- Saba is een eiland. T/m 9-10-2010 viel het onder de Nederlandse Antillen. Per 10-10-2010 is de Nederlandse Antillen als land opgeheven. Sindsdien hoort het eiland (net als Bonaire en Sint Eustatius) als 'bijzondere gemeente', formeel 'openbaar lichaam', bij Nederland.
- Zowel de provincie Noord-Holland als de provincie Zeeland hebben voorgesteld dat Bonaire, Saba en Sint-Eustatius tot hun provincie zouden gaan behoren. Een ander voorstel was dat de drie eilanden een aparte provincie zouden gaan vormen. De eilanden zijn uiteindelijk echter niet ingedeeld bij een bestaande of nieuwe provincie. De taken die normaalgesproken een provincie uitvoert, worden sinds 10-10-2010 deels door het rijk, deels door de 'openbare lichamen' zelf uitgevoerd.
- Onder Saba valt ook het kleine onbewoonde eiland Green Island.
- De dorpen op het eiland zijn hoofdplaats The Bottom (ca. 600 inwoners), Windwardside (ca. 500 inwoners), Zions Hill (ca. 400 inwoners) en St. Johns (ca. 300 inwoners).
Terug naar bovenBenaming inwoners
Een inwoner van Saba is een Sabaan.
Naamsverklaring
Het eiland zou in 1493 zijn ontdekt door Christoffel Columbus. Er woonden toen indianen. Columbus noemde het eiland San Cristóbal. Een mogelijke verklaring van de naam is dat dit werd afgekort als S.†bal en als Saba werd gelezen.
Saba ligt in de Caraïbische Zee, O van Puerto Rico. Het eiland behoort tot de eilandengroep de Kleine Antillen.
Terug naar bovenSaba heeft ca. 1.900 inwoners. De oppervlakte van het eiland is 13 km2, waarmee het niet alleen qua inwoners maar ook qua oppervlakte het kleinste eiland is van de voormalige Nederlandse Antillen.
Terug naar bovenIn 1632 wordt Saba Nederlands bezit. In 1635 lijdt een Engels schip hier schipbreuk. De overlevenden zijn vermoedelijk de eerste Europese bewoners. Daarnaast stamt de bevolking af van Afrikaanse slaven, Schotten, Ieren en Zeeuwen. Het eiland is na 1632 in bezit geweest van verschillende overheersers, namelijk Frankrijk, Groot-Brittannië, Nederland en Spanje. In 1816 komt het eiland definitief bij Nederland.
Tot 1938 zijn er alleen trappen op het steile Saba, en volgens Nederlandse ingenieurs is het onmogelijk hier een weg te bouwen. In 1938 is echter toch met de aanleg van een weg begonnen, onder leiding van de plaatselijke timmerman Josephus Hassell, een autodidact op het gebied van wegenbouw. In 1947 is de weg klaar, en arriveert de eerste auto op het eiland. Tegenwoordig is de weg (met de naam 'The Road') zo'n 14 kilometer lang.
Sinds 1963 heeft Saba een vliegveldje, genaamd Juancho E. Yrausquin Airport. Het heeft de kortste landingsbaan voor commercieel vliegverkeer ter wereld (400 meter). Het vliegveldje valt onder het dorpsgebied van Zions Hill en wordt daarom aldaar beschreven.
Terug naar boven- "Verschillende mensen op Saba vonden het het min of meer raar dat René Caderius van Veen een inventarisatie van alle kleine privé-begraafplaatsen op dit eiland aan maken was. Anderen – vooral de moderators van de Facebook-groep “Of Saban Descent” – waren zeer geïnteresseerd, maar om een heel andere reden dat hij had verwacht. Na bijna heel zijn leven actief geweest te zijn op het gebied van het behoud van cultureel erfgoed, wist Caderius dat het fenomeen van deze particuliere begraafplaatsen echt iets heel bijzonders was. Toen hij in 2011 van Blijham naar het eiland verhuisde, had hij de Nederlandse erfgoedorganisatie Heemschut beloofd om hun werkveld uit te breiden naar de BES-eilanden. Het maken van foto’s van alle meestal lieflijke kleine begraafplaatsen op het eiland was zijn eerste actie.
Maar... dit vanuit een cultureel-historisch en ook landschappelijk oogpunt. Toen “Of Saban Descent” ontdekte wat Caderius van Veen aan het doen was, vertelden ze hem dat hun belang was: het in kaart brengen en het opsporen van graven van voorouders. Caderius beloofde hen hiermee te helpen, ook al betekende dit dat hij alle locaties opnieuw moest bezoeken en alle foto’s opnieuw nemen, maar deze keer met de namen en gegevens van de mensen die er waren begraven (voor zover deze namen erop stonden of nog leesbaar waren). Hun idee was dat de afstammelingen van Sabanen die uit het buitenland zouden komen, in staat gesteld moesten worden om de graven van hun voorouders gemakkelijk terug te vinden. Veel stenen tonen natuurlijk namen van Schotse en Ierse families, maar ook een paar Nederlandse zoals Zagers, Heyligers, Vandenberg en een paar andere. Ze bleken een deel van dit werk al te hebben gedaan op de officiële begraafplaatsen van de kerken, maar ze vertelden dat ze niet erg tevreden waren over de resultaten. Dus ook die kerkhoven heeft Caderius voor hen in kaart gebracht en hij heeft foto’s gemaakt van ieder afzonderlijk graf om hen te helpen op de computer spreadsheet-bestanden te maken, die het gemakkelijker moeten maken om voorouders te vinden.
Maar dit werk is niet wat is geïntegreerd in de inventarisatie van de kleine privé-graven en begraafplaatsen. De officiële begraafplaatsen waren eigenlijk niet wat voor Caderius de uitdaging was. Wat hij graag doet is aandacht besteden aan het charmante en historisch unieke fenomeen van zo veel privé-begraafplaatsen die op Saba bij alle oude cottages gevonden kunnen worden. Waarom aandacht hieraan besteden? Dit fenomeen is de moeite waard te worden beschouwd als cultureel erfgoed, is het waard om bescherming als monumenten te krijgen en is de moeite waard om goed onderhouden te blijven, niet alleen ten aanzien van de voorouders, maar ook als een toegevoegde culturele waarde van het eiland. Toeristen zullen natuurlijk niet alleen hier naartoe reizen om deze begraafplaatsjes te zien, maar ze willen graag de originele cottages zien, ze houden ervan om het cultureel erfgoed dat hier vrij goed beschermd is te zien waarvan deze kleine begraafplaatsen een integraal onderdeel zijn.
Een archeoloog van Sint Maarten, dr. Jay Haviser, was ook zeer geïnteresseerd in deze inventarisatie vanuit een cultuurhistorisch oogpunt. Haviser zou graag wat meer informatie hebben over de vormen van de grafstenen in de verschillende periodes. En hij bleek gelijk te hebben, want de verschillen tussen de graven uit pakweg 1850 of 1900 zijn duidelijk. Dat was logisch natuurlijk, want zij werden altijd gemaakt door één en dezelfde man in een dergelijke periode. De oudste grafzerken liggen op een soort fundament van natuurstenen, daarna volgen er verschillende stijlen in beton en daarna graven met witte tegels enz.
Een andere unieke ontdekking was hoe tijdens vele eeuwen Sabanen erin slaagden hun doden te begraven in een grote rots. Niet alleen vanwege de moeilijkheden van het graven in een rots, maar ook vanwege de techniek die werd en wordt gebruikt. De graven zijn onder de grond, omringd door een soort muren van natuurstenen die maken dat er lucht in kan komen, wat speciale effecten heeft voor een betere conservering van de lichamen, van kleding, bijbels en van andere attributen in de graven. Deze techniek is voor zover bekend volgens dr. Jay Haviser verder alleen nog ontdekt in Schotland.
De inventarisatie is nu klaar. Het verbazingwekkende effect van bewustzijn van de waarde en van respect voor voorouders heeft enkele bewoners ertoe gebracht recentelijk actie te ondernemen om hun graven te herstellen. De heer “Mopsy” Every herstelde een begraafplaatsje in The Bottom, en anderen werden ook gerestaureerd in Windwardside door Sherry en Glen evenals op Zions Hill het begraafplaatsje van de familie Johnson. Caderius van Veen moet bekennen dat de drie graven in zijn eigen tuin ook zijn aandacht verdienen! Ook de namen en data zullen op de drie grafstenen worden toegevoegd. Dit brengt ons op het laatste aspect van dit werk en dit is ook de hoop van ”Of Saban Descent“. Leerlingen op scholen zouden oude Sabanen kunnen bezoeken, om de namen van al die graven die nog anonieme grafstenen hebben te ontdekken. Dit kan gebeuren in het kader van de nieuw opgerichte organisatie “SABARC” onder leiding van Ryan Esperson, die op Saba al archeologisch onderzoek heeft gedaan en daarop gepromoveerd is in Leiden. Wat deze “Heemschutter” zeker hoopt - wederom uit respect voor Sabaanse voorouders en voor het cultureel erfgoed - is dat Sabanen een dergelijk onderzoek van SABARC zullen ondersteunen. En natuurlijk: inwoners van Saba, Sint Eustatius en Bonaire die belangstelling hebben voor het bewaren van cultureel erfgoed, zijn zeer welkom om lid te worden van Heemschut." Aldus een ingezonden bericht op Erfgoedstem.nl d.d. 1-3-2012.
Terug naar boven- Mount Scenery sinds 10-10-2010 hoogste punt van Nederland. Wie de hoogste berg op Nederlands grondgebied een keer wil bezoeken, zal daar sinds 10-10-2010 een flink eind verder voor moeten reizen. Tot dat moment lag dat punt in het Zuid-Limburgse Vaals, op de bekende Vaalserberg, met 322,4 meter. Maar doordat het Antiliaanse eiland Saba (net als Sint Eustatius en Bonaire) sinds 10-10-2010 een 'bijzondere gemeente' van Nederland is geworden, is Vaals zijn status als hoogste punt van ons land kwijt.
De berg Mount Scenery op dit eiland is namelijk 877 meter hoog en laat de Vaalserberg daarmee ruim onder zich. Voor de Vaalser burgemeester Van Loo en zijn wethouders reden om met een officiële plechtigheid afscheid te nemen van ’de hoogste berg van Nederland’. Op initiatief van ondernemers op de Vaalserberg is 'hun' hoogste punt op 10-10-2010 in het bijzijn van burgemeester Van Loo symbolisch overgedragen aan de nieuwe Nederlandse gemeente Saba. Een delegatie van ondernemers van het Drielandenpunt is in oktober 2010 naar het eiland gereisd om het hoogste punt aan hen over te dragen. Natuurlijk blijft de Vaalserberg wel als vanouds het drienlandenpunt én de hoogste berg van het vasteland van Nederland.
"In 2021 is op Saba een nieuw monitoringstation geplaatst. Met deze apparatuur kunnen we de vulkaan Mount Scenery nog beter in de gaten houden. Mariniers van Defensie hebben de apparatuur, met een totaalgewicht van bijna 2000 kilo, te voet naar boven gedragen. Het nieuwe station ligt namelijk op de flank van de vulkaan op 300 meter hoogte, op een moeilijk te bereiken plek. Het monitoringstation bestaat uit een Global Navigation Satellite System (GNSS) en een seismometer. GNSS-metingen gebruiken dezelfde techniek als een navigatiesysteem in de auto. Je kunt er de positie van een bepaald punt mee vaststellen. Met GNSS kan dit tot op de millimeter nauwkeurig, waardoor de vervorming van de vulkaan kan worden gemeten. De seismometer registreert lokale en regionale aardbevingen en deze data zullen ook gebruikt worden voor tsunamiwaarschuwingen. Bijzonder aan dit station is dat het zelfstandig opereert: zonnepanelen voorzien in de stroom en een satellietschotel in de datacommunicatie.
Mariniers. Het materiaal voor het meetstation kon alleen te voet naar de afgelegen en onbewoonde noordkant van het eiland worden vervoerd. Wegen zijn er niet. Een aantal onderdelen zijn erg zwaar, zoals bijvoorbeeld de elektronicakast en de generator. En de satellietschotel is erg groot. Elke wandeling naar de locatie en visa versa duurt circa 2,5 uur. Het eiland heeft een verzoek voor hulp gedaan bij Defensie, die vervolgens mariniers ter beschikking heeft gesteld om het transport uit te voeren. Twee vulkanen in Nederland. The Quill op Sint Eustatius en Mount Scenery op Saba zijn actieve vulkanen. Dat betekent dat ze in de afgelopen tienduizend jaar een keer zijn uitgebarsten. De kans dat dit binnenkort weer gebeurt, is klein. Het KNMI houdt de autoriteiten van de eilanden op de hoogte van de toestand van de vulkanen. Een uitbarsting is moeilijk precies te voorspellen, maar vulkanische onrust kan met de juiste meetapparatuur tijdig worden opgespoord." (bron: KNMI)
- "Sinds 2011 verzamelen geluidsloggers akoestische data van zeezoogdieren, vissen en door de mens geproduceerde geluiden op de Sababank. Dit project, een samenwerking tussen Wageningen Marine Research en de Saba Conservation Foundation, levert belangrijke data over hoe, wanneer en welke mariene soorten deze wateren gebruiken. Deze informatie is essentieel voor effectieve natuurbescherming. Op de Sababank komt een diverse populatie aan soorten zeezoogdieren voor. Voor veel hiervan is dit een gebied voor essentiële activiteiten zoals eten, paren en kalven baren. Dit geldt met name voor een verscheidenheid aan dolfijn- en walvissoorten. Historisch gezien waren deze soorten moeilijk te volgen, omdat onderzoekers vaak afhankelijk zijn van visuele waarnemingen van vissers of toeristen om hun aanwezigheid te detecteren. Door technologische ontwikkelingen kunnen onderzoekers nu echter onderwatergeluiden beluisteren en opnemen, waardoor ze een unieke kijk krijgen in de levens van deze dieren.
Een citaat uit de conclusies: "Al met al heeft dit project belangrijke inzichten opgeleverd over walvissoorten die gebruik maken van de Sababank. Deze informatie levert niet alleen belangrijke gegevens voor effectieve bescherming, maar kan ook helpen om een nieuwe inkomstenbron voor het eiland te ontwikkelen. Als de aanwezigheid van walvissen en dolfijnen beter wordt begrepen en kan worden voorspeld, kunnen duurzame zeezoogdierexcursies een nieuwe en populaire toeristische attractie voor Saba zijn. Het is belangrijk dat alle belanghebbenden op het eiland samenwerken om ervoor te zorgen dat deze belangrijke soorten worden beschermd en gerespecteerd, terwijl ook de levens van de lokale bevolking worden verbeterd." (bron en voor nadere informatie zie Nature Today, oktober 2020)
- Het eiland Saba blijkt nog rijker aan vogelsoorten dan al werd gedacht. De voorlaatste uitgebreide studie stamde uit 1983, toen werden 58 vogelsoorten geteld. Sinds die tijd varieerden tellingen tussen 56 en 87 soorten. Uit nieuw uitgebreid onderzoek (2019) blijkt dat er in totaal 107 vogelsoorten voorkomen, hiervan werden 31 voor het eerst gemeld.
- Wageningen University & Research (WUR) doet onderzoek en adviseert op het vlak van beheer van het Caribische deel van Nederland (= Bonaire, Saba en Sint Eustatius). Daarbij gaat het met name om thema's als integraal kustbeheer, beheer van koraalriffen, mangroves, herstel van zeegras, ecotoxicologie en monitoringsprogramma’s voor visserij. Ook worden studies uitgevoerd naar biodiversiteit van mariene en terrestrische soorten, variërend van zeezoogdieren, reptielen en zeevogels tot mariene benthos en vis. Op de gelinkte site vind je vele informatieve artikelen, studies en rapporten over de bedreigingen en kansen m.b.t. landschap, flora, fauna e.d. op de genoemde eilanden.
Vulkaan. Saba bestaat uit een slapende vulkaan met vier lavakoepels. De hellingen lopen steil af naar zee, en de kust is rotsachtig. De vulkaan Mount Scenery is met zijn 877 meter het hoogste punt van het eiland én van het gehele Koninkrijk der Nederlanden. Het klimaat is vochtig tropisch; het eiland is begroeid met secundair regenwoud.
Vleermuizen. Als je naar dit eiland op vakantie gaat, moet je niet bang zijn voor vleermuizen. Het kleine eilandje herbergt er relatief veel. Het gaat om 7 verschillende soorten. - Onderzoek naar de vleermuizen op Saba.
Roodsnavelkeerkringvogel. De steile rotskust van het eiland, die deels binnen het Saba nationaal park valt, is een belangrijk nestgebied voor de zeldzame roodsnavelkeerkringvogel.
Sababank. ZW van Saba ligt de Sababank, ruwweg een rechthoekige onderzeese verhoging met een afgevlakte bovenkant. De Sababank heeft een lengte van 60 tot 65 km en een breedte van 30 tot 40 km, de totale oppervlakte is gemiddeld 2200 km2. De waterdiepte is 20-40 meter over het overgrote deel van de Bank. De Sababank vertoont alle kenmerken van een typische atol (onderwater koraaleiland) en is als zodanig een van de grootste atollen in de wereld. De natuurlijke rijkdommen van de Sababank omvatten een enorme biodiversiteit met organismen zoals koraalriffen, vissen (ruim 200 verschillende vissoorten, waarvan vele tot voor kort onbekend waren bij de wetenschap), kreeften, schildpadden en zoogdieren. Tevens ontdekte men er 20 nieuwe mariene plantensoorten. Nadere informatie over de Sababank op Wikipedia.
In maart 2018 hebben onderzoekers de Sababank verkend. Hierbij is een nog niet eerder bekend koraalrif ontdekt. De onderzoekers hebben nog maar zelden zo'n gezond koraalrif gezien. Het doet denken aan de koraalriffen van vijftig jaar geleden, toen 'bleaching' (het verbleken van koralen door te warm zeewater, een gevolg van klimaatverandering) nog niet bestond. "De koralen die we zagen hadden geen enkele vorm van beschadiging en zagen er supergezond uit. Dit geeft ons weer wat hoop dat er misschien meer van zulke goede gebieden zijn waar koralen het nog steeds goed doen", aldus koraalrifexperts Erik Meesters van Wageningen Marine Research (WMR) en Fleur van Duyl van het Koninklijk Nederlands Instituut der Zee (NIOZ). Zij denken dat met name de afgezonderde positie van de bank ervoor zorgt dat het koraalrif in zo'n goede conditie verkeert. De Sababank ligt geïsoleerd in de Caribische Zee, ver van eilanden waar de zeewatercondities door vervuiling vaak slecht zijn.
Het Saba Nationaal Park is ingesteld in 1999 en beslaat 43 hectare; hiertoe behoren ook het Muriel Thissell Nationaal Park, het voormalige terrein aan de noordkust van de Sulfur Mining Company, en het aangrenzende Mount Scenery-natuurreservaat (omvang: 6 hectare) alwaar zich het hoogste punt bevindt van het Nederlandse koninkrijk: 877 meter boven zeeniveau. Hier vind je ook het unieke Elfin Forest, waar de ruim 200 jaar oude mahoniebomen begroeid met weelderige epifyten domineren. In het park leven zeldzame soorten als de red bellied racer-slang (Alsophis rufiventris), de endemische Saba anolis (Anolis sabanus) en ca. 22 orchideesoorten waarvan er één hoogstwaarschijnlijk endemisch is.
Het Saba Nationaal Marine Park, evenals het hiervoor beschreven Nationaal Prak beheerd door de Saba Conservation Foundation, is opgericht in 1987 en omvat 13 km2 zeebodem tot een diepte van 60 meter. Hier vindt u onderzeese bergtoppen (pinnacles) reikend tot 30 meter onder het wateroppervlak, met nog vele pelagische haaiensoorten, tonijn, foeragerende zeeschildpadden, grote zeebaarsen (familie Epinephelinae), snappers (familie Lutjanidae) en grombaarsen (familie Haemulidae) doordat de lokale visserij er beperkt is.
- "Koraalriffen in het Caribisch gebied zijn sinds de jaren zeventig langzaam aan het achteruitgaan. Aanvankelijk was deze achteruitgang te wijten aan ziekten die het grootste deel van de zwarte zee-egel (Diadema antillarum), de belangrijkste herbivoor, en Acropora, de belangrijkste rifbouwende koralen, wegvaagden. Gecombineerd met extra bedreigingen zoals orkanen, verhoogde zeewatertemperaturen en vervuiling door de mens, is de koraalbedekking rond de eilanden Saba en Sint Eustatius afgenomen tot minder dan tien procent.
Een kunstmatig rif is een door mensen gemaakte onderwaterstructuur, meestal gebouwd om lokaal de biodiversiteit en productiviteit te vergroten. Kunstmatige riffen worden een steeds populairdere manier om meer substraat te bieden voor koralen en beschutting, en zijn foerageergebieden en kraamkamers voor vissen en andere rifdieren. Hoewel er veel kunstmatige rifontwerpen zijn, is er weinig onderzoek gedaan om de effectiviteit van verschillende ontwerpen te vergelijken. Een nieuwe studie in 2020 vergeleek de effectiviteit van drie populaire kunstmatige riffen om de visdichtheid rond Saba en Sint Eustatius te vergroten. De onderzoekers ontdekten dat een complexe interne structuur, met meer schuilplaats, resulteerde in een grotere visstand, biomassa en soortenrijkdom. De resultaten van dit onderzoek zijn gebruikt om een nog beter werkend kunstmatig rif te ontwerpen."
- "Wageningen Marine Research en de Sababank Management Unit (SMBU) hebben in 2020 een evaluatie gepubliceerd van de effectiviteit van seizoensgebonden visverboden binnen Moonfish Bank op basis van de visvangstgegevens van de eerste vijf jaar. Deze sluitingen waren bedoeld om rode katvis- en koningstrekkervispopulaties te beschermen. Beide soorten gebruiken dit gebied om te paren. Elk jaar trekken veel vissoorten naar specifieke gebieden om te paaien. Deze gebieden staan bekend als 'spawning aggregation' (SPAG-plekken). Dergelijke plekken zijn vaak kwetsbaar voor overbevissing, aangezien paaigebeurtenissen elk jaar op voorspelbare tijden en locaties plaatsvinden. In het Caribisch gebied zijn meer dan honderd bekende SPAG-plekken, waarvan de meeste onbeschermd en overbevist zijn.
Van de meeste van deze plekken is weinig bekend en wetenschappers moeten vertrouwen op de kennis van lokale vissers. Een van deze plekken bevindt zich binnen de Moonfish Bank van de Sababank. Dit gebied is een bekend paaigebied voor de rode katvis (Epinephelus guttatus) en de koningstrekkervis (Balistes vetula). In een poging om deze soorten te beschermen, vaardigde de regering van Saba in 2013 een vijfjarig moratorium uit op de visserij binnen Moonfish Bank tussen de maanden december en februari. Deze sluiting was gebaseerd op de kennis van lokale vissers en op onderzoek van Nemeth et al., over wanneer rode katvissen binnen dit gebied samenkomen. Wageningen Marine Research heeft samen met de SMBU in 2020 een studie uitgevoerd om een voorlopige evaluatie te kunnen geven van de effectiviteit van deze seizoensafsluitingen."
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Saba (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Nadere informatie over Saba op Wikipedia.
- Hoger onderwijs: - Wat je in relatie tot de geringe oppervlakte en het minieme inwonertal niet zou verwachten: het eiland beschikt over een universitaire faculteit; de in 1986 opgerichte Saba University School of Medicine (Amerikaanse medische faculteit), met ca. 200 merendeels Amerikaanse studenten.
Terug naar boven- Tot 1993 zijn er rijscholen op Saba die garanderen dat je er binnen een week een rijbewijs kan halen. Na terugkeer in Nederland kon dit rijbewijs worden omgewisseld voor een Nederlands rijbewijs. Als Nederland in 1993 een eind maakt aan deze mogelijkheid, krijgt de economie van het eiland een flinke klap. De meeste huidige toeristen zijn dagjesmensen die 's ochtends aankomen vanuit Sint Maarten, de vulkaan beklimmen (1064 treden) en 's middags weer vertrekken. Op het eiland zijn daarnaast enkele duikscholen gevestigd.
Reactie toevoegen