Status

- Libeek is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Eijsden-Margraten. T/m 1981 gemeente Sint Geertruid. In 1982 over naar gemeente Margraten, in 2011 over naar gemeente Eijsden-Margraten.

- De buurtschap Libeek valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Sint Geertruid.

- De buurtschap Libeek ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.

Naam

In het Limburgs
Liebik.

Oudere vermeldingen
Libecke, 1284? Libois, 1325 Libay, eind 14e eeuw Libec, Libeke, 1477 Liebeek, 1805-1806 Libeck.

Naamsverklaring
Wordt vergeleken met Leebeke (B), 1197 Lebecca, een samenstelling van het Germaanse hliþa-* 'helling' en beek 'natuurlijke waterloop'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

De buurtschap Libeek ligt rond de gelijknamige weg, Z van het dorp Sint Geertruid, in het Z grenzend aan België. De buurtschap ligt verder WNW van het dorp Mheer, N van de plaats 's-Gravenvoeren in België, NO van het dorp Mesch, ONO van de dorpen Eijsden en Mariadorp, ZO van het dorp Rijckholt en WZW van het dorp Banholt.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Libeek 16 huizen met 96 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 25 huizen met ca. 60 inwoners.

Geschiedenis

De buurtschap Libeek, die een 13e-eeuwse stichting is, werd en wordt thans nog steeds gedomineerd door een grote kasteelachtige hoeve, waarvan de oudste delen stammen uit het einde van de 13e eeuw: Hoeve Libeek. Deze hoeve (op huisnr. 27) kende een kasteel als voorganger. Dit was een zogenoemd riddermatig huis: de bezitter ervan kreeg daardoor automatisch een zetel in de ‘Limburgse’ ridderstand. In 1477 is nog sprake van een burcht omgeven door grachten: ‘die borch te liebeek bynnen den alden graven’. De burcht was eigendom van een plaatselijke landadellijke familie Van Liebeek. Telgen van dit geslacht komen we aan het begin van de 14e eeuw tegen. Een eeuw bezitten zij tevens goederen en rechten in het naburige Mheer. Rond 1500 is het geslacht uitgestorven. Omdat de burcht toen in handen kwam van adellijke families die elders woonden, verwerd het kasteel langzaam maar zeker tot de pachthoeve zoals we ze nu nog kennen (zie verder bij Bezienswaardigheden).

Circa een kilometer westelijker van de huidige hoeve ligt een onbebouwd perceel met de naam ‘de Zetel’. Deze oude veldnaam verwijst naar ‘de plaats/woning/zetel van de Heer’. Op deze plek werden aan het begin van de 20e eeuw restanten van fundamenten gevonden. Onderzoek door Heemkundevereniging Sint Geertruid in de jaren negentig van de 20e eeuw leverde veel aardewerkfragmenten op. Een en ander vormde aanleiding tot het laten uitvoeren van een onderzoek door weerstandsmeting, door archeologisch adviesbureau RAAP. Dit leverde een niet scherp begrensde rechthoekige structuur op, wellicht een omwalling of palissade. Er zijn ook zwakke aanwijzingen gevonden voor een maaskeifundering. Grachten en muurresten zijn niet gevonden. Conclusie van RAAP: op deze plek heeft een houten woontoren gestaan met leem- en vakwerkwanden, zoals die in de 12e en 13e eeuw werden gebouwd.

Gas-exportstation
In Libeek, op de grens met Mheer en het Belgische ’s-Gravenvoeren, is in 1966 een gas-exportstation gebouwd. Het gas, afkomstig uit Slochteren, bereikt de buurtschap via een aftakking van de hoofdpijpleiding Ravenstein. De leidingen hebben een diameter van 40 cm. Het station is nog steeds in bedrijf en wordt gerund door de Gasunie.

Bezienswaardigheden

- Hoeve Libeek (op huisnr. 27) is Limburgs grootste carréhoeve en was tot circa 1550 een kasteel. Het mergelstenen woonhuis dateert uit de 16e en 17e eeuw. De fraaie, met gotische muraalbogen gesierde kelder stamt uit het einde van de 13e eeuw. De vleugels worden gevormd door een groot aantal stallen en schuren uit de 18e en 19e eeuw. De poort staat overdag altijd open. Je mag gerust een kijkje nemen bij deze imposante hoeve. De eigenaren verzoeken je wel de privacy te respecteren en daarom de tuin achter het huis niet te betreden. De hoeve ligt in een uitgestrekt wandelgebied.

- Het andere rijksmonument van de buurtschap is de vakwerkhoeve op nr. 24.

- In de buurtschap Libeek kun je (minstens) 4 wegkruisen vinden.

Jaarlijkse evenementen

- "Het Paterke van de Hoevefeesten studeerde ooit aan het Groot Seminarie van Rolduc en werd later regelmatig gesignaleerd in het Vaticaan. Op uitnodiging van Fanfare St. Gertrudis heeft hij in 1974 de organisatie verzorgd van de Hoevefeesten Libeek. Gezien dit evenement al meer dan 40 jaar voortduurt is het een enorm succes!" De Hoevefeesten (weekend in juli) zijn tot in de wijde omgeving bekend en populair. Het is al meer dan 40 jaar een uitgaans-topper voor jong en ouder. Met onder meer folkloristische optocht, boerenbruiloft met bruiloftsmaal, eucharistieviering op. Hoeve Libeek, livemuziek en diverse attracties. Voor een indruk van dit evenement zie: - Videoreportage Hoevefeesten Taptoe 2018. - Fotoreportage Hoevefeesten 2016 zaterdag. - Fotoreportage Hoevefeesten 2016 zondag.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)