Nummer Een

Plaats
Buurtschap
Sluis
Zeeuws-Vlaanderen
Zeeland

Nummer Een plaatsnaambord 640x480.JPG

De plaatsnaam Nummer Een wordt op vier verschillende manieren gespeld. Toch is er maar een de juiste. Hoe die vork in de steel zit, kun je lezen in het hoofdstuk Naam.

De plaatsnaam Nummer Een wordt op vier verschillende manieren gespeld. Toch is er maar een de juiste. Hoe die vork in de steel zit, kun je lezen in het hoofdstuk Naam.

Nummer Een..JPG

Buurtschapsgezicht Nummer Een

Buurtschapsgezicht Nummer Een

nummer_een_fauna.jpg

De afgelopen jaren is een gebied van 22 ha N van buurtschap Nummer Een herontwikkeld van akkers en weiden tot 'nieuwe natuur'. Maar ook hiervóór kwamen er al tientallen diersoorten voor, getuige deze inventarisatie.

De afgelopen jaren is een gebied van 22 ha N van buurtschap Nummer Een herontwikkeld van akkers en weiden tot 'nieuwe natuur'. Maar ook hiervóór kwamen er al tientallen diersoorten voor, getuige deze inventarisatie.

nummer_een_nieuwe_natuur_kaart.jpg

Rond 2007 zijn drie bijna aaneengesloten gebiedjes N van buurtschap Nummer Een bij Hoofdplaat ontwikkeld tot 'nieuwe natuur', als een van de natuurcompensatieprojecten voor het verdiepen van de Westerschelde. Zie het kopje Landschap etc. (©www.zeeland.nl)

Rond 2007 zijn drie bijna aaneengesloten gebiedjes N van buurtschap Nummer Een bij Hoofdplaat ontwikkeld tot 'nieuwe natuur', als een van de natuurcompensatieprojecten voor het verdiepen van de Westerschelde. Zie het kopje Landschap etc. (©www.zeeland.nl)

Nummer Een

Terug naar boven

Status

- Nummer Een is een buurtschap in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Sluis. T/m 31-3-1970 gemeente Hoofdplaat. Per 1-4-1970 over naar gemeente Oostburg, in 2003 over naar gemeente Sluis.

- De buurtschap Nummer Een valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Hoofdplaat.

Terug naar boven

Naam

Spelling
- Op de officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) ter plekke staat Nummer Een (zie foto).
- Deze spelling staat ook op andere borden ter plekke zoals een bushaltebord (en zo staat het ook vermeld in de Topografische atlas Zeeland(1)).
- Wij menen ter plekke ook nog een (wellicht straatnaam- of bushalte)bord met 'Nummer één' te hebben gezien. Deze spelling staat ook in een rapport van de Provincie Zeeland.
- En op Google Maps staat de plaatsnaam als Nummer Eén en de straatnaam als Nummer Één... Het lijkt wel een spelletje Wie van de Drie (of zelfs Vier in dit geval): wil de enige ware plaatsnaam nu opstaan?... Probleem in dezen is dat de meeste buurtschappen, zo ook deze, ondanks de officiële plaatsnaamborden, geen formele 'woonplaats' zijn in de zin van het postcodeboek (voor de postadressen ligt de buurtschap 'in' Hoofdplaat) en de gemeentelijke basisregistratie (BAG) en dat daarom de spelling van de plaatsnaam waarschijnlijk ook nooit formeel is vastgesteld. Vanwege de verwarring die bij het spellen van deze plaatsnaam dus vaak optreedt, zetten wij hierna uiteen hoe in dit geval de taalkundige vork in de steel zit:

De spelling van het uitgeschreven telwoord 1 is in de basis "een" (het telwoord en het lidwoord "een" hebben in de basis dus dezelfde spelling). Het telwoord een krijgt pas accenttekens (of eentje in het geval van "Eén") als er begripsverwarring kan optreden; maar, zelfs als zowel het telwoord een als het lidwoord een zouden kunnen worden bedoeld, krijgt het telwoord nog altijd geen accentteken(s) als uit de context wel blijkt dat het telwoord, en niet het (onbepaalde) lidwoord een wordt bedoeld. Een voorbeeldzinnetje van dat laatste is: "Op deze tafel staan twee kopjes, op die andere staat een kopje." Uit de context wordt dus wel duidelijk dat hier het telwoord en niet het lidwoord een wordt bedoeld, en er komen hier derhalve géén accentjes op de e's van een, zelfs al zou er hier, in niet-contextuele zin, een in de zin van het lidwoord kunnen staan.

In geval van de plaatsnaam Nummer Een zien wij het telwoord een in zijn zuiverste vorm verschijnen, en dat wordt ook nog een keer benadrukt door het feit dat "Een" wordt voorafgegaan door "Nummer" (de plaatsnaam Een, in Drenthe, zou wat dat betreft tot meer twijfel kunnen leiden). De spelling van het tweede deel van de plaatsnaam wordt in dit geval dus die van de grondvorm van het telwoord een, "Een" dus (uiteraard met een hoofdletter). Wat ons betreft staat op het kombord van afbeelding 1 dan ook de taalkundig gezien enige juiste spelling.

Oudere vermeldingen
1838-1857 Nommer Een, 1846 Numero Een of Nommer Een.

Naamsverklaring
Oorspronkelijk de naam van een sluis, gelegd in 1778 bij het bedijken van de Hoofdplaat. Volgens Van der Aa(2) is zij haar naam verschuldigd aan de ligging in kavel No. 1 van het bedijkingswerk. Daar echter zowel Nommer Een als Nommer Twee betrekking hebben op sluiswerken, ligt het voor de hand dat hier, zoals elders, de sluizen genummerd werden en is de ligging in kavel No. 1 een toevallige bijkomstigheid.(3)

In 1778 wordt hier begonnen met het indijken van buitendijkse schorren van zandplaat Hooge Plaete, wat leidt tot het ontstaan van de Hoofdplaatpolder. Het werk wordt aanbesteed door een consortium van de Staten van Zeeland en de Generaliteitslanden. Daarbij wordt de 10 kilometer lange dijk in 10 stukken verdeeld, die de namen Nummer Een t/m Nummer Tien krijgen. Van de meeste nummers is vrijwel niets meer terug te vinden. Naast de nog altijd bestaande buurtschap Nummer Een wordt Nummer Twee in 1850 nog genoemd als sluis die deel uitmaakt van de Breskense verdedigingslinie. De buurtschap Nummer Zes is in 1808 in de golven verdwenen. Bij Biervliet ligt nog altijd de Nummer Zevenweg.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Nummer Een ligt rond de gelijknamige weg, ZO van Breskens, WNW van Hoofdplaat, en grenst in het O aan de Gaternisse Kreek en in het N aan de Westerschelde.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Nummer Een 40 huizen met 324 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap nog altijd ca. 40 huizen, nu met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Zie ook het hoofdstuk Naam. De buurtschap bestaat aanvankelijk uit overwegend katholieke, uit Vlaanderen afkomstige landarbeiders. Daarom is er lange tijd een katholieke kerk in functie geweest in het naburige Slijkplaat. Tegenwoordig wonen er nog wel oorspronkelijke Nummer-Eeners, maar een groot deel van de woningen is inmiddels in gebruik als vakantiewoning.

Nummer Een ligt in de meest westelijke hoek van de Hoofdplaatpolder. Nummer Zeven is de naam van het overgebleven dijkrestant van de oorspronkelijke zeedijk van de Hoofdplaatpolder aan de oostzijde. Tussen beide punten is een deel van de in 1778 bedijkte Hoofdplaatpolder, mede door de vele ontgrondingen, verloren gegaan, waarbij het voor vallen gevoelige jonge zeezand parten heeft gespeeld. De meeste ontgrondingen blijven beperkt tot een verplaatsing van enkele tienduizenden m3 zoals bijv. op 20 februari 1886, als bij dijkpaal 46 ongeveer 32.000 m3 grond in de Westerschelde vloeit. En op 20 april 1897 bij dijkpaal 59, waar ongeveer 64.000 m3 grond verdwijnt.

Op 29 augustus 1919 is het nog eens 85.000 m3 grond, die bij de zogeheten nol Karel Calon plotseling 'zee kiest'. Dit betreft een dijkval, die dank zij een daar aanwezige inlaag geen onmiddellijk gevaar voor de polder oplevert. Een deel van de genoemde nol, bekleed met basalt en vilvoordse steen, het in 1879/1882 aangelegde verlengstuk van die nol en een loodrecht daarop staand rijshoofd verdwijnen bij die gelegenheid in de diepte. De steenglooiing van de aangrenzende zeedijk wordt hierdoor zwaar aangetast. Als een begin is gemaakt met de aanleg van een kade dwars door de inlaag achter de beschadigde dijk, wordt door het stormachtige weer van 19/20 september 1919 de nol van Calon zo zwaar beschadigd dat men grotere onheilen vreest. Men besluit daarom de inlaag prijs te geven, de inlaagdijk waterkerend te maken en van een basaltglooiing te voorzien.

Nummer Een heeft een molen gehad. Deze is in de 19e eeuw afgebrand. Het Molenpad aan de vaart naar buur-buurtschap Slijkplaat herinnert hier nog aan.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het uitwateringskanaal wordt gereguleerd door Gemaal Nummer Een. Het sluisje en gemaal lozen in de Westerschelde.

- Z van buurtschap Nummer Een, op de hoek van de wegen Doddenhoek en Vaartdijk, staat een sculptuur uit 2002 ter herinnering aan de immigratie van Salzburgers naar Groede en omgeving in 1733. Nadere informatie hierover vind je op de pagina Groede, hoofdstuk Bezienswaardigheden.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Westerscheldekust tussen Hoofdplaat en Nummer Een ligt direct langs zeer diep water met hoge stroomsnelheden. Er zijn dan ook in de loop der eeuwen veel dijkdoorbraken geweest. De aanwezigheid van een reeks inlagen ter plaatse moest het landverlies bij het optreden van calamiteiten verkleinen. Een moderner maatregel om de kwetsbare kustlijn te beveiligen vormde de aanleg van een soort brede voorberm voor de aanwezige zeedijk. Dit 'Voorland van Nummer Een' was vanouds een egaal en eenvormig gebied, boven het bereik der getijden en daarom met zeer beperkte natuurwaarde.

In 1994 is er een natuurontwikkelingsplan gerealiseerd, waarbij het geheel een aantrekkelijker inrichting heeft gekregen. Het Voorland omvat nu onder meer een hollestelle, een gevarieerd schor en een vogeleiland. Het vogeleiland is aangelegd ten behoeve van pioniervogels zoals sterns en plevieren, en zal waarschijnlijk ook een functie krijgen voor overtijende steltlopers. Aan de rand van het gebied staat een vogelkijkhut, waardoor je de vogels kunt bekijken zonder ze te storen. Een informatiepaneel ter plekke vertelt je wat er zo bijzonder is aan het gebied. De nabijgelegen Hooge Plaaten en de schorren voor de Paulinapolder behoren tot de rijkste buitendijkse vogelgebieden in het Deltagebied. - Foto's van Voorland Nummer Een.

In het Natuurgebiedsplan Zeeland 2005 zijn drie percelen N van buurtschap Nummer Een aangewezen als een van de natuurcompensatieprojecten als gevolg van het verdiepen van de Westerschelde. Staatsbosbeheer beheert het in totaal 22 ha grote gebied. Tussen deelgebied 2 en 3 (zie afbeelding) ligt een particulier terrein 'Goede Hope' dat niet tot het nieuwe natuurgebied behoort (zie afbeelding). Het gebied (voorheen akkers en weiden) is rond 2007 ontwikkeld tot 'nieuwe natuur'. Voor nadere informatie zie de notitie 'Nieuwe natuur Nummer Een' van de provincie Zeeland (2007).

W van het gebied ligt reeds een overwegend loofbosje - met o.a. populier, els, eik en spar - van 15 ha van Staatsbosbeheer, dat ontsloten is voor recreatie. In het bosje bevinden zich ook enkele graslandjes en poelen. Door het bos lopen een aantal wandelpaden. Honden zijn, mits aangelijnd, toegestaan.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Nummer Een, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Filmpje waarbij een automobilist je in precies 1 minuut door Nummer Een leidt.

Terug naar boven

Trivia

- De buurtschap krijgt in 2008/2009 heel even landelijke bekendheid, omdat de bekende NCRV-tv-serie 'Man bijt hond' in dat seizoen getiteld is 'Van Nummer Een naar Tiendeveen'.

Reacties

(1)

Frans Nieuwenhuis, Den Haag, schrijft in de Trouw van 21-4-2016 op de achterpagina het volgende: (...)

Red.:
Dank voor de tip Ann! Ik heb het verwerkt.

Reactie toevoegen