Kaart van Noord-Nederland (Groningen, Fryslân en Drenthe) met de gemeentelijke indeling anno 2013. Dit landsdeel heeft ruim 1.700.000 inwoners, op een oppervlakte van ca. 11.400 km2. Dit is een bevolkingsdichtheid van 152 inwoners per km2.
Noord-Nederland is er niet voor de op spectaculaire massa-attracties kickende toerist, maar voor de rust, ruimte en natuur en monumenten zoekende wandelaar. Het stikt hier van de mooie dorpjes, zoals het Groningse Niehove, het mooiste dorp van Nederland!
Ga je in Fryslân wandelen of fietsen en een deel van de honderden kleine dorpjes ontdekken, dan kun je vele ervan herkennen aan de kerk met vaak een zadeldak, die in het vlakke Friese land al van ver te zien zijn, zoals hier in Westhem.
In Drenthe zijn veel kleine dorpen gelegen aan een groene en boomrijke brink, zoals hier in Doldersum.
Het landsdeel Noord-Nederland omvat de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe.
Terug naar bovenAlternatieve naam
Landsdeel Noord-Nederland wordt soms ook 'Het Noorden', 'Het Noorden des lands' of 'de Noordelijke regio' genoemd.
Landsdeel Noord-Nederland ligt in het noordoosten van ons land en omvat de drie noordelijke provincies zoals onder Status vermeld, inclusief de daaronder vallende waddeneilanden. Het Noord-Hollandse waddeneiland Texel en de Noord-Hollandse streek Kop van Noord-Holland vallen er dus niet onder.
Terug naar bovenNoord-Nederland heeft ruim 1.700.000 inwoners*, op een oppervlakte van ca. 11.400 km2. Dit is een bevolkingsdichtheid van ca. 150 inwoners per km2**.
* Dat is precies 10 procent van het aantal inwoners van ons land.
** Dat is iets meer dan 1/3 van het landelijk gemiddelde. Dat ligt namelijk op ruim 400 inwoners per km2.
- "De website 'Landschappen van Noord-Nederland' wordt je aangeboden door het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen. Je vindt hier de meest recente informatie over de opbouw en ontstaansgeschiedenis van de 30 deelgebieden in dit landsdeel. Ontdek hoe het landschap in jouw streek is ontstaan en bekijk de kaarten die hiervan zijn gemaakt. En help zelf mee om nieuwe informatie zoals veldnamen, verhalen over plekken en foto’s aan deze site toe te voegen. Deelgebieden. Noord-Nederland is op deze website ingedeeld in 30 verschillende cultuurlandschappen. Deze streken hebben allemaal een afzonderlijk pagina met meer informatie over het ontstaan en de geschiedenis van dat landschap. Kaartviewer. De Kaartviewer van de website bevat naast historisch kaartmateriaal de mogelijkheid om zelf informatie toe te voegen. Het is mogelijk om toponiemen, verhalen en (landschaps)foto's aan de website toe te voegen."
- "Stichting Noordgedacht heeft tot doel kennis over Noord-Nederland en haar (cultuur-)geschiedenis te verspreiden, het initiëren en ondersteunen van projecten die te maken hebben met de leefbaarheid van dit landsdeel en projecten waarbij inwoners hun verhaal, kunst of vakmanschap over kunnen brengen. Geschiedenis is voor de stichting een terugkerend thema. In 'Verborgen Verhalen' vertellen Groningers over het dagelijks leven in de jaren '30 tot '60 van de vorige eeuw. De interviews zijn veelal in het Gronings en worden gecombineerd met unieke archiefbeelden. Soms gaan cultuur en geschiedenis samen, zoals bij de documentaire 'Ede Staal, Credo - zien bestoan'. In de film wordt de Groningse cultuur perfect gevat in woord, geluid en beeld en tegelijk geeft het een inkijkje in het leven in Groningen in de jaren '80 van de vorige eeuw.
Kunst en cultuur én het overbrengen van vakmanschap zien we terug in 'De hand van de maker'. Een serie portretten van Groningse kunstenaars uit zeer uiteenlopende disciplines. De serie werd gecombineerd met 'De dag van de maker'. Op deze dag kon door het publiek bij alle kunstenaars uit de serie workshops worden gevolgd. Leefbaarheid speelt een grote rol in de serie ''t Kon minder' met Alina Kiers en Frank den Hollander (2010). De serie was bedoeld om minima in Groningen te stimuleren meer gebruik te maken van de voor hen bestaande voorzieningen. In 'Eem kieken' en de Friese variant 'Ik bin benijd' draait alles om cultuur. Net als in onze andere producties spelen 'gewone' mensen de hoofdrol. Dat geldt ook voor de serie 'Ale doagen fit' waarbij een panel van Groningers sporten uitprobeert. Met 'Echte Groningers' en 'Groeten uit Groningen' is Stichting Noordgedacht een nieuwe weg ingeslagen. Althans het medium is anders: social media. De onderwerpen liggen wel in lijn met eerdere producties: cultuur, natuur en leefbaarheid in Groningen. Alle genoemde producties zijn hier te bekijken."
Terug naar boven- De provincies Groningen, Fryslân en Drenthe krijgen in totaal 438 miljoen euro uit Europese fondsen. Staatsecretaris Keijzer heeft dat in november 2020 in een regionaal overleg bekendgemaakt. Een kwart van het geld komt uit een regionaal ontwikkelingsfonds en is vooral bedoeld voor innovatie in het midden- en kleinbedrijf. Het overige geld, uit een nieuw Europees fonds voor energietransitie, moet worden ingezet om banen in de duurzame energie te creëren. Het geld is bijvoorbeeld bedoeld voor onder meer financiering van waterstofprojecten. De Groningse Commissaris van de koning René Paas wijst erop dat door het beëindigen van de gaswinning in het noorden veel banen verloren gaan. "Noord-Nederland heeft prachtige kansen om het 'groene stopcontact' voor Nederland te worden", zegt hij in een reactie. De toekenning door het kabinet volgt op een maandenlange lobby van de noordelijke provincies. In de zomer van 2020 schreven ze een brief aan Keijzer waarin ze vroegen om honderden miljoenen uit het nieuwe energietransitiefonds van de Europese Commissie. (bron: NOS, november 2020)
- “De coronacrisis zou kansen kunnen bieden voor het noorden als er een 'trek naar buiten' ontstaat, maar reken je niet rijk. Zorg in elk geval voor betere verbindingen tussen het noorden en de Randstad om het mogelijk te maken”, is een van de tips van professor Leo van Wissen, een van de 'founding fathers' van het Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN), die hij geeft in de eerste KKNN-podcast over de toekomst in dit jubileumjaar 10 jaar KKNN on Tour (hier vind je de overige podcasts). Professor Leo van Wissen, Hoogleraar Economische Demografie aan de Rijksuniversiteit Groningen, voormalig directeur van het NIDI (Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut) en medeoprichter van het KKNN, gaat in de podcast in gesprek met Elly van der Klauw (projectleider KKNN) en Marijn Molema (Programmanager Leefbaarheid bij het Fries Sociaal Planbureau (FSP) en Bijzonder Hoogleraar Regionale Vitaliteit en Dynamiek aan de Rijksuniversiteit Groningen) over de start van het KKNN en de demografische veranderingen sindsdien. In de zomer van 2020 publiceerde Van Wissen met het NIDI een rapport over de demografische ontwikkeling van Nederland tot 2050.
- De in 2013 opgestelde Noordervisie 2040 is een product van de drie provincies in Noord-Nederland, in samenwerking met inwoners, het bedrijfsleven en verschillende belangenorganisaties. Met deze visie geeft het Noorden aan hoe zij aan de slag gaat met onderwerpen als water, voedsel, energie, demografische krimp en arbeidsmarkt. De Noordervisie laat een nieuwe rolverdeling tussen overheid en samenwerking zien. De rol van de overheid verandert van ‘regisseur' naar ‘speler in een netwerk van burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties'. De provincies Drenthe, Groningen en Fryslân zoeken nadrukkelijk de samenwerking op, bieden ruimte aan initiatieven en geven waar nodig richting en ondersteuning.
- De Noordelijke Rekenkamer doet in een rapport d.d. juni 2013 aanbevelingen om te komen tot een Noordelijke kenniseconomie. Dit rapport betreft het onderzoek naar de door de drie provincies van Noord-Nederland gewenste en gesubsidieerde transitie naar een kenniseconomie. De provincies hebben hiervoor drie zogeheten clusterorganisaties opgezet voor de belangrijkste kennisgebieden in het noorden: sensortechnologie, watertechnologie en energie. De Noordelijke Rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar hoe de drie clusterorganisaties (Stichting Sensor Universe, Stichting Water Alliance en Stichting Energy Valley) zijn georganiseerd, welk budget zij krijgen en welke positie de provincies innemen ten opzichte van deze clusterorganisaties. Ook heeft de Rekenkamer bekeken of de provinciale subsidies de gewenste resultaten opleveren. Daartoe zijn negen gesubsidieerde kennisprojecten bekeken.
Terug naar boven- "Kenniscentrum Herbestemming Noord is in 2013 ontstaan op initiatief van de drie steunpunten voor cultureel erfgoed in Noord-Nederland, ondersteund door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de drie noordelijke provincies. Doel van Kenniscentrum Herbestemming Noord is een duurzame herbestemming van cultureel erfgoed tot stand te brengen met een zo kort mogelijke procedure, met zo beperkt mogelijke kosten, met zo veel mogelijk gebruikmaking van de monumentale waarden en karakteristieken en met optimale inzet van subsidies en andere financieringsregelingen.
Wat is Herbestemming Noord? Kenniscentrum Herbestemming Noord is een spin in het web, een facilitator en een verbinder. Als netwerkorganisatie zet het kenniscentrum in op het bundelen van krachten, in samenwerking met partijen zoals de Rijksuniversiteit Groningen en het Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland. Het kenniscentrum is een samenwerkingsverband tussen Stichting DBF en de twee noordelijke steunpunten voor cultureel erfgoed (Steunpunt Erfgoed Drenthe en Steunpunt Monumentenzorg Fryslân). Het kenniscentrum is zichtbaar en toegankelijk door een dynamisch online platform waar de doelgroep snel en gemakkelijk informatie kan halen en brengen. Hier worden vraag en aanbod bij elkaar gebracht en vinden professionals en (toekomstige) erfgoedeigenaren de kennis en ervaringen die zij nodig hebben. Ook is het platform een inspiratiebron waar succesvolle herbestemmingen in beeld worden gebracht. Achter het kenniscentrum staat een team van medewerkers paraat. Het kenniscentrum zet in op persoonlijk contact en ontvangt je graag voor een vrijblijvend gesprek.
Wat wil Herbestemming Noord? Het kenniscentrum wil drempels voor herbestemmen in Noord-Nederland proactief verlagen door het aanbieden van kennis, diensten, vraag en aanbod. Daarnaast wil het kenniscentrum dat herbestemmen iets vanzelfsprekends wordt. Wordt de huidige functie van een gebouw beëindigd? Dan dient er direct gekeken te worden naar een nieuwe invulling. Om deze reden richt het kenniscentrum zich niet alleen op de huidige leegstaande panden, maar ook op de potentiële leegkomende panden. Herbestemmen is per definitie een gebiedsopgave. De toekomst van een dorp, stad of regio speelt daarbij een belangrijke rol en wordt meegenomen in het proces van herbestemmen. Het gaat om een cultuurverandering in de vastgoedsector, een andere manier van denken. Het kenniscentrum brengt deze beweging tot stand en neemt ondernemers, overheid en bewoners daarin mee.
Wat doet Herbestemming Noord? Het kenniscentrum gelooft in praktische oplossingen, uitvoering en actie. Alleen dan komt beweging tot stand. Deze dynamiek komt terug in het meldpunt: bestemd voor iedereen met een vraag of een aanbod. De vragen kunnen gaan over herbestemmen, monumenten en subsidies, maar ook over het verduurzamen van een pand of over het toetsen van haalbaarheid. Met het meldpunt richt het kenniscentrum zich met name op pandeigenaren en pandzoekers in Noord-Nederland. Het melden van een leegstaand pand bij het kenniscentrum is daarom ook van belang! Naast het dynamische meldpunt richt het kenniscentrum zich ook op het uitvoeren van projecten. Stel, je wilt nieuw leven blazen in je dorp, stad of regio, maar je weet niet hoe. Het erfgoed in de betreffende regio is het DNA van het dorp of de streek, waar trots aan kan worden ontleend. Het kenniscentrum kan je helpen om erfgoed in te zetten als verbindend middel of om nieuwe ondernemers en bezoekers te trekken."
Terug naar boven- De Nieuwjaarsreceptie Noord-Nederland is een initiatief van Stichting Noord-Nederland&. Met de Nieuwjaarsreceptie streeft de stichting naar meer samenwerkingsverbanden in het Noorden. Zo kunnen Groningen, Friesland en Drenthe met hun eigen karakters elkaar ook heel goed versterken en komen ze samen veel verder dan alleen. Tijdens de Nieuwjaarsreceptie, die jaarlijks ca. 900 ondernemers en bestuurders trekt, wordt ook jaarlijks de Langman Prijs toegekend, aan een persoon of instantie die grenzeloos denkt, handelt, bestuurt, onderneemt en daarmee impulsen geeft aan de noordelijke opinievorming en/of economische ontwikkeling. De noordelijke regio als sterk collectief, los van provinciegrenzen. Noordkrachtig verbinden in alle facetten. Jouke de Vries, bestuursvoorzitter van Rijksuniversiteit Groningen, heeft tijdens de Nieuwjaarsreceptie van januari 2020 de Langman Prijs 2019 gewonnen.
- "Wat zou op een indrukwekkende en aansprekende manier aandacht vestigen op het klimaatprobleem? Het werd gevraagd aan de Friese jeugd, die met het idee kwam om echt iets groots te doen: twee weken helemaal fossielvrij reizen in de hele provincie! Een idee dat werd opgepikt door de Freonen fan Fossylfry Fryslân, een vriendenvereniging van bedrijven, scholen en andere organisaties, die zich inzetten voor een fossielvrij Fryslân in 2025. Ze hebben onder meer in 2018 de Elfwegentocht georganiseerd, om op een ludieke manier te laten zien hoe we fossielvrij kunnen reizen en hoe we het reizen zonder benzine of diesel ook na deze twee weken mogelijk kunnen maken en kunnen versnellen. Zo draagt de Elfwegentocht bij aan het stoppen van de temperatuurstijging, waardoor hopelijk weer een Elfstedentocht in het verschiet komt. Bedrijven schaften elektrische auto’s aan* en promootten carpoolen of forensen per (elektrische) fiets. Scholen hebben de Elfwegentocht opgenomen in het lesprogramma zodat scholieren konden werken aan fossielvrije voertuigen - zoals een elektrische motor en zonneboten - en studenten werkten via stages aan evenementen tijdens de Elfwegentocht.
* En in mei 2020 had Fryslân zelfs de primeur van de allereerste elektrische Harley Davidson in ons land!
De Friezen werden voorbereid op het evenement en op diverse manieren zijn ze geholpen om de benzine- of dieselauto te laten staan. Wie van buiten kwam, werd gevraagd de auto op diesel of benzine bij de provinciegrens achter te laten en daar over te stappen op een duurzaam alternatief zoals (elektrische) scooter, fiets of bus, of mee te liften met een elektrische auto. Het slotstuk van de Elfwegentocht was de grootste parade van duurzame voertuigen ooit, over de N31 (ja, de snelweg is er voor afgesloten) en de naastgelegen vaart. Want er werd gestreefd naar een record. Iedereen met een elektrische auto, fiets, boot, scooter, Segway, zonneauto, skeelers of paard was welkom. En natuurlijk waren er ook spectaculaire praalwagens, waterstofauto’s en futuristisch design op de weg. Alles dat zich zonder fossiele brandstof voortbeweegt, was welkom. Meer dan 100.000 Friezen namen van 1-14 juli 2018 deel aan de twee fossielvrije weken (onder de link vind je verslagen van alle 14 dagen)."
In 2020 wordt dit project uitgebreid naar Groningen en Drenthe, heel Noord-Nederland dus. Het heet dan de Fossielvrije Weken, met als thema’s: fossielvrij reizen en plasticvrij leven. "Doe mee en reis fossielvrij tijdens de Fossielvrije Weken! Geef met je bedrijf het goede voorbeeld en lanceer een fossielvrije kilometeractie voor je medewerkers. Of organiseer met de plaatselijke kerk een fossielvrije preek. Doe je liever mee met je sportclub? Op de fiets naar de uitwedstrijden reizen kan prima! Misschien bedenk je liever een leuke actie op school en komen de meesters en juffen liftend! Het maakt niet uit wat je van plan bent, zolang het maar fossielvrij is! Meld je actie nu aan via info@fossielvrijeweken.nl." Door de Coronacrisis is het evenement dat gepland stond voor de eerste twee weken van juni 2020, helaas afgelast. "Als organisatie gaan wij de komende periode samen met provincies, gemeenten en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de mogelijkheden onderzoeken om de Fossielvrije Weken op een ander moment door te laten gaan."
Terug naar boven- "Gedeputeerde Staten van de provincies Drenthe en Groningen hebben in februari 2021 een Beverbeheerplan vastgesteld dat in nauwe samenwerking met de waterschappen Hunze en Aa’s en Noorderzijlvest tot stand is gekomen. Met het Beverbeheerplan Groningen Drenthe 2021-2025 zorgen de partijen voor een balans in de bescherming van de bevers enerzijds en de bescherming van dijken en kades (de waterveiligheid) en voldoende water (waterhuishouding) anderzijds. In het plan staan vastgestelde werkafspraken die in de praktijk gebruikt gaan worden. Het plan is tot stand gekomen met inbreng van diverse natuur- en terreinbeherende organisaties.
Bevers. Het gaat goed met de bevers in Nederland. De terugkeer van de bever en een groeiende populatie laten het succes van het natuurbeleid van de provincies zien. Bevers zijn beschermde dieren die een bijdrage leveren aan de natuurontwikkeling. In sommige gevallen zorgen bevers echter voor overlast, omdat ze grote en diepe gaten en gangen in dijken graven en stevige dammen bouwen. Daardoor zijn ze (in verband met mogelijke overstroming) een risico voor laaggelegen bewoonde gebieden en dus voor de veiligheid van inwoners. Met de dammen die ze maken, kunnen ze de waterhuishouding in bijvoorbeeld landbouwgebieden verstoren.
Ervaring en advies. Een beverbeheerplan is daarom nodig om bevers een goede plek te geven in de natuur van Groningen en Drenthe, zonder dat dit ten koste gaat van de waterveiligheid en de zorg voor voldoende water. In Midden- en Zuid-Nederland komen al langere tijd bevers voor. De betrokken provincies en waterschappen hebben daar afspraken gemaakt over het beheer en de schade die bevers veroorzaken. De kennis en ervaring van deze organisaties en het advies van een ecologisch bureau, beverdeskundigen en de zoogdiervereniging zijn gebruikt voor het beverbeheerplan voor Noord-Nederland in het bijzonder met betrekking tot Drenthe en Groningen.
Zone, uitgangspunten en maatregelen. Het gebied dat de waterschappen Hunze en Aa’s en Noorderzijlvest beheren, is ingedeeld in drie zones: In de groene zone is er voor bevers in Drenthe en Groningen een afwisselend leefgebied beschikbaar met beken, meren en laagveenmoerassen die onderling verbonden zijn. In de oranje zone, die voor een groot deel uit landbouwgebied bestaat, kan een bever zich vestigen, mits zijn gedrag geen negatief effect heeft op de omgeving. Vergoeding van gewasschade en maatwerkoplossingen zijn beschikbaar. De rode zone is een laaggelegen gebied waar bevers een risico zijn voor de waterveiligheid. Een bever zal hier op een diervriendelijke manier worden gevangen en overgeplaatst naar de groene zone. Dit gebeurt in opdracht van de provincie. In Drenthe zijn geen rode zones. Werkafspraken. Als een bever overlast of schade aanricht, zal allereerst de minst ingrijpende maatregel worden ingezet. In alle gevallen handelen de waterschappen en medewerkers van faunabeheereenheden en terreinbeherende organisaties volgens de vastgestelde werkafspraken. Ervaringen. Het plan is vastgesteld voor de duur van 5 jaar. In deze periode zetten de partijen in op onderzoek, monitoring en rapportage, waardoor er geleerd kan worden van de ervaringen." (bron: Waterschap Hunze en Aa's, februari 2021)
- Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten beheren veel natuurgebieden in Noord-Nederland die zo drassig zijn dat een gewone trekker er al na een paar meter in wegzakt. Het gaat daarbij vooral om kruidenrijk grasland en vochtig hooiland. Maar deze landerijen moeten wél jaarlijks gemaaid worden, om de begroeiing divers te krijgen én te houden. Als je dat niet zou doen, is het na een paar jaar volledig bebost. En bepaalde plantensoorten woekeren alle kanten op, wat nadelig is voor veel diersoorten die in deze gebieden leven.
Johan Noordhuis uit Ruinen heeft hier dé oplossing voor gevonden. In 2015 begon hij met zijn bedrijf Moerasservice Noord en kocht een zogeheten 'pistenbully', die voorheen werd ingezet om in Oostenrijk de hellingen voor wintersporters te prepareren. Licht in gebruik, wendbaar en voorzien van rupsbanden. Na een grondige verbouwing van de machinale sneeuwschuiver heeft Noordhuis met zijn machine een landelijke primeur; met de speciaal voor hem ontworpen 'double chopper' is hij de eerste in Nederland die met zijn 'pistenbully' zowel kan maaien als kan oogsten. Het hooi kan weer nuttig worden gebruikt, bijvoorbeeld als voer voor koeien. En de Biologische boerderijwinkel uit Rouveen gebruikt het hooi van het blauwgrasland uit de Veerslootlanden in de winter als strooisel voor in de potstal. (bron o.a. en voor nadere informatie zie de Stentor, 16-9-2020)
Terug naar boven- De Universiteitsbibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen is gespecialiseerd in Noord-Nederland. Maar zij heeft ook veel materiaal van elders in het land en van de wereld. De bibliotheek heeft veel oude kaarten ook digitaal beschikbaar gesteld.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Noord-Nederland (online te bestellen).
Terug naar boven- Media / nieuws: - "Podium TV is de sport- en cultuurzender van Noord-Nederland en zendt programma's uit voor het noorden en over het noorden. Interessante programma's voor alle noordelingen. Dicht bij de mensen in een herkenbare omgeving. In 'Puur Noord' komen bijzondere mensen met bijzondere verhalen. De ene keer is het iemand uit de kunstwereld of een ondernemer en de andere keer een enthousiaste vrijwilliger of een noordelijke muzikant. Elke noordeling zou kunnen aanschuiven bij Puur Noord. Het programma 'In VogelVlucht' geeft ons de mogelijkheid om dit landsdeel op een geheel andere manier te bekijken. Namelijk vanuit de lucht. Ook hier probeert Podium.TV de kijker te laten genieten van hun eigen regio en de alom bekende omgeving. Daarnaast is Sport een belangrijk onderdeel van Podium.TV. Sport vinden vele mensen interessant en het verbindt de mensen. Maar er is natuurlijk ook de gezonde rivaliteit als een Groningse sportclub tegen een Friese moet of tegen een Drentse vereniging. Podium.TV streeft naar de verbinding tussen mensen uit Noord-Nederland en wil hen laten genieten van wat hun regio allemaal te bieden heeft."
- "Veldpost voorziet je van onafhankelijke diepgaande en kwalitatief hoogwaardige informatie die meer inzicht geeft in de actuele en toekomstige ontwikkelingen op landbouwgebied in Noord-Nederland."
- Belangenorganisatie: - "Wetenschap, technologie en innovatie kunnen veel beter worden benut voor maatschappelijke transities. Om dit te bereiken, moet de regering zorgen voor een overkoepelend beeld van het Nederland van de toekomst én voor een bijbehorende aanpak voor de transities. Met een integrale visie biedt de regering wetenschappers en innovatieve partijen een kader voor hun activiteiten. Dit toekomstbeeld en de aanpak maken gerichte investeringen in wetenschap, technologie en innovatie mogelijk, voorkomen verspilling van tijd en geld, en brengen innovatoren samen met nieuwe en creatieve partijen." Dat adviseert de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie (AWTI) in zijn advies 'Versterk de rol van wetenschap, technologie en innovatie in maatschappelijke transities'.
Toelichting bij het Advies (uit persbericht): "De huidige inrichting van de Nederlandse samenleving en economie is op termijn niet vol te houden zonder onwenselijke gevolgen voor toekomstige generaties hier en elders in de wereld. Nederland staat hiermee voor maatschappelijke opgaven om te komen tot toekomstbestendige systemen van onder andere energievoorzieningen, gezondheidszorg, voedsel en mobiliteit. Hiervoor zijn ingrijpende veranderingen in de samenleving en de economie nodig: maatschappelijke transities."
"Met een ‘New Deal’ op basis van de 4 returns van Commonland wordt Noord-Nederland een hoopvolle plek. Als ik - Robert Rosendal - het AWTI-Advies (dat voor heel Nederland geldt) interpreteer en vertaal naar het Noorden, en de op deze pagina vermelde ‘gevallen kwartjes’ bijeenraap en in een zakje doe, ontstaat een basisframe voor het door mij beoogde platform Kunst en Landschap Noord-Nederland. De regio kan de komende twintig jaar de complexe transitievraagstukken te lijf gaan door een ‘New Deal‘ te sluiten (landschaphistoricus Theo Spek) op basis van de 4 returns van Commonland (tropisch ecoloog Willem Ferwerda) via de soft- en hard-space-benadering van Places of Hope (futuroloog Maarten Hajer). Vanuit een overkoepelende en integrale (overheids)visie bricoleren (noordelijke) ‘ambassadeurs’ via Kunst en Landschap binnen ‘vastgestelde’ (overheids)kaders, wordt er samengewerkt vanuit verschillende disciplines en leert men van elkaar, en innoveert onze regio met een weidse, open en creatieve blik naar een hoopvolle toekomst.
Het oprichten van een multi- en crossmediaal Platform voor Noord-Nederland veronderstelt dus samenwerking op meerdere fronten. Wil Kunst en Landschap slagen in zijn opzet, is draagvlak onontbeerlijk. Ik voer op dit moment veel gesprekken met bedreven en gedreven mensen uit ‘het veld’ op het gebied van kunst, landschap, cultuur, ruimte, erfgoed en toerisme, om het platform onder de aandacht te brengen, samenwerkingsvormen te bespreken en om - samen met een gemotiveerd projectteam - een strategie te bepalen om het platform in 2021 groen licht te kunnen geven. Handen en voeten, dus.
Met alle transities die we de komende jaren voor de kiezen krijgen, hoop ik met platform Kunst en Landschap Noord-Nederland burgers op een vernieuwende journalistieke wijze te betrekken bij de keuzes die gemaakt (moeten) worden. Ik richt me daarbij vooral op het (geplaagde) Noorden. Synergie en coöperatie zijn daarbij sleutelbegrippen. Onderwijs-, kunst-, cultuur- en educatieve ‘verbeeldende‘ projecten afgestemd op (ook) toekomstige generaties maken deel uit van mijn plannen. Wil je graag meer weten? Heb je ideeën of suggesties? Lijkt het je leuk (en zinvol) om mee te denken in het projectteam? Laat me het weten - alle input is welkom. Schroom niet contact met me op te nemen. Een koffie-afspraak is snel gemaakt. Kijk voor je dat doet even naar deze zes minuten durende film; hij verduidelijkt veel van mijn beweegredenen om het platform te realiseren. De film is een co-productie van Commonland en Wij.land. Op mijn huispagina worden beide organisaties uitvoerig beschreven en ‘verbeeld’." Aldus Robert Rosendal van Rosendal Produkties uit Groot Wetsinge.
- Muziek: - Het Noord Nederlands Orkest (NNO) is opgericht in 1862 en is daarmee Nederlands oudste professionele symfonieorkest. Het brengt symfonische muziek tot leven in de drie provincies van Noord-Nederland, met zo’n 120 concerten per seizoen: in concertzalen, in de openlucht, tijdens festivals en voor scholen. Ook toert het orkest regelmatig naar podia elders in het land, zoals het Concertgebouw in Amsterdam en de Doelen in Rotterdam. Het NNO is - naar eigen zeggen - het meest veelzijdige orkest van Nederland. De programmering is verrassend en breed; van puur en onversneden klassiek tot cross-overs met popmuziek. Het orkest laat graag ‘nieuwe oren’ kennismaken met symfonische muziek, bijvoorbeeld via de Pieter Roelf Jeugd concerten en de gratis lunch- en buitenconcerten. Ook is het NNO geregeld te beluisteren op de radio. Er is een nauwe samenwerking met diverse andere kunstinstellingen, het Prins Claus Conservatorium en de conservatoria in Amsterdam en Den Haag.
Het NNCK is een projectkoor dat onder auspiciën van het NNO samen met het orkest grote en kleine koorwerken uitvoert. Dat zijn vaak koorwerken die, door de grote bezetting of door de hogere moeilijkheidsgraad, door de beste amateurzangers van Noord-Nederland worden uitgevoerd. Behalve de programmering worden ook de artistieke koers en de kwaliteitsnormen waaraan elke zanger moet voldoen door het NNO bepaald. Het koor verzorgt per seizoen drie à vier grote uitvoeringen die door de verbintenis met het NNO vaak onder internationaal bekende dirigenten plaatsvinden.
- Sinds 2010 is er het Noordpool Orkest, met als werkgebied - en met muzikanten afkomstig uit - heel Noord-Nederland. Het is een 'lichte muziek orkest', dat bestaat uit een bigband met stijkers en houtblazers. Ca. 40 professionele musici spelen "Jazz, Pop, Chanson, Filmmuziek, Musical, Tango, Hiphop, Kleinkunst en nog uit te vinden genres", aldus de site van het orkest. Met spannende arrangementen en daarbij ruimte voor de topsolisten uit het orkest geeft het Noordpool Orkest unieke concerten voor zowel de liefhebber als nieuw en jong publiek. Het Noordpool Orkest werkte onder andere samen met Bert Visscher, Janne Schra, Pé en Rinus, Ellen ten Damme, Ed Kowalczyk en Iris Kroes.
Behalve met concerten en opnamen wil het Noordpool Orkest de Noord-Nederlandse lichte muziek cultuur ook inspireren met een vernieuwend talentontwikkelingstraject. Met een voorbeeldfunctie voor vele semi-professionele en amateurmusici is er bijvoorbeeld sprake van masterclasses, coaching, mee-repeteren, arrangeursworkshops, en een pop/jazz muziekprijs Noord-Nederland.
- Politie Orkest Noord-Nederland (PONN) is het muzikale visitekaartje van de politie-eenheid in deze regio. Chef-dirigent is Frank Samsom. Het PONN kiest bewust voor een breed repertoire dat bestaat uit originele composities voor blaasorkest, bewerkingen van klassiek repertoire en goed gecomponeerde of gearrangeerde werken uit de jazz- en lichte muziek. Als ‘bedrijfsorkest’ luistert het PONN alle beëdigingsceremoniën van de regio op en is muzikaal aanwezig bij alle diploma-uitreikingen aan studenten van de Politie Academie locatie Drachten. Het PONN heeft de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met het begeleiden van (regionale) vocalisten. Natuurlijk verzorgt het PONN ook zelfstandig avondvullende (benefiet)concerten en neemt het orkest deel aan herdenkingen en ceremonies binnen de politieorganisatie, voor Defensie en voor burger-instanties.
- "Noord Nederlands Jagers Koor Prins-Hendrik is opgericht in 1991. Genoemd naar Prins Hendrik, de echtgenoot van Koningin Wilhelmina, vanwege zijn verdiensten als natuurbeschermer en als deskundige in de bosbouw. Wij zijn een mannenkoor en zingen uitsluitend 2-, 3- en 4-stemmig a-capella. Met onze optredens wil het koor op artistieke wijze zingen over de verbondenheid met de natuur, waarbij de jager, boer en visser een bijzondere plaats innemen. De koorleden komen uit heel Noord-Nederland (Groningen, Friesland en Drenthe). De repetities worden gehouden in kerkcentrum Pro Regge in Donkerbroek. Ons repertoire bestaat uit romantische natuur- en jachtliederen, klassieke werken van o.a. C. M. von Weber, F. Mendelssohn-Bartoldy, Frans Schubert, L. van Beethoven enz., religieuze liederen die bij een Sint Hubertus mis vieringen horen, en Kerstliederen voor rond de kerstdagen. Tevens werken van onze eigen dirigent Feike van Tuinen. Zoals je leest heel veel verschillende genres. Wij geven concerten, doen St. Hubertusmissen, soms met Jachthoornblazers, Kerstvieringen op verzoek of als Kerstconcert door ons zelf georganiseerd, en verzorgen gezellige avonden voor bijvoorbeeld verzorgingstehuizen en ouderenverenigingen." Zie ook deze video t.g.v. het 25-jarig bestaan in 2016.
- Duurzaamheid: - Leg alleen nog zonneparken aan waar de lokale gemeenschap over meebeslist en waarvan de verdiensten aan hen ten goede komen. Dat is de boodschap van de noordelijke energiekoepels en natuur- en milieufederaties in hun gezamenlijke, in oktober 2018 verschenen Manifest Zonneparken Noord-Nederland. Het manifest is opgesteld door EnergieVanOns, Natuur en Milieufederatie Drenthe, Natuur en Milieufederatie Groningen, de Friese Milieu Federatie, de Groninger Energiekoepel, Us Kooperaasje en de Drentse Koepel Energie Initiatieven.
De opstellers van het manifest stellen dat grote zonneparken noodzakelijk zijn voor de energietransitie, ook in Noord-Nederland. Tegelijkertijd constateren zij dat de realisatie van deze parken beter moet. Op dit moment wordt er onvoldoende rekening gehouden met omwonenden, natuur en landschap. Er zijn voldoende mogelijkheden om op grote schaal duurzame en lokale energie op te wekken, waar de gemeenschap over meebeslist én waarvan de verdiensten ten goede komen aan de lokale gemeenschap. De organisaties roepen overheden op om daar werk van te maken.
Met het manifest geven de organisaties 7 vuistregels bij de aanleg van zonneparken. Geef prioriteit aan zon op daken, bedrijventerreinen, geluidswallen en verweesde gronden bij het zoeken naar geschikte locaties voor zonneparken. Verder vinden zij het belangrijk dat elk zonnepark samen met bewoners ontworpen en landschappelijk ingepast wordt en dat de opbrengsten op een eerlijke manier gedeeld moeten worden. Ook roepen zij op om de lokale energiebeweging te ondersteunen en als voorwaarde op te nemen. Elk zonnepark in het landelijk gebied moet een toegevoegde waarde hebben voor landschap en biodiversiteit. De organisaties roepen overheden en ontwikkelaars op om deze vuistregels over te nemen als voorwaarde voor de realisatie van nieuwe zonneparken. De partijen doen bewoners, overheden en projectontwikkelaars in Noord-Nederland het aanbod om vanuit hun kennis en ervaring mee te werken aan mogelijkheden om zonneparken meer van en voor de omgeving te laten zijn. (bron: Natuur en Milieufederatie Groningen, 19-10-2018)
- "In Groningen, Fryslân en Drenthe willen we écht werk maken van de energietransitie. Niet blijven mijmeren over een betere toekomst voor de volgende generatie, maar actie! Werken aan concrete plannen die bijdragen aan klimaatneutraliteit in 2050. Tijdens de Nationale Klimaattop 2016 zijn de eerste klimaatacties in gang gezet. Maar dat alleen is niet genoeg. Het is tijd om de klimaattop naar de regio te halen en het stokje over te nemen. Daarom organiseerden we op 9 november 2017 de Klimaattop Noord-Nederland, in het Energy Academy gebouw in Groningen. Een dag waarop we samen met bedrijven, overheden en instellingen uit de drie noordelijke provincies zelf de regie pakten, concrete afspraken maakten, elkaar inspireerden en de regio als koploper op de kaart hebben gezet. Thema's die aan bod zijn gekomen: slim duurzaam produceren, slim besparen in de gebouwde omgeving, slim besparen in de industrie, slim balanceren en nog veel meer...
Slim duurzaam produceren. Noord-Nederland is nationaal koploper in het aandeel duurzame energie. Dit komt door de forse investeringen van de afgelopen jaren. Zo wordt met zonne-energie in het Noorden nu al twee keer meer energie opgewekt dan het landelijk gemiddelde. Naar de toekomst zal dit een grote vlucht nemen door de groei van duurzame energie: biomassa, windenergie en de grote groei van zonneparken en zon op daken. Kenmerkend is het aantal grote en kleine regionale initiatiefnemers dat aan de slag wil met het lokaal opwekken van duurzame energie.
Slim besparen in de gebouwde omgeving. De gebouwde omgeving is een essentiële bouwsteen van een slim en duurzaam energiesysteem. De ambitie ‘van het gas af’ zal leiden tot een verschuiving naar ‘all electric’ en duurzame warmte. We werken in Noord-Nederland aan het in balans brengen van het lokaal opwekken en afnemen. Alle niveaus steken veel geld, tijd en energie in de stapsgewijze aanpak om de gebouwde omgeving energieneutraal te maken.
Slim besparen in de industrie. Noord-Nederland heeft in enkele grote clusters veel zware industrie, waar aangetoond is dat door energiebesparing veel winst valt te behalen. Wij stimuleren energiebesparing en innovatie bij de energie-intensieve bedrijven, bijvoorbeeld via de Economic Board en het intensiveren van toezicht en handhaving.
Slim balanceren. Met de energie-infrastructuur in Noord-Nederland vormen we nu al een buffer en rotonde in het internationale energiesysteem. De behoefte daaraan zal toenemen als gevolg van het groeiende aanbod aan hernieuwbare energie. Innovaties, zoals het ombouwen van de NUON-magnumcentrale tot waterstofbatterij, bieden de oplossing voor toekomstig overaanbod van windenergie. Niet alleen talloze projecten maken dat we hierin nationaal op kop lopen. Door de nauwe samenwerking met Duitsland (Nedersaksen) zijn we ook voorloper binnen de Europese Energie Unie. Deze internationale regio is de optimale omgeving voor innovatieve projecten die de blueprint vormen voor het Europese energiesysteem van de toekomst.
En nog veel meer... Er is ruimte voor nog veel meer thema's die bijdragen aan een gebalanceerd, slim en duurzaam energiesysteem in ons landsdeel. Denk aan slim transporteren en vervoeren, slim verduurzamen bij de overheid, circulaire economie, kennis en gedrag, landbouw en onderwijs." In oktober 2019 was de 2e editie van de Klimaattop Noord-Nederland.
- (Openbaar) vervoer: - In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de provincies Fryslân, Groningen, Drenthe en Overijssel, en samen met de vervoerders NS en Arriva, werkt ProRail met Spoorplan Noord-Nederland aan circa 20 spoorprojecten in deze regio, met een totale investering van 1 miljard euro. Van spooruitbreiding, nieuwe stations tot tunnels en opstelterreinen. Ze dragen allemaal bij aan een betere bereikbaarheid van het Noorden. Sneller reizen in het Noorden en naar de Randstad door meer treinen, betere overstap, nieuwe verbindingen en sneller rijden.
- De combinatie van vergrijzing en - actuele of voorziene - bevolkingsdaling kan in landelijk gebied leiden tot slechtere bereikbaarheid van vooral bovenlokale voorzieningen. Dé oplossing bestaat niet, maar ligt in een slimme combinatie van maatregelen. Soms groot, soms klein, soms door overheden gestuurd, soms uit de samenleving zelf. Soms betrekking hebbend op mobiliteit, soms op heel ander terrein. De gezamenlijke provincies in Noord-Nederland hebben via het programma ‘Anders benutten’ aangegeven hoe zo’n combinatie eruit kan zien.Elke noordelijke provincie heeft zijn krimp- of anticipatiegebieden waar op afzienbare termijn krimp te verwachten is . Krimp hoeft geen ramp te zijn, maar het is wel lastig dat zoveel voorzieningen verdwijnen of op grotere afstand komen te liggen. Denk aan voortgezet onderwijs, gezondheidszorg, winkels voor niet-dagelijkse goederen. Tel daarbij op dat traditioneel ov niet steeds een goede oplossing biedt, dat in de zorg meer beroep op zelfredzaamheid wordt gedaan en er tekent zich een opgave af om bovenlokale voorzieningen in het landelijk gebied bereikbaar te houden.
Hoe je dat níet doet is wel duidelijk: door elk uur een vrijwel lege bus een slingerende route door elk dorp te laten rijden. Zo’n oplossing is duur en sluit steeds slechter aan op de maatschappelijke vraag. De toekomst zal eerder in een voor elk gebied anders uitvallende mix liggen, met als elementen een grofmaziger net van snellere openbaarvervoerlijnen, een systeem van ‘doelgroepenvervoer’ (Wmo-, leerlingenvervoer) dat ook openbaar-vervoerreizigers meeneemt, vervoersaanbod dat spontaan vanuit de gemeenschap ontwikkeld wordt (liftcentrales, deelauto’s), slimme locatiekeuze van vervoerknopen en voorzieningen, het brengen van voorzieningen naar de mensen, in fysieke of digitale vorm (denk aan delen van de gezondheidszorg en misschien onderwijs). Overal zien we deze zoektocht. Daarbij bestaat hét recept niet. Het zal overal gaan om een steeds andere mix van maatregelen, die tezamen een pakket werkzame bestanddelen moeten vormen om de bereikbaarheid te verbeteren. In dit artikel (april 2019) een verslag van deze zoektocht in Noord-Nederland, onder de vlag van het programma ‘Anders benutten’ (auteur: Peter Schouten, zelfstandig adviseur bij SchoutenConsult en projectleider ‘Anders benutten’ van oktober 2017 tot november 2018).
- "Anders benutten is een platform waarin we tal van bereikbaarheidsoplossingen voor het landelijk gebied van Noord-Nederland hebben onderzocht en leerervaringen hieruit hebben verzameld. Met deze ervaringen willen we jou als bezoeker van deze website inspireren om zelf aan de slag te gaan met initiatieven om het landelijk gebied bereikbaar en leefbaar te houden. Ook vind je informatie over best practises en mogelijke knelpunten waarop je kunt letten. De website is dynamisch, er komen steeds nieuwe ervaringen en pilots bij. Om het landelijk gebied, en vooral krimp- en anticipeerregio’s, leefbaar en dynamisch te houden, moeten we zorgen voor goede bereikbaarheid van voorzieningen. Overheden dragen daaraan bij door het Openbaar vervoer en het doelgroepenvervoer zo goed mogelijk te regelen. Maar ook ondernemers, belangengroepen en particulieren werken hieraan mee met bereikbaarheidsoplossingen en zijn daardoor van grote betekenis. Niet alleen met ‘oplossingen op wielen’, maar ook met de kansen die big data, apps en snel internet ons bieden om voorzieningen beschikbaar te houden."
- "Noord-Nederland kent een intensieve samenwerking tussen overheden, bedrijven en zorg-/onderwijsinstellingen om op kansrijke plekken autonoom vervoer te realiseren. Soms als ‘1st&last mile’ in het ov, soms om een voorziening te ontsluiten, soms om op ruimtelijke ontwikkelingen in te spelen. Autonoom vervoer kan plaatsvinden op de weg, het spoor, het water en in de lucht. Vanuit ‘Anders benutten’ stellen we voor ons te richten op het eerste en het laatste. Daarbij is immers het best de link te leggen met verbeteren van de bereikbaarheid van bovenlokale voorzieningen in landelijk gebied.
Opties voor autonoom vervoer via de weg én in de lucht. Verschillende mogelijkheden zijn hierin denkbaar, zoals het aansluiten op grofmaziger wordend ov (‘1st&last mile’), zorg, toerisme/recreatie, verbetering van de mobiliteit voor mindervaliden, ouderen of leerlingen, of pakketbezorging met drones. Zo wil Stichting DroneHub op Groningen Airport Eelde (GAE) het gebruik van drones in het Gecontroleerde Luchtruim mogelijk maken. Er zijn toepassingen denkbaar die bijdragen aan bereikbaarheid van het landelijk gebied in Noord-Nederland en dus aan het doel van ‘Anders benutten’. Zo lijkt een experiment met bezorgen van medicijnen/spoedbestellingen op de Waddeneilanden kansrijk. Dit met de bedoeling dat het bedrijfsleven er een verdienmodel in ziet. Het is wenselijk om de komende jaren verschillende pilots op meerdere plekken uit te voeren. Vaak worden autonoom vervoer, elektrisch vervoer en autodelen op één hoop gegooid. Veelal ten onrechte; onderscheid is nodig. Niet en nog niet autonoom, en meestal ook niet elektrisch, zijn diverse vormen van deelauto’s. Een mooi voorbeeld vormt Duim omHeeg, een zowel fysieke als digitale liftcentrale in Heeg en Langweer."
- Bedrijfsleven / ondernemen: - De NOM investeert in de ontwikkeling van Noord-Nederland. En daar kun je als ondernemer gebruik van maken. Je kunt in alle fasen van je bedrijf een beroep op hen doen. Vanaf de start totdat je organisatie zo goed als volgroeid is. En zelfs nog verder: tot opvolging of overname. Zij kunnen je helpen je ideeën van de grond te krijgen, je ambities waar te maken en groei te realiseren. Bijvoorbeeld door je in contact te brengen met de juiste mensen, door je een financiering te verstrekken, kansen te vertalen naar concrete mogelijkheden of je te helpen met het vinden van een geschikte locatie.
- In het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) bundelen de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe al meer dan 20 jaar hun krachten om ondernemers, samen met gemeenten, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties te ondersteunen en van deze regio een nog bloeiender economie te maken. Dat doet SNN door noordelijke samenwerking te faciliteren en door innovaties van ondernemers te stimuleren met subsidiegelden. Directeur Eise van der Sluis: “Economische ontwikkeling draait al een tijd niet meer alleen om welvaart; welbevinden wordt steeds belangrijker. We willen dan ook vanuit de versterking van het bruto regionaal geluk kijken naar de kansen in onze regio. Is onze economische groei ook inclusief, duurzaam en maatschappelijk relevant, of nemen we een hypotheek op de toekomst van onze kinderen? Dát is het nieuwe economische denken en dat lukt alleen als je samenwerkt. Samenwerken doen we vanuit de inhoud. We kijken per opgave: Wie kan hier van waarde zijn? Daarbij is iedereen die meedoet ook eigenaar van de opgave; niet de bestuurlijke structuur, maar de beoogde impact staat centraal. Dat leidt tot interessante vormen van samenwerking en nieuwe businesskansen." - Lees hier het interview met Eise van der Sluis over SNN.
Het SNN brengt partijen samen, stimuleert innovatie met subsidies. Het SNN zet zich voor Noord-Nederland in voor: de bestuurlijke afstemming, het verstrekken van subsidies, een gezamenlijke lobby, en een netwerk voor het bundelen van krachten. De drie noordelijke provincies en de vier grote steden stemmen binnen het SNN hun ruimtelijk-economisch beleid op elkaar af. Ook kijkt het SNN geregeld over de grenzen. Zo is er een belangrijk samenwerkingsverband met Noordwest-Duitsland (Nedersaksen), op de gebieden natuur en milieu, leefbaarheid, krimp, gezondheidszorg, cultuur(historie) en toerisme, en ook op terreinen als energie, gezond ouder worden, arbeidsmarkt, bio-economie en midden- en kleinbedrijf.
Het SNN beheert en verdeelt de subsidies van het Rijk en Europa. Het doel is daarmee de economie te versterken. Die subsidies, zoals EFRO en INTERREG, worden voor bepaalde programmaperiodes verstrekt. De subsidie gaat naar grote infrastructurele en vernieuwende projecten. De subsidie is ook bestemd om het regionale midden- en kleinbedrijf, de motor van de noordelijke economie, te stimuleren. De drie provincies en de vier grote steden gebruiken het SNN om samen op te trekken richting Rijk en Europese Unie. Ze hebben een gemeenschappelijke agenda en komen op voor de belangen van Noord-Nederland. Het SNN laat zien wat er in het Noorden gebeurt en wat er nodig is om die beweging te versterken. Er is geen andere regio in Nederland waar zo intensief wordt samengewerkt. Een sterke gezamenlijke lobby waar niemand om heen kan. Het SNN vervult een netwerkfunctie voor overheden, kennisinstellingen en intermediaire organisaties in deze regio. Ook in de richting van buitenlandse overheden, instellingen en bedrijven. Het SNN is het loket waar ze terecht kunnen als ze projecten en activiteiten in of met de regio willen starten. Het SNN brengt partijen bijeen en schept of versterkt de randvoorwaarden om projecten tot een succes te maken. - Zie ook de brochure 'De kracht van het Noorden'.
- Bouw: - "Tom de Boer is bestuursvoorzitter van Kennis- en Innovatiehuis Noordoost Fryslân (KEI-NOF). Samen met ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden wil KEI-NOF de economische structuur van het regionale mkb versterken. Innovatie, kennisontwikkeling en samenwerking zijn daarvoor noodzakelijk. De Boer: “In 2015 begonnen we regionale bouwbedrijven te benaderen. We vroegen wat de belangrijkste uitdagingen voor de sector waren. Verschillende bedrijven hadden behoefte aan kennisdeling en samenwerkingsverbanden in de keten. Daarom is het Innovatiecluster Bouw opgericht.” Affiniteit. Het cluster bestaat niet alleen uit bouwbedrijven. “Wie affiniteit heeft met bouwen kan meedoen”, aldus De Boer. “Makelaardijen of woningbouwverenigingen zijn ook welkom. Voorwaarde is dat je niet alleen haalt, maar ook kennis en inzet bréngt. Het gaat om concreet dingen samen ontwikkelen.”
Industrieel bouwen. Het eerste resultaat van deze samenwerking is de Bouwcampus Noord-Nederland in Dokkum. De Boer: “Voor de bouwsector is industrieel bouwen een belangrijk onderwerp. Ga maar na: Een slinkende grondstoffenvoorraad. Onvoldoende bouwvakkers. Traditioneel bouwen wordt duurder. Daarom moeten we overgaan op circulair en industrieel bouwen.” Robottechnieken. ‘Circulair’: bouwen met materialen die kunnen worden hergebruikt. ‘Industrieel’: bouwen in de fabriek. Ook (prefab)huizen. De Boer: “Binnen bouw je goedkoper en efficiënter dan buiten. Dankzij robottechnieken kun je met minder personeel meer produceren. En in een fabriek kan 24/7 worden doorgewerkt.”
Bouwcampus. Dus werd op initiatief van KEI-NOF, samen met Bouwgroep Dijkstra Draisma, de Bouwcampus Noord-Nederland opgezet, een 'proeftuin voor industrieel bouwen'. Faciliteiten. De Boer: “We hebben faciliteiten voor iedereen die bezig is met innovatie in de bouw. Er kunnen producten en technieken worden getest. Bouwbedrijven, installateurs en kennisinstellingen gaan hier samen werken aan innovaties voor industrieel bouwen. En we gaan onderzoek doen. Een voorbeeld: in Friesland moeten 290.000 woningen van het gas af. Dat gaat met traditionele bouwtechnieken niet tijdig lukken. Op de campus zoeken we alternatieven.”
Feestelijk moment. Het project vergt een investering van bijna 1,3 miljoen euro. Bij SNN vroeg de stichting een EFRO-subsidie Call Proeftuinen aan. Die werd toegekend. Op 11 maart 2019 overhandigde wethouder Jelle Boerema (gemeente Noardeast- Fryslân) Tom de Boer een symbolische cheque ter waarde van 438.000 euro. Een feestelijk moment in theater Sense, naast de Bouwcampus. De Boer: “Fantastisch. Dankzij deze subsidie kunnen we de verbouw en inrichting van de campus realiseren.” Bouwcampus Noord-Nederland is in september 2019 van start gegaan, onder de naam Bowinn. (bron: SNN)
- HRM: - "Noorderlink is een compacte werkorganisatie met een grote achterban. Ruim veertig grote organisaties in Noord-Nederland werken samen in het HR-netwerk Noorderlink. Vanuit ons kantoor in Groningen organiseren en faciliteren we met een dynamisch team van 11 tot 20 personen de activiteiten van hét HR-netwerk van het Noorden. Verbinding, mobiliteit en ontwikkeling. We organiseren en stimuleren uitwisseling van kennis en expertise van de aangesloten organisaties en focussen ons als Noorderlink op verbinding, mobiliteit en ontwikkeling van personeel en organisatie. Zo zorgen we dat het Noorden een aantrekkelijke woon en werkomgeving is én blijft met, kansen en mogelijkheden voor iedereen. Diensten. We organiseren voor de medewerkers van de aangesloten organisaties het hele jaar events op het gebied van persoonlijke ontwikkeling en organisatie ontwikkeling. Veel van deze events zijn gratis toegankelijk. Daarnaast zorgen we voor kennisuitwisseling en interactie tussen de organisaties door verschilende themabijeenkomsten te organiseren speciaal voor HRM-ers."
- Agrarisch: - "De Regio Deal Natuurinclusieve Landbouw Noord-Nederland* kan van start. Op de Natuurtop in oktober 2019 hebben de gedeputeerden van de drie Noordelijke provincies en het Ministerie van LNV hun handtekening onder de Deal gezet. De provincies investeren samen 10 miljoen euro. Het Rijk stelt eveneens 10 miljoen beschikbaar. Doel van deze Regio Deal is een economisch sterke landbouwsector, die bijdraagt aan de biodiversiteit (een goede afwisseling in plant- en diersoorten), een gezonde bodem en een gevarieerd en (be)leefbaar platteland. Overgang naar de productie van zoveel mogelijk voedsel tegen een zo laag mogelijke belasting van het milieu (kringlooplandbouw) wordt gestimuleerd. Daarnaast zoekt de Regio Deal naar manieren voor boeren om een financieel duurzaam bestaan op te bouwen. Het Noorden en het rijk gaan zich daar de komende vier jaar extra voor inzetten. Samen met de agrariërs, landbouwpartners, grondeigenaren, natuurorganisaties, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties.
* Zie ook de Brochure met de samenvatting van de Regio Deal Natuurinclusieve Landbouw Noord-Nederland.
Gebiedsgerichte aanpak. Dit doen zij door in acht gebieden streefbeelden en actieplannen op te stellen en vervolgens in de praktijk instrumenten en werkwijzen te ontwikkelen die natuurinclusief boeren aantrekkelijk en rendabel maken. De gebieden verschillen sterk van elkaar en zijn representatief voor bodemsoort, waterhuishouding en grondgebruik in Nederland. Zo kan de opgedane kennis ook in andere provincies worden benut. In Noord-Nederland lopen al initiatieven waar we van kunnen leren. Daarom ondersteunt de Regio Deal vooruitlopend op de streefbeelden en actieplannen zeven voorbeeldprojecten. Een greep uit de voorbeeldprojecten:
Biodiversiteitsmonitor: BO Akkerbouw, Wereld Natuur Fonds, provincie Groningen en Rabobank ontwikkelen samen een zogeheten biodiversiteitsmonitor voor de akkerbouw. Dit instrument gaat de biodiversiteit in kaart brengen. Als stimulans, maar ook als verdienmodel voor de boer. Verduurzamen melkveehouderij: De provincie Drenthe, boeren en natuurorganisaties en het agrarisch bedrijfsleven werken samen aan het verduurzamen van de Drentse melkveehouderij. De aanpak bestaat uit concrete maatregelen om melkveehouders te ondersteunen om hun bedrijf te verduurzamen. Ze krijgen een bedrijfseigen plan en een financiële beloning voor daadwerkelijke stappen. Ook kennisuitwisseling is een speerpunt. Ambitie is een gesloten kringloop in 2025. Scenario en kringloopwijzer voor circulaire landbouw: Staatsbosbeheer, de Provincie Fryslân, gemeente Heerenveen, Wetterskip Fryslân, Universiteit Wageningen en Gebiedscommissie Aldeboarn-De Deelen ontwikkelen samen een scenario en kringloopwijzer voor circulaire landbouw in het kwetsbare Friese veenweidegebied." (bron: Provincie Fryslân, oktober 2019)
- ICT: - "Samenwerking Noord is dé IT netwerkorganisatie van Noord-Nederland. Wij: Bundelen de gezamenlijke kracht van (semi-)overheid en private partijen (als pilot voor het jaar 2017). In de samenwerking wordt de kracht van de aangesloten organisaties gebundeld onder andere op het gebied van datacenterdienstverlening en ICT beheer; Delen en borgen ICT kennis en diensten. Wij zetten aanwezige kennis in om de continuïteit, flexibiliteit en het innovatief vermogen van onze medewerkers en onze organisaties te versterken; Verminderen de ICT kosten. Door samen te werken en kennis en ervaringen te delen besparen wij op ICT uitgaven; Ontwikkelen attractief werkgeverschap en optimaliseren de arbeidsmarkt. Wij leveren een bijdrage aan een goede aansluiting tussen overheid, onderwijs en de arbeidsmarkt, onder andere door uitwisseling van medewerkers tussen de aangesloten organisaties en het bieden van opleidingen, her- en bijscholing. Daarnaast streven wij naar behoud van ICT talent voor de regio; Leveren een bijdrage aan de ontwikkeling van de regio als aantrekkelijke en economisch sterke regio. Wij streven naar behoud en het verder ontwikkelen van de ICT werkgelegenheid in de regio."
- Infrastructuur: - Rijkswaterstaat Noord-Nederland verzorgt onderhoud, beheer en aanleg van (snel)wegen en hoofdvaarwegen in Groningen, Friesland en Drenthe.
- Leefomgeving / Duurzaamheid / Gezondheid en Welzijn: - "Kenniscentrum NoorderRuimte van Hanzehogeschool Groningen doet praktijkgericht onderzoek naar de gebouwde omgeving in Noord-Nederland. Hierbij richten wij ons op vier thema's: Aardbevingen, Leefomgeving, Duurzaamheid en Gezondheid en Welzijn. Deze thema's sluiten ook aan bij de vraagtukken en opgaven die spelen in het Noorden. Wat wij allen delen binnen NoorderRuimte is onze nieuwsgierigheid en passie voor een verbeterd (her)ontwerp van de gebouwde omgeving voor mensen. Alle lectoraten en lectoren geven hier hun eigen invulling aan en hebben hun eigen expertise. In Kenniscentrum NoorderRuimte zijn de lectoraten Aardbevingsbestendig en Kansrijk Groningen, Facility Management, Leefomgeving in Transitie, Ruimtelijke Transformaties-Water, Ruimtelijke Transformaties-Energie en Vastgoed gebundeld.
De lectoraten en lectoren van NoorderRuimte werken nauw samen binnen de vier thema's aan het (her)ontwerp van de gebouwde omgeving in Noord-Nederland. Zoals gezegd kiezen zij daarbij hun eigen invalshoek: Voor Facility Management is dat de relatie tussen mens, organisatie, ruimte en infrastructuur. Het lectoraat Leefomgeving in Transitie doet onderzoek naar de leefomgeving en hoe deze verandert door bevolkingsdaling. Maatschappelijk Vastgoed richt zich op het begrijpen en operationaliseren van de waarde van vastgoed voor gebruikers, terwijl het lectoraat Ruimtelijke Transformaties onderzoek doet naar klimaatadaptieve steden, duurzaam ontwikkelen en hergebruik en reconstructie. Bij het lectoraat Vastgoed ligt de focus op onderzoek naar de realisatie, de aan- en verkoop, het gebruik en het beheer van de gebouwde omgeving. Het lectoraat Aardbevingsbestendig en Kansrijk Groningen tot slot, doet onderzoek naar aardbevingsbestendig bouwen en naar de gevolgen van aardbevingen voor de mensen in het gebied, o.a. qua leefbaarheid, gezondheid, woningmarkt, kansen in duurzaamheid/energietransitie.
Binnen NoorderRuimte werken lectoren, promovendi, docentonderzoekers, studenten en professionals met elkaar aan onderzoeksvraagstukken in Noord-Nederland. Al onze projecten hebben een externe opdrachtgever: het gaat altijd om praktijkgericht onderzoek, onderzoek dat ertoe doet, met een vraag vanuit de praktijk. De kracht van NoorderRuimte zit in de integrale aanpak en benadering. Vraagstukken zijn bijna nooit monodisciplinair. Als professional heb je ook altijd met meerdere disciplines en meerdere invalshoeken te maken. Voor de opleidingen en studenten betekent dat leren kijken over de grenzen van het eigen vakgebied. Onze junior medewerkers (studenten) die bij NoorderRuimte afstuderen, stage lopen of anderszins onderzoek doen, leren multidisciplinair samen te werken aan uitdagende projecten in de praktijk. Voor bedrijven en overheden biedt het kenniscentrum graag de mogelijkheid tot het (laten) uitvoeren van toegepast onderzoek. Nieuwe kennis opdoen, nieuwe invalshoeken ervaren, verder borduren op eerder onderzoek, van en met elkaar leren en werken en toegang tot een breed netwerk: NoorderRuimte biedt het allemaal. Meer informatie over de toekomst van het Kenniscentrum NoorderRuimte vind je in de Position Paper 2020."
Reactie toevoegen