Vierhouten is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Nunspeet. T/m 1971 gemeente Ermelo.
Terug naar bovenVierhouten ligt ZO van Nunspeet, NO van Elspeet.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Vierhouten 19 huizen met 154 inwoners. Tegenwoordig omvat het dorp ca. 280 huizen met ca. 700 inwoners.
Terug naar bovenTweede Wereldoorlog
Het Verscholen Dorp
"Initiatiefnemers voor de oprichting van Het Verscholen Dorp waren de familie Bakker uit Nunspeet (Opa Bakker en Tante Cor) en advocaat mr. E.H. von Baumhauer uit Vierhouten (De Boem). Ondersteund door vele mensen uit het verzet wisten zij dit kamp draaiend te houden. Het kamp bestond uit 9 hutten, sommige half-ondergronds, andere geheel boven de grond. Omdat de hutten in een zeer dicht bos van jonge dennen stonden, werden ze aan het oog onttrokken. 80 tot 1100 mensen die op de vlucht waren voor de Duitse bezetter hebben hier tussen april 1943 en oktober 1944 in wisselende samenstellingen een veilige plaats gevonden. Het kamp bood onder andere onderdak aan joden, verzetsmensen, geallieerden, een Rus en een Duitse deserteur.
Op 29 oktober 1944 werd het onderduikerskamp ontdekt door twee Landstormers die op zoek waren naar wild. Zij hoorden het geluid van houtzagen en houthakken in het bos en vonden dat verdacht. Ze gingen op het geluid af en zagen net een jongen die in het andere vak water was gaan halen een brandgang oversteken. Na een kort verhoor lieten ze de jongen gaan en gingen naar "De Paasheuvel" in Vierhouten om versterking te halen. Zij dachten namelijk dat ze gestuit waren op een kamp vol "gevaarlijke terroristen". Hierdoor konden de meeste van de onderduikers vluchten. Helaas wisten 8 Joden niet te ontkomen. Zij werden door de Duitse soldaten meegenomen en in de kelder van "De Paasheuvel" gevangen gezet. Een vrouw overleed in de kelder van De Paasheuvel, haar man werd gefusilleerd.
De anderen moesten, samen met een executiepeloton, naar het "Pas-Opkamp" lopen, om daar gefusilleerd te worden. Ongeveer een kilometer buiten Vierhouten ontstond een schermutseling, toen twee van de onderduikers probeerden te vluchten. Een van hen werd op de vlucht doodgeschoten, de ander keerde terug toen zijn 6-jarig zoontje begon te schreeuwen. Er werden drie kuilen gegraven waar de onderduikers in moesten gaan liggen. Vervolgens werden zij doodgeschoten. Ook het 6-jarig jongetje. Ter herinnering aan deze gebeurtenis is op 4 mei 1994 een monument opgericht aan de Tongerenseweg." (bron en voor nadere informatie zie Stichting Het Verscholen Dorp) - Onder deze link vind je een uitvoerig artikel over Het Verscholen Dorp.
Terug naar boven- In het Dorpsplan Vierhouten (2010) zijn wensen en plannen uitgewerkt voor onder meer nieuwe wandelpaden en herstel van oude kuierroutes, een woonvoorziening voor ouderen, kinderopvang, verkeersremmende maatregelen en doortrekken van het fietspad vanuit Gortel naar het dorp.
Terug naar boven- Vierhouten heeft 20 rijksmonumenten.
- Vierhouten heeft 6 gemeentelijke monumenten.
- "Ter herinnering aan - het in het hoofdstuk Geschiedenis beschreven - Het Verscholen Dorp en de initiatiefnemers zijn ter plekke een monument opgericht, een hut herbouwd en later aangevuld met nog twee hutten. Aan de Tongerenseweg is een monument geplaatst ter nagedachtenis aan hen die de ontdekking van het kamp niet overleefden. De in 1993 opgerichte Stichting Het Verscholen Dorp heeft tot doel de herinnering aan dit onderduikerskamp levend te houden. Bijvoorbeeld door het jaarlijks organiseren van een herdenking op 4 mei en de inrichting van een expositie in Hotel Restaurant De Vossenberg in Vierhouten, met voorwerpen en foto's van dit grootste voormalige onderduikerskamp van Nederland. De vernieuwde expositie over Het Verscholen Dorp is op 4 mei 2018 heropend. Deze expositie is ondergebracht naast de receptie van Hotel Restaurant De Vossenberg (Elspeterbosweg 1) en is dagelijks tijdens de openingstijden van het hotel te bezichtigen. Om het verhaal over oorlog en verzet ook aan volgende generaties door te geven, verzorgt de stichting rondleidingen voor groepen en educatieve pakketten voor o.a. spreekbeurten voor scholieren."
- De Paasheuvel is het voormalige kamphuis en kampeerterrein van de Arbeiders Jeugd Centrale (AJC), gelegen op een heuvel (de Paasheuvel) op 't Frusselt 30. In 1922 werd door de AJC een kale heuveltop op de heide in Vierhouten aangekocht. Dit terrein was ongeveer één hectare groot. De heuvel stond volgens de toenmalige Vierhouter bevolking bekend onder de naam De Paasheuvel, omdat er in vroeger tijden met Pasen vuren op de top werden gestookt. Op en rond de heuvel werden tentenkampen ingericht, waar de AJC-ers gedurende hun vakantie verbleven. In 1923 is op deze heuveltop het kamphuis Paaschheuvel gebouwd. De leden van de AJC hadden het kamphuis zelf bekostigd, door het plakken van zegels van twee en een halve cent (de zogenaamde Kampfondszegels). Het kamphuis is ontworpen door architect J.H. Mulder. In 1928 is een tweede kamphuis gebouwd, 'Het Rode Nest'.
Voor het geven van voorstellingen en optredens is in 1937 een groot openluchttheater aangelegd. Dit theater ligt er nog altijd. Er hebben in de loop der jaren veel mensen opgetreden. Daaronder waren ook enkele nationale beroemdheden, zoals Dorus. In 1938 is de houten evenementenhal De Zonnehal aan het complex toegevoegd. In 1983 is aan de voet van de Paasheuvel een groot logeergebouw neergezet. In 1998 is een deel van De Paasheuvel omgebouwd tot restaria (restaurant-cafetaria) en een deel tot kantoor. In 2001 is De Paasheuvel samen met het Rode Valkennest en de Zonnehal aangewezen als rijksmonument. Ook de openluchttheaters vallen onder deze benoeming.
Enkele jaren later gaat Stichting Paasheuvelgroep samen met Stichting Jeugdbuitenverblijven. De nieuwe groep, die verder gaat onder de naam Paasheuvelgroep, richt zich vooral op de verhuur van groepsgebouwen. Enkele campingterreinen (in onder meer Brabant) worden verkocht. Eind 2017 wordt bekendgemaakt dat de Paasheuvelgroep een deel van het Paasheuvel-terrein in Vierhouten verkoopt aan de VDB recreactiegroep uit Ermelo. De nieuwe naam van het overgenomen deel wordt Heidepark Veluwsch Karakter. In 2007 was de geheel uit hout vervaardigde Zonnehal in slechte staat. Sindsdien wordt er aan gewerkt om het achterstallige onderhoud weg te werken.(1)
- In Vierhouten is een kopie gebouwd van een grafheuvel die stamt uit de Nieuwe Steentijd (Neolithicum) en is hergebruikt in de Bronstijd. Deze replica geeft een verstilde opgraving weer. De methode van opgraven die wordt getoond is de zogenaamde kwadrantenmethode, waarbij delen van de heuvel na de opgraving blijven staan. De verschillende aardlagen zijn goed zichtbaar gemaakt. Het bijzondere van deze heuvel is de gebruikte techniek. De zichtbare verticale en horizontale vlakken zijn uitgevoerd met behulp van spuitbeton. Hiermee zijn de subtiele kleuren en de oorspronkelijke fractie van grind/zand van de aardlagen na te bootsen. Een informatiepaneel ter plekke vertelt u er meer over.
Terug naar boven- Elk jaar op 4 mei wordt een herdenking gehouden bij Het Verscholen Dorp in Vierhouten (13.30 uur) en aansluitend bij het monument aan de Tongerenseweg (14.15 uur).
Terug naar boven- Site van de toeristische ondernemers in Vierhouten met tips voor 'dingen te doen' en dergelijke in en om het dorp.
Terug naar boven- "De zomerkampen van Stichting Kamp Vierhouten vinden plaats op een schitterend natuurterrein op de Veluwe, waar de stichting beschikt over een houten kamphuis, een hockeyveld, een voetbalveld en twee tennisbanen. Het kamphuis heeft vier slaapzalen en beneden bevindt zich de grote zaal, met een grote open haard en een piano. Om een goed beeld te schetsen van het Kamp, nemen we je mee naar een dag Groot Kamp. ‘s Morgens wordt je wakker gemaakt door de leiding. Waar de meisjes in het kamphuis mogen slapen, zullen de jongens als echte mannen in de jongensschuur verblijven. Nadat de ene na de andere grap van je vriendjes je wakker maakt, is het tijd om te ontbijten. Tijdens het ontbijt wordt gezongen, worden verhalen verteld en wordt vooral enorm gelachen. Is het eten een beetje gezakt, dan is het tijd voor de sportrondes. Verschillende sportrondes, bestaande uit hockey, voetbal, tafeltennis en andere sporten, zullen uitmaken of jouw groepje er met de bokaal vandoor gaat.
Na een lunch, wederom gevuld met liedjes en verhalen van een frisse leiding, worden er spellen gespeeld. Deze spellen variëren tussen spellen die je kent en spellen die bedacht zijn door en voor KV’ers. Spellen als Olympische dag, Oud Hollandsch Schragen-spel, Arenavoetbal en de berenfamilie zullen hierin niet ontbreken. ’s Avonds zal er weer gegeten worden, drie gangen welteverstaan! Je hebt namelijk een goede bodem nodig voor een fantastisch avondprogramma, samengesteld door de leiding. Iedere avond ziet er anders uit en actieve participatie is een must. Denk hierbij aan toneelstukjes, het discussiespel maar ook een gala-avond met aansluitend een disco. Nu de dag voorbij is gevlogen, staat ons alleen het Vierhoutens kwartiertje nog te wachten. Hier zullen we, onder het genot van een warme chocomel, de dag evalueren en wordt de held van de dag aangewezen. En dan hebben we slechts het topje van de ijsberg besproken van wat jou als deelnemer deze zomer te wachten!
Het mooie van Kamp Vierhouten is dat er een mooie combinatie bestaat tussen sport, creativiteit en socialiteit. Er wordt fanatiek gehockeyd en gevoetbald, maar ook andere sporten worden gedaan. Daarnaast zijn er vaak (bekende) jeugdige topsporters mee als leiding die daarnaast zelf een KV kamp hebben meegemaakt. Er wordt veel aandacht besteed aan de creativiteit door bijvoorbeeld een songfestival met zelfgemaakte liedjes maar er worden door leiding en kinderen ook toneelstukjes gespeeld door. Ook verlaten we het 15 hectare grote kampterrein voor een buitendag of de Vossenjacht. "Het meest bijzondere aan een KV-kamp is dat je veel nieuwe vrienden uit andere steden maakt. Vrienden die je nog jaren zult spreken en uit een menigte kunt herkennen. Jullie zullen nog jaren contact houden omdat jullie samen het KV-gevoel hebben ervaren!", aldus een van de deelnemers. Het komt er dus op neer dat jij KV niet mag missen! Als jij wilt weten hoe geweldig het is om 10 dagen lang met je vrienden op de hei een groot kamp mee te maken, schrijf je dan op tijd in voor Kamp Vierhouten! Kort voor het begin van de kampen zul je een lijst ontvangen met praktische aanwijzingen en een lijst met wat je mee moet nemen. Ook ontvang je een lijst met namen van de andere kinderen die meegaan.
Sinds 1998 wordt er in Vierhouten ook een kamp georganiseerd voor kinderen van 10-12 jaar. KV-Club wordt door de kinderen gezien als onvergetelijk! Al meer dan 20 jaar zijn deze weken een daverend succes. KV-Club duurt maar een week in plaats van de gebruikelijke tien dagen bij een Groot Kamp. Het programma wordt licht aangepast aan de leeftijd van de kinderen. Verder komen bekende spellen als levend Stratego en het Schragenspel ook op KV-Club voor. Zoals je ziet, heeft KV-Club net zo goed die typische KV-sfeer als de grote kampen hebben. Die karakteristieken die de kampen juist zo bijzonder maken."
- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Vierhouten, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Vierhouten (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Vierhouten.
- Wijken: - Site over de wijk Eikenwal in Vierhouten.
- Belangenorganisatie: - "Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten beoogt de belangen van het dorp te behartigen, alsmede de sociale en culturele ontwikkeling van de bevolking te bevorderen. De vereniging exploiteert daartoe Dorpshuis Horsterhoek, de plek waar vele verenigingen samenkomen en regelmatig activiteiten worden georganiseerd. Alle Vierhouters, jong en ouder, hun leven lang hier wonend of net nieuw binnen gekomen, kunnen elkaar in het dorpshuis ontmoeten en elkaar daar vinden bij hun gezamenlijke interesse."
- Dorpshuis: - Tot 1946 stond op de plek waar nu Dorpshuis Horsterhoek staat het pension van de familie Hop. In 1940 kocht de familie Ter Horst dit pension in Vierhouten met de bijbehorende grond. In 1946 is het pension afgebroken. Op de vrijgekomen plek is in 1953 het dorpshuis gebouwd. Het dorpshuis was een geschenk van mevrouw Ter Horst-Vogel aan de Vierhouter bevolking. Het is opgericht ter nagedachtenis aan haar zoon Klaas. Klaas was in 1940 lid van verzetsgroep De Geuzen te Vlaardingen. De meeste leden van deze verzetsgroep zijn in datzelfde jaar door de Duitsers gearresteerd. Achttien man van de verzetsgroep zijn in 1941 gefusilleerd. De overigen, waaronder Klaas, kregen gevangenisstraffen. Klaas kreeg vijf jaar tuchthuis (in Duitsland) en een grote geldboete. Hij werd niet gefusilleerd, omdat er geen bewijs was dat hij actief aan spionage voor het verzet had deel genomen.
In 1944 krijgt Klaas de ernstige ziekte TBC. Mevrouw Ter Horst is er toen in geslaagd haar zoon naar Nederland te halen. Klaas overlijdt in het zicht van de bevrijding. Hij had het er altijd over dat er voor de jeugd in Vierhouten zo weinig te doen was, en dat ze eigenlijk een onderkomen zouden moeten hebben voor ontspanning en ontwikkeling. Mevrouw Ter Horst besloot toen als eerbetoon aan Klaas zo’n onderkomen te laten bouwen. Zie verder de pagina Geschiedenis Dorpshuis Horsterhoek. Dorpshuis Horsterhoek is door de centrale ligging in het land en zijn faciliteiten uitermate geschikt voor het organiseren van verschillende activiteiten en evenementen. Het gebouw heeft multifunctionele zalen, een bar, een ruim terras en een grote buitenruimte. De ruimten zijn te huur voor diverse gelegenheden: van teamuitje tot brainstormsessie, van bruiloft tot vergadering, van presentatie tot optreden, van jubileumviering tot kinderfeestje, van uitvaart tot workshop.
- Muziek: - Het Vierhouterkoor is een energiek en enthousiast gemengd koor met ruim 40 leden dat zich kenmerkt door een gezonde mix van plezier en kwaliteit met een 3-stemmig gevarieerd repertoire.
Terug naar bovenEr is in het Geldersche-Veluwsche land
Een plekje, zoo wonderlijk schoon!
Het ligt in de heide, bij bosch en bij zand
Daar leef ik, daar blijf ik ter woon.
Daar zingt er de wind in de bosschen zoo fijn;
De lucht is vol geuren en kracht.
Daar ruischt bij de boekweit
het koren zoo rein
En bloeit er de hei in haar pracht.
Er is in het Geldersche-Veluwsche zand
Een plekje, zoo wonderlijk schoon:
Vierhouten zoo heet dat land;
Bezoek het, of blijf er te woon!
(dichter: onbekend. Bron: 'Vierhouten - Het Noord-Veluwsch Pracht-Centrum', VVV-gids uit ca. 1941/1942)
Reactie toevoegen