaasmarkt.De ‘ingooiers’ laden de laatste kazen in karren en brengen ze weer terug naar de vrachtwagen van de transporteur. Sinds seizoen 2019 zijn er naast de internationaal beroemde kaasmeisjes van Kaasmarkt Alkmaar nu ook kaasjongens. Dat is geen bewust beleid: het is toevallig zo gekomen, omdat er in 2018 naast meisjes voor het eerst ook jongens op de baan solliciteerden, waarop de organisatie dacht: "Leuk, waarom ook niet?"

- De AA Race (op een zondag eind april) is een jaarlijkse roeiwedstrijd over 4 km door het Kanaal Omval-Kolhorn, dat O langs Alkmaar loopt. Voor de jeugd is er een speciale jeugdheat over 2,3 kilometer. Prachtig roeiwater met fietspad langs het hele parcours. Na afloop een gezellige borrel en barbecue voor alle deelnemers. De wedstrijd wordt gevaren in meerdere heats, waardoor dubbel bootgebruik mogelijk is. Ook is het mogelijk om boten te huren.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Stichting Cultuurpark De Hout organiseert in de zomermaanden gratis toegankelijke culturele evenementen in stadspark de Alkmaarder Hout voor een breed publiek. Er zijn publiekstrekkers als de Ierse Middag, het Jazz Festival en Vrienden van De Hout Live, en er is ook gelegenheid voor derden om gebruik te maken van de prachtige locatie rondom de monumentale muzieknis. Zoals het 5 meicomité, organisator van het Alkmaarse Bevrijdingsfestival, en Zomerzotheid van Rotary De Waag. De kleinschaligheid maakt dat het er prettig toeven is voor zowel de bezoekers, die neerstrijken op het grasveld, als voor de artiesten, voor wie het altijd weer een genoegen is om op te treden op de prachtige locatie met een relaxte ambiance.

- De in 2005 opgerichte Theatergroep Eenhoorn is onderdeel van zorginstelling Esdégé-Reigersdaal. Drie tot vier dagen per week wordt op twee locaties (Alkmaar en Hoorn) als dagbesteding theater gemaakt met mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking. De meerwaarde van de theatergroep zit onder andere in het naar buiten treden, voor een breed publiek zichtbaar zijn en het creëren van verbinding. Door het organiseren van optredens, workshops en acts komt een divers publiek in aanraking met de theatergroep. Ook voor de acteurs zijn de optredens waardevol. Het verhoogt het gevoel van eigenwaarde, maar verbetert ook hun algemene en sociale ontwikkeling. Onder de link kun je zien waar en wanneer ze in de regio optreden.

- Hortus Alkmaar is een botanische tuin, gespecialiseerd in geneeskrachtige kruiden. De tuin is in 1981 aangelegd als productietuin voor de ontwikkeling van natuurlijke geneesmiddelen. In de loop der jaren is de tuin uitgebreid tot de huidige oppervlakte van 2 hectare. Het aantal kruiden groeide in de loop der tijd uit tot een bijzondere botanische collectie van ruim 1000 soorten, waarvan 700 soorten geneeskrachtige kruiden. In samenwerking met de gemeente en Waterschap Groot Geestmerambacht is in 1998 een ecologisch oeverproject gerealiseerd. Een saaie, rechte watergang is omgevormd tot een bochtige sloot met verschillende oevertypes. Een bosbeek verbindt de verschillende waterpeilen in het gebied. Door optimale inrichting en beheer is het zelfherstellend vermogen van de natuur geactiveerd. De kwaliteit van het water is sindsdien aanzienlijk verbeterd, waardoor het steeds helderder wordt en het aantal planten én dieren toeneemt. Jaarlijks kun je hier 20 soorten libellen waarnemen. Bovendien broeden er ijsvogels, bosrietzangers en sperwers. De koekoek legt regelmatig zijn ei in nesten van zwartkop en kleine karekiet.

De kruidentuin is in de loop der jaren volwassen geworden. Hortus Alkmaar onderscheidt zich van andere botanische tuinen door de verscheidenheid aan soorten en door de aandacht voor de natuurlijke samenhang, die past bij een ecologische omgeving. Behalve als leverancier van geneeskrachtige kruiden wordt de tuin ook gebruikt voor educatieve en recreatieve doeleinden. Jaarlijks bezoeken duizenden belangstellenden de tuin om te genieten van de bloemenpracht, de rust en de bijzondere sfeer. Professionals komen er om zich te verdiepen in de geneeskrachtige kruiden en hun werking en de ecologische teelt. De Voorjaarskluifzwam is in het westen van ons land een zeldzame verschijning. In Noord-Holland komt ze boven het Noordzeekanaal sinds mensenheugenis alleen voor onder de grove dennen van de Eeuwigelaan in Bergen. In voorjaar 2019 zijn ze ook aangetroffen in Hortus Alkmaar. De Hortus dreigt te verdwijnen doordat de grond waarop de tuin gevestigd is verkocht wordt aan een projectontwikkelaar. Er is een mogelijkheid om (een deel van) de grond te kopen, maar daar is veel geld mee gemoeid. Daarom is de Hortus een crowdfundingcampagne begonnen.

- "Schoner water en een rijkere flora en fauna, dat was het doel van de in 2020 uitgevoerde werkzaamheden in West-Beverkoog en tussen Oudorp en Avenhorn. De provincie Noord-Holland heeft het leefgebied van rietvogels vergroot door natuurvriendelijke oevers uit te breiden. Door de waterkwaliteit te verbeteren neemt de biodiversiteit op den duur toe. Het resultaat: enorme rietlanden met hoge natuurwaarden. West-Beverkoog. De rietlanden van de West-Beverkoog strekken zich uit over 2,5 kilometer tussen het Kanaal Omval-Kolhorn en bedrijventerrein Beverkoog (gelegen O van Sint Pancras, vallend onder de gemeente Alkmaar). Op sommige plekken zijn ze wel 100-150 meter breed, waardoor een bijzonder boezemrietland (breed rietland) van 16 hectare is ontstaan. Hier leven en broeden grote aantallen bijzondere rietvogels. De versterkte natuurwaarden vergroten de kans dat ook de beschermde noordse woelmuis hier zijn plek kan gaan vinden.

Oudorp-Avenhorn. De oevers en rietlanden iets verderop, langs de Ringvaart van Heerhugowaard en de Ursemmervaart, vormen het tweede plangebied. Het gaat om 12 kilometer oevers - van Oudorp tot aan Avenhorn - met ertussenin de dorpen Oterleek, Rustenburg en Ursem. Ook hier liggen uitgestrekte boezemrietlanden van plaatselijk meer dan 150 meter breed, met enorme natuurwaarden. Deze zone loopt voor een groot deel langs de noordgrens van de gemeente Alkmaar.

Natuur Netwerk Nederland. De belangrijkste natuurwaarde van dit project is de ‘stapsteen’-functie, omdat de rietlanden een centraal punt zijn in het Natuur Netwerk Nederland (NNN). Ze liggen in de NNN-gebieden Rietlanden West-Beverkoog, Oterleek en Molenkade van ruim 60 hectare, die veel natuurgebieden rondom Alkmaar, Heerhugowaard en Langedijk verbinden. Ten noorden liggen bijvoorbeeld het Oosterdel, Kleimeer en Geestmerambacht, die verder in het noorden verbonden zijn met andere NNN-gebieden. In het oosten liggen Rustenburg en Hensbroek en ten zuidoosten Polder Mijzen en de Eilandspolder. Het verbinden van natuur is belangrijk om leefgebieden van dieren te vergroten en te versterken.

Bijzondere natuur. De rietlanden zijn geschikt voor diverse moeras- en rietvogels om in te broeden, waaronder de bruine kiekendief en blauwborst. Ook is de waterspitsmuis aangetroffen. Onduidelijk is nog of er een stabiel aantal aanwezig is. Vleermuizen gebruiken het water en de aangrenzende oevers als vliegroute; het gebied is hiervoor uitermate geschikt vanwege het voedselaanbod van insecten in de oevers. Er groeien bijzondere (zeldzame) varens en orchissen, net als de moeraslathyrus, veenreukgras en gewone dotterbloem. De beschermde rugstreeppad komt voor in de directe omgeving; het is aannemelijk dat deze ook in de kruiden en faunarijke graslanden langs de dijken voorkomt.

Werkzaamheden. Sinds eind oktober 2019 heeft de provincie Noord-Holland op twee locaties gewerkt. Er zijn natuurvriendelijke oevers aangelegd, riet is gemaaid en voedselrijke grond verwijderd. Dat laatste is gedaan om te voorkomen dat riet en mos overwoekeren en zeldzame planten verdrijven. De werkzaamheden zijn meegenomen in het regulier onderhoud van de oevers, om de natuur en waterkwaliteit te versterken. Europese regelgeving. De provincie Noord-Holland is samen met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier verantwoordelijk voor de kwaliteit van het water. Er is op Europees niveau afgesproken dat de kwaliteit van grondwater en sloten, plassen en vaarten vanaf 2015 moet verbeteren. Deze afspraken zijn vastgelegd in de Kaderrichtlijn Water (KRW), een richtlijn die bepaalt dat de wateren een goed leefgebied moeten vormen voor de planten en dieren die er thuishoren. Mede in dat kader is dit project uitgevoerd." (bron: Provincie Noord-Holland, november 2020)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Alkmaar, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en tweedehands boeken, wandel- en fietsgidsen over Alkmaar (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Alkmaar. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Muziek: - "Muziekvereniging Soli Deo Gloria (SDG) is de grootste muziekvereniging in Alkmaar. De vereniging bestaat uit Het Stedelijk Harmonieorkest, Het Jeugd- & Opleidingsorkest (JOS) en Het Tamboer- & Pijperkorps (de Drumband).
De vereniging is opericht in 1920 en viert in 2020 dus het 100-jarig bestaan. Het Stedelijk Harmonieorkest, onder leiding van André Elders, bestaat uit 50 gevorderde muzikanten in alle leeftijdsgroepen. Meespelen bij het Stedelijk Harmonieorkest kan vanaf 15 jaar. Het orkest heeft een volledige harmoniebezetting. Jaarlijks geeft het Stedelijk Harmonieorkest een Voorjaarsconcert (2e of 3e zaterdag in april). Tijdens dit concert is het een terugkerend onderdeel dat we de medewerking vragen van een artiest, solist of andere muzikale groep. Afgelopen jaren hebben artiesten als Karin Bloemen, Jos Jansen, Gé Reinders, Margriet Eshuys, Danny de Munk, Petra Berger, Jan Vayne, Pearl Jozefzoon, Stenzel & Kivitz, Ernst Daniël Smid en vele anderen hun medewerking verleend.

Samen met het Jeugd- & Opleidingsorkest en het Tamboer- & Pijperkorps wordt ook jaarlijks het Najaarsconcert georganiseerd. Naast deze twee concerten verleent het Stedelijk Harmonieorkest haar medewerking bij diverse evenementen binnen en buiten de stad, zoals jaarlijkse viering van Alkmaar Ontzet, de Nationale Herdenking op 4 mei en de Kerstnachtdienst in de Grote Kerk. Het Stedelijk Harmonieorkest repeteert elke woensdagavond in het Olympiagebouw, van 20.00-22.15 uur. In ons harmonieorkest zijn altijd vacatures. Wij hebben plaats voor ieder instrument in harmoniebezetting; klarinet, trompet, bariton, trombone, hoorn, tuba, fagot en saxofoon (tenor, alt en bariton). Bezoek eens onze repetitie op woensdagavond of kom een keer vrijblijvend meespelen!"

- "Operettegezelschap Odeon in Alkmaar is opgericht in 1946. Wij bestaan dus al meer dan 70 jaar! Waaraan hebben we die hoge leeftijd te danken? Aan het plezier en enthousiasme dat van het koor en de solisten afstraalt tijdens onze grote productie en de concerten die wij geven en dat overspringt op het publiek. Met datzelfde enthousiasme zetten onze leden hun schouders onder alle voorkomende klussen, zoals decors bouwen, kleding maken, bardienst, koffiedienst, rekwisieten verzamelen enz. Met elkaar draaien we deze vereniging en met elkaar groeien we elk jaar weer naar onze productie toe. Dat dit goed werkt blijkt wel uit de reacties van het publiek. Wij zijn nu met ongeveer 40 leden en eigenlijk mogen dat er best nog wel wat meer zijn. Als je na het bekijken van onze website denkt: dat wil ik ook weleens meemaken, trek dan de stoute schoenen aan en kom eens kijken op onze wekelijkse repetitie. Gewoon doen! Je bent van harte welkom."

- Duurzaamheid: - Bedrijventerrein Boekelermeer, gelegen Z van de stad Alkmaar, heeft de award Beste Bedrijventerrein van Nederland 2015 gewonnen. Het bedrijventerrein kreeg te maken met de rugstreeppad en de komst van Gasopslag Bergermeer van TAQA Energy. Die ‘hobbels’ heeft het bestuur van het bedrijventerrein echter met verve genomen en omgezet tot uitzonderlijke kansen. Het groene karakter is omarmd en rond de gasopslag is het Energy Innovation Park gerealiseerd. Die focus en uitzonderlijke regionale acquisitie leverden internationale toppers op. Maar ook duurzaamheid, door onder andere de restwarmte van de huisvuilcentrale te gebruiken.

"Het Energy Innovation Park biedt bedrijven die actief zijn op het gebied van traditionele, groene en andere innovatieve energievormen de ruimte om te groeien. Wie zich vestigt op dit uitstekend geoutilleerde terrein langs de A9 profiteert direct van de economische spin-off van Gasopslag Bergermeer, een miljoenenproject in de regio Alkmaar waarvan de gasbehandelingsinstallatie zich op het Park bevindt. De kruisbestuiving tussen mkb-ers en internationale spelers uit de energiebranche biedt allerlei synergievoordelen en is dé plek om innovatieve ideeën om te zetten in commerciële producten. Het Energy Innovation Park biedt één uitstekende energie-infrastructuur voor hoogwaardige warmtelevering, aansluiting op het nationale gasnetwerk en hoogspanningsnet (150 kV). Het Energy Innovation Park biedt startende projecten en bedrijven de mogelijkheid hun innovaties te testen in een omgeving met partijen die openstaan voor het uitwisselen kennis. Initiatieven op het gebied van baanbrekende technologie en topexpertise op het gebied van groene en innovatieve energievormen worden hier gebundeld."

Een van de op het Energy Innovation Park gevestigde instellingen is InVesta, het Nederlands Expertisecentrum Biomassavergassing. InVesta faciliteert bedrijven bij het doen van onderzoek naar de productie van groen gas uit houtachtig materiaal. Groen gas wordt gezien als een belangrijke vervanger van aardgas. In dit kader heeft ECN in 2019 Ambigo ontwikkeld: een innovatieve installatie waarmee uit houtachtig materiaal groen gas kan worden geproduceerd.

Reactie toevoegen