Status

- Sumarreheide is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Tytsjerksteradiel.

- De buurtschap Sumarreheide valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Sumar. Op sommige sites staat dat de buurtschap onder Garyp zou vallen, maar postaal valt het in ieder geval onder Sumar. De dorpen liggen beide even ver van de buurtschap vandaan. De grens van de dorpsgebieden van Garyp en Sumar loopt ter plekke door of langs het verticale deel van de Boskwei / Bosweg, dus hooguit enkele panden aan de westkant van de Boskwei / Bosweg vallen onder Garyp.

- De buurtschap Sumarreheide ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.

Naam

In het Nederlands
Suameerderheide. Overigens zijn de plaatsnamen in de gemeente Tytsjerksteradiel sinds 1989 officieel Friestalig.

Oudere vermeldingen
Op een kaart van rond 1700 vinden we de benaming Heyd Huysen, 19e-eeuwse kaarten vermelden Heidhuizen en sinds begin 20e eeuw geven kaarten de naam Suameerderheide.

Naamsverklaring
De naam betekent heide 'wild land' bij/van het dorp Sumar. De oudere benamingen bevatten het meervoud van huis 'woning'.(1)

Ligging

De buurtschap Sumarreheide ligt Z van Sumar, O van Garyp, rond de weg Lytse Buorren. De buurtschap wordt begrensd door de Joute van der Meerwei, de Heidereed, de Polderdyk en de Boskwei (aldus de site van de buurtschap).

Statistische gegevens

De buurtschap Sumarreheide omvat ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Geschiedenis

Rond 1900 wonen de mensen in Sumarreheide nog in zogeheten spitketen (plaggenhutten). In 1916 besluit men dat dat zo niet langer kan, en worden er 10 stenen woningwetwoningen gebouwd. Omdat de huizen in een rijtje staan, noemt men dit buurtje aanvankelijk de Hûzestreek. Later krijgt het de naam de Lytse Buorren. In 1976 zijn er plannen om deze woningen slopen, maar dankzij fel verzet van de bewoners is dit niet doorgegaan. Na dit rijtje volgen ook andere verbeterde woningen, en boerderijen zoals de grote monumentale boerderij De Heidepleats.

- Artikelen over de geschiedenis van Sumarreheide.

Recente ontwikkelingen

- De afgelopen jaren is de N356 (Dokkum-Nijega) opgewaardeerd tot een 100 km/u weg met ongelijkvloerde kruisingen. Dit project heet De Centrale As en is in 2015 gereed gekomen. De hoofdfietsroute langs De Centrale As loopt vanaf Sumar aan de oostzijde van De Centrale As tot de Joute van der Meerweg bij Sumarreheide. De Joute van der Meerweg kruist De Centrale As nu door middel van een onderdoorgang (voorheen gelijkvloerse kruising), waarin een verhoogd fietspad is aangelegd. Er is ook een faunapassage gerealiseerd.

Jaarlijkse evenementen

- De jaarlijkse Hynstedagen Tytsjerksteradiel / Sumarreheide (weekend in juli, in 2019 voor de 21e keer) is een groots paardensportevenement, waar iedere paardenliefhebber uit de provincie elk jaar weer naar uitkijkt. Het evenement biedt een afwisselend en prachtig programma met keuringen, tuigrubrieken, kampioenschappen, avondconcours en geweldige shows. En dat allemaal met gratis entree op alle dagen! Op donderdag starten ze met dressuur. Vrijdag starten ze traditiegetrouw met de ponykeuringen/-rubrieken en vervolgens het avondconcours met een spectaculaire race, dressuur mennen, tuigrubrieken, schoonste geheel, Hackney’s en Taveno. De zaterdag staat in het teken van de Nederlandse kampioenschappen Ereklasse Nationaal en Regionaal en een geweldige show. Op deze Fokdag van het Friese ras worden de kampioenschappen in tal van variaties gehouden. Het Friese paard komt deze dag wederom ruim aan bod. De organisatie van de dressuur en de keuringen Fries ras is in handen van Fokvereniging Ta it Bihâld uit Burgum.

. Voor een indruk van het evenement, zie de videoreportage van de Fokdag 2018. - Videoreportage met enkele initiatiefnemers. - Videoreportage ponykeuring. - Videoreportage Hynstedagen in slow motion.

Landschap, natuur en recreatie

- "Oan e Joute van der Meerwei tusken de N356 en de Hearewei leit noch in moai heidefjiltsje. De natuer om Sumarreheide hinne is bjusterbaarlik moai om troch te kuierjen of te fytsen. Jo hawwe kans, dat jo ûnderweis ferskate soarten wyld, wêrûnder reeën, te sjen krije." Aldus de lokale website.

Beeld

- Foto's van (o.a. inwoners van) Sumarreheide in vroeger tijden.

- Foto's van evenementen en activiteiten in Sumarreheide van de afgelopen jaren.

Links

- Algemeen: - Site van en over Sumarreheide.

- Een leuk initiatief van de inwoners - en een tip voor andere buurtschappen om ook zoiets te doen! - is om op de site een hoofdstuk te maken met beschrijvingen in tekst en beeld van de huizen en hun inwoners in heden en verleden: "In nije rubriek op deze side is 'Heidehûzen'. Wy wolle bewenners en de skiednis van de ferskillende plakken/hûzen op dizze side beskriuwe om sa wat mear fan de bewenners en de hûzen te fertellen. Jo kinne klikke op it hûs wer’t jo mear fan witte wolle."

- Buurtvereniging: - "Sumarreheide hat in buertferiening mei de namme 'de Heidebuorren', dy’t oprjochte is in 1983. De buertferiening bestiet út leden dy’t sosjaal belang hawwe by de Heide en wenje (of wenne hawwe) binnen it gebiet dat begrinze wurd troch de Joute van der Meerwei, de Heidereed, de Polderdyk en de Boskwei. It doel fan de feriening is it befoarderjen fan de sosjale kontakten om in sa hecht mooglike mienskip te foarmjen. Dit wurdt dien troch it organisearjen fan feestjûnen, spultsjes en oare aktiviteiten, sa dat jong en âld har gerak krije. Hichtepunt fan dizze aktiviteiten is it twa jierrich buert feest."

- Muziek: - Site van de Sumarreheidster troubadour Doede Veeman. Op zijn site vind je meer dan 100 door hem gecompondeerde liedjes in het Fries, met naast de teksten vaak ook nog de bladmuziek en een afspeelbaar gedeelte van het lied. "Jo kinne hjir ynformaasje fine oer lieten en produkten dy’t ik makke haw en programs dêr’t ik mei dwaande bin. Fansels kinne jo ek kontakt mei my opnimme, kompaktskyfkes bestelle, in optreden ôfprate of fergees teksten en blêdmuzyk ynlade", aldus Doede op zijn site.

- Veiligheid: - Hoe er in de eerste 6 minuten na een hartaanval wordt gehandeld, is bepalend voor de overlevingskansen van een slachtoffer. Daarom hangen nu ook in buurtschap Sumarreheide 2 AED’s, zodat inwoners in afwachting van de ambulance de eerste hulp kunnen verlenen. Heb je een EHBO-diploma of ben je BHV'er en woon je in deze buurtschap? Schrijf je dan in bij Hartslag.nu, als je dat nog niet hebt gedaan. Bevestig dit vervolgens aan Dorpsbelang Sumar. Je krijgt dan de code van de AED's. Je kunt er levens mee redden.

• 1. Friese plaatsnamen. Alle steden, dorpen en gehuchten.,
  Gildemacher, dr. K. F.
  , p.288, (2007)