Kring van Dorth

Plaats
Buurtschap
Lochem
Achterhoek
Gelderland

Kring van dorth plaatsnaambord [640x480].jpg

Kring van Dorth heeft plaatsnaamborden van een bijzondere lay-out: vierkant en wit op groen, die zijn wij elders in het land nog niet tegengekomen. De letters 'p.b.' staan voor de vervaardiging door de lokale vereniging Plaatselijk Belang.

Kring van Dorth heeft plaatsnaamborden van een bijzondere lay-out: vierkant en wit op groen, die zijn wij elders in het land nog niet tegengekomen. De letters 'p.b.' staan voor de vervaardiging door de lokale vereniging Plaatselijk Belang.

Kring van Dorth Kleine Haarloop [640x480].jpg

Kring van Dorth, de Kleine Haarloop is genoemd naar jeugdherberg (StayOkay) De Kleine Haar, waar start en finish van deze loop plaatsvinden. (© Eric Beatse)

Kring van Dorth, de Kleine Haarloop is genoemd naar jeugdherberg (StayOkay) De Kleine Haar, waar start en finish van deze loop plaatsvinden. (© Eric Beatse)

kring_van_dorth_kaart_openstreetmap_kopie.jpg

Kring van Dorth is een zeer langgerekte (ca. 10 km) buurtschap, ingeklemd tussen de buitengebieden van Holten, Bathmen en Colmschate in het N, en Laren, Harfsen en Joppe in het Z. (© OpenStreetMap)

Kring van Dorth is een zeer langgerekte (ca. 10 km) buurtschap, ingeklemd tussen de buitengebieden van Holten, Bathmen en Colmschate in het N, en Laren, Harfsen en Joppe in het Z. (© OpenStreetMap)

gemeente_dorth_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Kaart van de in 1831 opgeheven gemeente Dorth, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Kaart van de in 1831 opgeheven gemeente Dorth, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Kring van Dorth

Terug naar boven

Status

- Kring van Dorth is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Lochem. Het was een zelfstandige gemeente van 1818 (nadat zij eerst in 1812 in de gemeente Gorssel was opgegaan) t/m 30-6-1831. Per 1-7-1831 over naar gemeente Gorssel, in 2005 over naar gemeente Lochem.

- De buurtschap Kring van Dorth heeft, in tegenstelling tot de meeste andere buurtschappen in ons land, een eigen postcode (7216) en plaatsnaam in het postcodeboek en in de gemeentelijke basisregistratie (BAG) en is daarmee een 'formele woonplaats'. Omdat de buurtschap geen eigen voorzieningen heeft, wordt het in de praktijk als buurtschap van het nabijgelegen dorp Harfsen beschouwd. Er is ook één gezamenlijke Vereniging Plaatselijk Belang voor beide kernen (zie hieronder bij Links).

- De plaatsnaam staat op atlassen ingetekend NW van Harfsen. In de praktijk is het een zeer langgerekte buurtschap van ca. 10 km lengte, die van NO van Joppe oostwaarts loopt, boven Harfsen langs, tot aan de N232 (de provincialeweg Holten-Laren). De O van de buurtschap gelegen buurtschapjes De Schoolt en De Wippert worden voor de postadressen ook tot het grondgebied van Kring van Dorth gerekend. De Wippert valt ook nog deels onder Laren (dat betreft de panden aan de Buisweerdweg).

- Hoewel Kring van Dorth een formele woonplaats is, heeft de plaats wonderlijk genoeg géén formele plaatsnaamborden. Daarom heeft het lokale Plaatselijk Belang zelf maar plaatsnaamborden vervaardigd, opdat de passant tenminste weet wanneer hij in de buurtschap is aangekomen en wanneer hij haar weer verlaat (wij hebben ons lange tijd afgevraagd waar de letters 'p.b.' op de plaatsnaamborden voor staan. Welnu dat moet redelijkerwijs Plaatselijk Belang zijn). Het zijn dus geen officiële komborden, de buurtschap ligt daarom buiten de 'bebouwde kom'. Het is in ons land overigens uitzonderlijk dat een formele woonplaats geen (formele) plaatsnaamborden heeft. Daar kennen wij elders in het land slechts nog een handvol voorbeelden van.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Als gemeente heette deze buurtschap kortweg Dorth, hoewel de naam Kring van Dorth toen ook al wel voorkwam. Die laatste benaming komt ook voor in de Volkstelling van 1840().

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Kring van Dorth ligt ZO van Deventer, NO van Gorssel en Joppe, NW van Harfsen. Althans daar ligt de kern van de buurtschap. Geografisch loopt de buurschap ook nog door tot N en NO van Harfsen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Kring van Dorth 44 huizen met 298 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 110 huizen met ca. 270 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Dit gebied viel aanvankelijk geheel onder Overijssel. Ook de Bathmense buurschap Dortherhoek hoorde hier oorspronkelijk bij. Nadat het graafschap Gelre in 1225 het zuidelijk gedeelte hiervan in handen kreeg, werd er aanvankelijk gesproken van de 'Kring van Dorth, Gelders deel' en idem 'Overijssels deel'. Later werd deze plaatsnaam alleen nog gebruikt voor het Gelders deel en kreeg het Overijssels deel de naam Dortherhoek.

Vóór 1795 kende men op het platteland geen burgerlijke gemeenten. Het bestuur was in handen van marken, schoutambten en heerlijkheden zoals Dorth. De heer van Dorth was markerichter van de marken Dorth en Zuidloo in Overijssel en van de marken Schoolt en Kring van Dorth in Gelderland. Met de komst van de Fransen veranderde de heerlijkheid in de Gelderse municipaliteit (gemeente) Dorth. Na 3 jaar werd Dorth samengevoegd met de municipaliteit Vorden. In 1810 kwam Dortherhoek bij de gemeente Dorth. Op 16 mei 1814 werd de oude provinciegrens hersteld en werden de buurschappen Dorth en Zuidloo ingedeeld bij de gemeente Bathmen. De gemeente Dorth is per 1-7-1831 opgeheven en toegevoegd aan de gemeente Gorssel.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Kring van Dorth, kun je terecht bij Oudheidkundige Vereniging De Elf Marken.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2016 is er een nieuw Dorpsplan Harfsen - Kring van Dorth verschenen. Het is de opvolger van het vorige Dorpsplan uit 2008.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kring van Dorth heeft 7 rijksmonumenten, grotendeels gelegen op landgoed Dorth (zie verder hieronder onder het kopje Landschap etc.).

- Ook jeugdherberg (tegenwoordig 'Stayokay' geheten) De Kleine Haar (Dortherweg 34) uit 1919 is een rijksmonument (hierboven onder het kopje Overnachten kun je er evt. een overnachting reserveren).

- Kring van Dorth heeft 5 gemeentelijke monumenten.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Omloop van Gorssel (augustus) is een uitdagende toertocht voor zowel racefietsers als mountainbikers, met start en finish bij de jeugdherberg. Organisatie: WTC Gorssel.

- De Kleine Haarloop (op een zondag in oktober) is een hardloopwedstrijd over verschillende afstanden.

- In café De Wippert in het onder Kring van Dorth vallende buurtschapje De Wippert, Z van Holten, wordt al meer dan 25 jaar jaarlijks op tweede Kerstdag popfestival Kerstrock georganiseerd, met optredens van een 5-tal rockbands uit de regio.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Drie Kieftenroute is een wandelroute van 7 km door Kring van Dorth en buurdorpje Joppe.

- Wandelroute Trage Tocht Joppe, Kring van Dorth en Gorsselse Heide (16 km).

- Landgoed Dorth met Huize Dorth - dat in 1833 in de plaats kwam van een 14e-eeuws kasteel Dorth - wordt beheerd door Natuurmonumenten. Het landgoed is publiekelijk toegankelijk en er is een wandelroute van 3 kilometer. "Hij staat er! De gloednieuwe laan op landgoed Dorth in buurtschap Kring van Dorth. In drie weken tijd heeft de oude laan plaatsgemaakt voor 60 jonge winterlindes. Strak in het gelid, om op termijn weer een imposante laan te worden. Gelijk vanaf de parkeerplaats zie je de jonge bomen al staat. Natuurlijk is het voor ons boswachters ook even wennen. In dit geval staat het behoud van cultuurhistorie op landgoed Dorth voorop. Jarenlang heeft de laan dienst gedaan als een zogeheten ecologische laan. Dode bomen of takken boden een onderkomen aan holenbroeders als spechten en vleermuizen. De 42 beuken en 7 eiken hebben plaatsgemaakt voor 60 winterlindes. Ze zijn zodanig geplant dat er weer sprake is van een karakteristieke laanbeleving. Dus bomen van dezelfde soort in een rij op gelijke afstand van elkaar. De keuze om winterlinde te planten is gemaakt om ecologische redenen. Deze soort trekt namelijk veel insecten aan en zorgt voor een dunne strooisellaag, die gunstig is voor paddenstoelen en voorjaarsbloeiers. En in juni geurt de bloesem ook nog eens heerlijk." (bron: Natuurmonumenten, december 2021)

- De Dortherbeek heeft meer ruimte gekregen om te slingeren. In 2013 en 2014 zijn poelen aangelegd en zijn de oevers minder steil gemaakt. De nieuwe inrichting zorgt voor extra waterberging in de Dortherbeek ter compensatie van de aanleg van A1 Bedrijvenpark Deventer N van Epse. Voor de aanleg van het bedrijvenpark is het maaiveld opgehoogd, waardoor in perioden met veel regen minder water kan worden vastgehouden. De afgenomen waterberging moet daarom elders in de omgeving worden gecompenseerd.

Daarvoor zijn meanders gegraven en oevers minder steil gemaakt. Ook zijn enkele poelen gegraven voor amfibieën. De noodzakelijke waterberging bleek goed te combineren met de plannen om de Dortherbeek natuurlijker in te richten. De Dortherbeek is ingericht als ecologische verbindingszone. De zone verbindt de oostelijk gelegen landgoederen Ampsen, Verwolde, Dorth en Oxe met de uiterwaarden van de IJssel.

Terug naar boven

Eten en drinken

- Naomi Boeziek en Miro Schaap persen walnotenolie uit walnoten. Die verkopen zij middels hun bedrijfje Oliemolen Kleine Muyl. Ze zijn ermee begonnen omdat zij ontdekten dat ze van de walnoten van hun eigen walnotenboom, wat er veel teveel waren om op te eten, heerlijke walnotenolie konden maken. Dat is wél een zeer arbeidsintensief en nauwkeurig proces, waarover je op hun site alles kunt lezen. De walnootboom is een traditionele boom in het IJssellandschap. Helaas zijn in de Tweede Wereldoorlog veel van deze bomen langs wegen gesneuveld om geweerkolven van te maken, en is er niet herplant.

Nu zijn de bomen nog te vinden bij boerderijen, waar ze vaak dicht bij de woning of de stal werden geplant om vliegen en muggen te verdrijven. Helaas wordt de boom steeds zeldzamer, en als deze ontwikkeling zich doorzet zal op termijn deze karakteristieke boom uit het landschap verdwijnen. Door de walnootboom meer waarde te geven als leverancier van een smakelijke olie, kan het verdwijnen van de boom worden bestreden. Kleine Muyl is dan ook voorvechter van het behoud van de walnootboom in het landschap, en biedt mensen met een walnootboom uit de regio rond Gorssel de mogelijkheid om hun noten te laten persen tegen een vergoeding in natura, d.w.z. voor een deel van de olie die het oplevert, als compensatie voor het arbeidsintensieve werk.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Kring van Dorth, met laagsteprijsgarantie!

- Vakantiepark De Vlinderhoeve in Kring van Dorth is in 2019 een Landal Greenpark geworden. Landal De Vlinderhoeve, zoals het sindsdien heet, blijft nog wel in handen van de firma's Uw Buitenhuis uit Enter en Roosdom Tijhuis uit Rijssen. Sinds 2017 zijn zij eigenaar van De Vlinderhoeve. Sindsdien is tentkamperen niet meer mogelijk en het aantal stacaravanhouders is de afgelopen jaren ook drastisch afgenomen. Het park wordt namelijk getransformeerd tot een park met alleen nog recreatiewoningen. Anno 2019 telde De Vlinderhoeve 58 recreatiewoningen. Dat aantal zal de komende jaren groeien tot 150.

Terug naar boven

Links

- Belangenvereniging: - Vereniging Plaatselijk Belang Harfsen - Kring van Dorth.

Reactie toevoegen