Status

- Spijkenisse is een stad in de provincie Zuid-Holland, in de streek Voorne-Putten, gemeente Nissewaard. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2014. Het is de hoofdplaats van de gemeente Nissewaard.

- Wapen van de gemeente Spijkenisse.

- De gemeente Spijkenisse is per 1-5-1966 vergroot met de gemeente Hekelingen.

- Onder de stad Spijkenisse vallen ook de buurtschappen Berenplaat en De Hoek.

Naam

Oudere vermeldingen
1235 Petrus de Spiiknesse, 1286 clase van Spikenesse, 1328 Spikenisse, 1570 Spijkenis, 1573 Spikenis, 1773 Spuhkenes.

Naamsverklaring
Samenstelling van het Middelnederlandse nisse = nes 'in water uitstekende punt land, landtong' en spijk, dat eveneens 'landtong' betekent.(1)

Ligging

De gemeente Spijkenisse ligt in het N aan het Hartelkanaal en de rivier de Oude Maas en in het Z aan het water Spui. De gemeente maakt het O en grootste deel van het eiland Putten uit. Verder ligt de gemeente Z van het Botlekgebied, ZW van de steden Vlaardingen, Schiedam en Rotterdam en de dorpen Pernis en Heijplaat, W en Z van de Rotterdamse formele woonplaats Hoogvliet en de dorpen Poortugaal en Rhoon, W en WZW van het dorp Barendrecht, NW van het dorp Oud-Beijerland, N van de dorpen Nieuw-Beijerland en Piershil, NO van het dorp Goudswaard, O en NO van de dorpen Simonshaven en Zuidland, O en ZO van de dorpen Geervliet, Heenvliet en Abbenbroek en ZO van het dorp Rozenburg en de stad Maassluis.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Spijkenisse 157 huizen met 1.123 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp en het dorp Braband samen 113/812 (= huizen/inwoners), de buurtschappen Hoek en Westdijk samen 10/75, buurtschap Den Haastel 8/56, buurtschap en eiland De Welplaat 14/96 en eiland Verloren Hoek 12/84. Tegenwoordig heeft de stad ca. 31.000 huizen met ca. 72.000 inwoners.

Sinds de jaren zestig van de 20e eeuw is Spijkenisse als groeikern in hoog tempo gegroeid van een dorp van bescheiden omvang tot de huidige omvangrijke stad (kijk maar eens op deze kaart, door te schuiven met het jaartalschuifje), zoals een nederzetting met een dergelijke omvang en regionale verzorgingsfuncfie toch wel genoemd mag worden. Het dilemma daarbij is dat in tegenstelling tot begin 19e eeuw plaatsen tegenwoordig niet meer formeel tot stad worden benoemd. De aanduiding stad (of dorp) heeft ook geen juridische betekenis meer. Het is vandaag de dag dus een organische ontwikkeling, dat kernen zich op enig moment zodanig ontwikkelen dat gemeente en/of inwoners het een stad gaan noemen. Toen men vond dat Spijkenisse zodanig groot was geworden dat het in vervolg maar een stad genoemd moest gaan worden, moesten de inwoners daar uiteraard even aan wennen. Er werd aanvankelijk dan ook schertsend gesproken van Spijkcity of Spike City. En een gang naar het stadscentrum wordt nog vaak 'naar het dorp gaan' genoemd.

Geschiedenis

Prehistorie
In de afgelopen veertig jaar is Spijkenisse uitgegroeid tot een moderne stad met 75.000 inwoners. Voorafgaand aan alle bouwactiviteiten is de grond nauwkeurig onderzocht. Archeologen hebben daarbij tal van bijzondere vondsten blootgelegd, die aantonen dat dit gebied al in de prehistorie werd bewoond. In de bodem bij Hekelingen zijn onder meer sporen van de Vlaardingencultuur (3000-2800 v.Chr.) teruggevonden, en een woonplaats uit de Klokbekerperiode (2800-2100 v.Chr.). Daarbij zijn aardewerk, vuursteen, een metalen ringetje en een deel van een gewei van een edelhert aangetroffen. Uit de ijzertijd zijn resten van talloze boerderijen gelokaliseerd. Uit vondsten als smeltkroesjes en metaalslakken blijkt dat de vroege bewoners zich al bezighielden met metaalbewerking. Uit de Romeinse tijd is zelfs een grafveld ontdekt. Hierin zijn een enkele begraafplaats en ruim twintig crematieplekken met giften gevonden.

Middeleeuwen
Gedurende de middeleeuwen zijn de gebieden door moerasvorming soms eeuwenlang onbewoonbaar geweest. Vanaf de 10e eeuw zijn er weer sporen van bewoning te vinden. Overstromingen in de tweede helft van de 12e eeuw zorgen ervoor dat de bewoners opnieuw naar elders trekken. Zodra de omstandigheden opnieuw waren verbeterd, vestigen nieuwe inwoners zich in het gebied en beginnen zij Putten in te polderen. In een oorkonde uit 1235 wordt Spijkenisse voor het eerst genoemd. Uit 1322 stamt de eerste vermelding van Hekelingen.

Visserij en scheepvaart
Vanwege de ligging langs de Oude Maas hebben beide dorpen zich eeuwenlang bezig gehouden met visserij en scheepvaart. In de omliggende landerijen werd landbouw en veeteelt bedreven. De aanleg van de Spijkenisserbrug (1903) en de tramlijn (1904) verbeterden de bereikbaarheid van Spijkenisse aanmerkelijk. Nadat Hekelingen in 1966 aan de gemeente was toegevoegd, is de gemeente aangewezen als groeikern. Er werden grote woonwijken gebouwd om onderdak te bieden aan een sterk toenemend aantal werknemers in de industriegebieden Europoort en Botlek. (bron: Geschiedenis van Zuid-Holland)

Voor nadere informatie zie de uitvoerige Site over de geschiedenis van en monumentale objecten in Spijkenisse.

Recente ontwikkelingen

- "In januari 2020 hebben zes partijen een convenant ondertekend voor een levendig en toekomstbestendig centrum van Spijkenisse. De gemeente Nissewaard wil samen met de vastgoedeigenaren in het centrum Stad en Land Vastgoed, Manhave, Vivesta Groep, Arc Real Estate Partners en met stichting BIZ Stadscentrum meer publiek binden en enthousiast maken voor een bezoek aan het centrum. De gemeente en Stichting BIZ Stadscentrum hebben de ambitie het centrum nog meer het kloppend hart van de stad te maken. Een van de ontwikkelingen die daartoe moet leiden is de vorming van een compacter centrum met meer samenhang. Het besluit om op termijn detailhandel op het Kolkplein naar het centrum te verplaatsen en in plaats daarvan woningen te bouwen is daar een voorbeeld van. Daardoor wordt het centrum aantrekkelijker voor inwoners, bezoekers en ondernemers. Het stadscentrum wordt dan niet alleen de place to buy, maar nog meer een place to be. Samenwerking met ondernemers en vastgoedeigenaren is daarbij essentieel.

Convenant. Daarom is er een convenant ondertekend tussen Stichting BIZ Stadscentrum Spijkenisse, betrokken vastgoedeigenaren en de gemeente Nissewaard. Wethouder Léon Soeterboek onderstreept het belang van het convenant: “Alleen door met elkaar samen te werken, kunnen we onze gezamenlijke ambities waarmaken. Iedereen heeft daarbij z’n taak en rol, maar met name de ondernemers in het centrum zijn daarbij een essentiële schakel in het geheel. De ondertekening van dit convenant en de concrete maatregelen die daaruit voortvloeien, moeten resulteren in een economische goed functionerend, levendig en toekomstbestendig compacter stadscentrum.” Ook voorzitter Ad Dekkers van BIZ Stadscentrum is blij met de samenwerking: “We hebben elkaar bij de plannen in het centrum nu eenmaal keihard nodig. Het is goed om te zien dat we als BIZ Stadscentrum daar zo’n prominente rol bij kunnen spelen.”

Meerjarenvisie. De maatregelen zijn terug te voeren op de herijking van de Meerjarenvisie Stadscentrum Spijkenisse die de gemeenteraad in 2018 heeft vastgesteld. Deze visie voorziet in diverse maatregelen om o.a. de retail in het centrum te versterken. Ook de verbetering van de kwaliteit van de buitenruimte in het centrum is een van de maatregelen uit de genoemde herijking. Zo is in november 2020 de 1e fase van het project meer groen en bomen opgeleverd, waarbij nieuwe plantenbakken en nieuwe beplanting in het centrum zijn geplaatst. In dit convenant leggen verschillende partijen onderling nadere afspraken vast over hoe en door wie de diverse vervolgmaatregelen worden genomen." (bron: gemeente Nissewaard)

- "In oktober 2018 is in Spijkenisse een heel bijzondere oversteekplaats in gebruik genomen: de Silly Walk oversteek. De oversteekplaats aan de Raadhuislaan ter hoogte van de Stadhuispassage is omgetoverd tot een oversteekplaats waar je, naar de sketch van Monty Python (The ministery of Silly Walks) (zie hier de desbetreffende sketch) overheen mag lopen op de gekst mogelijke manier. Wethouder Jan Willem Mijnans gaf bij de feestelijke opening het startsein, waarna allereerst de cursisten HipHop van het Centrum voor de Kunsten, onder leiding van Sigourney Henning (bekend van o.a. So You Think You Can Dance), hun interpretatie gaven van het oversteken op een silly manier. Daarna was het de beurt aan omstanders om dit uit te proberen. De eerste vijf die dit op een leuke manier deden, hebben een Silly Walk oorkonde gekregen. Wethouder Mijmans is enthousiast over het idee: "Het is leuk om mensen met een glimlach over te zien steken. Wij hopen dat veel mensen dat gaan doen." (bron: gemeente Nissewaard)

Bezienswaardigheden

- Spijkenisse heeft 5 rijksmonumenten.

- De Hervormde (PKN) Dorpskerk (Kerkring 2) is een grote kerk op een ommuurd kerkhof. Het onderste deel dateert uit de 14e eeuw. De bovenbouw kreeg zijn huidige vorm bij de aanpassing van het schip. De zuidelijke ingang toont een zandstenen boog en veel slijpgleuven. In het interieur is te zien hoe het schip tegen het dwarspandis aangebouwd. Laatgotische dorpskerk met toren uit midden 15e eeuw. Schip uit ca. 1521, blijkens steen in de westelijke gevel. Koor met vijfzijdige sluiting. Breed, eenbeukig schip, tongewelven op trekbalken. In de noord- en zuidgevels van het schip gotische poortjes in geprofileerd natuurstenen omlijstingen. Inventaris: preekstoel met doophek en driedubbele herenbank van de familie Repelaar uit de 17e eeuw. Grafzerken uit 16e en17e eeuw. Klokkenstoel met klok van S. Butendiic, 1481, diam. 95,8 cm en een klok van Petit en Gebr. Edelbrock/Eijsbouts, 1930, diam. 74,4 cm. Mechanisch torenuurwerk van B. Eijsbouts uit 1902, voorzien van elektrische opwinding. Het orgel is in 1970 gebouwd door H.J. Strubbe (Vinkeveen). De kerk valt tegenwoordig onder PKN Wijkgemeente De Brug.

- Molen Nooitgedacht in Spijkenisse (Noordeinde 97/99) is een korenmolen, gelegen naast het oude gemaal De Leeuw van Putten. Het is een ronde bakstenen stellingmolen, die een afgebrande houten achtkante bovenkruier verving. Die molen dateerde uit 1844 en is in 1860 gesloopt om plaats te maken voor de huidige molen. De molen is tot ca. 1960 in gebruik geweest en is in 1972-1973 gerestaureerd. Na een restauratie in 2000 draait de molen weer regelmatig. Onderaan de molen was tot 2009 een dierenspeciaalzaak gevestigd. In 2009 is begonnen met een grote verbouwing, waarbij de molen zeven meter is opgehoogd, zodat de gemeente haar bouwplannen in de directe omgeving kon realiseren zonder belemmering van de windvang. De verbouwing is in 2010 voltooid. Er bevindt zich nu een pannenkoekenrestaurant in de molen. De pannenkoeken worden gebakken met meel dat door de molen is gemalen.

- "Stichting Oud & Nieuw Spijkenisse is opgericht in 1987. De stichting heeft zich tot doel gesteld zich een plek te verwerven in de Spijkenisser samenleving door het realiseren van culturele en kunstzinnige doelen. Zij wil de stad verrijken met kunstobjecten die een waardevolle bijdrage vormen aan de leefbaarheid van de stad. Voorbeelden zijn er inmiddels genoeg van te vinden. Zoals het beeld van De Dorpsomroeper aan de eerste Heulbrugstraat, de eerste activiteit van de stichting, en het beeld van De Mannetjes op de Krom, in 1995 geplaatst aan het Noordeinde. Ook het 47 klokken groot carillon in de toren van de Dorpskerk is er dankzij de inspanningen van de stichting. Aan de overgang van de gulden naar de euro worden de inwoners van nog dagelijks herinnerd door het beeld 'Kringloop van het geld' aan de Marrewijklaan. In totaal heeft de stichting de afgelopen jaren meer dan 300.000 euro ingezameld om de stad te verrijken met cultuur. De realisatie van de kunstobjecten is mogelijk gemaakt met hulp van het bedrijfsleven, dankzij hun vele giften. Zonder die hulp was dit absoluut nooit gelukt. Het bestuur van de stichting is het bedrijfsleven dan ook dankbaar. Omdat de stichting geen bezit nastreeft, zijn alle gerealiseerde kunstobjecten, na onthulling ervan, aangeboden als een geschenk aan de gemeente. Tot genoegen van het bestuur zijn deze schenkingen altijd aanvaard en opgenomen in het gemeentelijk kunstbezit."

Jaarlijkse evenementen

- De organisatie van Truckrun Spijkenisse (april, in 2020 voor de 23e keer) is jaarlijks vanaf september druk met organiseren om ergens in april van het jaar erop weer een fantastische vrachtwagenrondrit te realiseren. Primair bedoeld om de bijrijders (gehandicapten) een overgetelijk dagje uit te bezorgen, maar het is natuurlijk ook mooi om alles voorbij te zien komen, dus uiteraard trekt dit evenement ook veel toeschouwers. Overigens trekt de stoet door heel Voorne-Putten. Voor een indruk van het evenement zie deze video van editie 2018.

Landschap, natuur en recreatie

- Het Rhoonsveer is een fiets- en voetveerverbinding over de Oude Maas van jachthaven Rhoonse Grienden in het zuidwesten van Rhoon naar de jachthaven van Oud-Beijerland, daarna wordt een stukje over het Spui gevaren naar natuur- en recreatiegebied De Uitwaayer nabij de Berenplaat O van de kern Spijkenisse, met als volgende en laatste halte de Oude Tol in het W van Oud-Beijerland. De uitbreiding met de laatstgenoemde twee haltes is in 2015 gerealiseerd.

- Tussen de Maaswijk, Berenplaat en het Spui, O van de kern Spijkenisse, is in mei 2014 natuur- en recreatiegebied De Uitwaayer feestelijk geopend. De Willemspolder, Wolvenpolder en delen van de Oude en Nieuwe Uitslag van Putten zijn veranderd in een toegankelijk groengebied. De Uitwaayer biedt diverse wandel- en fietspaden. Er is ook een BMX-baan en een mountainbikeparcours.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Spijkenisse, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Spijkenisse (online te bestellen).

Links

- Straatnamen: - Verklaringen van de straatnamen in Spijkenisse.

- Muziek: - "Wil jij graag gitaar leren spelen? Neem dan gitaarles bij GuitarBeat in Spijkenisse! Mijn naam is Daniel van Eekeren. Als gitarist ben ik allround en thuis in veel genre’s, als gitaardocent pas ik me ook graag aan aan jouw voorkeuren en behoeften. Ik heb gemerkt dat elke leerling (grote) stappen kan maken, goede begeleiding en ondersteuning zijn hierin belangrijke factoren. Daarnaast pas ik mijn lessen aan aan jouw niveau en zal je proberen uit te dagen met leuke, moderne en leerzame oefeningen. Vraag vooral een gratis proefles aan! Een aantal onderwerpen die tijdens mijn lessen aan bod komen zijn: - Akkoorden(leer), gitaarpartij aanleren/spelen van verschillende liedjes; - Ritme en timing; - Basistechniek (o.a. linker- en rechterhand techniek, vingersetting, tokkelen); - Het spelen van licks en riffs; - Dynamiek, muziekinterpretatie; - Leren soleren, frasering; - Creatieve vorming (improvisatie, componeren / songwriting); - Muziektheorie (opdoen theoretische kennis, o.a. toonladders, notenschrift); - Muziekoriëntatie (o.a. verkennen meerdere muziekgenres); - Gehoortraining (ontwikkeling van muzikaliteit); - En nog veel meer!"

- Zorg: - "Spijkenisse Medisch Centrum is een organisatie voor medisch-specialistische basiszorg voor de bewoners van Voorne-Putten en de Rotterdamse deelgemeenten Rozenburg, Hoogvliet en Pernis. Samen met de ziekenhuizen uit de ‘Coöperatie Zorg op Zuid’ en ketenpartners zorgen wij er voor dat de bewoners uit de regio verzekerd zijn van de juiste zorg op de juiste plaats en op het juiste moment. Wij bieden een breed scala aan onderzoeken en behandelingen, waardoor je bij veel specialismen snel terecht kunt voor poliklinische en planbare zorg. Voor complexe zorg, zoals hartinfarcten of moeilijke operaties, werken we samen met Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis in Dirksland en het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam. Je ziet daar meestal een vertrouwd gezicht, omdat veel van onze specialisten ook werken in deze ziekenhuizen. Door deze unieke samenwerking van ziekenhuizen ben je bij elk gezondheidsprobleem altijd omringd door goede zorg."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Spijkenisse Vredehof.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)