Terug naar boven

Status

- Oldenzaal is een stad en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Twente.

- Per 1-7-1955 is de gemeente vergroot met het overgrote deel van de toenmalige buurtschap Berghuizen (voorheen gemeente Losser, slechts een klein gedeelte van de buurtschap is toen gemeente Losser gebleven, en bestaat nog altijd, naast ook nog een aansluitend stukje van de buurtschap in de gemeente Oldenzaal) (op de pagina van Berghuizen vind je ook informatie over de huidige wijken en bedrijventerreinen in de grotendeels voormalige buurtschap Berghuizen).

- Wapen van de gemeente Oldenzaal.

- Bij de herindelingen van 2001 in deze regio, heeft de gemeente er middels een grenscorrectie een deel van het buitengebied van het dorp Deurningen bij gekregen, o.a. om recreatiegebied Het Hulsbeek helemaal onder deze gemeente te brengen. Kennelijk stelden de inwoners het op prijs om toch in de woonplaats Deurningen te blijven wonen, want er is voor het thans Oldenzaalse deel van Deurningen per 2001 een eigen postcode (7562) gecreëerd in het postcodeboek, met de woonplaatsnaam Deurningen. Ook in de gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) van Oldenzaal is de woonplaats Deurningen gecreëerd voor dit gebied.

- Voor de overige grenscorrecties in de loop der jaren zie onderaan de pagina bij 'Overige kenmerken'.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente.

Terug naar boven

Naam

In het Nedersaksisch
Oldnzel of Ol'nzel.

Bijnaam
De bijnaam (en carnavalsnaam) van de stad is Boeskoolstad. Vroeger werd door de plaatselijke bevolking de 'boeskool' (witte kool) veelvuldig op het land verbouwd en op de markten in omliggende steden aangeboden. Het 'boeskoolmenneke' is nu symbool geworden voor Oldenzaal. Aan de Spoorstraat staat een bronzen beeld van het Boeskoolmenneke, gemaakt door de Oldenzaalse beeldhouwer Jan Kip. Tevens staat in het centrum sinds 1999 een enigszins carnavaleske variant van het beeldje, dat door carnavalsvereniging De Muiters is aangeboden.

Slogan
De gemeente Oldenzaal promoot zich onder de naam Glimlach van Twente.

Oudere vermeldingen
893 kopie 1222 Aldenselen, 1049 kopie 2e helft 12e eeuw Aldensele, 1139 kopie 16e eeuw de Oldenzeel, 1181 Aldensela, 1331 Oldenzale.

Naamsverklaring
Sele, nevenvorm van sale 'uit één ruimte bestaande woning, zaal', met het Oudnederlandse ald dat is geworden tot old 'oud'. Men heeft de namen op zaal voorgesteld als een gidsfossiel van de Frankische kolonisatie, maar deze hypothese bleek niet houdbaar. Wel behoren deze namen tot de kolonisatieperiode van de vroege middeleeuwen (ca. 500 tot 1000). De oudste attestatie is 805 kopie begin of midden 10e eeuw in Quarsingseli (ligging onbekend, in de omgeving van Doornspijk). (1)

Terug naar boven

Ligging

Oldenzaal ligt N van Enschede, NO van Hengelo en grenst in het Z aan de A1.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 had de gemeente Oldenzaal, die slechts de stad besloeg (en nog immer beslaat) 505 huizen met 2.862 inwoners op een oppervlakte van 169 hectare.

- Oldenzaal is nooit bij gemeentelijke herindelingen betrokken geweest in de zin van fusies. Wel is er in de loop der jaren een aantal malen sprake geweest van grenscorrecties met omliggende gemeenten, omdat de stad grond nodig had om te kunnen uitbreiden. Bij de gemeente hebben de volgende grenscorrecties plaatsgevonden (onder de links vind je plattegronden van welke gebieden het betrof):
- 1877 van Losser: 59 hectare;
- 1-7-1955 van Losser: 1.267 hectare met 4.185 inwoners (dit betrof de buurtschap, voorheen marke Berghuizen);
- 1994 naar Weerselo: 22 hectare met 3 huizen en 10 inwoners;
- 1994 van Weerselo: 113 hectare met 18 huizen en 70 inwoners;
- 2001 van Losser: 52 hectare met 25 inwoners;
- 2001 van Weerselo: 527 hectare met 97 huizen en 297 inwoners.
(© van de bewerkte plattegronden: Andreas Bartelink)

- Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 13.000 huizen met ca. 32.000 inwoners op een oppervlakte van 2.159 hectare.

- Actuele plattegrond van de gemeente Oldenzaal met daarop ingetekend het grondgebied van de gemeente vóór de eerste grenscorrectie van 1877.

Terug naar boven

Geschiedenis

Archeologie
Bovengronds zijn in deze stad weinig historisch waardevolle gebouwen bewaard gebleven. Maar ondergronds ligt een verdwenen stad. Zo vonden archeologen van Laagland Archeologie in maart 2021 een deel van de middeleeuwse stadspoort. "Oldenzaal lijkt een beetje het Pompeï van Twente te worden", stelt archeoloog Thomas Spitzers. “Archeologie is belangrijk voor deze stad. Boven de grond staat niet zo veel ouds meer. In de 20e eeuw is de hele stad vernieuwd.” En dat is niet de enige keer dat de stad vernieuwd is. In de 8e eeuw was hier al bebouwing. In de late middeleeuwen, rond de 14e eeuw, is deze nederzetting geheel vernieuwd. In de Tachtigjarige Oorlog was het weer raak; de middeleeuwse stad werd vernietigd en daarna opnieuw opgebouwd. De huidige stad bestaat voornamelijk uit bebouwing uit de 20e en 21e eeuw.

Wat Oldenzaal anders dan andere steden maakt, is dat telkens bij wederopbouw of vernieuwing, een geheel nieuwe structuur is aangelegd. Er werd niet voortgebouwd op nog bestaande patronen, de ondergrond werd gebruikt als Tabula rasa. Bij veel andere Nederlandse steden is wél altijd voortgebouwd op de oude structuren. De geschiedenis is in andere steden veel gemakkelijker terug te vinden in bebouwing of stratenpatroon. Maar hier is dat niet zo en ligt al het oude verborgen, zoals Pompeï verborgen lag onder de as. (bron: De Erfgoedstem. Voor nadere informatie zie ook de artikelen in Tubantia d.d. 11-03-2021 en in Tubantia d.d. 12-03-2021)

In den beginne
De vondst van grafvelden met crematie-urnen uit de Late Bronstijd (circa 1000 v. Chr.) toont aan dat Oldenzaal al in de Bronstijd bewoond werd. In de Romeinse tijd woonden in de omgeving hoogstwaarschijnlijk Tubanten. Er zijn enkele Romeinse munten uit de eerste eeuw na Chr. gevonden, waaronder een dupondius van Vespasianus, geslagen in het jaar 77.

Oldenzaal is lang geleden ontstaan op een kruispunt van belangrijke wegen van het Rijnland naar Friesland en van Utrecht naar Duitsland. Reeds in 814 werd het als poort tot Westfalen de hoofdplaats van het graafschap Twente. Toen werd de plaats reeds door een muur versterkt. Hoewel de stad niet aan het water ligt, was zij wel lid van het middeleeuwse Duitse koopliedenverbond de Hanze. De stad was een belangrijke overslagplaats van goederen en kreeg in 1049 marktrechten en in 1249 stadsrechten. In de 12e eeuw werd de indrukwekkende Plechelmusbasiliek gebouwd. Een grote brand in 1492, de zogeheten Helmichbrand, verwoestte nagenoeg de hele stad, inclusief de archieven. Aan het eind van de middeleeuwen krijgt de stad een Heilige Geest gasthuis, waar zieken terecht kunnen. Ook wordt er een begijnhuis gesticht, dat later uitgroeit tot het Sint Agnesklooster.

Tachtigjarige Oorlog
In de Tachtigjarige Oorlog krijgt Oldenzaal het zwaar te verduren. Op 22 oktober 1597 wordt de stad ingenomen door Maurits van Nassau. Dat duurt echter niet lang, want op 1 augustus 1605 wordt de stad ingenomen door Ambrosius Spinola waardoor het weer in Spaanse handen komt. Voor de overwegend katholieke bevolking is dat een bevrijding, want nu kan dit geloof weer vrijelijk uitgeoefend worden. De laatste veldslag vindt plaats op 22 juli 1626, als Ernst Casimir van Nassau de stad inneemt waardoor zij definitief in Staatse handen terechtkomt.

Na de Vrede van Münster in 1648 blijft Oldenzaal, ondanks haar geheel katholieke karakter, onder opgelegd hervormd bestuur. De katholieke godsdienst wordt onderdrukt en publieke uitoefening ervan verboden, de bekende Plechelmuskerk wordt enige eeuwen - met uitzondering van de Münsterse bezetting rond 1673 - gebruikt door hervormden. Pas in de Franse tijd komt hier verandering in en komt de kerk weer ter beschikking van de katholieken. De Oldenzaalse bevolking blijft - net als de meeste inwoners van Twente - duidelijk Rooms-Katholiek.

Industrie
In de 19e eeuw komt de textielindustrie op in Oldenzaal. De bekendste fabriek is die van Gelderman (anno 2011 onderzoekt men welke herbestemmingen dit complex kan krijgen, zie de link), de oudste nog steeds bestaande die van S.I. Zwartz. Na de aanleg van de A1 komt de bedrijvigheid hier tot grotere bloei. O.a. transportbedrijven geven een economische impuls aan de stad.

Synagoge / stadhuis / joodse begraafplaats
De Oldenzaalse synagoge is in 1964 afgebroken. De joodse gemeenschap stelde aan het begin van de 20e eeuw al niet veel meer voor en in de Tweede Wereldoorlog is het grootste deel van de Oldenzaalse joden gedeporteerd en om het leven gebracht. Als gevolg daarvan is de Oldenzaalse joodse gemeenschap in 1948 opgeheven en bij de Enschedese gemeenschap gevoegd. De synagoge aan het Vos de Waelplein (de huidige Ganzenmarkt) zou tot 1964 behouden blijven. In dat jaar is het gebouw gesloopt om plaats te maken voor het huidige stadhuis van Oldenzaal dat in 1965 is geopend (en eind jaren negentig is uitgebreid). Het enige dat in deze stad nog herinnert aan de aanwezigheid van Joden is de joodse begraafplaats (rijksmonument) op de hoek van de Carmelstraat en de Lyceumstraat.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Canon van Oldenzaal. - Leerlingenversie van de Canon van de stad, gemaakt door 5 leerlingen van het Twents Carmel College.

- Historisch Museum Het Palthe Huis is het stadsmuseum van Oldenzaal. Tevens is het museum een monumentaal woonhuis uit de 18e eeuw, waarin zich meerdere authentieke stijlkamers bevinden. Het museum is gevestigd in het voormalige woonhuis van de familie Palthe. De stijlkamers geven een beeld van een 18e-eeuwse inrichting. Hiertoe behoren een woonkamer, bibliotheek, eetkamer, stadskeuken en opkamer met bedsteden gedecoreerd in de Lodewijk XVI stijl. De bibliotheek herbergt een collectie van 3000 oude boeken, de stadskeuken geeft een indruk van de toenmalige gang van zaken in de huishouding. De voormalige salon is gereserveerd voor de verzameling van de van oorsprong 18e eeuwse apotheek van dokter Landreben-Michgorius. Ook het instrumentarium en de boekhouding zijn aanwezig. Zij geven u een fascinerend beeld van de praktijk van deze Oldenzaalse medicus.

De historische afdeling van het museum geeft inzicht in het rijke verleden van Oldenzaal; eens de belangrijkste stad van Twente. Aan de hand van tal van historische voorwerpen, vondsten en kaarten ontvouwt zich in het museum de historie van de stad. Een zeer bijzonder voorwerp in de collectie van het museum is de 17e-eeuwse dwangstoel van Huttenklaas. De struikrover en moordenaar Hutt'nkloas heeft op deze stoel - voorzien van spijkers en boeien - 110 dagen vastgezeten, alvorens hij werd berecht. Naast de stoel hangt het beulszwaard. In het museum is een speciale afdeling aan het textielverleden gewijd. De families Stork, Gelderman en Molkenboer zijn in de stad begonnen met de textielfabrieken.

- Medio 2021 krijgt de stad een historische vereniging. "Oldenzaal, met haar rijke historie, verdient het om een historische vereniging te hebben", stelt directeur/bestuurder Sandra Schipper van de Oldenzaalse musea. "Regelmatig hoorde je de roep om zo’n vereniging en daar geven we nu gezamenlijk gehoor aan. We hebben in 2020 een oproep geplaatst en daar kwamen ontzettend veel reacties en aanmeldingen op. Inwoners tonen veel interesse en willen graag helpen om hier vorm aan te geven." Het doel van de vereniging wordt historische gegevens, bronnen en verhalen over de stad inventariseren, digitaliseren, bewaren en delen. De nieuwe vereniging hoeft niet helemaal bij nul te beginnen. Schipper: "Met een bibliotheek, archiefstukken en een beeldarchief heeft museum Het Palthe Huis al een mooie basis. Daarnaast kunnen we vergaderruimte bieden en hebben we al een eigen tijdschrift, 'Ons Oldenzaal'. Ook de gemeente ziet het belang van een historische vereniging en steunt ons initiatief. Belangstellenden die via een nieuwsbrief op de hoogte willen blijven, kunnen mailen naar info@palthehuis.nl. Voor meer informatie kan men contact opnemen met Sandra Schipper, e-mail s.schipper@palthehuis.nl, tel. 0541-513482.

- Diapresentatie van de lokale postgeschiedenis, door Willy Ahlers.

- Diapresentatie van de lokale spoorweggeschiedenis, door Willy Ahlers.

- Diapresentatie Willem Vleertman (1658-1742), een merkwaardige Oldenzaler! door Willy Ahlers.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2010 is Oldenzaal door weekblad Elsevier beoordeeld als aantrekkelijkste gemeente van de provincie Overijssel. Landelijk behaalde de gemeente de 25e plaats (van 430 gemeenten). Er werd beoordeeld op de aspecten woongenot, voorzieningen en omgeving.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Oldenzaal heeft 20 rijksmonumenten.

- Oldenzaal heeft 31 gemeentelijke monumenten.

- Hoewel er in Oldenzaal tegenwoordig nog maar weinig middeleeuwse gebouwen te vinden zijn, is het middeleeuwse stratenplan van de binnenstad bewaard gebleven.

- De beeldbepalende, en van verre (wanneer men uit de richting Denekamp of Hengelo komt) zichtbare St. Plechelmusbasiliek staat in het centrum van Oldenzaal, aan het Sint Plechelmusplein. Van de originele kerk uit 1180, van Bentheimer zandsteen in westfaals-romaanse stijl, zijn het middenschip, noordbeuk, noordertransept en de koortravee bewaard gebleven, evenals de 63 meter hoge toren - de hoogste van Twente - die in 1240 aan de westzijde werd gebouwd. De St. Plechelmusbasiliek is een van de vroegste voorbeelden in Nederland van zandsteenarchitectuur. Van het uit het Duitse Bentheim afkomstige zandsteen zijn in de stad vele korenspiekers, herbergen, koopmanshuizen en kloosters gebouwd.

Rond 1450 kreeg de kerk zijn gotische aangezicht door de bouw van een geheel nieuw koor aan het bestaande koor. Zo'n 30 jaar later werd de oude Romaanse zuidbeuk vervangen door een veel grotere gotische zijbeuk. Na 1500 is de sacristie gebouwd en het priesterkoor in gotische stijl verlengd. Eind 19e eeuw startte de restauratie onder leiding van Jos Cuypers. In de jaren vijftig is het werk voltooid door de Oldenzaalse glazenier Jan Schoenaker. Bij de basiliek staat een beeld van Sint Plechelmus, met inscriptie 'Uit dank 1940-1945'.

- De Hofkerk aan de Hofmeijerstraat dateert uit 1934 en is de opvolger van de hervormde Waterstaatskerk uit 1809. Deze is in 1933 tegen de vlakte gegaan, omdat deze niet meer voldeed aan de eisen van die tijd. De kerk was te klein en ook de verwarming van de kerk liet op diverse plaatsen te wensen over.

- Antonius van Paduakerk uit 1912 (Spoorstraat 2).

- Het exacte bouwjaar van het voormalige gemeentehuis het Oude Raedthuys (Kerkstraat 9) is onbekend, omdat de grote Helmichbrand, die in het jaar 1492 in de stad woedde, ook de archieven heeft verwoest.

- Grote sociëteit (pand uit eind 18e eeuw) aan de Marktstraat 15.

- Landhuis De Haer uit 1881 (Haerstraat 125).

- Jachtopzienerswoning uit 1893 (Haerstraat 143).

- Gevelstenen in Oldenzaal.

- De stadspomp op de hoek St. Plechelmusplein / Steenstraat is een replica van de originele stadspomp die in 1862 door bisschop J.A.T. Kistemaker aan de stad werd geschonken. De originele stadspomp verdween toen Oldenzaal begin 20e eeuw een eigen waterleidingnet kreeg.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. Oldenzaal is samen met het Achterhoekse 's-Heerenberg een van de meest enthousiaste carnavalsgemeenten boven de grote rivieren. Het typisch Oldenzaalse Kapellenfestival Toet'n en Bloaz'n wordt twee weken voor carnaval gehouden. Verder komt men van heinde en verre naar de 'Grote Twentsche Carnavalsoptocht' op carnavalszondag. Regionale omroep RTV Oost zendt het 's avonds op televisie uit.

- Ballonvaartevenement Twente Ballooning (eind augustus).

- Horse Driving Twente (mensport). (wanneer?)

- Oldenzaalse Kermis (eind september).

- In de advents- en kersttijd klinkt rond de St. Plechelmusbasiliek en vanuit de toren van deze kerk het karakteristieke geluid van de midwinterhoorn.

- Stroadl Festival (eind december).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Natuur Milieu Educatief Centrum De Höfte is in Oldenzaal een plek van ontmoeting tussen mens, dier en natuur. De boerderij van De Höfte ligt midden in het park De Roosboer, tussen de wijken De Graven Es en de Essen. De Höfte stelt zicht tot doel zowel kinderen als volwassenen bewust te maken van de natuur en het milieu om zich heen en daarmee aan te zetten tot natuur- en milieubewust gedrag. Onderdeel van De Höfte vormen o.a. de Heemtuin, de Kinderboerderij en de Boerderijwinkel met hapjes en drankjes, eieren van eigen kippen en onbespoten aardappelen van het eigen land.

- Oldenzaal is omgeven door een parkachtig landschap met heuvels. De Tankenberg, direct NO van de stad, N van de weg naar De Lutte, is 85 meter hoog en daarmee het hoogste punt van de provincie Overijssel. Overigens loopt de gemeentegrens aan de oostkant strak langs de bebouwing van de stad. De Tankenberg valt dan ook formeel onder de kern De Lutte, gemeente Losser.

- Temidden van het Oldenzaalse industrieterreinen Hazewinkel Noordwest en Hazewinkel Zuidwest ligt de 75 meter brede ecologische verbindingszone Jufferbeek. De ecozone vormt een verbinding tussen het bosgebied van Saasveld-Gammelke (via recreatiepark Het Hulsbeek) en de landgoederen tussen Oldenzaal, Hengelo en Enschede welke kerngebieden van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur zijn. Voor de realisatie van het industrieterrein is veel bos verloren gegaan. Ter compensatie heeft de gemeente het bos gecompenseerd met een factor 1,3. Tezamen heeft de gemeente in de gemeenten Enschede, Losser en Dinkelland 20,5 hectare nieuw bos aangeplant.

- Direct ten zuiden van de Tankenberg, grenzend aan landgoed Egheria ligt Landgoed De Hulst. Het landgoed wordt begrensd door de Tankenbergstraat, Bentheimerstraat en de gemeentegrens met Losser. Het landgoed is decennialang verwaarloosd maar momenteel wordt gewerkt aan herstel en ontwikkeling van landschap en natuur. Het landgoed gaat weer open voor de stadsbewoners, de ecologische meerwaarde en natuurbeleving komen weer terug, vanzelfsprekend met inachtneming van het aanwezige culturele erfgoed. Zichtbaar stromend water komt weer terug in het gebied, evenals kleurrijke, veelsoortige hooiweiden. Het motto hierbij is: Behoud door ontwikkeling. Natuurontwikkeling op De Hulst is een uitdaging omdat er veel winst te behalen valt. Het sterk hellende terrein, het verborgen water, de forse schaal en de interessante geologische opbouw vormen randvoorwaarden die - mits duurzaam beheerd - een wezenlijke ecologische, landschappelijke, educatieve en recreatieve meerwaarde kunnen opleveren voor het Oldenzaalse stuwwallenlandschap.

- In het uiterste westen van de oorspronkelijke buurtschap Berghuizen lag, gedeeltelijk op grondgebied van de gemeente Weerselo, landgoed Het Hulsbeek (grootte 220 ha). Oorspronkelijk was dit eigendom van de Almelose textielfabrikant (Doedes Breuning) Ten Cate, waarvan de laatste telg die het landgoed in bezit had in 1964 overlijdt. Het landgoed is daarop aangekocht door de Nederlandse Heidemaatschappij die in afwachting van de overname door het Recreatieschap Twente (tegenwoordig Regio Twente) in 1969 begint met de ontwikkeling van een recreatiegebied. Uiteindelijk koopt het Recreatieschap het landgoed in 1970 aan en worden de eerste recreatievijvers ontwikkeld. Vanaf het zomerseizoen 1972 worden de waterpartijen ook daadwerkelijk door recreanten gebruikt. Tot 1976 zijn de recreatievijvers uitgebreid tot een grootte van 20 ha.

Recreatiegebied Het Hulsbeek is tegenwoordig onder meer voorzien van zwemvijvers, een ruitercentrum en een klootschietbaan, waar de traditionele sport klootschieten in ere wordt gehouden. Het eerste deel van de Gammelkerbeek, dat over recreatiegebied het Hulsbeek loopt, is in 2013 beter zichtbaar gemaakt door de bodem op te hogen en een deel van de oever af te graven. Ook de bovenloop van de Gammelkerbeek, de Stakenbeek, is deels opnieuw ingericht. Er is een omleiding gemaakt langs de visvijver in de vorm van een vistrap om de ecologische situatie te verbeteren. In de visvijver zijn ondiepe zones aangelegd om de situatie voor vissen te verbeteren. In het Hulsbeek, nabij de Oude Almeloseweg N van hotel Erve Hulsbeek, staat de Driemarkenboom, die de grens tussen de vroegere marken Berghuizen, Gammelke en Deurningen markeert. Een bord bij de boom licht een en ander toe.

- Z van landgoed De Hulst ligt de Engelse Tuin, ook wel Kalheupinkpark genoemd. Tegenwoordig wordt het ook als stadspark betiteld. Het wordt begrensd door de Haerstraat, Kalheupinklaan en de Klieveriklaan.

- Tussen de wijken De Graven Es en De Essen is in de jaren negentig (toen de tweede fase van de wijk De Graven Es werd gebouwd) stadspark De Roosboer ontwikkeld. Als basis daarvoor is een van de laatste Noord-Berghuizer boerderijen (De Rozenboer) gebruikt, waar tegenwoordig een kinderboerderij (De Höfte) is gevestigd. In de afgelopen jaren is het stadspark uitgebreid met een heemtuin.

- Dwars door Oldenzaal loopt de Europese wandelroute E11, die loopt van Den Haag naar het oosten, tot de grens Polen/Litouwen. Ter plaatse is de route ook wel bekend als Marskramerpad of Handelsweg.

- "IVN afdeling Oldenzaal - Losser e.o. heeft ca. 165 leden en huisgenootleden, daarnaast zijn er vrienden van de vereniging die met hun financiële bijdrage ons vrijwilligerswerk ondersteunen. Gezamenlijk met ca. 160 IVN- verenigingen in heel Nederland zijn wij aangesloten bij de landelijke IVN-vereniging. Een deel van onze contributie van onze leden wordt vanuit IVN landelijk ingezet voor ondersteuning en ontwikkeling van landelijke IVN-activiteiten zoals Slootjesdag, de paddestoelencursus etc. Onze vereniging komt op voor behoud van de natuur, duurzaamheid en educatie. Wij willen jong en oud(er) actief betrekken bij de natuur, bijvoorbeeld met een wandeling door een natuurgebied waarbij een IVN-gids vertelt over alles wat groeit, bloeit en leeft maar ook over de waarde van de natuur in relatie tot de omgeving.

We organiseren jaarlijks tientallen activiteiten, zoals schoolactiviteiten waarbij kinderen op zoek gaan naar het bijzondere van de natuur dichtbij huis. We helpen bijvoorbeeld actief mee aan landschapsbehoud, door o.a. het knotten van wilgen, vaak in samenwerking met andere natuurorganisaties. Daarnaast houden we een scherp oog op het gemeentebeleid op het gebied van (fiets)verkeer, milieu, groen en infrastructuur. Zie voor het totale overzicht onze rubriek “Activiteiten”. Wil je ook een actieve bijdrage leveren aan duurzaamheid en meer weten over de natuur rondom Oldenzaal en Losser of onze natuurvereniging financieel steunen? Meld je dan aan als lid, huisgenootlid of vriend van onze vereniging. Wij willen je graag begroeten!" - Nieuws van het lokale IVN op Facebook.

- Filmhuis Oldenzaal.

- Stadstheater De Bond.

- Oldenzaal Klassiek: klassieke concerten in het sfeervolle 't Koetshuis.

- Evenementenagenda Uit in Oldenzaal.

- "Natura 2000-gebied Landgoederen Oldenzaal is anno 2020 te droog. Dat is niet goed voor de kwetsbare natuur. Het gaat dan onder meer om bomen en planten die op de oevers van de beken te vinden zijn. Bijzondere planten die er voorkomen zijn bijvoorbeeld de slanke sleutelbloem en de bosanemoon. Ook de kamsalamander en de vissoort rivierdonderpad willen we graag in dit gebied houden. Daarom neemt de provincie maatregelen om de natuur in stand te houden en te verbeteren. Omdat deze maatregelen van invloed zijn op aangrenzende percelen, worden hierover afspraken gemaakt met de betreffende grondeigenaren. Werkzaamheden. Het gebied moet natter worden. Daarom worden diverse sloten en greppels gedempt. Sommige bossen hebben een hoge grondwaterstand nodig. Daarom maakt aannemer Gerwers Tilligte onder andere de Snoeyinksbeek en Rossumerbeek minder diep. Op meerdere stukken grond verwijdert Gerwers ook de drainage. In veel landbouwgronden ligt drainage. Dat zijn ondergrondse buizen die ervoor zorgen dat het water versneld uit de bodem wordt afgevoerd. Drainage verlaagt daardoor het grondwaterpeil in die stukken grond. Maar het zorgt daarmee ook voor verdroging van kwetsbare natuur.

Op een paar plekken worden maatregelen genomen om het oppervlaktewater langer vast te houden. Langs de Snoeyinksbeek verlaagt de aannemer bijvoorbeeld op een paar plekken de grond, zodat de beek sneller kan overstromen. Hierdoor wordt niet alleen het bos beschermd, maar ook de rivierdonderpad. De herinrichtingswerkzaamheden zijn in augustus 2020 gestart en beogen eind 2021 gereed te zijn. Landgoederen Oldenzaal is een van de 24 natuurgebieden in Overijssel die zijn aangewezen als Natura 2000-gebied vanwege de bijzondere natuur. Nu en de komende jaren zijn we aan de slag om ze sterker te maken en te herstellen. De provincie Overijssel is opdrachtgever, maar doet dit samen met Waterschap Vechtstromen, Natuurmonumenten, gemeente Losser en LTO-Noord." (bron: Provincie Overijssel, juli 2020)

Natuurwerkgroep
"Bij Natuurwerkgroep EnHOe kun je meehelpen bij het onderhoud van de natuur. Iedereen is welkom om mee te doen. Je kunt werken in je eigen tempo en naar eigen vermogen. We willen lawaai en onrust in de natuur vermijden. Daarom werken we met handgereedschap (zoals zagen, snoeischaren en spaden). EnHOe organiseert jaarlijks ruim 80 ochtenden natuurbeheer voor en door vrijwilligers. Meestal in natuurgebieden in de buurt van Enschede, Hengelo en Oldenzaal. Hoe vaak en bij welke van onze drie groep(en) je wilt meedoen bepaal je zelf. Onze groepen werken meestal van 9 tot ongeveer 13 uur. Wil je regelmatig aan de slag bij EnHOe? Registreer je dan als lid (dit is gratis). Het enige dat we vragen van leden is dat ze minimaal 1 keer per jaar meedoen met een werkochtend. Je kunt dan ook meedoen met andere activiteiten zoals excursies en cursussen en korting krijgen o.a. bij de aanschaf van werkhandschoenen. Leden van EnHOe krijgen om de twee weken een nieuwsbrief via e-mail. Daarin staat het EnHOe-nieuws en de uitnodiging voor het werk op de eerstvolgende zaterdag. Deelnemers aan de dinsdag-, woensdag-, donderdag- en vrijdaggroep krijgen ook informatie per e-mail. We kunnen altijd vrijwilligers gebruiken. Wil je meedoen bij EnHOe? Of heb je vragen? Neem een kijkje op onze pagina voor nieuwe vrijwillgers of neem contact op via info@enhoe.nl."

Terug naar boven

Beeld

- Diapresentatie kaart van Oldenzaal uit 1605 met toelichting door Willy Ahlers.

- Oldenzaal in Beeld: oude en recente journaalbeelden, interviews met Oldenzalers, oude foto's van de stad.

- Oude films m.b.t. Oldenzaal.

- Filmpje over de Plechelmusbasiliek door John M. Pieper.

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Oldenzaal.

- Nieuws: - Nieuws uit Oldenzaal van Tubantia.

- Lezen: - Op de site van Bibliotheek Oldenzaal kun je online zoeken welke boeken er zijn en of ze al dan niet uitgeleend zijn.

- Muziek: - "Stadsjongenskoor Oldenzaal komt voort uit het jongenskoor van de Sint Plechelmusbasiliek en bestaat sinds 1915. Tegenwoordig is het koor niet meer verbonden aan een kerk en geeft het concerten met zowel religieuze als wereldlijke muziek. Het Stadsjongenskoor bestaat uit een aantal koren. Ieder jaar wordt een nieuw Opleidingskoor opgericht bestaande uit zangers geselecteerd uit groep 5 van de Oldenzaalse basisscholen. Na één jaar maken deze jongens de overstap naar het Middenkoor en gaan ze twee maal per week repeteren. Wanneer de jongens voldoende kwaliteit en ervaring hebben worden ze uitgenodigd in het Concertkoor te zingen en dit kunnen ze blijven doen tot aan de stemwisseling. Na de stemwisseling en hun 14e verjaardag kunnen de jongens doorgaan met zingen in het Jongemannenkoor. Naast de vele concerten met het jongenskoor verzorgen de jongemannen ook eigen optredens. Sinds 1998 is Mariette Effing als dirigent verbonden aan het Stadsjongenskoor. Vaste pianist/organist is Dennis Vallenduuk. Een aantal jongens en jongemannen volgt zanglessen bij een ervaren zangdocent."

- Zorg en welzijn: - "Werkboerderij Berends in Oldenzaal biedt dagbesteding voor mensen met een beperking. Mensen met een verstandelijke, lichamelijke, sociaal-emotionele of psychische beperking, kunnen terecht bij de Werkboerderij. Bij de Werkboerderij hebben deelnemers de mogelijkheid zich individueel te ontwikkelen, hun talenten te ontdekken, kennis op te doen en het zelfvertrouwen te vergroten. Hierdoor kunnen ze zo zelfstandig mogelijk in de samenleving staan en bijdragen aan de maatschappij. erkboerderij biedt allerlei verschillende activiteiten, gericht op de mogelijkheden en wensen van de deelnemers. Ze krijgen eigen verantwoordelijkheid, wat het zelfvertrouwen vergroot. Uniek is het werken in kleine groepen op de Boerderij, in de Kwekerij, en op karwei.

Op de boerderij is de dagelijkse verzorging van dieren belangrijk. Dieren kunnen geknuffeld en geaaid worden, wat uitnodigt tot het maken van contact. Het werk op de boerderij loopt uiteen van het voeren van de dieren en het uitmesten van de stallen tot onderhoudswerkzaamheden in en om de boerderij. De combinatie van dieren en buitenlucht is voor veel deelnemers belangrijk. Op de Boerderij is rust en ruimte. In de kwekerij worden fietsen gerepareerd, machines onderhouden, administratieve taken uitgevoerd en inpakwerkzaamheden verricht. Er is een moestuin waar de deelnemers in kunnen werken. Per seizoen of voor bijzondere gelegenheden worden speciale werkzaamheden uitgevoerd. In de winter worden kersttakken en kerststukjes gemaakt. vElke deelnemer kan hieraan meewerken. Omdat het direct resultaat oplevert, wordt het zelfvertrouwen vergroot. Deelnemers kunnen ook mee bij particulieren en bedrijven op karwei. Op die manier wordt volledig meegedraaid in de maatschappij. Een voorbeeld is tuinonderhoud, waarbij onder professionele begeleiding geleerd wordt met machines te werken."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)