Visdonk

Plaats
Buurtschap
Roosendaal
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

Visdonk

Terug naar boven

Status

- Visdonk is een buurtschap en landgoed in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Roosendaal. T/m 1996 gemeente Roosendaal en Nispen.

- De buurtschap Visdonk valt, ook voor de postadressen, onder de stad Roosendaal.

Terug naar boven

Naam

Naamsverklaring
Eén van de in Brabant veelvuldig voorkomende namen op -donk ‘zandige opduiking in moerassig terrein’. Het eerste deel is waarschijnlijk visse ‘bunzing’, of anders de ontronde vorm van vos (Vulpes).(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Visdonk ligt direct Z van Roosendaal, O van de buurtschap Borteldonk, N van de buurtschap Nispense Achterhoek, W van de buurtschappen Het Hoekske en Nederheide, rond de Visdonkseweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Landgoed Visdonk is, inclusief het Rozenven dat net op grondgebied van de gemeente Rucphen ligt, 300 hectare groot. In 2010 hebben Natuurmonumenten en de Maatschappij van Welstand het gebied overgenomen van de gemeente Roosendaal. Zij beheren respectievelijk de natuur (110 hectare) en de landbouwgronden in het gebied.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Tennistoernooi ESJ Open Vierhoeven Toernooi wordt georganiseerd door Tennisvereniging Vierhoeven, speelt zich af gedurende een week in augustus en trekt zo’n 250 deelnemers.

- Atletiek- en Recreatiesport Vereniging (ARSV) THOR uit Roosendaal organiseert jaarlijks in november op Visdonk de Landgoedloop. De opbrengst van de evenement komt geheel ten goede aan Natuurmonumenten.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Landgoed Visdonk is een afwisselend terrein met loofbos, naaldbos, weiden, akkers, heide, ven en houtwallen. De heide wordt begraasd door een kudde Kalmthoutse schapen, die het gehele jaar door geen stal nodig hebben. Op het landgoed is sprake van een rijke biodiversiteit. Bij een inventarisatie in 2014 zijn 470 verschillende dieren- en plantensoorten geteld, waaronder de weinig voorkomende zwarte specht en de boommarter, die hier nog niet eerder was waargenomen. Bij de planten konden o.a. de kwetsbare beenbreek en klokjesgentiaan worden genoteerd.

- Kun jij voelen als een mol of jezelf verstoppen als een egel en ook nog eens een geheimschrift ontcijferen? Ontdek het samen met de dieren van het landgoed tijdens de spannende speurtocht ‘Speuren op Visdonk’. De kleurrijke speurwaaier van Natuurmonumenten staat boordevol leuke opdrachten en natuurweetjes. Koop de speurwaaier bij Lodge Visdonk of het T-Huis en ga op pad. Een superleuk uitje voor de zomervakantie. Tijdens de speurtocht beleef je de natuur van het landgoed op een hele leuke en actieve manier. Volg de route van 3,4 km door het bos en voer de opdrachten uit die in de speurtochtwaaier staan. Als je alle opdrachten hebt gedaan kun je het geheimschrift ontcijferen. De speurtocht biedt veel leuke en interessante weetjes over de dieren en de planten die op landgoed Visdonk leven. En je kunt een eigen 3D-vos knutselen!

De speurtocht is geschikt voor gezinnen met kinderen tussen de 6 en 10 jaar oud. Natuurlijk kunnen kinderen van andere leeftijden de speurtocht ook doen. Jongere kinderen met extra hulp van hun ouders en/of begeleiders en oudere kinderen kunnen de jongere kinderen helpen met het voorlezen van de opdrachten. De kosten zijn €4,50 per speurtocht. Het uitvoeren van de speurtocht duurt ca. 2 uur.

- Op landgoed Visdonk is in 2018 een voormalig stuk landbouwgrond omgevormd tot heideveld. Dat vormt de verbindende schakel tussen een aantal bestaande heideveldjes in de omgeving van het Rozenven. De bovengrond van het perceel dat voorheen in gebruik was voor de landbouw, is afgegraven zodat de oorspronkelijke zandgrond aan de oppervlakte komt. Daarna is heidemaaisel van omliggende heidevelden verzameld en verspreid over het afgegraven perceel. De zaden uit het maaisel kiemen op het kale zandbed. Het duurt dan nog een aantal jaren voordat de heide op het nieuwe perceel goed ontwikkeld is. Het project is gerealiseerd vanuit de regeling 'Landschap van Allure - De Zoom'. Dit is een samenwerking tussen gemeente Roosendaal, Bergen op Zoom, Provincie Noord-Brabant en Natuurmonumenten. Hiermee zijn afgelopen jaren al meerdere natuur- en recreatieprojecten gerealiseerd, ook op Visdonk. (bron: Natuurmonumenten, 8-2-2018)

- Nog geen eeuw geleden bestond West-Brabant voor een groot deel uit heide en vennen. Door het graven van afwateringssloten zijn veel van deze vennen drooggelegd en is de heide in cultuur gebracht. Het Rozenven op Landgoed Visdonk is een van de laatst overgebleven vennen in de omgeving van Roosendaal. In de zomer kleurt de heide langs het Rozenven prachtig paars. Omdat heide het beste groeit op voedselarme grond is in 2015 de bovenste laag van de bodem weggegraven. Een andere belangrijke factor voor heide is water. Door water langer in het gebied vast te houden wordt het gebied natter, wat goed is voor de heide. Om deze reden zijn de sloten die door het gebied liepen afgedicht met zand.

Om iedereen met droge voeten van de natuur te laten genieten is een vlonderpad aangelegd. Heideplaggen en gemaaide heide van andere natuurgebieden zijn uitgereden over het kale zand. Zaden en essentiële voedingsstoffen voor heide zijn zo het gebied weer ingebracht. Zo ontstaat hier weer een mooi, paars heideveld en toont het gebied iets van zijn vroegere uitgestrekte heide en vennen. Wil je het gebied zelf ontdekken? De rood gemarkeerde route van Natuurmonumenten (11 km, start bij T-Huis Visdonk) en de route tussen wandelknooppunt 72 en 73 komen over het vlonderpad.

- Natuurmonumenten wil het Katteven en het Snolleven in ere herstellen. Dat staat in de Natuurvisie 2017-2035 die de terreinbeheerder na overleg met andere organisaties heeft opgesteld. Het Snolleven maakte in het verleden deel uit van Landgoed Visdonk, maar is tegenwoordig in gebruik voor landbouw (weilanden en akkers). Het Snolleven herstellen past in de cultuurhistorie van het gebied en zal de natuur versterken en versnippering van het natuurgebied tegengaan. Samen met Waterschap Brabantse Delta wil Natuurmonumenten in 2021 drie scenario's formuleren voor het hydrologische herstel van het Snolleven, inclusief een inrichtingsplan voor het beste scenario. Het in de jaren vijftig drooggelegde Katteven is een laaggelegen gebied van enkele hectaren groot dat in de jaren zeventig is volgestort met puin. De gedachte van Natuurmonumenten is dat een hersteld Katteven wat drukte bij het kwetsbare Rozenven weghaalt en dat het vroegere landgoed Visdonk er weer meer een eenheid door wordt.

- Huifkartochten. Nadere informatie bij VVV Roosendaal.

- Manege Visdonk. Marterdreef 5. Tel. 0165-534293.

- Het in 2012 gebouwde nieuwe theehuis, officieel T-Huis geheten, is het onderkomen voor Brasserie T-Huis, het Milieu Educatief Centrum Roosendaal en Natuurmonumenten. Bij het theehuis kan midgetgolf worden gespeeld.

- Herten- en moeflonkamp.

- Heidetuin.

- Fietspaden.

Voedselbos
"Brabant Water werkt samen met inwoners en Stichting Voedselbosbouw Nederland aan een voedselbos in buurtschap Visdonk bij Roosendaal. Over een paar jaar plukt de lokale gemeenschap daar letterlijk en figuurlijk de vruchten van. Het bos geeft namelijk niet alleen voedsel, maar zorgt ook voor verkoeling van de omgeving, opvang van regenwater, opslag van CO2 en stikstof, luchtzuivering en het vergroten van de biodiversiteit. En omdat het voedselbos in Roosendaal op waterbeschermingsgebied staat, beschermt het ook nog de watervoorraad. Het voedselbos: een klimaatbestendige vorm van landbouw. Rijen met mais, velden vol suikerbieten. We kennen het beeld van een monocultuur: een enkel gewas op grote stukken landbouwgrond. Deze vorm van landbouw vraagt veel van de bodem omdat ploegen en het gebruik van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen gangbaar is.

De monocultuur is daardoor gevoelig voor plagen en extreem weer. De bodem is vaak uitgeput en door zware machines aangestampt, waardoor regenbuien niet makkelijk hun weg door de aarde vinden en bij een flinke bui de toplaag van de bodem wegspoelen. Een voedselbos is een polycultuur: verschillende (meerjarige) gewassen groeien naast of soms door elkaar. De boer oogst van bomen en struiken, klimplanten en kruiden. Er wordt niet geploegd of gespoten en kunstmest vind je er niet. Het is een vorm van landbouw die niet alleen goed is voor het verbouwen van onder andere groente, fruit en noten, maar ook voor het herstellen van de bodem en de biodiversiteit. Bovendien gaat het wateroverlast, hitte en droogte tegen. Een voedselbos is daarom een natuur-inclusieve én klimaatbestendige vorm van landbouw.

Gezonde bodem essentieel voor klimaatadaptatie en drinkwatervoorraad. Drinkwaterbedrijf Brabant Water stelt acht hectare grond beschikbaar voor Voedselbos Vierhoeven in buurtschap Visdonk bij Roosendaal om te onderzoeken of deze vorm van landbouw goed is voor het grond- en drinkwater. Omgevingsmanager Eric van de Lockant van Brabant Water legt uit dat een gezonde bodem essentieel is voor een voedselbos en voor ons drinkwater. “Voor Brabant Water is een gezonde bodem erg belangrijk omdat het een zelfreinigend vermogen heeft voor het grondwater, de bron van het Brabantse drinkwater.” De bodem filtert namelijk het regenwater voordat het naar het grondwater sijpelt en fungeert dus als een beschermlaag voor ons drinkwater. “Daarnaast gebruiken boeren in een voedselbos geen gewasbeschermingsmiddelen of kunstmest, middelen die een risico vormen voor de kwaliteit van het grondwater.” Nog een voordeel: een voedselbos heeft nauwelijks beregening nodig in droge tijden. Daardoor blijft het grondwater op peil. “Een win-win situatie dus,” aldus Van de Lockant.

De bodem als basis. “De bodem is de basis,” zegt ook Annemieke Doomen, inwoner van Roosendaal een van de initiatiefnemers van Voedselbos Vierhoeven in Visdonk. De bodem van het voedselbos wordt opgebouwd met bladeren, takken, compost: al het natuurlijke materiaal dat de bodem en het bodemleven voedt. Uiteindelijk zal het gaan lijken op de grond in een bos, waar een jarenlang proces van vallend blad en twijgen de bodem als een verende, zachte ondergrond maakt. Er krioelt van alles, de aarde is zwart en vochtig. Zo’n bodem werkt als een spons dat veel water kan opnemen en vasthouden. Doomen vertelt dat haar voedselbos deel uitmaakt van een bodem-onderzoeksprogramma. “We nemen bodemmonsters, we meten hoe snel het water wegzakt, we tellen wormen en meten hoeveel plantenresten er op de bodem liggen (de strooisellaag). “Bij de eerste meting was deze strooisellaag nihil op vijf van de acht hectare van het voedselbos in wording.” De verwachting is dat met de komst van het voedselbos deze laag veel dikker zal worden.

Wat is een gezonde bodem? Volgens Van de Lockant is een gezonde bodem een bodem vol leven. “In de bodem leven veel verschillende organismen, zoals schimmels, insecten en regenwormen. Al die organismen hebben invloed op de groei van planten en zorgen dat de structuur van de bodem verbetert.” Zo wordt de bodem luchtig, waardoor planten beter kunnen wortelen en regenwater goed wordt opgenomen. “De bodemorganismen breken bovendien plantenresten en andere organisch materiaal af tot voedingsstoffen voor de planten. Daarnaast helpen deze organismen om bodemziekten te voorkomen. Het bodemleven is indirect ook van invloed op andere dieren: veel weidevogels voeden zich met de beestjes in de bodem.” Van de Lockant benadrukt dat gewasbeschermingsmiddelen de bodem schaden: “de middelen doden ook de goede organismen, waardoor er een zwak bodemsysteem ontstaat.” Brabant Water wil met deze pilot onderzoeken of een voedselbos een rendabele vorm van landbouw is die tegelijkertijd zorg draagt voor een gezonde bodem en watersysteem.

Water opvangen. Lange tijd werd overtollig regenwater in Nederland door middel van sloten, vaarten en rivieren zo snel mogelijk naar zee afgevoerd. Inmiddels is duidelijk dat we het liefst elke druppel regenwater opvangen en infiltreren in de bodem om droogte tegen te gaan en de watervoorraad veilig te stellen. Van de Lockant: “Het is belangrijk dat het regenwater niet te snel wordt afgevoerd. Het moet de kans krijgen om te infiltreren naar de diepere grondlagen. Een voedselbos kan daarbij helpen omdat het weerbaarder is voor piekbuien door de sponzige bodem en er daardoor automatisch minder water wordt afgevoerd.” Het kernteam van Voedselbos Vierhoeven in Visdonk werkt samen met Waterschap Brabantse Delta aan een ontwerp voor wadi’s en vijvers in het voedselbos om maximaal gebruik te maken van regenval en het opvangen van piekafvoeren van de nabijgelegen turfvaart.

Rendabele vorm van landbouw. Volgens Van de Lockant is de pilot een succes als blijkt dat een voedselbos een rendabele vorm van landbouw is. Daarnaast verwacht hij dat de bewoners van Roosendaal betrokken zullen raken bij het voedselbos en daardoor zorg dragen voor de omgeving. Dat blijkt nu al uit het enthousiasme van het kernteam van bewoners dat het voedselbos beheert. Initiatiefnemer Doomen is erg blij met het partnerschap met Brabant Water: “We krijgen het volste vertrouwen om een voedselbos te maken op hun grond. Dat is een hele goede start. Brabant Water geeft ons de grond in erfpacht voor de maximale termijn.” Het kernteam heeft een coöperatie opgericht om het voedselbos te kunnen exploiteren. Hun belangrijkste doelen? Voedselproductie in evenwicht met veranderende klimaatomstandigheden om water en biodiversiteit te beschermen." (bron: Provincie Noord-Brabant, juli 2021)

Terug naar boven

Links

- Sport: - De roots van Honden Africhtings Vereniging (HAV) Visdonk liggen in 1985, als een aantal mensen een nieuwe BD (Bouvier Dressuur) vereniging begint op een veldje achter het theehuisje in het bosgebied van Visdonk, waaraan de naam van de vereniging ontleend is. In 1991 is het een vereniging voor alle rassen geworden. Je kunt bij hen terecht om je hond op te leiden tot verdedigingshond (IPO), maar ook VZH, UV en Speurhond behoren tot de mogelijkheden. Naast deze opleidingsmogelijkheden kun je ook bij hen terecht voor het volgen van gedrags- en gehoorzaamheidscursussen. Deze lopen het gehele jaar door en starten gemiddeld om de 4 maanden op diverse niveaus. Deze cursussen zijn groepsgewijs en ideaal voor mensen die niet de tijd en ambitie hebben een volledige opleiding met hun hond te volgen, maar die hem wel de nodige gehoorzaamheid willen bijbrengen en verder een stukje willen laten socialiseren met zijn studiegenoten.

Reactie toevoegen