Ugchelen

Plaats
Dorp
Apeldoorn
Veluwe
Gelderland

ugchelen_wit_bord_onder_blauw_bord_apeldoorn.jpg

Als je 'van buiten' het dorp binnenkwam, stonden er witte borden Ugchelen onder blauwe borden Apeldoorn, waardoor voor de argeloze voorbijganger Ugchelen 'slechts' een wijk van de stad Apeldoorn leek. Een misverstand waar de inwoners niet blij mee waren.

Als je 'van buiten' het dorp binnenkwam, stonden er witte borden Ugchelen onder blauwe borden Apeldoorn, waardoor voor de argeloze voorbijganger Ugchelen 'slechts' een wijk van de stad Apeldoorn leek. Een misverstand waar de inwoners niet blij mee waren.

ugchelen_blauwe_plaatsnaamborden_terug_februari_2017.jpg

Daarom heeft Werkgroep UgchelenBlauw in 2016 een onderbouwd verzoek ingediend bij de gemeente Apeldoorn om weer blauwe plaatsnaamborden geplaatst te krijgen. En met succes: in februari 2017 zijn de blauwe borden geplaatst. Proost! (© Ugchelens Belang)

Daarom heeft Werkgroep UgchelenBlauw in 2016 een onderbouwd verzoek ingediend bij de gemeente Apeldoorn om weer blauwe plaatsnaamborden geplaatst te krijgen. En met succes: in februari 2017 zijn de blauwe borden geplaatst. Proost! (© Ugchelens Belang)

ugchelen_ijshaar_kopie.jpg

Zeldzaam ijshaar - zoek het maar eens op op Wikipedia - in de bossen bij Ugchelen, februari 2015

Zeldzaam ijshaar - zoek het maar eens op op Wikipedia - in de bossen bij Ugchelen, februari 2015

ugchelen_boom_met_wratje_kopie.jpg

Bossen bij Ugchelen, boom met een 'wratje'...

Bossen bij Ugchelen, boom met een 'wratje'...

ugchelen_zwijn_jonkies_kopie.jpg

Jonge wilde zwijntjes in de bossen bij Ugchelen. Uiteraard was moeder zwijn ook in de buurt.

Jonge wilde zwijntjes in de bossen bij Ugchelen. Uiteraard was moeder zwijn ook in de buurt.

Ugchelen

Terug naar boven

Status

- Ugchelen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Apeldoorn.

- Het dorp Ugchelen is in de loop der jaren weliswaar aan de stad Apeldoorn vastgegroeid, maar is toch nog altijd een heus dorp met alles erop en eraan (bijv. een Dorpsraad, Dorpshuis etc.), dat haar dorpse karakter en identiteit ook nog goed heeft weten te bewaren. Het is ook formeel nog atijd een aparte woonplaats met eigen postcode (7339) en plaatsnaam in het postcodeboek en in de gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Verwarrend voor voorbijgangers was dat de gemeente het dorp, door de 'aanelkaargegroeidheid', sinds medio jaren zeventig niet meer als aparte 'bebouwde kom' zag en het dorp daarom had voorzien van witte plaatsnaamborden met de plaatsnaam, onder blauwe plaatsnaamborden Apeldoorn (en alleen witte borden, op plekken waar men zich kennelijk al binnen de bebouwde kom van Apeldoorn bevond).

Voor iemand die alleen die borden ziet en de verdere context niet kent, lijkt het dorp dan, begrijpelijk, 'slechts' een wijk van de stad Apeldoorn. Inwoners waren niet blij met dit misverstand, en hebben de Werkgroep UgchelenBlauw opgericht, die 1) onder de inwoners heeft gepeild of er draagvlak was om te ijveren voor het (terug)plaatsen van blauwe komborden (wat het geval bleek; 94% van geënqueteerden schaarde zich achter het initiatief, en 1.330 mensen plaatsten hun handtekening om het iniatief te ondersteunen), en die vervolgens 2) in maart 2016 een gemotiveerd advies aan de gemeente heeft uitgebracht om weer komborden met de plaatsnaam Ugchelen rond het dorp te plaatsen. De gemeente kon zich vinden in deze argumenten, heeft het voorstel in november 2016 geaccordeerd, en heeft in februari 2017 weer blauwe plaatsnaamborden rond het dorp geplaatst met de eigen plaatsnaam, waardoor het dorp sindsdien ook qua bebording weer een als zodanig herkenbaar dorp is.

- Het dorpje Radio Kootwijk en de buurtschap Hoog Buurlo hebben gevoelsmatig vanouds een band met Ugchelen. Bij de introdoctie van het huidige postcodesysteem (1978) vielen zij aanvankelijk echter onder het dorp Hoog Soeren. Tegenwoordig hebben zij een eigen postcode en postale plaatsnaam Radio Kootwijk.

- Het dorp Ugchelen valt statistisch onder de wijk Apeldoorn Zuidwest, dat samen met de wijk Apeldoorn-Zuid het stadsdeel Apeldoorn Zuidwest vormt.

- Het dorp is verdeeld in 6 buurten: Ugchelen, Zuid, De Bouwhof, Brouwersmolen-Zuid, Dennenheuvel en Contour.

Terug naar boven

Naam

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Ugchelenaar.

Oudere vermeldingen
1243 in monte... Uchtelerberg, ca. 1330 Uchtelen, 16e eeuw Oechelen, Uchgelen, Uchelen.

Naamsverklaring
Misschien verwant met Oudsaksisch ûchta, Middelnederduits uchte 'ochtend, ochtendschemering', Westfaals uchte 'morgenweide, weide waarop het vee 's ochtends wordt gedreven', vergelijk Ochten.(1)

Terug naar boven

Ligging

Ugchelen ligt direct ZW van Apeldoorn en grenst in het Z aan de A1.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Ugchelen 43 huizen met 400 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.500 huizen met ruim 6.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Ugchelen, kun je terecht bij Oudheidkundige Vereniging De Marke.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Anno 2017 is op het voormalige TNO-terrein de nieuwe wijk Ugchelen Buiten in ontwikkeling, die in fasen ontwikkeld wordt en uiteindelijk 275 woningen gaat omvatten.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Ugchelen heeft 6 gemeentelijke monumenten.

- In de 17e eeuw werd Ugchelen ontdekt als een geschikte omgeving voor de papierproductie. Men groef sprengen om te zorgen voor voldoende water en waterkracht voor de aandrijving van de molens en voor de papierproductie zelf. In 1644 is de Hamermolen (Hoenderloseweg 155) gebouwd als papiermolen. Nadien is de molen twee keer afgebrand en weer opgebouwd. Sinds 2005 wordt het waterrad en de voorgevel bij de Hamermolen verlicht met eigen opgewekte energie. Stichting Vrienden van de Hamermolen, die in 1990 is opgericht, heeft het met hulp van sponsoren voor elkaar gekregen de bestaande installatie uit te breiden met een stroomgenerator die wordt aangedreven door het waterrad. Deze generator levert de stroom voor 3 spotjes van elk 20 watt die zorgen voor de verlichting rondom het waterrad. - Pagina over de geschiedenis van de Hamermolen.

- Watermolen de Bouwhofmolen in Ugchelen (Bouwhofweg 18) maakt gebruik van het water van de Ugchelse Beek. In 1686 wordt de molen voor het eerst genoemd, maar hij is ouder. In 1747 stonden er op de Bouwhof drie papiermolens. In 1884 werd het vervaardigen van papier gestopt. De molen werd toen ingericht als wasserijmolen. In 1897 werd er een stoomketel geplaatst, maar het waterrad bleef in gebruik. Na 1930 raakte het waterrad in verval en tussen 1940 en 1945 moet het zijn gesloopt. In 1973 is de wasserij stopgezet. In 2003 is de fundering en het metselwerk hersteld. In 2004 is er een nieuw waterrad geplaatst, waarbij ook een nieuwe watergoot is geplaatst. In 2005 heeft Waterschap Veluwe de molentak uitgegraven, zodat er weer water op het rad kan stromen. Het nieuwe waterrad drijft geen werktuigen aan. Langs de beek is een wandelpad aangelegd, zodat het waterrad te zien is. - Pagina over de geschiedenis van de Bouwhofmolen.

- Op de plek van de vroegere Kleine Winnemolen is een appartementencomplex gebouwd met de naam Winnemolenpark. Eind 2011 is daar een moderne watermolen met vistrap gebouwd om te herinneren aan de oude molen en om electriciteit op te wekken in plaats van papier te maken.

- Gevelstenen in Ugchelen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Bij de wandeltocht Zwientjestocht (weekend eind februari) kun je kiezen of je op zaterdag of op zondag wilt lopen. De afstanden waaruit je kunt kiezen zijn 6, 12, 15, 20, 25 en 30 km. De routes gaan grotendeels over onverharde paden en voeren je o.a. naar het natuurpark, dat grenst aan de Kroondomeinen van Paleis Het Loo. Dit park is een unieke combinatie van schitterende natuur en cultuur. Ze nemen je mee naar de mooiste plekjes, zoals de vijver, waarlangs een aantal bijzondere elementen staan waaronder een stenen bank, de Tunnel der Verliefden, diverse watervallen en de hoogste uitkijktoren van de omgeving (26 m hoog).

- In april en november is er een voorstelling van Toneelvereniging Ernst en Luim.

- Koningsdag.

- Ronde van Ugchelen (wielrennen) (begin juli).

- Zomerfeest.

- Wandeltocht Rondje Veluwe (op een zondag begin oktober) voert je o.a. dwars door Bruggelen, een gevarieerd landschap met naald- en loofbossen, heideveldjes en stuifheuvels met 'eikenstrubben'. Dat zijn bossen met grillige, knoestige en gedrongen eikenstammen met een rijke paddenstoelenflora. Je kunt kiezen uit de afstanden 6, 12, 15, 20, 25 en 30 km.

- Kerstmarkt (op een vrijdag in de 1e helft van december).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Rondje Ugchelen is een ruim 16 km lange wandelroute langs de Ugchelse beken en sprengen.

- Ommetje Ugchelen / Oude enken van IVN Apeldoorn.

- De gemeente Apeldoorn en Waterschap Vallei en Veluwe werken samen aan het herstel van 14 beken en sprengen in deze gemeente, met een totale lengte van 40 kilometer. Er is anno begin 2018 al ca. 13 kilometer gerealiseerd. Het werk draagt bij aan duurzaam waterbeheer. Zo bieden de beekzones bijvoorbeeld ruimte voor opvang van regenwater. Daarnaast hebben de beken en sprengen waarde in het kader van natuurontwikkeling, behoud van Apeldoorns cultuurhistorie en voor recreatie. In 2018 is ook een herstelproject aan de Ugchelse Beek uitgevoerd.

De Ugchelse Beek loopt vanuit twee verschillende sprengkopgebieden in het bos ten zuiden van de A1 via een aantal weilanden het dorp Ugchelen in. Daar komt ook de Schoolbeek uit in de Ugchelse Beek. De Ugchelse Beek is een historische dorpsbeek met een hoge ecologische waarde, dankzij de kwaliteit van het water en de stroming in het water. Op ecologisch vlak is het verbeteren en uitbreiden van het leefgebied van de beekprik een belangrijk speerpunt van het herstelproject. Deze zeldzame en kwetsbare vissoort komt in een aantal deeltrajecten van de Ugchelse beken voor.

Hoewel bij eerdere Apeldoornse beekprojecten vistrappen zijn aangelegd, is dit het eerste project waarbij sprake is van 'actieve soortbescherming'; meerdere maatregelen die specifiek gericht zijn op het optimaliseren van het leefmilieu van de beekprik en het bevorderen van de voortplanting van deze soort. Zo zijn bijvoorbeeld ingrepen gedaan om de stroomsnelheid van het water op bepaalde plekken te versnellen - belangrijk voor de beekprik - en zijn er paaiplekken en sedimentatiebanken voor larven gecreëerd. Onderzoeksbureau RAVON heeft geïnventariseerd waar de beekprik precies voorkomt in Nederland en hoe de soort het beste kan worden beschermd. De gemeente Apeldoorn heeft samen met Waterschap Vallei en Veluwe en de Provincie een plan van aanpak opgesteld dat hierop is afgestemd. (bron: gemeente Apeldoorn, 23-2-2018)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Ugchelen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Beeldbank Ugchelen is een site met honderden oude ansichtkaarten van het dorp, opgezet door en deels uit de collectie van Gert Woutersen.

- Fotoserie van Ugchelen van fotograaf Martin Stevens.

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Algemeen: - Site van en over Ugchelen. - Nog een site over het dorp, van Gert Woutersen, met veel informatie in tekst en beeld over verleden en heden van het dorp, met o.a. oude ansichtkaarten, activiteitenagenda, lokale links.

- Nieuws: - Actualiteiten uit Ugchelen op de site van de Stentor.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsraad Ugchelen is het aanspreekpunt voor en intermediair naar de gemeente voor zaken het dorp betreffend, waarbij het algemeen belang van de inwoners behartigd wordt met als doel het minimaal in stand houden en waar mogelijk bevorderen van het woon-en leefklimaat in ons dorp, zowel fysiek als sociaal. Taken en bevoegdheden: gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen over beleidsvoornemens die het algemeen belang van het dorp (kunnen) beïnvloeden. Daartoe worden vergaderingen van gemeenteraad en Politieke Markt benut, worden gemeenteraadsleden periodiek geïnformeerd en vindt regelmatig overleg plaats met de betrokken wethouder; het verzorgen van een goede, open communicatie tussen dorpsraad en gemeente, maar ook tussen dorpsraad, bewoners, instellingen, verenigingen en bedrijven in het dorp. Weten wat er leeft: het vormt de basis van een doelmatig en rechtmatig functioneren van de dorpsraad. Daartoe onderhoudt de dorpsraad goede contacten met de verenigingen, bedrijven en instellingen in het dorp. Met bewoners worden contacten gelegd via o.m. ledenvergadering, thema- en informatiebijeenkomsten, bijeenkomsten, de buurtvertegenwoordigers van de Dorpsraad, het Dorpsmeldpunt en via huis-aan-huisblad De Bron, website en nieuwsbrief.

De Dorpsraad stelt zich niet op als belangenvertegenwoordiger van individuen. Wel worden individuele bewoners op verzoek door de Dorpsraad geadviseerd. De dorpsraad activeert, initieert, enthousiasmeert, coördineert, faciliteert en informeert in die zaken die het algemeen belang van het dorp (kunnen gaan) betreffen. Zowel beleidsmatig inhoudelijk als uitvoerend zet Dorpsraad Ugchelen zich met overtuiging en gelegitimeerd in voor het behartigen van de publieke zaak, het algemeen belang van het dorp. Met een proactieve houding, initiërend en controlerend, wordt beoogd het gemeentelijk beleid zodanig inhoud te geven dat optimaal wordt voldaan aan de geformuleerde doelstelling. Het lidmaatschap van de Dorpsraad is gratis."

- Dorpshuis: - Dorpshuis Ugchelens Belang (Bogaardslaan 81) is het thuishonk van een aantal lokale verenigingen. Het dorpshuis is ook te huur voor bijv. feestelijke gelegenheden, een vergadering of een cursus. - Vereniging Ugchelens Belang is opgericht in 1912 en zet zich in voor alle inwoners van het dorp, met als oogmerk het bevorderen van een goed sociaal saamhorigheidsgevoel, in een leefbaar en gezellig dorp waar het aangenaam verblijven is. In dat kader onderhoudt de vereniging goede contacten met alle verenigingen en andere instanties in het dorp, en organiseert zij o.a. de volgende activiteiten: Nieuwjaarsreceptie, Vogelschieten, Koningsdag, Zomerfeest, Eieren zoeken, Dodenherdenking, Oliebollenactie, Ouderensoos, en het beschikbaar stellen van de faciliteiten van het Dorpshuis (zalenverhuur, recepties etc.).

Iedere 1e en 3e woensdag van de maand is er het ReparatieCafé in het dorpshuis. Ca. 15 enthousiaste vrijwilligers repareren gratis allerlei apparatuur van inwoners, zoals scheerapparaat, koffiezetapparaat, platenspeler, heggenschaar, audioset, stofzuiger, mixer, stoomstrijkijzer, cd-speler, dvd-speler, bladblazer, wekker, waterkoker, schemerlamp en broodmachine. Zo gaan spullen langer mee. Dat is goed voor de portemonnee en goed voor het milieu.

- Onderwijs en kinderopvang: - Jenaplan Basisschool De Steenbeek. - Basisschool De Bouwhof. - Basisschool De Touwladder.

- Jeugd en jongeren: - Jeugd Ugchelens Belang (JUB) organiseert door het jaar heen allerlei activiteiten voor de schoolgaande jeugd t/m ca. 12 jaar.

- "Scouting staat voor uitdaging! Heb jij zin om samen met je vriendjes en vriendinnetjes lekker buiten in de natuur avonturen te beleven? Of vind je het superleuk om te kamperen, zelf een speurtocht te organiseren of misschien zelfs wel een reis naar het buitenland te maken? Dan is Scoutinggroep De Ugchelse Woudlopers echt iets voor jou! Onze blokhut 't Springdel staat in het groene dorp Ugchelen, aan de rand van Apeldoorn. Omgeven door het bos en met een groot speelveld voor de hut hebben wij de mooiste scoutinglocatie in de regio. Bij ons staan uitdaging en plezier voorop! Onze vrijwillige leiding biedt iedere zaterdag leuke en spannende activiteiten (opkomsten) voor kinderen van 5 tot 18 jaar. Voor verschillende leeftijdscategorieën zijn er groepen (speltakken) die gerichte activiteiten doen, waarin de kinderen worden uitgedaagd zich persoonlijk te ontwikkelen.

Binnen de Ugchelse Woudlopers vinden we het belangrijk om onze leden de natuur te laten ontdekken en naast het scoutingspel aandacht te besteden aan maatschappelijke activiteiten. Ieder jaar gaan de verschillende speltakken op zomerkamp. Van een leuk themaweekend op de blokhut voor onze jongste leden tot 2 weken survivallen en vlotvaren in Zweden voor onze oudste jeugdleden. Door de jaren heen worden de activiteiten uitdagender en neemt de zelfstandigheid van de jeugdleden toe. Uiteindelijk organiseer je je eigen zomerkamp, van de activiteiten tot de financiën, alles door onze leiding ondersteund. De leiding heeft bij het organiseren van de opkomsten aandacht voor verschillende activiteitengebieden om een zo gevarieerd mogelijk aanbod te bieden. Vind je het leuk om een keer te komen kijken? Iedere zaterdag bruist onze blokhut in Ugchelen van de activiteiten. Kijk hier voor de actuele opkomsttijden."

- Muziek: - Muziekvereniging Ugchelen is een in 1990 opgerichte harmonie. De gezelligheid van het samen musiceren staat voorop. 2x per jaar geven ze een concert in het dorpshuis. Daarnaast zijn ze te vinden bij verschillende Ugchelse activiteiten. Ben je muzikant, beginnend of gevorderd, jong of ouder en op zoek naar een gezellig amateurorkest, dan ben je van harte welkom om eens te komen kennismaken op een repetitieavond.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Albatross.

- Wandelsportvereniging DES (Door Eendracht Sterk) loopt als vereniging regelmatig, zo te zien eens in de 2 weken, wandelingen door het hele land, en ook over de grens in België en Duitsland. Zij organiseert ook zelf 3 jaarlijkse wandeltochten, waarvan 2 vanuit Ugchelen, die hierboven onder Jaarlijkse evenementen staan vermeld, en 1 vanuit Loenen, die we aldaar hebben vermeld.

- Toneel: - Toneelvereniging Ernst en Luim is opgericht in 1982 en heeft ca. 17 actieve leden uit Ugchelen en elders uit de regio. 2x per jaar (april en november) zetten ze een mooie voorstelling op de planken, met op de dinsdagavond voor de uitvoering een gratis voorstelling voor de leden van de Zonnebloem, om ook hen een leuke avond te bezorgen. Ze zijn ook te boeken om je bedrijfs- of verenigingsevenement op te luisteren.

- Senioren: - "In Ugchelen is er al sinds 1971 in het dorpshuis een gezellige 55+ Soos. Op de eerste soosmiddag kwamen 15 personen. Tegenwoordig wordt de soos door wel zo’n 75 mensen bezocht. De soos is op woensdagmiddag. Je kunt vanaf 13:30 uur binnenlopen. De activiteiten starten om 13:45 uur en eindigen om ongeveer 16:15 uur. Voor een gering bedrag beleef je een plezierige middag! Wij bieden je hiervoor een kop koffie of thee en een koek(-je) en je kunt meedoen aan een activiteit. Er is ook gelegenheid voor eigen rekening nog een drankje te gebruiken. Er zijn verschillende activiteiten waaraan je kunt deelnemen. Voor elk wat wils."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op begraafplaats Heidehof in Ugchelen, met foto's van de grafzerken. Op deze begraafplaats liggen ook in de Tweede Wereldoorlog gesneuvelde, geallieerde militairen.

Reactie toevoegen