Katwoude

Plaats
Dorp
Waterland
Waterland
Noord-Holland

NH gemeente Katwoude in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Katwoude in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Katwoude in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Katwoude

Terug naar boven

Status

- Katwoude is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek en gemeente Waterland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1990. Het was qua inwonertal de in die tijd kleinste gemeente van Nederland, met anno 1990 236 inwoners. Er was een eigen gemeenteraad, met de raadszaal in het schoolgebouw, waar ook het verenigingsgebouw en de brandweerpost waren gevestigd. De burgemeester en ambtelijke diensten werden gedeeld met de naburige stad Monnickendam.

- Onder het dorp Katwoude vallen ook de buurtschappen Achterdichting en Zedde. De buurtschap Katham, die vanouds ook onder dit dorp viel, is tegenwoordig opgeslokt door buurdorp Volendam.

- Het dorp heeft langs een deel van de Hoogedijk officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden). Dat deel is dus een 'bebouwde kom'. De richtingwijzers op de kruising Jaagweg (N247) / Lagedijk / Hoogedijk vermelden Katwoude ten onrechte in zwart op wit, wat namelijk suggereert dat het slechts een wijk zou zijn. Dit hoort eigenlijk, zoals standaard bij plaatsnamen, wit op blauw te zijn.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Kadwoude, 1310 lant van Kattwoude, 1310 eene stucke in den Zevenvanck, die men heet den Katwoude, 1318 Catwoude, 1326 een stucke lants, dat gheheeten is Catwoud, ca. 1467 Cathwoud, 1573 Catwoude, 1845 ook wel Cadwoude, Katswoude of Katwouw.

Naamsverklaring
Samenstelling van woud, wold 'moerasbos, zompig bos' en kat, dat in plaatsnamen diverse betekenissen kan hebben. Het ligt niet voor de hand deze plaatsnaam met de huiskat in verband te brengen, ook al voert deze plaats een kat in het wapen.(1)

Terug naar boven

Ligging

Katwoude ligt Z van Edam en Volendam, N van Monnickendam. Dit grote open weidse gebied kent grotendeels verspreide bebouwing, met een kleine kern aan de Hoogedijk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Katwoude 32 huizen met 182 inwoners, verdeeld in de gelijknamige buurtschap, destijds ook wel Hoogendijk genaamd 9/89 (= huizen/inwoners), en de buurtschappen Katham 9/37, De Lagendijk 6/26 en De Zedde 8/30. Bij de opheffing van de gemeente per 1-1-1991 omvat zij 87 huizen met 230 inwoners op een oppervlakte van 660 hectare. Het was qua inwonertal de kleinste gemeente van Nederland. Tegenwoordig omvat het postcodegebied van het dorp, dat het hele buitengebied tussen Volendam en Monnickendam omvat, ca. 125 huizen* met ca. 270 inwoners.
* Inclusief de 25 huizen die er rond 2013 zijn bij gekomen. Zie verder bij Recente ontwikkelingen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Door ontginning van het veen daalde het maaiveld zo sterk, dat - zoals in heel Waterland - dijken moesten worden aangelegd, . Langs de Zuiderzee werd de Hoogendijk aangelegd, en langs de monding van de Purmer Ee (Stinkevuil) de Lagendijk. In 1401 werd de Purmer Ee met de Nieuwendam afgesloten van de Zuiderzee. Later zorgde de Kathammer Molen voor het uitslaan van het overtollige water.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie en literatuur:

- Historisch Genootschap Katwoude.

- In 2014 is het boek '1000 jaar Katwoude' verschenen. Samengesteld door de in 2011 overleden Dick Brinkkemper en aangevuld door het lokale Historisch Genootschap. Behalve het speurwerk van Dick Brinkkemper biedt het boek ook de nodige informatie over mensen en gebeurtenissen in vooral de 20e eeuw. Dankzij sponsoring door het Burgerparticipatiefonds en andere sponsoren kost het boek slechts €12,50. Het is zolang de voorraad strekt te verkrijgen bij het Dorpshuis en bij Nimo Boek in Monnickendam. Andere mogelijkheden om het boek te verkrijgen vind je op de hierboven gelinkte pagina van het lokale Historidsch Genootschap. Zie ook de uitvoerige recensie onder de link.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Tijdens de gemeentelijke Nieuwjaarsreceptie op 6 januari 2020 is voor de 2e keer de Waterlandse Talentprijs uitgereikt. Deze prijs is in het leven geroepen om een Waterlands talent te stimuleren in zijn/haar verdere ontwikkeling. De Waterlandse Talentprijs 2020 is toegekend aan Philine van de Vegte uit Katwoude. De anno 2020 49-jarige Philine schildert wat ze om zich heen ziet op haar boerderij: mensen, dieren en het landschap. Ze studeerde in 2019 pas af aan de Wackers academie maar daarnaast ontwikkelt haar carrière zich al pijlsnel. Ze won drie jaar op rij een prijs bij Kunstkijken Volendam en exposeerde in verschillende musea, waaronder de Fundatie in Zwolle. In 2019 werd zij geselecteerd om deel te nemen aan de zomerexpositie ”Lang Leve Rembrandt” in het Rijksmuseum. Ook deed zij recent mee aan “Sterren op het Doek” en verscheen daarmee, samen met familie, vrienden en andere Katwoudenaren, op de nationale TV."

- "De Markermeerdijken beschermen 1,2 miljoen Noord-Hollanders tegen het water uit het Markermeer. Elke zes jaar worden alle dijken in Nederland getoetst op veiligheid. Bij de toets in 2006 zijn de dijkvakken van de Markermeerdijk rond Katwoude afgekeurd. Het hoogheemraadschap zet zich vanaf 2018 in om de onderzoeken en voorbereidende werkzaamheden zo snel en zorgvuldig mogelijk uit te voeren, zodat de vier dijkvakken tegelijk in uitvoering kunnen. In 2018 is het hoogheemraadschap begonnen met de (eerste) voorbereidingen voor de modules ‘Jan Hagelhoek’ en ‘Westzijde’ langs de Hoogedijk. De veiligheidsopgave is berekend en we zijn met de mensen in gesprek gegaan die om en rond de dijk wonen. Uit de eerste (globale) berekeningen is gebleken dat de dijk bij extreme weersomstandigheden instabiel kan worden. Daarnaast is de bekleding van de dijk niet overal sterk genoeg. Dit betekent dat de dijk versterkt moet worden zodat de dijk nu en in de toekomst de extreme omstandigheden kan weerstaan.

In 2019 hebben diverse onderzoeken plaatsgevonden waardoor we een steeds beter beeld hebben gekregen van hoe we de dijk het beste kunnen versterken. In de verkenningsfase werken we toe naar een zogeheten voorkeursalternatief. Dit is het eerste beeld van hoe de versterking van de dijk er straks uit komt te zien, maar waarbij nog niet alle details bekend zijn. Daarna, in de planvormingsfase, worden de details van het ontwerp uitgewerkt en worden de benodigde vergunningen aangevraagd. Als het ontwerp van de dijk definitief is vastgesteld begint de uitvoeringsfase. Welke onderzoeken hebben we in 2019 zoal gedaan? Aanvullend grondonderzoek. Hiermee hebben we een gedetailleerder beeld gekregen van de opbouw en sterkte van de dijk; digitaal inmeten van de dijk zodat we de exacte ligging weten; plaatsen van meetapparatuur (boutjes) aan huizen. Hiermee brengen we de natuurlijke bewegingen van huizen in kaart. Zo kunnen we de mogelijke effecten van de dijkversterking op de bebouwing nauwkeurig vaststellen; daarnaast is er ook onderzoek uitgevoerd naar de (beschermde) natuurwaarden, archeologie en niet-gesprongen explosieven in het plangebied." (bron en voor nadere informatie zie de pagina over dijkversterking Katwoude op de site van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier)

- Van Vlierden Caravans aan de Lagedijk is in 2013 verhuisd. Op het terrein is Plan Catwoude ontwikkeld; een kleinschalig - maar voor het kleine Katwoude natuurlijk relatief grootschalig - woonwijkje aan het water de Purmer Ee, met 8 huur- en 17 koopwoningen. - Visuele impressie Plan Catwoude.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De Kathammer of Katwoudermolen is het enige rijksmonument in Katwoude. Verder is er ook nog 1 gemeentelijk monument. Omdat beide in buurtschap Achterdichting staan, worden ze aldaar beschreven.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Oranje-/Jeugdvereniging Katwoude organiseert ieder jaar met Koningsdag een gezellig samenzijn, met spelletjes voor de kinderen en een kop koffie voor de ouders. Dit begint altijd met het hijsen van de vlag en daarna het ballonnen oplaten. De kinderen kunnen dan een prijsje winnen. Daarnaast organiseren wij een paar keer per jaar een gezellige activiteit voor kinderen, zoals bijvoorbeeld een bezoek van Sinterklaas in het dorpshuis, een fotoshoot in het feestweekend of mozaïekspiegeltjes knutselen in de vakantie. Om voor de kinderen een cadeautje te kunnen kopen organiseren we bingo of een opruimactie van ons dorp. Hierdoor kunnen we tevens zonder ergernis genieten van onze mooie dijken en het water."

- Feestweekend (augustus).

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Katwoude, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Katwoude (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - Nieuws uit Katwoude van de afgelopen jaren op de site van Omroep PIM.

- Belangenorganisatie: - De meeste kleine kernen hebben een Dorpsraad, sommige hebben een Stadsraad omdat die plaats formeel een stad is, maar dit dorp heeft een Polderraad. Misschien wel de enige Polderraad van Nederland. Wij kennen er althans niet meer. Een begrijpelijke naam, omdat het dorpsgebied, zijnde de polder Katwoude, vele malen groter is dan de gelijknamige dorpskern, die in de bebouwde kom slechts een handvol huizen aan de Hoogedijk omvat.

- Dorpshuis: - "Stichting Dorpshuis Katwoude is eigenaar van het dorpshuis - gevestigd in de voormalige school - en verhuurt dit aan beheerder Kees Olijhoek. De stichting organiseert jaarlijks de Nieuwjaarsbrunch en samen met de verenigingen het jaarlijkse Feestweekend. Inkomsten van de stichting zijn de verhuur van het pand, vrijwillige donaties van de bewoners en advertenties in het Katwoudje."

- Sport: - Biljartvereniging Veni Vidi Vici.

- Zorg: - Zorgboerderij De Helpende Hand in Katwoude biedt dagbesteding aan de volgende doelgroepen: mensen met psychische of psychiatrische problemen, ouderen, dementerende ouderen, mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en mensen die burn-out zijn geraakt. Op deze kleinschalige zorgboerderij kunnen maximaal 5 deelnemers terecht, die kunnen helpen met het verzorgen van de schapen, kippen en konijnen. Verder mogen de deelnemers een stukje van de groentetuin inrichten met groentes die ze lekker vinden en kunnen ze ook helpen met tuinonderhoud, schilderklusjes, kleine reparaties, schoonmaakwerkjes e.d.

Terug naar boven

Trivia

- Het kleine dorp Katwoude haalde in 1971 de landelijke pers, toen alle inwoners een etmaal gratis mochten logeren in het destijds nieuwe Schiphol-Frommerhotel (het huidige hotel Ibis Amsterdam Airport) in Badhoevedorp. Het was een publiciteitsstunt ter gelegenheid van de opening van het hotel, onder het motto: "Een heel dorp in één hotel". Negentig procent van de Katwoudenaren ging op de uitnodiging in.

Reactie toevoegen