't Gooi, Zuiderheide tussen Laren en Hilversum
't Gooi, Laren, Geologisch Museum Hofland laat de geschiedenis van het ontstaan van 't Gooi zien; op geologisch gebied uiteraard.
- 't Gooi is een streek in het zuidoosten van de provincie Noord-Holland.
- De streek 't Gooi omvat de gemeenten Blaricum, Gooise Meren, Laren, Huizen en Hilversum. De gemeenten Weesp en Wijdemeren worden soms ook tot deze streek gerekend, maar behoren eigenlijk tot de Vechtstreek, vandaar dat al deze gemeenten tezamen ook bekend staan als Gooi en Vechtstreek. Hoewel de Vechtstreek groter is dan het deel dat als deel van de Gooi- en Vechtstreek wordt beschouwd. Bij de Vechtstreek hoort namelijk ook nog de Utrechtse gemeente Stichtse Vecht (= een fusie per 2011 van de gemeenten Breukelen, Loenen en Maarssen).
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Vroeger - en soms nog - werd de streek ook wel Gooiland genoemd. En nog eerder stond de streek ook bekend als Naerdincklant (Naardensland, Land van Naarden), genoemd naar de enige oude stad in de regio, die gedurende een bepaalde periode als hoofdplaats heeft gefungeerd.
Naamsverklaring
De naam 't Gooi is een nevenvorm van gouw 'landstreek, gewest'.(1)
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van 't Gooi, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:
- De site Gooi en Vecht Historisch is een initiatief van de archieven in 't Gooi en de Noordelijke Vechtstreek.
- Stichting Tussen Vecht en Eem, bestudeert de geschiedenis van 't Gooi en de aangrenzende gebieden langs de rivieren Vecht en Eem.
- Nederlandse Geologische Vereniging afdeling Utrecht en 't Gooi is een actieve afdeling met ca. 200 leden. De afdeling houdt zich bezig met de geologie van de regio in de ruimste zin van het woord. Ze besteden hierbij uitgebreid aandacht aan o.a. fossielen, mineralen, zwerfstenen en geologische verschijnselen. Men komt elke 3e maandag van de maand bijeen, 5x per jaar is er het afdelingsblad Geo-graaf, jaarlijks zijn er 10 een- of meerdaagse excursies, en de afdeling heeft een uitgebreide bibliotheek met boeken en excursiegidsen..
- Geschiedenis van de Gooische Stoomtram, die van 1882 tot 1947 actief is geweest.
- Geologisch Museum Hofland te Laren, gespecialiseerd in de geologie en prehistorie van ’t Gooi, is gevestigd in het oude tolhuis naast het St. Janskerkhof, van oudsher het centrum van de streek, een uniek gebied waar een grote verscheidenheid aan landschappen voorkomt (veengebieden met plassen in het Westen, een stuwwal in het centrale deel en de vlakke Eemvallei in het Oosten). Het museum is in 1972 opgericht in nauw overleg met de gemeente Laren, aan wie amateurgeoloog Lucas Hofland bij zijn overlijden in 1969 zijn zwerfstenencollectie had nagelaten. Sindsdien is de collectie door aanwinsten en schenkingen uitgebreid en verbreed. Er is een stenentuin aangelegd met stenen uit de bouwkuil voor de uitbreiding van de Wereldomroep, wat een goed beeld geeft van de herkomst van zwerfstenen in deze streek.
- "De via de link ook online te lezen Geologische atlas van 't Gooi (2014) geeft een systematisch overzicht van de verschillende geologische en geomorfologische fenomenen die we in de ondergrond van deze streek kunnen aantreffen. De indeling is gebaseerd op morfologische paleomilieus en processen. Deze indeling is aanvullend op de eerder verschenen regionale paleogeografie (Koopman en Cruysheer, 2012), waarin de insteek primair gericht was op de landschappelijke ontwikkeling in tijd en ruimte. Gezamenlijk bieden deze twee werken een integraal overzicht van de regionale geologie en geomorfologie. De opzet van deze atlas is om per milieutype en vervolgens per proces de voor die combinatie kenmerkende fenomenen te behandelen. Elk fenomeen wordt in een eigen venster behandeld. Het venster bestaat uit een introductie van het fenomeen, de beschijving van een of meerdere locaties waar het fenomeen waargenomen is, en van uitleg voorziene foto’s. De nadruk ligt in deze atlas op de verschijnselen uit het Saalien en Weichselien.
Het landschap van 't Gooi vertoont verwantschap met de rest van hoog-Nederland (uitgezonderd Zuid-Limburg en de oostelijke Achterhoek) en met de door landijs beïnvloede gebieden in bijvoorbeeld Duitsland en Polen, waar soortgelijke geologische fenomenen zijn aangetroffen, en in vele publicaties beschreven. De meerwaarde van deze atlas ligt dan ook niet zozeer in het beschrijven van nieuwe of zeldzame fenomenen, maar vooral in de samenhangende beschrijving van geofenomenen in één regio. Hierbij is het ensemble van fenomenen illustratief voor de temporele en ruimtelijke variatie in milieucondities en geologische processen. De doelgroep van deze atlas zijn degenen die geïnteresseerd zijn in de geologie van 't Gooi en/of algemene interesse hebben in glaciale en periglaciale geologie. De foto’s worden oorspronkelijk getoond, dus zonder indicaties en bewerkingen. Voor een goed begrip van de teksten en illustraties is geologische kennis noodzakelijk, en bij voorkeur enige kennis van sedimentologie." Aldus een deel van de inleiding van het boek.
Voor mensen met tijdgebrek is het handig ook het 'Tot besluit' met een aantal conclusies hier vast weer te geven: "Het overzicht van kaarten en afbeeldingen voorin deze Geologische atlas van 't Gooi leert ons dat de hoofdlijnen van de geologie al langere tijd bekend zijn en relatief onveranderlijk blijven, maar dat op detailniveau nog regelmatig inzichten wijzigen. Uit het ontsluitingenonderzoek blijkt steeds weer hoe groot de heterogeniteit van de ondergrond is. Op elke ruimtelijke schaal, van kilometers tot meters, komen verschillen in lithologie voor. Dit blijft lastig te vatten in kaarten en profielen, ook in digitale modellen. De ruimtelijke omvang van de steekproef van boringen en ontsluitingen blijft immers per definitie beperkt, waardoor nieuwe waarnemingen steeds weer nieuwe informatie toevoegen.
Een ander punt is het definitief verdwijnen van informatie. In een aantal ontsluitingen, zoals de Zanderij Crailo, de Kuil van Koppel en de groeves Rijsbergen en Oostermeent, is veel geologische informatie afgegraven. Elke bouwput is een intrigerende combinatie van enerzijds nieuwe informatie door waarneming, en anderzijds de definitieve vernietiging van een deel van het geologisch archief. Daarnaast is het de vraag hoeveel ongepubliceerde waarnemingen er nog rondzwerven in onbekende collecties. Voor de toekomst, voorzien vanuit 2013, is interessant de mogelijke aanwijzing van 't Gooi tot Europees Geopark, wat een flinke stimulans tot geowetenschappelijk onderzoek met zich mee zou kunnen brengen.
Een tweede belangrijke ontwikkeling is de opkomst van georadar, een niet-invasieve techniek waarmee de structuur van de ondergrond in kaart kan worden gebracht. Dit heeft vooral toegevoegde waarde in gebieden met een gestuwde ondergrond, waarbij de lithologie sterk varieert op korte afstand en complexe structuren voorkomen. In 't Gooi zijn door de Geologische Dienst van Nederland TNO in 2011 enkele georadaropnamen gemaakt. Ook is op de Blaricummerheide en Tafelbergheide een georadaronderzoek gedaan naar leemvoorkomens in de ondergrond (Den Haan en Sevink, 2010). Tot slot is van belang de voortgaande verbetering van luminiscentiedateringstechnieken. Met name in de dekzandgebieden zouden hiermee betere uitspraken over de chronologie kunnen worden gedaan. Geologisch onderzoek is nooit af; ook deze atlas is niet meer dan een momentopname en zal door nieuwere ideeën en publicaties opgevolgd worden."
Terug naar boven- De Vereniging Vrienden van 't Gooi zet zich sinds 1935 in voor het behoud van het typische Gooise landschap (zowel betreffende het landelijke als het stedelijke gebied). In hun Archief vind je honderden artikelen uit hun tijdschrift van de afgelopen decennia.
- Stichting Goois Natuurreservaat (GNR) beheert sinds 1933 een groot deel van de natuurgebieden in 't Gooi. "Wij beheren en beschermen ruim 2.800 ha prachtige natuur in deze streek. Heidevelden, zandverstuivingen, bossen en graslanden om eindeloos in te wandelen, fietsen of te rijden met je paard." Het betreft ca. 50 gebieden, gelegen in de gemeenten Blaricum, Eemnes, Gooise Meren, Hilversum, Huizen en Laren. Beschrijvingen van de gebieden vind je bij de genoemde gemeenten onder de kopjes 'Natuur en recreatie' (de links naar deze gemeenten vind je hierboven bij het kopje Status). Stichting Goois Natuurreservaat is in 2015 gestart met een transitie. Allerlei omgevingsontwikkelingen zoals de veranderende rol van de provincie, het voornemen tot terugtreding uit de stichting van participant Amsterdam, veranderende economische omstandigheden en daarbij behorende bezuinigingsopgaven geven hier alle aanleiding toe. Daarnaast is ook het natuurbeleid sterk gewijzigd in de afgelopen jaren: het Rijk heeft de verantwoordelijkheid daarvoor aan de provincie overgedragen. Het in 2015 vastgestelde Transitieplan Goois Natuurreservaat moet leiden tot een duurzame toekomstbestendigheid van de organisatie.
- "In 2020 heeft Goois Natuurreservaat gewerkt aan een nieuwe Beheervisie (2020-2031). Deze visie geeft richting voor de toekomst van onze natuurgebieden in 't Gooi. 'Het is geen verplichting maar het getuigt van goed beheerderschap, het geeft richting voor de toekomst', aldus Poul Hulzink, Senior beleidsmedewerker Natuur, Landschap en Recreatie. Hij vertelt ons hoe zo’n nieuwe beheervisie tot stand komt. Waarom moet er een nieuwe beheervisie komen? We werken aan een beheervisie én een beheerplan. De visie vormt de basis voor het beheerplan. In het plan werken we uit wat we in de visie bedacht hebben. De bestaande beheervisie is in 2019 afgelopen. We hebben intern besloten dat we deze visie in 2020 door laten lopen en dat jaar te gebruiken om een nieuwe beheervisie te maken.
Hoe komt een beheervisie tot stand? We maken de beheervisie in wisselwerking met de omgeving. De mensen die onze gebieden bezoeken mogen er ook wat van vinden. Daarom zijn we begin 2020 begonnen met een consultatieronde door 't Gooi. We willen weten wat er leeft in de maatschappij op het gebied van natuur, en wat dat betekent voor mensen. Praktisch doen we dat door bijeenkomsten te organiseren voor bewoners van de streek en voor specifieke groepen die direct betrokken zijn met ons werk, zoals de klankbordgroep en onze vrijwilligers. Op deze bijeenkomsten maken we mensen bekend met het belang van de waarden van onze gebieden. We leggen ze uit welke kwesties er op dit moment spelen en wat nieuwe thema’s zijn.
Wat was een belangrijk punt in de vorige beheervisie en is dat uitgevoerd? Het vorige plan bevatte niet veel nieuwe punten ten opzichte van de visie daarvoor, maar legde vooral het accent op het ecologisch verbinden van versnipperde gebieden in 't Gooi. Een groot aantal van deze projecten, die we overigens altijd samen uitvoeren met andere organisaties, zijn in 2010-2020 uitgevoerd. Dat betekent dat de oudste verbindingen er al bijna 15 jaar liggen. Nu wordt het voor ons interessant, want bomen worden ouder en rijper. Daarom kunnen we goed zien hoe het allemaal in het landschap past. Kun je al wat vertellen over de inhoud van de nieuwe beheervisie? We hebben ervoor gekozen om de waarden van onze natuurgebieden, namelijk natuur, landschap, recreatie en erfgoed, centraal te zetten in de beheervisie. Twee hoofdlijnen zijn natuur en recreatie. Een van de speerpunten is dat we onze bossen vitaler willen maken. De helft van onze bossen wordt gevormd door boomsoorten die ooit voor de houtproductie geplant zijn. Dat is geen duurzaam bos, en daar willen we verandering in brengen.
Daarnaast is herstel en behoud van de biodiversiteit heel belangrijk. We gaan kijken hoe we dat in verschillende landschappen kunnen bevorderen. We streven naar heide met ruimte voor rommelige plekken. Speciaal voor soorten als de zanghagedis. We willen meer ruigtes en bosranden creëren en we streven bloemrijke akkers na. Dat betekent meer beheer vanuit ecologisch oogpunt. Op het gebied van recreatie willen we ons vooral richten op verbeteren van kwaliteit van voorzieningen en mogelijkheden gaan bieden voor mindervaliden." (bron: GNR, juni 2020)
"Keuzes voor optimale bescherming natuur. In 2020 is er hard gewerkt aan de nieuwe beheervisie voor de natuurgebieden van het Goois Natuurreservaat (GNR). Deze visie blikt 25 jaar vooruit. In de visie geeft GNR aan welke keuzes ze wil maken voor een optimale bescherming van natuur, cultuurhistorische waarden en recreatie. Dat betekent dat we kijken naar de vragen van de toekomst en hoe we daar mee om willen gaan. De belangrijkste kwesties gaan over de biodiversiteit, de druk op de natuurgebieden in 't Gooi en de balans tussen recreatie en natuur. De beheervisie is vanaf half januari te vinden op onze website.
Biodiversiteit. De effecten van klimaatverandering op bos en heide zijn ook in 't Gooi duidelijk zichtbaar en stikstof speelt de natuur parten. Hierdoor gaat het aantal planten en dieren achteruit. Het beheer van heide, graslanden en akkers moet nog sterker dan tot nu toe zijn gericht op variatie. Hierdoor ontstaat er ruimte voor een scala aan planten en dieren. We moeten actief beheren, want het landschap heeft van nature de neiging om dicht te groeien met bos. In het bos streven we naar meer variatie en meer natuurlijke processen. Denk daarbij aan aanplant van inheemse bomen, het laten liggen van dood hout en het stimuleren van verjonging.
Bescherming. De natuur en het landschap in 't Gooi staan onder druk door factoren als woningbouw, verkeer en recreatie. Ook zijn er opgaven op het vlak van waterwinning en nieuwe energiewinning, zoals zonneparken en windmolens. De druk op de ruimte is hoog en inwoners maken zich zorgen over hun leefomgeving. Het behoud en de bescherming van het natuurgebied zien we dan ook als onze basistaak.
Recreatie. In de afgelopen periode merkten we, mede door corona, een toenemende drukte in onze natuurgebieden in 't Gooi. We verwachten niet dat dat minder zal worden in de toekomst. Hoe we de grote groepen bezoekers gaan faciliteren, is een vraagstuk voor de komende jaren. We werken aan kwalitatieve verbeteringen van recreatievoorzieningen zoals fietspaden en parkeerterreinen. Ook zullen we de balans tussen natuur en recreatie bewaken. Als de natuur het nodig heeft omdat de recreatiedruk te hoog wordt, kunnen er maatregelen nodig zijn om de recreatie in goede banen te leiden.
Onderzoeken. In de beheervisie zijn allerlei vraagstukken benoemd die nog uitgewerkt moeten worden. Zo willen we het effect van de natuurbegrazing, die al dertig jaar plaatsvindt, gaan evalueren en uitwerken. Het landelijke stikstofprobleem speelt ook in 't Gooi. Dat leidt tot een onomkeerbare verslechtering van de bodemkwaliteit en daardoor tot het verlies van soorten. Onderzocht wordt of mineralenherstel van de bodem zinvol is waardoor er een beter perspectief ontstaat voor het behoud van planten en dieren in de Gooise landschappen." (bron: GNR, december 2020)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in 't Gooi, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en tweedehands boeken over 't Gooi (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site over de regio Gooi en Vechtstreek.
- Media / nieuws: - Nieuws uit de Gooi en Vechtstreek op de site van De Gooi- en Eemlander. - Op De Gooische TamTam vind je nieuws uit 't Gooi e.o. m.b.t. o.a. horeca, winkels, ondernemers en events. Ze geven ook 4x per jaar een papieren magazine uit met nieuws over ontwikkelingen en events in de regio. Dat magazine is bij vele punten af te halen. De adressen vind je op de site.
- Jeugd: - Speel-o-theek 't Gooi (Huizen) is voor speelgoed, wat een bibliotheek is voor boeken. Je vindt er een breed assortiment speelgoed ter stimulering van sociale vaardigheden, motorische en/of verstandelijke ontwikkeling. Het lenerschap staat open voor iedereen. Het kind en de volwassene met een (tijdelijke) lichamelijke, verstandelijke en/of sociale beperking hebben de bijzondere aandacht en staan op de eerste plaats. De Speel-o-theek wordt geheel gerund door vrijwilligers.
- Sport: - Rugby Club 't Gooi (Naarden) bestaat al sinds 1933 en mag zich rekenen tot een van de oudste rugbyclubs van Nederland. De club heeft aan de bakermat gestaan van het vaderlandse en internationale rugby. De club telt meer dan 350 leden. De afgelopen jaren is het aantal jeugdleden zelfs bijna verdubbeld. Met de selectieteams spelen ze mee in de top van Nederland.
- Badmintonclub 't Gooi is in 1995 ontstaan uit een fusie van de KO Flyers uit Naarden, de Mixers uit Bussum en de Meentmeppers uit Hilversum. "Wij zijn een vereniging waarbij de gezelligheid voorop staat maar waar ook de fanatieke speler aan zijn trekken komt in de NBB competitie. Onze vaste speelavonden zijn op maandag en donderdag. Maandag in sporthal De Lunet in Naarden en donderdag in sporthal De Meent in de Hilversumse Meent. De competitiespelers trainen tevens op maandagavond in De Lunet te Naarden. Ook voor de nieuwe spelers en recreanten die hun spel willen verbeteren worden er regelmatig trainingen aangeboden. Competitie thuiswedstrijden worden gespeeld op vrijdagavond in De Meent. Altijd een gezellige boel en zeker leuk als je onze teams een keer komt aanmoedigen!"
- Welzijn: - "Humanitas komt op voor een samenleving waarin mensen actief vorm geven aan hun eigen leven en verantwoordelijkheid nemen voor het samenleven met elkaar. Deze humanistische uitgangspunten vertaalt Humanitas in diensten van-mens-tot-mens op de gebieden van welzijn, wonen en zorg. De dienstverlening is veelal kleinschalig (maatjescontacten, huisbezoek), persoonlijk (van-mens-tot-mens) en wordt lokaal georganiseerd. In de dienstverlening van Humanitas staat het in de praktijk brengen van de humanistische uitgangspunten zelfbeschikking, verantwoordelijkheid en gelijkwaardigheid centraal. Uiteindelijk moeten zo veel mogelijk hulpvragers aan de vereniging Humanitas hun eigen leven weer vorm kunnen geven (zelfbeschikking). Humanitas-activiteiten hebben een menselijke maat: het is ondersteuning in de directe omgeving. Bijna overal in Nederland is wel een afdeling te vinden van waaruit vrijwilligers werken. De noodzaak om bepaalde activiteiten uit te voeren verschilt per plaats. Dat betekent dat Humanitas overal een beetje anders is. Humanitas 't Gooi biedt met ca. 75 vrijwilligers zorg en tijdelijke ondersteuning aan mensen die dat nodig hebben."
- "In Nederland leeft meer dan een miljoen mensen onder de armoedegrens. De voedselbanken helpen de armsten door ze tijdelijk te voorzien van voedselpakketten. Daarnaast willen de voedselbanken de zelfredzaamheid van de klanten vergroten door hen te stimuleren adequate hulp te zoeken, zodat zij weer op eigen benen kunnen staan. Zo zorgen we er samen voor dat armoede wordt bestreden, voedseloverschotten verdwijnen en het milieu minder wordt belast. Voedselbanken functioneren op die manier als schakel tussen overschot en (verborgen) armoede. Voedselbank 't Gooi & Omstreken is gevestigd te Huizen, van waaruit ook de distributie van de voedselpakketten voor andere kernen plaatsvindt. Er zijn ook uitgiftepunten in Baarn, Laren, Hilversum, Soest en Weesp." Zie ook de reportage met vrijwilliger Wilma Langhout.
- Verkeer en vervoer: - Iedereen die in ‘t Gooi woont of werkt, moet vanaf 2020 vaak, op tijd en filevrij kunnen reizen tussen Huizen en Hilversum. Daarom investeert de Provincie in een betrouwbaar en toekomstbestendig openbaar vervoer-netwerk voor alle inwoners en reizigers: hoogwaardige openbaar vervoer (HOV); een betrouwbare, comfortabele en snelle busverbinding. Hoogwaardig openbaar vervoer trekt meer reizigers en schept dus meer ruimte en veiligheid op de weg. Daardoor profiteren ook automobilisten en fietsers in de omgeving van HOV. HOV in 't Gooi is een gezamenlijk regionaal project van de gemeenten Hilversum, Huizen, Eemnes en Laren en de provincie Noord-Holland. Zie ook de videoreportage over het HOV-project.
- Wonen: - Woningcorporatie Het Gooi en Omstreken is werkzaam in 't Gooi, de Vechtstreek en Eemland. In de gemeenten Baarn, Blaricum, Bunschoten, Gooise Meren, Hilversum, Laren en Wijdemeren biedt Het Gooi en Omstreken huisvesting aan zo’n 19.000 personen. Het Gooi en Omstreken richt zich op de kerntaak van woningcorporaties, namelijk het zorgen voor voldoende, betaalbare en kwalitatief goede woningen voor de lagere inkomens, voor ouderen, voor gehandicapten en voor personen die zorg en begeleiding behoeven. Deelname aan commerciële activiteiten is eerder uitzondering dan regel. De uitzonderingen betreffen activiteiten die goed aansluiten bij de kerntaak of in het verlengde daarvan liggen. Daarnaast richt Het Gooi en Omstreken zich op activiteiten die sociale ontwikkelingen versterken en activiteiten die gericht zijn op de lagere middeninkomens.
Reactie toevoegen