Kleinste stad van Nederland

kleinste_stad_van_nederland_staverden_kopie.jpg

Staverden is een van de plaatsen die zich profileert als 'Kleinste stad van Nederland'. Het staat zelfs op de plaatsnaamborden vermeld. Het is geografisch gezien echter slechts een buurtschapje. Het gaat hier dan ook om de in 1298 verleende 'stadsrechten'

Staverden is een van de plaatsen die zich profileert als 'Kleinste stad van Nederland'. Het staat zelfs op de plaatsnaamborden vermeld. Het is geografisch gezien echter slechts een buurtschapje. Het gaat hier dan ook om de in 1298 verleende 'stadsrechten'

Er zijn verschillende plaatsen in ons land die hier en daar genoemd worden (dan wel zichzelf op de kaart zetten) als 'Kleinste stad van Nederland', en waar voor alle iets te zeggen valt, afhankelijk van met welke bril je ernaar kijkt. Gaat het bijvoorbeeld om kleinte qua aantal huizen, qua aantal inwoners of qua oppervlakte? Heb je het over een klein plaatsje dat ooit stadsrechten heeft gekregen of over een plaats die ook nu nog een zeker stedelijk voorkomen heeft? Wettelijk heeft het begrip 'stad' overigens al sinds 1851 geen betekenis meer. Vandaag de dag is een stad een plaats met een zekere grootte, industrie en een regionale verzorgingsfunctie. Maar er zijn ook plaatsjes die nooit werkelijk tot stad zijn uitgegroeid, maar wel ooit stadsrechten hebben verkregen, en zich daarom, vooral uit cultuurhistorisch en toeristisch oogpunt, nog als stad profileren. De onderstaande plaatsen profileren zich of profileerden zich in het verleden als kleinste stad van Nederland:

- Bronkhorst is geografisch en maatschappelijk gezien een klein dorp, maar profileert zich om toeristische redenen als 'kleinste stad van Nederland', omdat het ooit stadsrechten heeft verkregen. Het is om precies te zijn 'de kleinste historische stad van Nederland qua oppervlakte van de dorpskern'.

- Sint Anna ter Muiden concurreert in de categorie 'kleinste historische stad van Nederland qua aantal huizen en inwoners' o.a. met de iets kleinere buurtschap Staverden en het iets grotere dorp Bronkhorst en de buurtschap Eembrugge* om de titel 'kleinste stad van Nederland'. Van deze plaatsen kan alleen Sint Anna ter Muiden aanspraak maken op een naar middeleeuwse maatstaven stedelijk verleden.
* Eembrugge wordt tegenwoordig niet meer als stad geprofileerd.

- Bij Sloten (FR) is het argument dat het de kleinste historische stad van Nederland is met vestingwerken en daarmee de uiterlijke kenmerken van een echte stad heeft.

- Staverden is geografisch en maatschappelijk gezien een kleine buurtschap (qua aantal huizen en inwoners), je zou het ook nog als een dorpje kunnen zien omdat het een kerkje heeft (maar is nooit tot kern van meer dan marginale omvang uitgegroeid), maar profileert zich om toeristische redenen als 'kleinste stad van Nederland' (qua aantal huizen en inwoners), omdat het ooit stadsrechten heeft verkregen. Hier valt dus voor al deze drie 'statussen' iets te zeggen, afhankelijk van welke criteria je hanteert.

- Valkenburg (LB). Voor de eerste gemeentelijke herindelingen alhier in 1940 had Valkenburg slechts een oppervlakte van 46 hectare en was daarmee de kleinste stad van Nederland qua oppervlakte. Na 1940 heeft wellicht Nieuwpoort deze titel overgenomen, dat slechts 59 hectare omvatte = het stadje zelf plus een langgerekte smalle 'slurf' naar het Z.