Vogelswerf

Plaats
Buurtschap
West Betuwe
Betuwe
Gelderland

vogelswerf_compilatie.jpg

Compilatie van de fraaie panden en het idyllische landschap in de buurtschap Vogelswerf. © Jan Dijkstra, Houten, die de plaatsnaam ook gelijk maar heeft ingetekend op de kaart, omdat het Kadaster en Google Maps dat tot heden verzuimen...

Compilatie van de fraaie panden en het idyllische landschap in de buurtschap Vogelswerf. © Jan Dijkstra, Houten, die de plaatsnaam ook gelijk maar heeft ingetekend op de kaart, omdat het Kadaster en Google Maps dat tot heden verzuimen...

Vogelswerf

Terug naar boven

Status

- Vogelswerf is een buurtschap in de provincie Gelderland*, in de streek Betuwe*, gemeente West Betuwe. T/m 1985 gemeente Heukelum. In 1986 over naar gemeente Lingewaal, in 2019 over naar gemeente West Betuwe.

* Bij de gemeentelijke herindeling van 1986 is deze buurtschap overgegaan van de provincie Zuid-Holland naar de provincie Gelderland, en daarmee tevens overgegaan van de streek Vijfheerenlanden naar de streek Betuwe.

- De buurtschap Vogelswerf valt voor de postadressen onder het dorp Heukelum, maar voelt zich in de praktijk gezien de ligging en het landschap ook nauw verbonden met buurdorp Spijk (zo hebben deze kernen een gezamenlijke historische vereniging, zie bij Geschiedenis).

- De plaatsnaam Vogelswerf is rond 2000 zomaar uit de atlassen verdwenen, maar daar rond 2015 gelukkig weer in teruggekeerd, vermoedelijk naar aanleiding van de plaatsing van de plaatsnaamborden. In 2008 heeft de buurtschap namelijk plaatsnaamborden gekregen, zodat je als je er door rijdt of wandelt, nu tenminste weet dat je door deze buurtschap komt en dat het niet 'zomaar' een paar boerderijen in het buitengebied zijn. En voor de inwoners, bezoekers, leveranciers en hulpdiensten is het natuurlijk ook wel zo netjes dat deze woonplaats sindsdien ter plekke als zodanig te herkennen is.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1840 Vogelswerf.

Naamsverklaring
Daar deze buurtschap gelegen is in het laagste gedeelte van de Tielerwaard en oorspronkelijk griend- en rietland aanduidde, vermoedt men hierin met voorbehoud werf in de betekenis 'teenwilg'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Vogelswerf ligt ZW van Heukelum, O van Spijk, langs de rivier de Linge. Het omvat de panden Zuiderlingedijk 1-49 en 2 en Spijkse Kweldijk 1-27 en 2-34. De hogere huisnummers aan beide dijken vallen onder het dorp Spijk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Vogelswerf 21 huizen met 94 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 50 huizen met ca. 120 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze buurtschap, kun je terecht bij de in 2001 opgerichte Historische Vereniging Spijk en Vogelswerf. Op deze site vind je o.a. inhoudsopgaven van alle verschenen nummers van hun 2x per jaar verschijnende periodiek Spijkerschrift. Verder heeft de vereniging een bibliotheek, waarvan de collectie ook op de site te vinden is.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Stoomgemaal Heukelum of Vogelswerf aan de oostkant van de buurtschap dateert uit 1897. Tot 1923 heeft het gemaal met een scheprad gewerkt. Daarna is het verbouwd en zijn er centrifugaalpompen in geplaatst. Het gemaal is tot 1969 als stoomgemaal in gebruik geweest. Tegenwoordig is het in gebruik als woonhuis. De eerste steen is nu ingemetseld in de opvolger: gemaal Broekse Sluis.

- Gemaal Broekse Sluis ligt aan de westkant van de buurtschap en is in 1969 gebouwd als opvolger van de gemalen te Heukelum-Vogelswerf, Asperen en Spijk.

- In 2015 is de Diefdijklinie versterkt, zodat de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden beschermd blijven tegen overstromingen. Tegelijkertijd is ook een aantal cultuurhistorische objecten in de omgeving opgeknapt. In Vogelswerf is zelfs een object uit vroeger tijden compleet herbouwd, namelijk een militair wachthuisje, nabij gemaal Broekse Sluis, op de plek waar de Nieuwe Hollandse Waterlinie de dijk verlaat en afbuigt in de richting van het Lingebos. "Het draagt bij aan het zichtbaar maken van onze geschiedenis", aldus wethouder Griedo Bel bij zijn toespraak ter gelegenheid van de onthulling van het object.

- De stenen dijkpaal in de bocht waar de Zuiderlingedijk overgaat in de Nieuwe Zuidelingedijk is een herinneringscadeau aan de gemeente Lingewaal ter gelegenheid van de fusie waarbij het Hoogheemraadschap van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden (1984-2004) is opgegaan in Waterschap Rivierenland. Als herinneringscadeau zou er in 13 gemeenten een glazen dijkpaal, ontworpen door Hein van der Water, worden geplaatst. Deze glazen dijkpalen konden helaas, door productieproblemen, niet gemaakt worden. Na meerdere pogingen is daarom besloten om een stenen dijkpaal aan te bieden en te plaatsen.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- De buurtschap trekt veel wandelaars en fietsers gezien de idyllische ligging aan de rivier de Linge, met nog veel mooie oude panden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat je in deze kleine buurtschap twee B&B's, een terras en een antiek- en curiosazaak vindt.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Vogelswerf (online te bestellen).

Reactie toevoegen