Status

- Oude Kerk is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streken Westelijke Mijnstreek en Heuvelland, in grotendeels gemeente Beek (t/m 1981 gemeente Spaubeek), deels gemeente Beekdaelen (t/m 2018 gemeente Schinnen).

- De buurtschap Oude Kerk valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder het dorp Spaubeek, deels onder het dorp Sweikhuizen.

- De buurtschap Oude Kerk heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Naam

In het Limburgs
De Auw Kirk of De Aw Kèrk.

Oudere vermeldingen
1840 Oude-Kerk, 1899 Oudekerk.

Naamsverklaring
De buurtschap is genoemd naar de oorspronkelijke, ‘oude’ kerk van Spaubeek, die zich in deze buurtschap bevond. Ook de huidige alhier gelegen Sint Annakapel* wordt in de volksmond ‘de oude kerk’ genoemd. In 1925 is een nieuwe Sint Laurentiuskerk gebouwd in de toenmalige buurtschap Hoeve, die in de loop der tijd is uitgegroeid tot het centrum van het huidige dorp Spaubeek.
* Zie bij Bezienswaardigheden, hieronder.

Ligging

De buurtschap Oude Kerk ligt rond de gelijknamige weg, de weg Moorheide en het einde van de weg Op 't Veldje - in de omgeving van het NS-station -, NO van het dorp Spaubeek, N van de A76 Geleen-Heerlen en rond, maar voornamelijk Z van de Geleenbeek. Dit is het enige stuk grondgebied van de gemeente Beek, samen met de W hiervan gelegen kasteelhoeve Sint Jansgeleen* en het tennispark, dat N van de A76 ligt. NS-station Spaubeek ligt in deze buurtschap. De buurtschap ligt verder Z van het dorp Sweikhuizen, ZO van de stad Geleen, O van het dorp Neerbeek, NW van het dorp Nuth, W van het dorp Schinnen en ZW van het dorp Puth.
* Zie bij Spaubeek, Bezienswaardigheden.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Oude Kerk 6 huizen met 37 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 10 huizen met ca. 30 inwoners.

Bezienswaardigheden

- Het voormalige retraitehuis St. Ignatius is rond 1923 gebouwd op het terrein dat Moorheide werd genoemd. In 1942 is het complex abusievelijk gebombardeerd door Engelse vliegtuigen. In 1946 is het klooster herbouwd. Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat op deze plek een Romeinse villa heeft gestaan uit de 2e eeuw. Het pand ligt geografisch gezien bij de buurtschap Oude Kerk, die onder Spaubeek gem. Beek valt, maar het klooster valt gemeentelijk onder Schinnen. Vandaar dat het asielzoekerscentrum dat er is gevestigd, Azc Sweikhuizen heet: naar het dichtstbijzijnde dorp in de gemeente Schinnen. Voorheen werd het ook wel Azc Moorheide genoemd, naar de weg waaraan het is gelegen. Azc Sweikhuizen is met opvangmogelijkheden voor ruim 200 personen het kleinste en volgens de coördinator ook het mooiste asielzoekerscentrum in de provincie Limburg.

Wegens de lagere instroom van de afgelopen jaren, heeft het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) in maart 2018 een 'voorgenomen besluit' genomen om uiterlijk eind 2018 de asielopvangcapaciteit terug te brengen van 31.000 tot 27.000 plaatsen (waarvan 5.000 plekken reservecapaciteit). De volgende 11 locaties worden gesloten; Alkmaar, Balk, Goes, Maastricht (Malberg), Musselkanaal, Nijmegen (Stieltjesstraat), Sweikhuizen (buurtschap Oude Kerk), Utrecht (Einsteindreef), Veenhuizen, Zeewolde en Zeist. Na de sluiting van genoemde locaties zijn er nog 51 asielopvanglocaties in Nederland. Criteria waren o.a. dat een evenredige spreiding van locaties over het land van belang is om het asielproces optimaal te laten verlopen. Spreiding bevordert ook de integratie. Daarnaast is ook flexibiliteit van belang om de opvangcapaciteit in tijden van hogere instroom snel op en af te kunnen schalen. Kwaliteit, duurzaamheid en financiën zijn ook uitgangspunten die zijn meegewogen om tot een zorgvuldige en verantwoorde selectie van te sluiten en te handhaven locaties te komen.

- De huidige Sint Annakapel in de buurtschap Oude Kerk is door de parochianen in 1865-1866 gebouwd op de plaats van de oude parochiekerk, uit piëteit voor de overledenen die aldaar op het toenmalige kerkhof begraven lagen. Het is een neogotisch gebouwtje, gewelfd, met driezijdige afsluiting en klokkentorentje op het dak bij de voorgevel. Boven de ingang vinden we het volgende opschrift: “1863 STO IN COEMITEBII LOCO UBI USQUE 1837 ECCLESIA PAROCHIALIS STETIT.” Dat betekent: "1863 Ik sta op het kerkhof ter plekke waar tot 1837 de parochiekerk stond".

En links naast de kapelingang roept een gevelsteen ons in een chronogram het volgende toe: “VenUsto DeCore reCUperato generosItate paroeCIanorUM pULChrIor eXsto”. De vertaling daarvan is: “Na door vrijgevigheid van de parochianen mijn oude luister te hebben herkregen, sta ik schoner overeind.” De kapel, die sinds ca. 1970 in verval raakte door gebrek aan onderhoud, is in 1989 gerestaureerd. Bij de kapel van Oude Kerk vind je een openlucht-stenententoonstelling, aangelegd door IVN afdeling Spau-Beek. Het doel van deze tuin is de bezoeker informatie te verstrekken over het ontstaan van het regionale landschap en over de herkomst, het ontstaan en de benamingen van de tentoongestelde keien.

Natuur en recreatie

- Natuurcentrum Moorheide (Moorheide 1) van IVN afdeling Spau-Beek is gevestigd in de kelderruimte van het AZC (Asielzoekerscentrum) Sweikhuizen in de buurtschap Oude Kerk, het voormalige retraitehuis van Spaubeek. In dit centrum is een permanente tentoonstelling van vogels en nestkasten, zoogdieren, bijen, geologie etc. Verder is er in ruime mate documentatie en informatie beschikbaar. Het natuurcentrum is in de maanden oktober t/m april iedere zondagmiddag voor het publiek geopend van 14.00 tot 16.00 uur. Ook tijdens activiteiten en themazondagen ben je van harte welkom. In de Groene Winkel zijn o.a. voedertafels en nestkastjes te koop. De toegang is gratis.

Bedrijvigheid

- De installatie van Gasunie-locatie Schinnen (Oude Kerk 3a) is gebouwd om het hele jaar aardgas te kunnen mengen en/of in druk te verhogen. Via het landelijke transportnet wordt aardgas op de locatie aangevoerd. Afhankelijk van de gastransportsituatie wordt er al of niet gemengd en/of gecomprimeerd, ten einde transport van het gas naar een verder gelegen gebied te bewerkstelligen. Het station heeft als functie het afvlakken van positieve kwaliteitsverstoring in het hoogcalorisch gas richting exportstations Bochholtz en 's- Gravenvoeren. Tevens wordt het station ingezet om een tekort aan hoogcalorisch gas te compenseren. Dit gebeurt door laagcalorisch Groningen-gas in het hoogcalorisch-gassysteem te injecteren. In voorkomende gevallen kan het nodig zijn om een van de deelstromen in druk te verhogen om het mengproces te ondersteunen. Het station bestaat uit een mengstation en een compressorstation.

Gastransportleiding de Noord-Zuid Route is in 2013 gereed gekomen. De liefst 500 km lange leiding loopt vanaf het Duitse Rysum onder de Eems door, via alle oostelijke provincies naar Gasunie-locatie Schinnen (Oude Kerk). Deze uitbreiding van het Nederlandse gasnet was nodig om twee redenen. Enerzijds is gas de schoonste fossiele brandstof waarvan steeds meer wordt geïmporteerd. De eigen winning van aardgas in Nederland en Noordwest-Europa neemt geleidelijk af, terwijl de vraag naar aardgas nog altijd stijgt. Anderzijds is gas de stabiele ruggengraat voor zonne- en windenergie. Wanneer er onvoldoende aanbod energie uit zon en wind is, kan een gasgestookte elektriciteitscentrale razendsnel bijschakelen om de vraag naar energie over te nemen. Met de aanleg versterkt Nederland zijn unieke positie als hart van de ‘gasrotonde’ in de Europese energiemarkt en blijven eindgebruikers in Nederland en het buitenland verzekerd van een veilige en constante aanvoer van aardgas.