Zevenaar, de ca. 50 Piemontese koeien van Huis Sevenaer worden op duurzame en diervriendelijke wijze gehouden. En dat proef je! Zie voor nadere info de site van Huis Sevenaer onder het kopje Landschap etc.
Gemeente Zevenaar anno ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Zevenaar is een stad en gemeente in de provincie Gelderland, in de streek Liemers. Het is de hoofdplaats van de gemeente en van de Liemers.
- De gemeente is in 2005 vergroot met de gemeente Angerlo en in 2018 met de gemeente Rijnwaarden.
- Wapen van de gemeente Zevenaar.
- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Zevenaar.
- De gemeente omvat naast de gelijknamige stad verder nog de dorpen Aerdt, Angerlo, Babberich, Giesbeek, Herwen, Lathum, Lobith, Ooy, Pannerden, Oud-Zevenaar, Spijk en Tolkamer, het wijkdorp Tuindorp en de buurtschappen Aerdenburg, Bahr, Bevermeer, Bingerden, Geitenwaard, Holthuizen*, Kijfwaard, Kwartier, Ossenwaard, Oud-Dijk* (deels), Veldhuizen (deels) en Zweekhorst*. Dit zijn in totaal 1 stad, 12 dorpen, 1 wijkdorp en 12 buurtschappen.
* Deze buurtschappen vallen onder de stad. De andere buurtschappen vallen onder de overige dorpen.
Oudere vermeldingen
Ca. 1047 kopie 2e helft 12e eeuw Subenhara, 1037-1054 falsum ca. 1178 kopie Subenhari, 1200 Sevenharen, Sivenharen, Sovenharen, 1e kwart 13e eeuw Siuenar, 1296 Seuener, 1325 Zeuener.
Naamsverklaring
Betekenis onzeker. Het tweede lid is mogelijk het Oudnederlandse hara = haar 'zandige rug'. Het eerste lid is eerder een persoonsnaam - vergelijk het Oudhoogduitse Suppo en de naam Tyde Zuben - dan het telwoord zeven. Men heeft ook het vermoeden geuit dat het tweede lid niet haar, maar de waternaam aar zou zijn, doch dit is op basis van de oudste vormen af te wijzen.(1)
De gemeente Zevenaar grenst in het N aan de gemeenten Rheden en Doesburg, in het O aan Duitsland en de gemeenten Bronckhorst en Montferland, in het Z aan Duitsland en de gemeente Berg en Dal, en in het W aan de gemeenten Lingewaard en Duiven. De gelijknamige stad en hoofdplaats van de gemeente ligt centraal in de gemeente en ligt verder ZO van de stad Arnhem en de dorpen Westervoort en Duiven en W van het dorp Didam en grenst in het N aan de A12 en in het Z aan de spoorlijn Arnhem-Elten (Duitsland).
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente 567 huizen met 3.530 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 204/1.226 (= huizen/inwoners), dorp Oud-Zevenaar met de buurtschappen Babberich, Holthuizen en Kwartier samen 174/1.144, buurtschap Ooij 117/728 en de buurtschappen Het Griet / Grieth en Zweekhorst samen 72/432. Tegenwoordig* heeft de gemeente ca. 18.000 huizen met ca. 43.000 inwoners, waarvan ca. 10.000 huizen met een kleine 25.000 inwoners in de gelijknamige stad.
* Na in 2018 met de gemeente Rijnwaarden (= bijna 11.000 inwoners) te zijn vergroot.
Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van (de kernen in) deze gemeente, kun je terecht bij de Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar (CVZ) "CVZ tracht de geschiedenis van de gemeente en haar bewoners in onderdelen uit het verleden te reconstrueren en de bevindingen en resultaten van het onderzoek vervolgens te plaatsen in lokaal verband en eveneens in de relatie tot de regio de Liemers. De vereniging wil dit doel bereiken door het bestuderen van bronnen en literatuur, het vastleggen van 'mondelinge overleveringen', door attent te zijn op beeldbepalende elementen in de bebouwing en het landschap en eveneens door het bevorderen van de waardering van cultuurgoed.
De resultaten worden veelal door publicaties (in het kwartaalblad Old Senders Ni-js of in afzonderlijke boeken en geschriften) en lezingen (er worden ook sprekers van buiten de vereniging aangetrokken) bekend gemaakt aan een groter publiek. Een ander doel van CVZ is de vele personen die op de een of andere manier bezig zijn met de geschiedenis samen te brengen. De vereniging beschikt over moderne computerapparatuur en programma's waarmee de leden in staat worden gesteld hun hobby (vaak stamboomzaken) te beoefenen. Ook deze activiteiten leiden vaak tot uitgaven in boekvorm.
Toen Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar net was opgericht, hielpen nieuwe leden vooral bij het verder opbouwen van de vereniging. Nu blijken mensen lid te willen worden omdat zij bijvoorbeeld graag het kwartaalblad ontvangen, of omdat zij lezingen willen bijwonen of boeken met aantrekkelijke korting wensen te ontvangen. Daarnaast zijn er mensen die een bijdrage willen leveren aan de doelstellingen van de vereniging. Dat gebeurt meestal als verlengstuk van de eigen hobby of omdat zij graag gedurende een dagdeel in de week samen met andere leden (vrijwilligers) de tijd willen doorbrengen met voor CVZ nuttige bezigheden en op die manier gezamenlijk een werkstuk tot stand brengen. Veel leden zijn als vrijwilliger bij de vereniging terechtgekomen en vervolgens als verenigingslid deel gaan uitmaken van een van de verschillende werkgroepen. Nog steeds bestaat er bij CVZ behoefte aan vrijwilligers, voor werkzaamheden als het kort beschrijven en artikelen voor documentatiedoeleinden en het ordenen van krantenknipsels. Sommige werkzaamheden blijven nu liggen, omdat er te weinig mensen zijn om alle bezigheden ter hand te nemen of bij te houden.
Alle activiteiten van Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar zijn op onze website te vinden. Iedereen die op de inhoud wil reageren wordt van harte daartoe uitgenodigd, evenals bijdragen in de vorm van teksten, foto's of video's. Vanzelfsprekend kun je je via deze website ook als lid van de vereniging aanmelden. In het Juvenaat op Babberichseweg 23 beschikt de vereniging over apparatuur en naslagwerken ten dienste van de werkgroepen. In de verenigingsaccommodatie heeft CVZ een database beschikbaar voor raadpleging met genealogische gegevens van duizenden personen uit de Liemers in de vorm van bidprentjes en advertenties. Verder is er een bibliotheek met 1.100 boeken, een bestand van ruim 3.500 foto's en diverse cultuurhistorische tijdschriften van andere Liemerse en Achterhoekse verenigingen aanwezig."
Terug naar boven- Zevenaar heeft 37 rijksmonumenten, waarvan er 23 betrekking hebben op Landgoed en Huis Sevenaer met toebehoren.
- Zevenaar heeft 55 gemeentelijke monumenten.
- De RK H. Andreaskerk in Zevenaar (Markt 2) is een grote historische dorpskerk met hoge neogotische toren. Het is een driebeukige pseudobasiliek met driezijdig gesloten koor. In de kerk bevindt zich de Elverinckplaat, een 15e-eeuwse koperen memorieplaat. Grafstenen voor Adriaen Spierinck (1604) en zijn vrouw Wendelina Smullinck (1594), tegenwoordig ingemetseld in een muur. Eind 19e eeuw is een restauratie en uitbreiding uitgevoerd naar ontwerp van achitect A. Tepe. Hierbij is de huidige westtoren toegevoegd. Het orgel is in 1846 gebouwd door de firma W. Rütter. In 2018 is deze kerk door de aartsbisschop aangewezen als het eucharistisch centrum van Parochie Sint Willibrordus, waar de kerk en geloofsgemeenschap tegenwoordig onder vallen.
- De Hervormde (PKN) Ontmoetingskerk (Marktstraat 24) draagt deze naam sinds het 'Samen op Weg' (SoW) gaan van de lokale Hervormde en Gereformeerde kerk, waarbij deze kerk de SoW, thans PKN-kerk is geworden. De kerk dateert uit 1658 en is in 1999 gerestaureerd. Deze kerk is een van de oudste, oorspronkelijk als hervormd (of gereformeerd) gebouwde kerken van Nederland. In dezelfde periode zijn meer van deze kerken gebouwd. De Hervormde kerk in Lobith vertoont veel overeenkomsten met deze kerk en dateert uit 1661. De Hervormde Koepelkerk in Willemstad is de oudste. Deze dateert uit 1607. De Ontmoetingskerk valt tegenwoordig onder de Protestantse (PKN) Gemeente Zevenaar.
- De Buitenmolen (Molenstraat 63) is een torenmolen. Al in 1447 wordt in deze stad een molen vermeld. Uit bouwhistorisch onderzoek is echter gebleken dat de huidige molen na 1549 moet zijn gebouwd. Daarmee is niet deze torenmolen, maar de Grafelijke Korenmolen in Zeddam de oudste nog bestaande windmolen in Nederland. De Buitenmolen was de banmolen van het ambt Liemers. De stad Zevenaar had een eigen banmolen, de Binnenmolen. In 1816 kwamen beide molens in eigendom van het Nederlandse Domeinbestuur. De Buitenmolen werd in 1865 verkocht aan molenaar Jacobus van der Grinten. Het oorspronkelijke uiterlijk van de molen als binnenkruier is in de loop der tijd verdwenen. Zo kreeg de molen een staart en werd de buitenroede uitgerust met zelfzwichting. Rond 1930 zijn staart en wiekenkruis verwijderd en werd de molen een motormaalderij, die in 1955 werd stilgelegd. In 1966 droeg de heer F.T.H. Korthaus de Buitenmolen over aan de gemeente, die de molen in 1969 en 1970 heeft laten restaureren. In 2002 heeft er wederom een restauratie plaatsgevonden. De molen wordt wekelijks door een vrijwillig molenaar in bedrijf gesteld en is op zaterdagen van 10.00-16.00 uur en op afspraak te bezoeken. - Site van de Buitenmolen.
- Het Liemers Museum in Zevenaar toont in verschillende kamers diverse thema's die betrekking hebben op de geschiedenis van de streek: de kerkelijke geschiedenis waarbij voorwerpen van katholieke, protestantse en joodse oorsprong de hoofdrol spelen; de archeologie met bodemvondsten uit prehistorie, Romeinse Tijd en middeleeuwen en overblijfselen van historische gebouwen; de natuurhistorie met fossielen van dieren uit de oertijd en opgezette dieren uit het recente verleden; de schutterijen en het verenigingsleven verbeeld in uniformen, vaandels en bijbehorende attributen; ambachten en industrie met aandacht voor de steenindustrie, tabaksindustrie (Turmac-Historische Collectie) en inktfabricage (Gimborn);
Tweede Wereldoorlog met verzameling wapens, uniformen en allerhande voorwerpen die een beeld geven van de oorlogsjaren in deze streek; Topografische atlas met waterkaartencollectie die de ontwikkeling van de diverse waterbouwkundige werken aan de nabijgelegen rivieren door de eeuwen heen laat zien, zoals de aanleg van het Pannerdens Kanaal; oude foto's en ansichtkaarten van de Liemerse gemeenten. Om de geschiedenis van de streek te kunnen bestuderen beschikt het museum verder over een fotocollectie van ca. 12.000 stuks, een collectie bidprentjes, een knipselarchief en een handbibliotheek. Deze collecties zijn voor een groot deel geautomatiseerd toegankelijk.
Terug naar boven- Met jaarlijks 6 grote klinkende evenementen maakt de stad sinds 1992 haar naam als Muziekstad Zevenaar helemaal waar. Het Jazz- & Bluesfestival, de Cocktail Summerparty, het Bevrijdingsfeest, het Country & Westernfestival en het Najaarsfestival (met de evenementen On Stage en het Dweilorkestenfestival). Verder zijn er jaarlijks nog ca. 8 kleinere muzikale evenementen. Nadere informatie over al deze evenementen vind je onder de link.
- Carnaval.
- Festival BuitenBlik (mei).
- Stichting Wandel Komitee Zevenaar is de organisator van de Avondvierdaagse (mei) en de Grenslandtocht (op een zaterdag in juni).
- De RosorumRun (op een zondag in juni) is een hardloopwedstrijd over diverse afstanden, in park Rosorum en op Atletiekbaan Zevenaar. De opbrengst is voor een goed doel; Stichting Honderd Duizend Keer een Tientje (HDKT) werft fondsen om onderzoek naar saromen te financieren. Sarcomen zijn zeer agressieve kwaadaardige tumoren. Omdat ze zeldzaam zijn is er te weinig geld om onderzoek te financieren.
Terug naar boven- Landgoed Huis Sevenaer, direct ZO van het centrum van Zevenaar, was oorspronkelijk, eind 14e eeuw, een versterkt kasteel met bijbehorende landerijen. In 1785 komt Huis Sevenaer in het bezit van de familie van Nispen. In 1947 neemt de dan nog maar 28 jaar oude jonkheer Huub van Nispen tot Sevenaer het beheer over. Huis Sevenaer is uniek omdat het de laatste oorspronkelijke kasteelboerderij is die de agrarische bedrijfsvoering die in de middeleeuwen is ontstaan, tot op de dag van vandaag heeft bewaard. Huis Sevenaer is een gemengd macrobiotisch bedrijf met groenten fruit, graan en vee. Het bedrijf laat landbouwproductie samengaan met hoge ecologische waarden.
De biologische bedrijfsvoering gebeurt zo veel mogelijk klimaatneutraal. Het streven is het bedrijf te laten functioneren zonder aanvoer van hulpstoffen van buitenaf, dus met een gesloten kringloop. Het landgoed bestaat deels uit heel oud bos met grote bomen waar, door beperkt ingrijpen, een veelzijdige flora en fauna is ontstaan. Op het landgoed vind je een complex ecologisch evenwicht, waarbij de voor landbouw schadelijke dieren in toom worden gehouden door hun natuurlijke vijanden. De schade in de voedselgewassen is daardoor gering.
Het voortbestaan van Huis Sevenaer als agrarisch landgoed wordt gelukkig niet meer bedreigd door verstedelijking (in het verleden was dat wel het geval). Huis Sevenaer heeft de draad daarom weer met frisse moed opgepakt en werkt nu aan: landgoedwinkel; aanbieden groente- en vleespakketten; horeca met streekproducten; educatieve programma’s voor scholen; excursies; educatief/informatief centrum; oude ambachten nieuw leven inblazen (bierbrouwerij, smederij, imkerij). - Nadere informatie over verleden, heden en toekomst van Huis Sevenaer. - De site van Huis Sevenaer. - Reportage (film) over de vele decennia geduurd hebbende strijd van de anno 2010 91-jarige jonkheer H. van Nispen voor behoud van zijn Huis Sevenaer (Een Vandaag, 25-10-2010). - Landschapsbeheer Gelderland heeft bewoners van Gelderse landgoederen geïnterviewd, die vertellen over het leven op het landgoed in kwestie in vroeger tijden. Eén van hen is jonkheer Huub van Nispen van Sevenaer, tot zijn overlijden in 2012 op 93-jarige leeftijd eigenaar van Huis Sevenaer.
- "Filmhuis Zevenaar is opgericht in 1979 en sinds april 2020 samen met andere cultuurinstellingen gehuisvest in de Turmac Cultuurfabriek. Daar beschikken wij over 2 volwaardige filmzalen met elk 54 stoelen en 4K-beeldprojectie. De digitale filmvertoning in combinatie met Dolby-geluid zorgt voor een optimale filmbeleving, wat ons Filmhuis tot de favoriete uitgaansplek maakt voor filmliefhebbers uit de Liemers. De films. Kern van onze programmering is film in de meest brede zin van het woord: van filmhuis tot arthouse, van retrospectief tot documentaire, van klassieker tot kinderfilm. Picl. In onze ‘online-filmzaal’ bieden we een selectie van de nieuwste films on-demand aan. Ze zijn tegen betaling te zien via Picl, een initiatief van 34 Nederlandse filmtheaters en Stichting Nederlandse Filmpromotie. Een deel van de opbrengst komt ten goede aan ons filmhuis. De Picl-pagina is te bereiken via onze website.
Filmhuis Podium. Een aantal keren per maand is er een Podiumactiviteit voor muziek, kleinkunst, literatuur of toneel. Ook hier een breed en gedifferentieerd aanbod van landelijk, regionaal of lokaal bekende artiesten. De activiteiten kunnen zowel door professionals als door amateurs worden uitgevoerd. Verhuur. Het Filmhuis is beperkt te huur voor speciale gelegenheden zoals verjaardagen en personeelsfeestjes, maar ook voor seminars of andere bijeenkomsten. Hierbij zijn vele varianten denkbaar. Voorwaarde is wel dat er een culturele activiteit bij deze verhuur wordt georganiseerd. Daarnaast zijn afspraken mogelijk met het horecabedrijf van de Turmac Cultuurfabriek. De medewerkers. Filmhuis Zevenaar draait geheel op vrijwilligers; ca. 70 personen dragen er zorg voor dat een en ander succesvol verloopt. Ieder draagt zijn of haar steentje bij, op elk gebied, van techniek tot het selecteren van de juiste films. Zelf graag medewerker worden? Klik hier om de actuele vacatures te bekijken."
- Servicebioscoop Movie Unlimited.
- Jazz-Sociëteit Zevenaar organiseert per seizoen altijd minstens 8 bijeenkomsten, op de 2e zaterdag van de maand, van september tot en met mei, in Careza de Kroon, van 20.30–24.00 uur.
- Het Musiater.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zevenaar (online te bestellen).
Terug naar boven- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Zevenaar.
- Algemeen: - Op de site Zevenaar De stad in! vind je presentaties van alle honderden middenstanders die de stad rijk is, plus een overzicht van evenementen voor de komende tijd.
- Dialect: - "Facebookpagina 'Op z'n Zaenders' is er veur alles wat met 't Zaenders dialect te maken het. Loat ow heure a-j eiges wat leuks wet! En neudig iedereen uut um disse pagina te liken!"
Reactie toevoegen