Slijk-Ewijk

Plaats
Dorp
Overbetuwe
Betuwe
Gelderland

slijk-ewijk_zomermarkt_kopie.jpg

Een van de jaarlijkse evenementen in Slijk-Ewijk is de Zomermarkt in augustus, met meer dan 80 kramen. Voor een schappelijke prijs kun je er ook zelf een kraam of grondplaats huren.

Een van de jaarlijkse evenementen in Slijk-Ewijk is de Zomermarkt in augustus, met meer dan 80 kramen. Voor een schappelijke prijs kun je er ook zelf een kraam of grondplaats huren.

gemeente_slijk-ewijk_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Kaart van de begin 19e eeuw opgeheven gemeente Slijk-Ewijk, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Kaart van de begin 19e eeuw opgeheven gemeente Slijk-Ewijk, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Slijk-Ewijk

Terug naar boven

Status

- Slijk-Ewijk is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe, gemeente Overbetuwe. T/m 2000 gemeente Valburg.

- Hoewel (1) er niets over vermeldt, lijkt de Kuijperkaart uit ca. 1870 elders op deze pagina erop te duiden dat Slijk-Ewijk begin 19e eeuw gedurende enkele jaren een zelfstandige gemeente is geweest. Vermoedelijk in de jaren 1812-1817, omdat in die periode veel Gelderse dorpen kortdurend een gemeente zijn geweest.

- Onder het dorp Slijk-Ewijk valt ook de buurtschap Loenen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1573 SlijckEwick, 1634 Slijck-Ewijck, 1665 Slyckewick, 1741 Slyk-Ewyk.

Naamsverklaring
Zie Ewijk en vergelijk Slijkwell. Sommigen identificeren 855 kopie ca. 900 in Euuic Silec met Slijk-Ewijk en menen dat Silec de bouwlandterm sellik is, die vermoedelijk teruggaat op het Middellatijnse terra salica 'grond waarop de Salische wet van toepassing is'. Zowel de identificatie als de etymologie zijn echter onwaarschijnlijk.(2)

Terug naar boven

Ligging

Slijk-Ewijk ligt Z van Valburg, Z van de A15. In het Z grenst het aan de Waal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Slijk-Ewijk 69 huizen met 371 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 200 huizen met bijna 500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie en literatuur:

- Historische Kring Oosterhout/Slijk-Ewijk/Valburg e.o.. "De vereniging is opgericht in 1979 en heeft ruim 175 leden. We beschrijven de archeologische waarden, onderzoeken de streekgeschiedenis en het cultuurhistorisch erfgoed van onze mooie omgeving. Als (actief) lid bieden wij je onder meer de mogelijkheid samen te werken of contact te hebben met andere leden. "Kennis delen is immers kennis vermenigvuldigen". In ons tijdschrift Oud Neis lees je volop wat er op historisch gebied te beleven is in de Over-Betuwe. Het archief/de werkruimte van de vereniging (aan de achterzijde van dorpshuis De Schakel, Hontsvoet 2 te Oosterhout) is bijna iedere donderdagavond geopend van 20.00-23.00 uur. Als je langs wilt komen, s.v.p. vooraf even een afspraak maken via historischekringoosterhout@gmail.com of tel. 0481-481910."

- In 2005 is het boek 'Euuic Silec Slijk-Ewijk, geschiedenis van een Betuws dorp' verschenen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Dorpsprofiel
"Dorpsprofiel Slijk-Ewijk samengevat. Sterke punten: - Meer (eigen) woningen met een hoge WOZ-waarde. - Minder verhuisgeneigdheid. - Grote tevredenheid over groen en parkeerruimte. - Er komen minder incidenten voor dan gemiddeld in de gemeente. - Woninginbraak, vernieling van straatmeubilair en parkeeroverlast komen minder voor dan gemiddeld. - Er wordt minder beroep gedaan op de Wmo. - De sociale samenhang in de buurt is groter dan gemiddeld, er zijn meer onderlinge contacten en er is meer onderlinge betrokkenheid. - Men kan meer terugvallen op buurtbewoners. - Minder mensen hebben problemen in het dagelijks leven. - Inwoners van dit dorp zetten zich meer in voor de buurt en/of voor anderen. - In dit dorp worden meer dan gemiddeld gezamenlijk activiteiten georganiseerd. - De betrokkenheid bij de dorpsraad is veel groter.

Zwakke punten: - Meer ouderen, minder gezinnen met kinderen. - Inwoners zijn minder tevreden over met name de verlichting buiten en de begaanbaarheid van straten, paden en trottoirs. - Lagere beoordeling van de leefbaarheid. - Inwoners zijn minder dan gemiddeld tevreden over de nabijheid van de meeste voorzieningen. - Het aandeel inwoners dat vindt dat de buurt is achteruit gegaan is groter dan gemiddeld. - Er is meer overlast door verkeer: te hard rijden komt vaker voor, evenals geluidsoverlast. - Slijk-Ewijk is sterk gericht op de auto, het gebruik van fiets en openbaar vervoer is veel lager dan gemiddeld. - De gemiddelde rapportcijfers voor de rol en inzet van de gemeente zijn lager dan gemiddeld."

- Er zijn plannen geweest om bij Slijk-Ewijk een grote containerhaven te bouwen aan de Waal: het MTC (Multimodaal Transport Centrum). Deze moest aansluiten op de Betuweroute. Na hevig protest, o.a. vanuit de milieubeweging en door inwoner Ineke van Druten met de o.a. door haar opgerichte Stichting voor Behoud van een Open Betuwe, worden de plannen uiteindelijk in 2002 door de Raad van State verworpen en in 2004 wordt besloten om volledig af te zien van het MTC.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Slijk-Ewijk heeft 15 rijksmonumenten.

- Slijk-Ewijk heeft 13 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) kerk (Dorpsstraat 70) is een eenbeukige, laatgotische dorpskerk uit de 15e eeuw, bestaande uit een schip zonder steunberen, inwendig gedekt door een plafond, en een hoger, driezijdig gesloten koor met kruisribgewelven. Uitwendig is de kerk geheel witgepleisterd. De kerk staat daarom ook bekend als het Witte Kerkje. Tot de inventaris behoren o.a. een 17e-eeuwse preekstoel, twee 18e-eeuwse overhuifde herenbanken, een tekstbord uit 1697, en een eenklaviers orgel uit ca. 1900, gemaakt door G. van Druten. De lokale kerkelijke gemeente is in 2013 gefuseerd met de Hervormde Gemeente Herveld. Het Witte Kerkje is in 2014 verkocht. De hervormden kerken nu in Herveld-Zuid. De kerk is nu doordeweeks in gebruik als trouw- en rouwcentrum, in het weekend is het een galerie.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. "Carnavalsvereniging CV De Waalkanters, opgericht in 1975, heeft als doelstelling het organiseren van het carnaval in Slijk-Ewijk. Daartoe worden er Pronkzittingen georganiseerd, een kindermiddag, Frühshoppen, een feestavond in het dorpshuis, en wordt er deelgenomen aan de optocht in Oosterhout. Daarnaast worden er gastverenigingen uitgenodigd op onze pronkzittingen en op onze beurt zijn wij te gast bij zusterverenigingen. Naast de directe carnavalsactiviteit organiseert CV De Waalkanters jaarlijks in augustus de zomermarkt/braderie. Het werk wordt allemaal door vrijwilligers gedaan en voor de financiën zijn wij aangewezen op onze ondersteunende leden, donateurs, loterijen en bingo's."

- De komst van het voetveer tussen Slijk-Ewijk en Beuningen in 2010 bracht de in de Slijk-Ewijkse buurtschap Loenen woonachtige artistiek leider Rob Hoekstra op het idee om een voorstelling te maken, gebaseerd op historische verhalen uit de streek, gespeeld door tientallen talentvolle acteurs, zangers en muzikanten uit de regio. Hij legde contacten met o.a. de lokale historische verenigingen aan beide kanten van de rivier. Dit leidde in 2014 tot de oprichting van Stichting Theater Over & Weer. Sinds 2015 vormt deze stichting jaarlijks op zes lange zomeravonden in het jaar, rond midzomernacht, het buitengebied tussen de genoemde dorpen om tot een theaterzone met toneel, muziek en kleur. Het publiek reist in groepen van de ene oever naar de andere en krijgt onderweg een viertal scènes te zien. Het rivierenlandschap vormt het natuurlijke decor, met een hoofdrol voor de Waal en het voetveer. De voorstellingen trekken in totaal ca. 1.500 bezoekers en waren in 2018 uitverkocht, dus zorg dat je er in 2019 op tijd bij bent.

- Tijdens de Nijmeegse Vierdaagse (eind juli) worden de deelnemers altijd hartelijk ontvangen en aangemoedigd in de dorpen aan de route. Zo ook in Slijk-Ewijk.

- Op de 2e zondag van augustus is er in Slijk-Ewijk jaarlijks de door carnavalsvereniging CV De Waalkanters georganiseerde Zomermarkt (in 2019 voor de 39e keer) rondom het dorpshuis. Op deze markt met ruim 80 kramen worden van 10.00-16.00 uur oude en nieuwe spullen verkocht en presenteren Slijk-Ewijkse verenigingen zich aan het publiek. Mocht je er zelf een keer willen staan: de prijs per kraam van 4 meter overdekt bedraagt € 25,-. Een grondplaats kost € 4,- per meter.

- Kerstmarkt bij het dorpshuis (op een vrijdag in de 1e helft van december). De Oranjevereniging luistert e.e.a. op met kerstbomen, glühwein, warme chocomel, broodje worst, en erwtensoep met roggebrood en spek. De markt is van 17.00 tot 21.30 uur.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Sinds 2011 vaart van mei t/m september voet- en fietsveer De Weerder over de Waal tussen Beuningen en Slijk-Ewijk.

- Het gevarieerde recreatiegebied Strandpark Slijk-Ewijk is ideaal om te zwemmen, windsurfen, kanoën, vissen, wandelen en fietsen. Het terrein heeft ruime ligweides en zandstranden. De kinderen willen niet meer weg als ze het speelschip of het avontureneiland hebben ontdekt, waar ze via de hangbrug of het trekpontje kunnen komen.

- Acht partijen hebben in 2008 voor het gebied tussen het strandpark en landgoed Loenen, W van de dorpskern van Slijk-Ewijk, een landschapsvisie opgesteld, die onder meer bedoeld is om de recreatiemogelijkheden te verbeteren. Het betreft de gemeente Overbetuwe, Uit®waarde, Staatsbosbeheer, K3 Industriezand, Waterschap Rivierenland, de provincie Gelderland, Dienst Landelijk Gebied en Rijkswaterstaat. Er is een moeraszone aangelegd. Verder is de oorspronkelijke functie van de noordwal, als achterkade van het landgoed, weer zichtbaar gemaakt. Door middel van een brug is een verbinding gemaakt tussen het landgoed en de moeraszone, waardoor een aaneengesloten gebied van 300 hectare is ontstaan dat mogelijkheden biedt voor recreatie.

- ZO van de dorpskern van Slijk-Ewijk ligt aan de Waaldijk herenboerderij De Danenberg of Danenburg(h). De oorspronkelijke boerderij op deze plek is in de 11e eeuw als versterkte boerenstede tegen de vikingen gebruikt. Er bevond zich ook een gracht rondom dit gebouw, dat ook wel als kasteel werd vermeld. In de 19e eeuw trekt de chronologisch tweede burgemeester van Valburg, Derk Gaijmans, in het pand, om het te gebruiken als woonhuis en een lokaal te bestemmen als gemeentehuis. In 1847 worden de gemeentevergaderingen verplaatst naar het café van Valburg. Het pand verkeert dan in slechte staat en ook de burgemeester vertrekt. Niet veel later wordt het gebouw door brand verwoest. Er wordt een nieuwe boerderij gebouwd, maar ook deze brandt af.

Eind 19e eeuw wordt de huidige boerderij gebouwd. In 1995 poogt de gemeenteraad van Valburg het pand op de monumentenlijst te krijgen, maar de eigenaar weigert en de Raad van State wijst het af. In die tijd speelt de dreiging van het MTC*, waarvoor op deze plek een haven zou moeten worden aangelegd. In 2004 worden de plannen voor het MTC echter definitief afgeblazen, en de milieubeweging weet te bedingen dat het gebied open blijft. Het op deze locatie in ontwikkeling zijnde Landschapspark De Danenberg, dat ter compensatie voor het Betuws Bedrijvenpark** wordt aangelegd, is naar de boerderij vernoemd.
* Voor nadere toelichting zie het hoofdstuk Recente ontwikkelingen.
** NO van Slijk-Ewijk, grenzend aan de A15, gelegen op grondgebied van buurdorp Oosterhout.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Slijk-Ewijk, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Dorpshuis: - Dorpshuis Beatrix in Slijk-Ewijk is de thuishaven van vele lokale verenigingen (met name toneel, carnaval, dammen, dorpshuisbestuur, ONA, Oranjevereniging, seniorensoos, line dance en zangvereniging). Er zijn ook diverse zalen te huur voor vergaderingen of feestelijke gelegenheden, voor gezelschappen tot 150 personen. In maart 2018 is het uit 1982 daterende dorpshuis, na een opknapbeurt en herinrichting door de nieuwe beheerders Henk Vos en Henk en Annet Broekhuizen, feestelijk heropend. Henk Broekhuizen vond het na bijna dertig jaar in de bouw tijd om fysiek minder zwaar werk te gaan doen. Vos is fiscaal adviseur en blijft dat ook in deeltijd uitoefenen. De Slijk-Ewijkers besloten samen dit avontuur aan te gaan.

In de in 2015 gerealiseerde aanbouw hebben ze een winkel ingericht met streekproducten zoals mosterd, kaas, likeur en jam. Het dorpshuis vervult uiteraard een belangrijke functie voor de inwoners, maar is ook een ideale stopplaats voor toeristen. Het dorpshuis ligt namelijk aan een populaire fietsroute en vlakbij strandpark Slijk-Ewijk. Broekhuizen: "Wij zien kansen om het dorpshuis nog meer tot bloei te brengen dan voorheen. Het dorpshuis is nu ook vaker en langer open. Dat kan prima, omdat we de dagen onderling verdelen. De vorige uitbater deed het alleen." (bron en voor informatie zie de Gelderlander, 14-3-2018)

Terug naar boven

Trivia

- Amerikaanse soldaten, in 1944 betrokken bij Operatie Market Garden, om ons land te bevrijden van de Duitse bezetters, hadden grote moeite met de uitspraak van de naam van dit dorp (de ij-klank is onbekend in het Engels). Ze noemden het daarom maar Slicky Wicky.

Reactie toevoegen