Zandoerle is een buurtschap van het dorp Oerle. De gemeente Veldhoven heeft die beide kernen gemakshalve binnen de bebouwde kom van de nog altijd uitdijende kern Veldhoven getrokken, maar zeker Zandoerle ligt daar geografisch nog altijd wel los van.
- Zandoerle is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Veldhoven. T/m 30-4-1921 gemeente Oerle.
- De buurtschap Zandoerle valt onder het dorp Oerle, maar omdat dat dorp in 1978 geen eigen postcode en postale plaatsnaam heeft gekregen in het postcodeboek, liggen beide plaatsen voor de postadressen 'in' Veldhoven.
- Door de recente nieuwbouw in Veldhoven en Oerle zijn deze dorpen inmiddels aan elkaar gegroeid. De gemeente heeft er daarom, samen met de ZW van Oerle gelegen Oerse buurtschap Zandoerle, gemakshalve één bebouwde kom genaamd Veldhoven van gemaakt, met derhalve alleen nog blauwe plaatsnaamborden (komborden) met die naam, bij alle genoemde kernen. De plaatsnaam Oerle is alleen nog zichtbaar middels Welkom-panelen bij de toegangen tot het dorp, de plaatsnaam Zandoerle is ter plekke zichtbaar middels een geel 'wijkbord' komend vanuit Oerle (omdat je dan al binnen de bebouwde kom zit), en, elders vanuit het buitengebied komend, middels een geel 'wijkbord' in portalen direct bij of direct onder de blauwe plaatsnaamborden (komborden) Veldhoven.
De argeloze voorbijganger zou daardoor kunnen denken, strikt naar de borden kijkend, dat Zandoerle een wijk van het dorp Veldhoven is. Geografisch, cultuurhistorisch en maatschappelijk is en blijft het echter een buurtschap van het dorp Oerle.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1326 Zantourle, 1840 Zand-Oerle.
Naamsverklaring
Deelt zijn naam met het nabijgelegen Oerle (vroeger ook Kerkoerle, Kerk-Oerle), met de onderscheidende toevoeging Zand. Zie verder onder Oerle.(1)
De buurtschap Zandoerle ligt rond de gelijknamige weg en rond de wegen Banstraat (het gedeelte van deze straat bij de kruispunten met de wegen Zandoerle en Hoogeloonsedijk), Hoogeloonsedijk (het gedeelte van deze weg bij het kruispunt met de Banstraat), Paddevenweg, Boswegje (de twee hiervoor genoemde wegen ook weer de gedeelten bij de kruispunten met de weg Zandoerle) en Zandoerleseweg (het gedeelte van deze weg ZW van de rotonde bij de Oersebaan). De buurtschap ligt WZW van het dorp Oerle, W van het dorp Veldhoven, NO van het dorp Knegsel, ZW van Eindhoven Airport, OZO van het dorp Vessem en ZZO van het dorp Wintelre.
Terug naar bovenIn 1840 omvat buurtschap Zandoerle 41 huizen met 232 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap - volgens een homepage van de buurtvereniging - ca. 120 huizen en daarmee ca. 300 inwoners.
Terug naar boven- Zandoerle heeft 8 rijksmonumenten, zijnde de langgevelboerderijen op Zandoerle 15, 17, 26, 30, 34 en 36 en Paddevenweg 2, en de Mariakapel Onze Lieve Vrouw in 't Zand uit 1807. De kapel staat aan de meent, aan de doorgaande weg van Knegsel naar Oerle. - Nog een pagina in tekst en beeld over de Mariakapel. Het kapelleke wordt onderhouden door de buurtbewoners en er wordt - vooral in de meimaand - nog regelmatig het rozenhoedje gebeden.
- Andries | tekst, training & advies heeft de toenmalige bewoners van het pand op nr. 15 geïnterviewd voor Veldhoven Magazine (jaargang ons onbekend). Het pand heet weliswaar Dingbank (dat was vroeger een soort rechtbank), maar of het dat ook daadwerkelijk in het verleden is geweest, is nog niet bewezen. Het rijksmonument dateert uit ca. 1650. In de volksmond zegt men dat dit het oudste pand van de gemeente Veldhoven is. Die formulering suggereert dat men daar kennelijk niet zeker van is.
Wat wél zeker is, is de kwalificatie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: "Mooie boerderij, de beste van het gehucht, van het Noordbrabants langgeveltype, bestaande uit ruim woonhuis met stal (deels modern) dwars erop." Daar hebben de hierboven geïnterviewde eigenaren Piet en Jeanne Dereumaux na hun aankoop in 1965 wél 4 jaar hard aan gewerkt, om het destijds in matige staat verkerende pand piekfijn te restaureren en binnen tevens aan te passen aan de eisen des tijds (zo was het 'toilet' destijds niet meer dan een houten doos met een gat in een belendend schuurtje). Hier zien wij dat het pand eind 2013 te koop is gezet, en hier dat er in 2016 een bouwhistorische verkenning heeft plaatsgevonden "t.b.v. de erven Dereumaux", dus kennelijk zijn de geïnterviewden inmiddels overleden.
- Op het plein in de buurtschap staat een kanon. Het is een Duits Panzerabwehrkanone-40 met een kaliber van 75 millimeter. Het is in september 1944 tijdens Operatie Market Garden door de geallieerden buitgemaakt op de verdreven vijand. Bij de bevrijdingsfeesten is het kanon door de inwoners op dit plein neergezet. Het is door het gemeentebestuur in eigendom overgedragen aan de inwoners van Zandoerle. In de jaren zeventig is het door militairen opgeknapt, feestelijk teruggeplaatst en door burgemeester Elzen goed verankerd. Zo stond het er tot september 2005. Toen werd geconstateerd dat het kanon er slecht aan toe was en een grondige opknapbeurt kon gebruiken. Dit werd spontaan aangeboden door Leebur Multilift, een bedrijf dat hierin gespecialiseerd is. Op 17 juni 2006 is het Kanon weer feestelijk op zijn plaats gezet.
Terug naar boven- St. Jansmarkt (mei).
- Van half december tot half januari staat er op het Gement een mooie kerststal.
Terug naar boven- De wandelroute Toterfout - Zandoerle - Vessem is in principe 17 km lang, maar kan desgewenst worden ingekort tot 10 of 8 km.
- "De naam Zandoerle heeft te maken met ja inderdaad zánd en dat klopt ook wel, want in deze buurtschap was het vroeger zó zanderig, dat zij hiernaar genoemd is. Vooral als het waaide, hadden de mensen (meestal boeren) erg last van rondvliegend zand. Om zichzelf en hun vee hiertegen te beschermen, maakten ze rond hun akkers en weiden 'dijkjes' van zand. Zo komt het dat langs de paden in de bossen van Zandoerle langgerekte dijkjes liggen (zandwallen). Hierop groeiden later bomen en struiken, waarvan het hout regelmatig gekapt werd en gebruikt voor stookhout. Geschikte stokken dienden als stelen voor het boerengereedschap (rieken, harken, schoppen enz.). De meeste akkers worden niet meer bewerkt voor de landbouw, maar zijn intussen begroeid met eiken- en dennenbomen. Reeds in de ijzertijd (750-50 v.Chr.) had de boer akkers en veldjes, die omheind waren met een wal van zand.
Als je over de weggetjes van Zandoerle wandelt of fietst, zie je dat er nog veel zandwallen bewaard zijn gebleven, en krijg je het gevoel dat de tijd hier heeft stilgestaan. En let ook eens op de kleine (zoog-)dieren, vogels en insecten die in deze zandwallen leven." (bron: Stichting Historisch Erfgoed Veldhoven)
Terug naar boven- Buurtvereniging Zandoerle is opgericht in 1972. Alle inwoners zijn automatisch lid van de buurtvereniging. Direct na de oprichting is men begonnen met het organiseren van de Sint Jansmarkt. Na 42 jaar is men daar in 2014 mee gestopt; de tent voldeed niet meer aan de brandveiligheidseisen, waardoor er geen horeca-inkomsten meer zouden zijn en men het geheel niet meer financieel rond kon krijgen. De buurtvereniging organiseert sindsdien door het jaar heen diverse andere activiteiten.
Reactie toevoegen