Terug naar boven

Status

- Thorn is een stad in de provincie Limburg, in de regio Midden-Limburg, gemeente Maasgouw. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2006.

- Wapen van de voormalige gemeente Thorn.

- Onder de stad Thorn vallen ook de buurtschappen Baarstraat en Santfort (deels).

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Thoear, Toear.

Oudere vermeldingen
1007 Tornensi monasterio, 1012-1018 kopie 14e eeuw Torna, 1102 Turnis, 1155 kopie 13e eeuw Turne, 1267 in Thoren.

Naamsverklaring
Etymologie onzeker. Wordt wel vergeleken met de plaatsnaam Thorne in Engeland, eind 11e eeuw Tonre, ca. 1100 Thorn, waarin men het Oudengelse þorn 'doornstruik' herkent. Dit kan op basis van de oude vormen echter moeilijk worden bevestigd. De plaatsnaam is mogelijk verwant met het Oudnederlandse turn, Middelnederlands torn 'hoog bouwwerk, toren', een Romaans leenwoord dat teruggaat op het Latijnse turris. Ook is aanknoping gezocht bij de Belgische plaatsnaam Doornik/Tournai, ca. 300 Turnacum, waarin men tornos* 'fort op de hoogte' vermoedt. Met de Germaanse godennaam Thor heeft deze plaatsnaam geen relatie.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De stad Thorn grenst in het NW aan Ittervoort, in het NO aan de A2 en Heel, in het O aan Wessem, de plas De Grote Hegge en de rivier de Maas en in het ZW aan België en de Belgische plaats Kessenich, en ligt O van Neeritter, ZO van Hunsel, ZW van Grathem, NW van Maasbracht, NNW van Echt en N van Stevensweert.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Thorn 231 huizen met 1.257 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 215/1.162 (= huizen en inwoners) en de buurtschappen Baarstraat 10/58 en Sandfort (deels) 6/37. Tegenwoordig heeft de stad ca. 1.000 huizen met ca. 2.400 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

De geschiedenis van Thorn begint aan het einde van de 10e eeuw. Graaf Ansfried van Teisterbant sticht, samen met zijn vrouw Hilsondis, een klooster volgens de regel van de heilige Benedictus. Het klooster groeit uit tot een stichting voor hoogadellijke dames met wereldlijke invloed: een stift. Alleen dames van adellijke afkomst worden tot het stift toegelaten. Ze leggen bij hun intrede geen gelofte af maar zijn wel verplicht deel te nemen aan de getijden en de misvieringen. Ze zijn vrij om de communiteit te verlaten, om te huwen of om in te treden bij een kloosterorde. De stiftsdames hebben en beheren privébezit en ze beschikken over een eigen woning en eigen bedienden. Bovendien ontvangen ze een persoonlijk inkomen; een prebende.

Het oorspronkelijke abdijcomplex is niet meer dan een kleine kerk met daaromheen enkele houten gebouwen. Later wordt het romaanse kerkgebouw vrijwel geheel vervangen door een gotische kruisbasiliek. Rond 1600 zijn er zeventien altaren in de stiftskerk. Voor de inwoners wordt een afzonderlijke parochiekerk gebouwd, direct naast de abdijkerk. Aan het einde van de 18e eeuw vindt een radicale verandering van het interieur van de abdijkerk plaats. Muren worden wit geschilderd, er wordt een nieuwe marmeren vloer gelegd en de pilaren krijgen nieuwe gestucte kapitelen; de abdijkerk krijgt een barok interieur. Na de Franse inval, in 1797, wordt het stift officieël opgeheven. De abdijgebouwen, het paleis van de abdis en andere eigendommen van het stift worden in beslag genomen en verkocht of afgebroken. Alleen de abdijkerk blijft behouden, ze wordt parochiekerk. De in slechte staat verkerende oorspronkelijke parochiekerk wordt gesloopt.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Thorn, kun je terecht bij de volgende instanties, sites en artikelen:

- Geschied- en Heemkundige Kring Het Land van Thorn heeft tot doel het bevorderen van de geschied- en heemkundige kennis van het werkgebied* en de bestudering van de levensomstandigheden, gewoonten en gebruiken van de mensen die dit gebied bewonen en bewoond hebben. Zij beoogt dit doel te bereiken door: het houden van lezingen en het inrichten van studiebijeenkomsten; het organiseren van tentoonstellingen; het organiseren van excursies in en buiten het werkgebied van de vereniging naar objecten van historische aard; het bijeenbrengen van boeken, prenten, kaarten, voorwerpen en publicaties; samenwerking met soortgelijke verenigingen en organisaties; publicaties in boeken, tijdschriften, dag- en weekbladen en anderszins van de resultaten van studie of onderzoek; het uitgeven van publicaties van historische aard; samenwerking met de overheid en andere instellingen tot het beschermen van objecten van geschiedenis, folklore en heemkunde en zo mogelijk ook het verlenen van financiële bijstand daarvoor; het geven van voorlichting. De leden ontvangen gratis driemaal per jaar het verenigingsperiodiek "De Kroetwès". Ieder nummer bevat interessante informatieve artikelen, die betrekking hebben op geschied- en heemkundige aspecten van het werkgebied. Bijdragen van de leden voor dit tijdschrift zijn zeer welkom.
* Dat zijn in Nederland de kernen Thorn, Ittervoort, Neeritter, Haler-Uffelse, Hunsel, Ell, Stramproy, Grathem, Kelpen-Oler, Baexem, Beegden, Heel, Panheel, Wessem, plus nog een aantal, op de site te vinden, Belgische kernen.

- Thorn heeft een unieke geschiedenis die terug gaat tot het eerste millennium. Meer dan 800 jaar zwaaiden adellijke dames hier onafgebroken de scepter. Ze spraken recht en sloegen hun eigen munt. Het staatje was welvarend en rijk. In de loop der tijd ontwikkelde zich een miniatuurvorstendom onder leiding van een abdis en 20 adellijke kloosterdames. De dames hielden stand terwijl rondom hun gebied oorlogen woedden en de landsgrenzen telkens werden verlegd. Destijds waren de huizen hier nog niet wit. Waarom verdwenen de dames en eindigde het vorstinnendom? Welke rol speelde Napoleon? En wat zijn de littekens van de stad? In Gemeentemuseum Het Land van Thorn vind je de antwoorden op al deze vragen en nog veell meer. Je kunt er in woord en beeld de bijzondere geschiedenis van dit stadje zien en beleven. Het museum richt zich op het onderzoeken, verzamelen en presenteren van de geschiedenis van de stad. In dit kader wordt naast de hiervoor genoemde onderwerpen o.a. bijzondere aandacht geschonken aan de voormalige Abdijkerk, de 19e- en 20e-eeuwse muziekgeschiedenis, de archeologische objecten uit de regio en de kunstenaars die in de stad hebben geleefd of gewerkt. En je krijgt er het antwoord op de vraag waarom het stadje wit is!

- "Het stift van Thorn is in de achttiende eeuw the place to be voor de hoogadellijke dochters van de Europese rijksvorsten en -graven. Ze worden hier klaargestoomd voor een huwelijk met een man van stand, leren zich uitdrukken in het Frans, krijgen zanglessen en organiseren dansfeesten. Hun japonnen naar de laatste mode uit Parijs zijn exclusief en de exquise gerechten eten ze met zilveren bestek. In de glazen kooi waarin ze leven dienen ze voortdurend het bij hun stand passende gedrag te vertonen, één enkele misstap kan fataal zijn. We volgen de adellijke dames op hun reizen door Europa, tijdens jachtpartijen, maar ook wanneer ze vertwijfeld op zoek zijn naar geld om hun schulden te betalen. Hoe gaan zij om met de speelruimte die hun wordt toebedeeld? Schikken zij zich in een dienstbare rol of zien ze kans om een eigen kleur te geven aan het leven en daarin iets uit te drukken van hun idealen en ambities? Historicus dr. Joost Welten kon de hand leggen op een gigantische hoeveelheid nooit eerder geraadpleegde bronnen en geeft in zijn boek 'De vergeten prinsessen van Thorn' (520 pag., hardcover, nov. 2019) een inkijk in de leefwereld van dit voormalige rijk der hoogadellijke vrouwen. Vorstelijk geïllustreerd met meer dan 150 afbeeldingen - vaak nooit eerder gepubliceerd."

Recensie: "Slechts weinig Nederlanders zullen weten dat in Midden-Limburg tot 1794 eeuwenlang een zelfstandig ministaatje heeft bestaan: het abdijvorstendom Thorn, dat eeuwenlang louter door vrouwen werd geregeerd. Over de geschiedenis van dit 'wereldlijke klooster', waar ongehuwde dames uit de allerhoogste adel – alle zestien betovergrootouders moesten van minimaal grafelijke afkomst zijn – werden voorbereid op een eventueel huwelijk, is buiten een handvol deelstudies nauwelijks iets gepubliceerd. Wat de achttiende eeuw betreft, is deze leemte is nu op verdienstelijke wijze opgevuld door historicus Joost Welten (1963), die in 2011 de De la Court-Prijs van de KNAW won voor zijn proefschrift over de Weertse soldaten in het Napoleontische leger. Ook in zijn nieuwste werk toont Welten zich een kundig en uiterst nauwkeurig archiefonderzoeker met een goed oog voor het persoonlijke element in de grotere geschiedenis. Bovendien is het boek (voorzien van een uitgebreid notenapparaat, literatuuropgave en indices op persoons- en geografische namen) met zijn vele kleurenillustraties oogstrelend uitgegeven. Een uitstekend maar specialistisch boek over een sterk onderbelicht onderwerp in de historiografie, dat het regionale belang overstijgt. Drs. Michel de Jong" Beluister ook het interview met auteur Joost Welten in radioprogramma OVT, oktober 2019.

- In de kapittelzaal en de archiefkamer van de Abdijkerk van Thorn wordt aan de hand van portretten, schilderijen en kwartierstaten de geschiedenis van de abdij en de stift geïllustreerd. Er is ook een maquette van het voormalige abdijcomplex. In de gotische crypte worden religieuze en andere objecten tentoongesteld.

- Site over Thorn met o.a. geschiedenis en lokale links.

- Videoreportage (24 min.) over Thorn in vroeger tijden, met veel mooi oud beeldmateriaal, toegelicht door Jan Wolfs, oud-directeur van de plaatselijke VVV.

- Mijnbouw is niet direct de associatie die mensen hebben met Thorn. Toch kende het stadje procentueel het grootst aantal mijnwerkers van Midden-Limburg. In 1960 werkte bijna 27 procent van de beroepsbevolking ‘ondergronds’.

- Tweede Wereldoorlog: Thorn is op 25 september 1944 bevrijd, maar lag daarna in de frontlinie. De situatie was in die periode zo gevaarlijk dat de burgerbevolking alsnog moest evacueren; op 6 november verlieten 1.500 van de 1.850 inwoners het dorp. Het lukte uiteindelijk de Britten, die de Brigade Piron op 16 november aflosten, om de Duitse strijdkrachten definitief uit te schakelen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden / cultureel erfgoed

- Thorn heeft 107 rijksmonumenten.

- Van de oorspronkelijke abdij van Thorn, gesticht in 975, rest niet veel meer. In 1797 hield deze abdij op te bestaan. De abdijkerk is in gebruik genomen als parochiekerk. In 1860 restaureert de Roermondse architect Pierre Cuypers de zwaar beschadigde abdijkerk. Het barokinterieur overleeft de restauratie. Cuypers breekt de torenspits van de abdijkerk af en vervangt die door een massieve neogotische klokkentoren. "De abdijkerk, nog altijd in gebruik als parochiekerk, vertelt aan de hand van het kostbare en museale interieur het verhaal van de vroegere adellijke bewoners. Voor de toegang tot de museale ruimten die zich in de kerk bevinden vragen we een klein bedrag. In de filmzaal draait de film over de geschiedenis van het stadje met de unieke plaats die het adellijk stift ruim acht eeuwen innam." Hier vind je de openingstijden en tarieven.

In een crypte van de kerk zijn enkele grafnissen te zien. In een van deze nissen trof men in het begin van de 20e eeuw een op natuurlijke wijze gemummificeerde man aan. Jarenlang was men in de veronderstelling dat het hier moest gaan om de stoffelijke resten van de in 1780 gestorven kanunnik Quanjel, ook wel Kwanjel genaamd. Nader onderzoek wees uit dat dit niet klopte. De mummis is van een begin 17e eeuw overleden man. Voor nadere informatie hierover zie de link. Er is ook een relikwiekast met een - zo werd gesteld - arm van de heilige Benedictus. Ook deze arm is onderzocht. Het bleek te gaan om de resten van een persoon die omstreeks het jaar 1000 is overleden, 600 jaar na het overlijden van de Heilige Benedictus...

- Molenromp Molen Zeldenrust.

- Ongeveer 2 kilometer buiten het historisch centrum ligt Kapel onder de Linden, ook Loretokapel genoemd (Kapel 4). Er worden vanuit omliggende plaatsen nog altijd processies gehouden naar deze rijksmonumentale kapel uit 1673. Op weg er naartoe kom je langs verschillende veldkapellen die vroeger op weg naar de Kapel onder de Linden eveneens werden aangedaan. Vanaf Kapel onder de Linden is een Kapellenroute uitgezet.

- Beschrijving van de Loretokapel, de Antoniuskapel en de Rochuskapel in Thorn, in tekst en beeld.

- "Thorn kent een rijk bezit aan kapellen. De onlangs gebouwde St. Jozefkapel bracht het aantal op 15. Gezien het aantal inwoners mag het stadje zich waarschijnlijk de plaats noemen met de hoogste “kapellendichtheid” van het land. Er zijn echter maar twee wegkruisen. De grote monumentendichtheid van het kleine stadje is echter mede debet aan het gegeven dat de kleine monumenten vaak het onderspit delven bij het stellen van prioriteiten. In de jaren tachtig ging het dan ook snel bergafwaarts met de toestand van de kapellen. Op initiatief van de toenmalige burgemeester dhr. Van der Lee werd een werkgroep ingesteld met als doel het bestaande kapellenbezit te restaureren en te onderhouden. Dit resulteerde in 1997 in het oprichten van de Stichting Kruisen en Kapellen Thorn. Doelstelling van de stichting is het beheren, onderhouden, zo nodig restaureren en waar mogelijk herbouwen van bestaande en verdwenen kruisen en kapellen. Ook heeft zij oog voor kleine monumenten in het straatbeeld. Het merendeel van de kapellen is eigendom van parochie St. Michael en van de stichting. Het beheer is grotendeels in handen gegeven van de stichting. Een beheerder per object zorgt voor het interieur en de versierselen en enkele kapellen worden met grote regelmaat opengesteld voor bezoekers."

- Het doel van Vereniging Vrienden van Thorn is in samenwerking met de andere lokale verenigingen en stichtingen er zorg voor dragen dat de (cultuur)historie bewaard blijft, waar nodig hersteld wordt en er aan werken dat deze (cultuur)historie zoveel mogelijk bekendheid krijgt bij een zo groot mogelijk publiek. Ter behartiging van de uitzonderlijke geschiedenis, van de cultuur en van het monumentale erfgoed stelt de vereniging gelden ter beschikking uit het Fonds Stimulering Thorner Erfgoed. Met het doel om de contacten te onderhouden zowel met de leden onderling als tussen de leden en de inwoners wordt er elk jaar een Jaardag georganiseerd.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "In de jaren 2002-2006 was de gemeente Thorn betrokken bij een grensoverschrijdend Interreg-project, dat “Dialoog tussen mensen en kerken over de grenzen heen” was genaamd. Partners waren de evangelische kerkgemeenschappen van Wickrathberg en Rheydt (Mönchengladbach). Het “Thornse bestanddeel” van het project bestond uit enkele deelprojecten, waaronder de opwaardering van het gemeentemuseum en het herstel van het orgel en van het hoogaltaar in de Abdijkerk kunnen worden genoemd. Heel in het oog lopend was het scheppen van een podium in de buitenlucht, dat moest dienen voor uitvoeringen op het gebied van de muziek, het toneel en de kleinkunst. De inspiratiebron van dit initiatief was gelegen in de bijzondere muziekgeschiedenis en het rijke culturele leven van Thorn en de daaruit voortvloeiende behoefte aan een “openbaar” podium.

Toen in het kader van het genoemde Interreg-project “Europese” gelden naar Thorn vloeiden en daarnaast ook de provincie Limburg een duit in het zakje deed, kreeg de uitdaging van het podium een realistisch gehalte. Er werd – met behulp van oud- studenten van de TU Delft – een modern ontwerp voor een overkapping van het lage terras in de open ruimte op het Abdijcomplex, gesitueerd in het historische centrum, gemaakt. De “modernistische vormgeving” van het ontwerp stond in een schril contrast met de monumentale omgeving, waarvan de middeleeuwse Abdijkerk, de 18e-eeuwse gebouwen van Hofferkeukens, en het Pottenhuis en de overblijvende muren van het aloude stift deel uitmaken. Het contrast tussen oud en nieuw bleken elkaar niet af te stoten, maar versterkte juist de ruimtelijke ervaring van de historische omgeving.

Missie. OpenluchtTheater Thorn brengt jong en oud uit Midden-Limburg in contact met podiumkunsten in de ruimste zin van het woord. Wij verbinden de aanbieders van cultuur en kunst met degenen die daarvan genieten. Cultureel bewustzijn is het cement van de samenleving, het draagt bij aan de vorming van onze persoonlijkheid. Daarom is het zo belangrijk dat ook kinderen en jongeren met kunst en cultuur in aanraking komen. Wij maken ons sterk voor kunst en cultuur vanuit de overtuiging dat meedoen aan en genieten van kunst en cultuur mensen verrijkt, versterkt, verwondert, verankert en altijd verbindt. Visie. Wij willen een podium bieden aan alle podiumkunsten, in de ruimste zin van het woord. Het moet een plek worden waar een breed publiek culturele, maatschappelijke en educatieve programma’s kan bijwonen. De stichting biedt een gevarieerd scala van kwalitatief goede activiteiten waarbij de samenwerking wordt gezocht met partijen in het culturele en maatschappelijke veld."

- Jazz in d'n Ingel biedt iedere 4e maandag van de maand, met uitzondering van juli en augustus, een podium aan gerenommeerde jazzmusici uit Euregio Limburg en daarbuiten.

- Carnaval. - V.V. De Geitebuk.

- De Kerstmarkt in Thorn (op een zondag in de eerste helft van december, 11-17 uur, toegang €3,- / kinderen tot 12 jaar gratis) is sinds 1993 uitgegroeid tot de grootste en meest sfeervolle in Midden-Limburg. De monumentale kasteelhoeve De Grote Hegge en de Harmoniezaal in de Bogenstraat, inclusief de straten ertussen, zijn dan volledig in kerstsfeer ingericht. Bij de meer dan 75 stands kun je kiezen uit een uitgebreid assortiment kerstdecoraties, handgemaakte sieraden, antiek, speelgoed uit oma’s tijd, vogelhuisjes, luxe kerstcadeaus, keramiek, berkenhouten tuindecoraties, brocanterieën en nog veel meer. Een grote schare vrijwilligers van de Koninklijke Harmonie zorgt voor versgebakken wafels, overheerlijke oliebollen en nog veel meer.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Koningssteen, gelegen in de zuidpunt van het grondgebied van Thorn en aan het noordelijkste stukje van de Grensmaas, is de parel aan de Limburgse natuurontwikkelingkroon (aldus Ark Natuurontwikkeling). Koningssteen vormt een geheel met het Vlaamse Kollegreend direct ZW ervan. In dit gebied zijn natuurlijke processen al sinds 1989 gaande. Koningssteen is een voormalig grindeiland in de Maas. Inmiddels is het als gevolg van grindwinning opnieuw omringd door water. In Koningssteen graast een kudde Gallowayrunderen van Natuurmonumenten en Konikpaarden van het Belgische Limburgs Landschap. De begrazing van de dieren zorgt dat hardhoutooibos, doornstruwelen en kruidenrijke graslanden zich naast elkaar kunnen ontwikkelen. Koningssteen was een van de eerste voorbeeldgebieden van ARK Natuurontwikkeling in Nederland. In 1989 startten ze hier met begrazing. In 1996 hebben ze het beheer overgedragen aan Natuurmonumenten en Limburgs Landschap vzw. Koningssteen is vrij toegankelijk, ook buiten wegen en paden.

"Rijkswaterstaat gaat in 2021 de Maasoever ter hoogte van het gebied Koningssteen bij Thorn natuurvriendelijker inrichten. Dat gebeurt door de oeverstenen waar dat kan weg te halen, zodat de oever aantrekkelijker wordt voor plant en dier om in te leven. Het traject Koningssteen ligt aan de linkeroever van de Maas tussen rivierkilometer 64,0 en 64,3. Boven water wordt over een lengte van circa 300 meter de stenen bestorting helemaal weggehaald, onder water varieert de ontsteningsdiepte van 0,5 tot 1 meter. Iets verder naar het zuiden ligt een stuk Maasoever dat al vanzelf is afgekalfd en zo weer een natuurlijker karakter heeft gekregen. Precies dat is ook de bedoeling op oever Koningssteen.

Rivierhout. Als extra impuls voor het waterleven worden tevens 2 à 3 dode bomen als rivierhout in het water afgezonken, ter hoogte van het kleine eilandje. De bomen worden stevig verankerd vastgelegd om wegdrijven te voorkomen. Ook wordt ter voorbereiding op enkele plekken het struikgewas in de steenbestorting verwijderd om het ontstenen te vergemakkelijken. Meer plek voor plant en dier. Na het ‘ontstenen’ mag de Maas weer inwerken op de oever. Dat gaat gepaard met afkalving en aanzanding: de normale processen die bij een rivier horen. Zo ontstaat er in de loop der tijd weer een geleidelijke overgang van water naar land met strandjes, steilranden en ondiepe delen water. Veel waterplanten zijn afhankelijk van dit soort plekken langs de rivier om te kunnen wortelen, en vissen vinden op hun beurt tussen de planten een goede plek om te schuilen en paaien. Het natuurlijker maken van de Maasoevers volgt uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Daarin hebben alle landen van de Europese Unie afspraken gemaakt over onder meer het verbeteren van de ecologische kwaliteit van onze oppervlakte- en grondwateren.

Bescherming beverburcht en dam. De beverburcht aan de zuidkant van traject Koningssteen wordt ontzien; daar vinden geen werkzaamheden plaats. Het ontstenen van de oever mag ook geen nadelig effect hebben op de dam die de Maas scheidt van de achterliggende plas. Om die reden is het traject iets ingekort. Als extra zekerheid dat de afkalving niet verder gaat dan gewenst, wordt er zowel aan de zuid- als noordgrens van de te ontstenen oever een stenen dammetje onder het maaiveld aangebracht, haaks op de Maas. Natuurmaatregel versus hoogwaterbeschermingsmaatregel. Het herinrichten van oever Koningssteen gebeurt weliswaar in de buurt van de beoogde dijkversterking Thorn-Wessem, maar ligt in een ander gebied. De oever dient ook een ander doel; het is een natuurmaatregel, terwijl de dijkversterkingsplannen over bescherming tegen hoogwater gaan. De verwachting is dat de werkzaamheden eind 2021 van start gaan." (bron: gemeente Maasgouw, februari 2021)

- Het dijktraject Thorn - Wessem bestaat uit groene dijken, met achter een groot deel van de dijken de Thornerbeek. Deze dijken zijn niet sterk genoeg en niet hoog genoeg om de genoemde kernen ook in de toekomst tegen hoogwater te beschermen. "Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat heeft in juni 2020 een besluit genomen over de zogeheten systeemmaatregel voor dit dijktraject. Daarmee komt er duidelijkheid in het gebied. Het gebied wordt veiliger. Er komt een nieuwe stevige dijk ter plaatse van de huidige dijk. De nieuwe dijk voldoet aan de wettelijke norm voor hoogwaterveiligheid. Ook heeft de minister besloten dat de huidige status rivierbed achter de dijken vervalt zodra de dijk wordt versterkt. Dit betekent dat mensen achter de dijk allemaal evenveel aanspraak kunnen maken op de Wet tegemoetkoming schade bij rampen. Het gebied dient als waterbergend gebied en tussen de genoemde kernen ontstaat ruimte voor kleinschalige ontwikkelingen. Door de huidige kering te versterken hoeven er geen ‘nieuwe‘ dijken rond deze kernen te worden aangelegd, waardoor die landschappen niet worden aangetast.

Naast het versterken van de dijken onderzocht Waterschap Limburg in opdracht van het Rijk de inrichting van een waterbergingsgebied. Dit noemen we een systeemmaatregel. Experts hebben een advies gegeven over de rivierkundige situatie in deze omgeving. Dit advies bevestigde het belang van het gebied tussen Thorn en Wessem voor de Maas bij hoogwater. Daarnaast bracht het ook een nieuw inzicht, namelijk dat het gebied belangrijk is bij specifieke extreme piekafvoeren. We hebben het dan over zeer uitzonderlijke hoogwaters met afvoeren hoger dan 4.000 m3/s. Ter vergelijking: het hoogwater in 1995 had een piekafvoer van ca. 3.000 m3/s. De dijk wordt zo gebouwd dat alleen in het uitzonderlijke geval van die specifieke extreme piekafvoeren, water over de dijk kan stromen.

Vanwege de waterbergende functie wordt overgestapt van een individuele vergunningplicht naar een begrensde langjarige gebiedsontwikkelruimte voor het gebied. Rijk en regio werken voor 1 januari 2021 kaders hiervoor verder uit. Dit is gunstig voor de leefbaarheid en ontwikkelingen in het gebied. "Het besluit is goed nieuws. Er komt duidelijkheid voor de mensen in het gebied: zij krijgen dezelfde wettelijke hoogwaterveiligheid als op andere plekken waar we nu de dijk aan het versterken zijn in Limburg. De beperkingen van status rivierbed vervallen én het Maassysteem gaat beter werken bij hoogwater", zegt Jos Teeuwen, portefeuillehouder hoogwaterbescherming en waterkeringen, Waterschap Limburg.

Wat gaat er nog meer gebeuren? Naast het besluit van de minister hebben Rijk en regio eind mei 2020 ook een voorkeur uitgesproken voor het tracé en het type kering voor de rest van het dijktraject, waaronder de kering ter plekke van de Maasboulevard in Wessem. In goed overleg met de gemeente heeft het waterschap hier plannen voor een kerende muur met een verhoogd maaiveld en een verbetering van de openbare ruimte. Wethouder gemeente Maasgouw, Johan Lalieu: “Ik vond het belangrijk om dit traject samen met onze inwoners te doorlopen. Onze inwoners voelden zich enorm betrokken. Dat loont. Natuurlijk is het een illusie te denken dat je met een besluit iedereen tevreden kunt stellen. In de gesprekken stapelden de argumenten, de alternatieve ideeën en de emoties van onze inwoners zich soms op. Toch ben ik van mening dat dit een oplossing is waarvoor het meeste draagvlak was. Daarmee wordt dit besluit ook een verdienste van onze inwoners.”

Met de bestuurlijke voorkeur van Rijk en regio gaat het waterschap het zogeheten voorkeursalternatief uitwerken. In deze nota worden de maatregelen in hoofdlijnen beschreven, denk aan het tracé en het type kering. Ook worden de gevolgen voor het milieu van de verschillende alternatieven met elkaar vergeleken en beschreven in de milieueffectrapportage (MER)." (bron: Waterschap Limburg, juni 2020)

"Het in maart 2021 vastgestelde voorkeursalternatief in het kort. De systeemmaatregel Thorn - Wessem wordt uitgevoerd door de huidige kering te versterken en met het grondlichaam van de A2 op een nieuw punt aan te sluiten op de hoge grond. Het gebied tussen de beide kernen achter de primaire kering heeft een waterbergende werking voor het hele Maassysteem, alleen bij extreme piekafvoeren. Het voorkeursalternatief voor de beekherstelopgave is: het verleggen van de Thornerbeek door het agrarisch middengebied; de verlegging van de beekmonding naar de stromende Maas (maakt de beek optrekbaar voor vissen vanuit de Maas) vanaf de huidige beekmonding onderlangs de Maasboulevard; en het loskoppelen van de beeksystemen Heel en Thorn - Wessem. Dit loskoppelen gebeurt door de Panheelderbeek in Heel aan te sluiten op het Kanaal Wessem - Nederweert en het buiten gebruik stellen van het sifon onder het kanaal. Het beeksysteem als geheel wordt hiermee sterk verbeterd, minder complex en beter beheersbaar."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Thorn, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude foto's, ansichtkaarten, schilderijen e.d. van Thorn op Facebook.

- Serie van 12 reportages over Thorn (BNNVARA, jan/feb 2019).

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Thorn (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Onderwijs: - "Basisschool De Koningsspil is gelegen in het witte stadje Thorn en heeft ca. 120 leerlingen, die verdeeld zijn over zes groepen. De basisschool is samen met de kinderopvang, de bibliotheek en het jeugdwerk gehuisvest in de brede maatschappelijke voorziening “De Wieken”, gebouwd in 2015. Voorheen heette de basisschool 'St. Jozef'. De naam ‘Koningsspil’ verwijst naar de lange verticale as van een molen, die andere delen aan het draaien brengt en aan de basis staat van alle beweging. De Koningsspil wil een goede en een fijne school zijn, die midden in de gemeenschap staat (zoals de koningsspil van een molen). Leerlingen, ouders en medewerkers van de school kennen elkaar en vormen samen één gemeenschap. Wij vinden het belangrijk om nadrukkelijk aandacht te besteden aan talentontwikkeling bij onze leerlingen. Ieder kind is uniek en beschikt over talenten. Wij vinden dat ieder kind de kans moet krijgen om zijn of haar talenten te ontdekken en te benutten. Samen willen wij ervoor zorgen dat de kinderen op onze basisschool een veilige basis geboden krijgen om optimaal te kunnen werken aan hun ontwikkeling."

- Jeugd en jongeren: - Stichting Jeugdwerk Thorn is de jeugdvereniging voor alle kinderen van 4 tot 16 jaar. De activiteiten en bijeenkomsten worden gerund door een enthousiast clubje van ca. 15 vrijwilligers. De groepen bestaan uit jongens en meisjes van ongeveer dezelfde leeftijd en een aantal vaste leiders. De leiding van de groep bedenkt en organiseert de bijeenkomsten zodat een activiteit niet te moeilijk is, maar zeker ook niet te kinderachtig. Tijdens deze bijeenkomsten worden met de groep activiteiten gedaan die je thuis misschien niet zo snel zal doen. Een spannende tocht, een leuke quiz, bivakkeren, gezellig knutselen en nog veel meer. Naast de groepsbijeenkomsten organiseert Jeugdwerk ook activiteiten voor alle leden en soms zelfs voor alle kinderen van Thorn. Voorbeelden van zulke activiteiten zijn Zomerkamp, Kinjer BoereBroelof en de Spokentocht.

- Muziek: - "In Thorn klinkt muziek achter elke deur. Er zijn in het witte stadje dan ook maar liefst 2 topharmonieën. Een ruzie spleet de oorspronkelijke harmonie, die opgericht werd in 1812, in 1863 in tweeën. Harmonie St. Michaël werd vernoemd naar de beschermheilige van het stadje. De andere ging verder onder de naam Koninklijke Harmonie. De 'kerkelijken' kregen de bijnaam Geiten, de 'koninklijken' worden Bokken genoemd. Een iwoner van deze kern was een bok óf een geit. Was je een bok, dan trouwde je met een bok. Was je een geit dan kocht je je brood bij een bakker die dat ook was. In dit stadje had je dus van alles 2. Tegenwoordig zijn de scherpe kantjes eraf. Mag je als bok best een geit een kusje geven. En maken bokken en geiten zelfs weleens samen muziek. Tegenwoordig stimuleert de oude rivaliteit vooral de ambitie om de beste muziek te maken. De Thornse harmonieën musiceren beide op topniveau!" (bron: gemeente Maasgouw) Hierna vind je beschrijvingen van de beide harmonieën.

- "De Koninklijke Harmonie van Thorn (in de volksmond bekend als de Bokken) neemt door de jaren heen met groot succes deel aan vele muziekconcoursen in binnen- en buitenland. Het orkest groeit naar een hoogte die voor de amateurmuziek uniek mag worden genoemd. Enkele hoogtepunten: In 1993 neemt de Koninklijke Harmonie deel aan het vierjaarlijkse Wereld Muziek Concours (WMC) te Kerkrade. Hier behaalt zij voor het verplichte werk (De fourth Symphony van Alfred Reed) het hoogste aantal punten in de concertafdeling. In 1997 neemt zij wederom deel aan het WMC en wordt op overtuigende wijze winnaar (en wereldkampioen) in de concertafdeling. In 2013 neemt de Koninklijke Harmonie met groot succes deel aan de Europese Kampioenschappen voor harmonieorkesten in Luxemburg. Onder leiding van chef-dirirgent Norbert Nozy behaalt het orkest de 1e prijs met grote onderscheiding en daarmee de Europese Titel voor harmonieorkesten. In 2016 wint de Koninklijke Harmonie de eerste officiële Europese titel met 96,25 van de 100 punten, tijdens het eerste European Contest for Windorchestra's (ECWO).

De Koninklijke Harmonie van Thorn hecht er waarde aan om van ieder concert een muzikale gebeurtenis te maken van superieure kwaliteit. Zij streeft een regelmatige vernieuwing van het repertoire na. Bij de keuze van de werken wordt speciaal aandacht geschonken aan een evenwichtige vertegenwoordiging van zowel klassieke als ook origineel voor harmonieorkest geschreven composities. Bovendien wordt bij de concertprogrammering aandacht geschonken aan de uitvoering van werken uit het populaire genre." - Facebookpagina van de drumband van de Koninklijke Harmonie.

- "Vanaf 1990 ontwikkelde Harmonie St. Michaël van Thorn (in de volksmond bekend als de de Geiten) zich verder tot een symfonisch blaasorkest met internationale faam. Het orkest trad op in vele Nederlandse schouwburgen en concertzalen. Verder zijn ook buitenlandse optredens verzorgd. Daarnaast getuigen talloze CD-, radio- en televisieopnamen van een grote muzikale traditie. Vanaf 1990 gaf St. Michaël in twee decennia ruim tweehonderd concerten. Tussen 1990 en 2002 was het orkest vaste gast in de concertserie ‘Symfonische Blaasmuziek’ van de KRO radio in Muziekcentrum Vredenburg te Utrecht. Het orkest is vele malen gelauwerd op (inter)nationale muziekwedstrijden. In 1993 won St. Michaël haar derde internationale titel tijdens het Wereldmuziekconcours te Kerkrade. In 2006 behaalde het orkest het hoogste aantal punten dat ooit tijdens een bondsconcours is behaald.

Harmonie St. Michaël van Thorn heeft vele oorspronkelijke composities voor symfonisch blaasorkest uitgevoerd. Onder de muzikale leiding van Heinz Friesen ontwikkelde het orkest ook een sterke affiniteit met het symfonisch orkestrepertoire. Daarnaast vormde de samenwerking met koren en solisten een belangrijke peiler van het repertoire. De orkestsamenstelling groeide deze twee decennia uit tot een symfonisch blaasorkest met fluiten, hobo’s, klarinetten, saxen, fagotten, contrabassen, hoorns, trombones, trompetten, euphoniums, bastuba’s en slagwerk, waar nodig aangevuld met celli, harp, piano en celesta."

- Sport: - FC Maasgouw is de voetbalvereniging van Wessem en Thorn.

- Biljartclub 't Stift.

- Schutterij: - Naast twee muziekverenigingen had Thorn ook twee schutterijen. Of die ook uit vroegere onenigheid zijn voortgekomen is ons niet bekend. In ieder geval concludeerden zij kennelijk dat het vandaag de dag beter is om met één gezamenlijke schutterij de toekomst in te gaan. De schutterijen Sint Michael en Sint Ansfried zijn in 2018 namelijk gefuseerd tot... Schutterij Sint Michael en Sint Ansfried. Op hun site kun je een uitvoerige toelichting op alle onderdelen van de schutterij en hun betekenis lezen.

- Toneel: - Toneelvereniging Applaus.

- Zorg: - Zorgcentrum Sterrebosch in Thorn biedt plek aan ruim honderd bewoners. De kenmerkende hotelachtige sfeer en de binnentuin spreken de bewoners en de bezoekers erg aan. Het zorgcentrum verleent zorg en ondersteuning en biedt diensten aan bewoners van het zorgcentrum en de servicewoningen. Tevens heeft Sterrebosch enkele kamers voor echtparen. Sterrebosch heeft diverse faciliteiten zoals een restaurant, kapsalon, internetcafé, stiltecentrum en bewegingsruimte. Daarnaast zijn er verschillende huiskamers in het zorgcentrum waar bewoners samen activiteiten ondernemen en eten. De bewoners van Sterrebosch beschikken over een eigen appartement van ruim formaat. Sterrebosch werkt volgens de visie van vraaggestuurde ondersteuning. De twee belangrijkste uitgangspunten van deze visie zijn het bieden van ondersteuning op maat en het aansluiten bij de vraag van de cliënt.

- Puzzel: - In november 2018 is een legpuzzel van Thorn verschenen. Tekenaar Maikel Crompvoets kwam op het idee om van zijn woonplaats een legpuzzel in 1.000 puzzelstukjes te maken. Naast de karakteristieke geveltjes zijn ook de twee harmonieën en de carnavalsvereniging op de kleurrijke plaat terug te vinden, en nog veel meer. De puzzel was bedoeld als een lokaal product, in een bescheiden oplage van 200 stuks, maar er was al snel belangstelling uit de wijde regio. Een herdruk wordt daarom overwogen.

- Dialect: - "De presentatie op 14 oktober 2011 van het plaatselijk woordenboek was de afronding van een meerjarenproject waaraan door een groepje enthousiaste en deskundige vrijwilligers is gewerkt. Het Thoears Woeardebook is een prachtig vormgegeven boek waarin zo zorgvuldig mogelijk het dialect van Thorn is vastgelegd. Van A tot en met Z, met toepassingen in de spreektaal, zodat de betekenis door een levendige context duidelijk wordt. Als extraatje is er een beknopte woordenlijst Nederlands-Thoears in opgenomen.

Het Thoears Woeardebook is een prachtig naslagwerk. Een waardevolle aanwinst voor elke rechtgeaarde Thoearder of voor degene die geïnteresseerd is in het culturele erfgoed van het witte stadje. De vormgeving van het Thoears Woeardebook, door Joep Pohlen (van Polka Design te Roermond), is zo uniek dat het is onderscheiden met een Design Award van de Type Directors Club New York. Op de website Limburgse Woordenboeken is een gesproken versie van het woordenboek te beluisteren. Een dialectwoordenboek op deze wijze uitgegeven is het eerste in zijn soort!" (bron: Geschied- en heemkundige kring "Het Land van Thorn")

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Thorn Beekstraat en - idem kerk.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)